SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI na rok szkolny 2013 / 2014 Szkoła Podstawowa nr 2 im. K. K. Baczyńskiego w Częstochowie Szkolny Program Profilaktyki obejmuje treści i działania o charakterze profilaktycznym. Realizacja zawartych w nim zadań powinna wpłynąć na uczniów tak, aby potrafili poradzić sobie z rozwiązywaniem problemów, by umieli tworzyć właściwe relacje międzyludzkie i potrafili wybrać to, co służy ich zdrowiu fizycznemu i psychicznemu oraz bezpieczeństwu. Ma na celu zmianę niezadowalających zachowań uczniów. Szkolny Program Profilaktyki został opracowany w oparciu o: rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 roku, w sprawie działalności wychowawczej i zapobiegawczej dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem ( Dz. U. Nr 26, poz.226) podstawę programową kształcenia ogólnego dla sześcioletnich szkół podstawowych z 15 lutego 1999 roku aktualne przepisy prawa oświatowego dokumenty wewnątrzszkolne Statut Szkoły, Program Wychowawczy Szkoły, Koncepcja pracy szkoły diagnozę potrzeb środowiska szkolnego przeprowadzoną na podstawie wniosków wynikających z nadzoru, ewaluacji, obserwacji i wywiadów, analizy dokumentów szkolnych 1
Założenia Program stanowi rozwinięcie programu wychowawczego realizowanego w szkole, który ma na celu kształtowanie osobowości uczniów i wspieranie ich rozwoju. Szkoła jest miejscem profilaktyki pierwszorzędowej, skierowanej do grupy niskiego ryzyka, polegającej na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu takich umiejętności życiowych jak: 1. Podejmowanie decyzji i umiejętne rozwiązywanie problemów. 2. Twórcze i krytyczne myślenie. 3. Porozumiewanie się i utrzymywanie dobrych relacji interpersonalnych. 4. Świadomość i empatia. 5. Radzenie sobie z emocjami i stresem. W sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych pedagog i wychowawca nawiązują kontakt z rodzicami, odwołują się do specjalistycznej pomocy (poprzez wskazanie, pomoc w organizacji pierwszego kontaktu ze specjalistą, motywowanie do podjęcia leczenia i terapii). Szkolny Program Profilaktyki jest w swoich oddziaływaniach skierowany na uczniów, nauczycieli i rodziców, a realizowany przez wychowawców klas oraz nauczycieli przedmiotów. Program dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów naszej szkoły, potrzeb środowiskowych i jest realizowany wspólnie z instytucjami wspierającymi pracę wychowawczo-profilaktyczną szkoły takich jak: Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Sąd Rodzinny i Nieletnich, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Sanepid, służba zdrowia, policja, Urząd Miasta, Caritas (Parafia). 2
Cele działań profilaktycznych: Szkolny program profilaktyki uwzględnia treści kształcenia dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów naszego środowiska. Jest zintegrowany ze Statutem Szkoły oraz Programem Wychowawczym i ma na celu: 1. Przeciwdziałanie zachowaniom ryzykownym: kształtowanie umiejętności dokonywania alternatywnych wyborów wobec zagrożeń współczesnymi formami uzależnień wdrażanie do prawidłowego pojmowania norm zachowania przyjętych przez społeczeństwo w miejscach publicznych oraz w środowisku rodzinnym. uświadamianie konsekwencji aspołecznych zachowań dzieci i młodzieży doskonalenie i kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów oraz radzenia sobie z przejawami przemocy eliminowanie zachowań agresywnych. uświadamianie zagrożeń płynących z nadmiernego korzystania z mediów (telewizja, komputer, internet). 2. Promowanie zdrowego stylu życia: uświadomienie znaczenia wpływu żywienia na zdrowie człowieka zachęcanie do aktywnego spędzania czasu wolnego. Wspomaganie zdrowia fizycznego i psychicznego poprzez kształcenie umiejętności i nawyków ruchowych. stwarzanie możliwości udziału w zajęciach sportowo-rekreacyjnych. rozwijanie umiejętności dobrej organizacji wolnego czasu. 3. Kształtowanie ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych: rozwijanie umiejętności interpersonalnych, kształcenie umiejętności zachowywania się w różnych sytuacjach, doskonalenie technik asertywnych umiejętności mówienia nie. uczenie świadomego decydowania o sobie i ponoszenia konsekwencji własnych decyzji. wyrabianie poczucia tożsamości i własnej wartości oraz wiary w siebie. rozwijanie tolerancji w stosunku do osób niepełnosprawnych. wzmacnianie pozytywnych wzorców kultury osobistej. 3
Plan realizacji zadań: 1. Zapewnienie bezpieczeństwa w różnych sferach życia uczniów. 2. Przeciwdziałanie uzależnieniom. 3. Promowanie zdrowego stylu życia. Ewaluacja: Przebieg pracy profilaktycznej i jej efekty poddawane są systematycznej obserwacji i ocenie. Informacje zwrotne pochodzące od uczniów i innych obserwatorów służą dalszemu doskonaleniu pracy i wyciąganiu wniosków na przyszłość. Sposoby i środki ewaluacji: obserwacja zachowań uczniów obserwacja postępów w nauce i zachowaniu, frekwencja na zajęciach szkolnych ocena samopoczucia ucznia w szkole udział uczniów w konkursach i osiągane przez nich wyniki ocena pracy profilaktycznej Narzędzia ewaluacji: ankieta wywiad analiza dokumentacji szkolnej rozmowa wywiad Zespół ds. profilaktyki opracowuje sprawozdania z bieżącej realizacji programu oraz raport końcowy, przedstawia wyniki i wnioski na Radzie Pedagogicznej, Radzie Rodziców 4
ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA W RÓŻNYCH SFERACH ŻYCIA UCZNIA ZADANIA 1. Zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa w szkole i poza nią OCZEKIWANE EFEKTY - uczeń zna regulaminy obowiązujące w szkole i poza nią - uczeń wie, jak zachować się podczas ewakuacji FORMY REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI TERMIN - apel porządkowy - próbna ewakuacja - dyrekcja szkoły, pedagog szkolny - J. Krzypkowska, dyrekcja szkoły - wrzesień 2013 r. - wiosna 2014 r. - mała wypadkowość wśród uczniów - sumienne pełnienie dyżurów w czasie przerw przez nauczycieli - nauczyciele - inspektor bhp - systematycznie - dziecko zna przepisy ruchu drogowego i stosuje je w praktyce - spotkania z policjantami na temat zachowania bezpieczeństwa dzieci na drodze - przygotowanie uczniów do egzaminu na kartę rowerową - udział uczniów w konkursach z zakresu bezpieczeństwa - I. Budzikur, J. Kokot, E. Szala Bartolewska - nauczyciel techniki - I semestr - w trakcie roku szkolnego -zgodnie z ofertą - dziecko ma przekonanie, że szkoła jest bezpieczna - niedopuszczenie do przebywania na terenie szkoły osób obcych - portierka - dyrekcja szkoły - cały rok - uczeń zna zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej - szkolenia dla uczniów z zakresu udzielania pierwszej pomocy medycznej - dyrektor szkoły - pielęgniarka - w trakcie roku szkolnego - dziecko zna numery telefonów - zapoznanie uczniów i przypominanie im - pedagog szkolny, - nauczyciele uczący - wrzesień 2013 r. 5
alarmowych (112, 997, 998, 999) regulaminów dotyczących bezpieczeństwa w szkole - tablica informacyjna przy wejściu do szkoły z numerami alarmowymi - pedagog szkolny - nauczyciel plastyki - j.w. -dziecko umie zachować rozwagę w nawiązywaniu znajomości, w tym przez Internet - zajęcia profilaktyczne w klasach - pedagog szkolny, wychowawcy klas, pracownicy PP-P nr2 - X XII 2013 r. III VI 2014 r. - dziecko wie, jak się zachować, gdy jest zaczepiane przez nieznajomych - pogadanki na godzinach z wychowawczych - wychowawcy - w roku szkolnym - uczeń jest świadomy zagrożeń płynących z działalności sekt - dziecko wie, jak zachować się, gdy jest samo w domu - projekcja filmów nt. bezpieczeństwa: w domu, w trakcie pożaru, zgubienia się - pogadanki na godzinach z wychowawczych - wychowawcy klas, bibliotekarki, pedagog szkolny - w trakcie roku szkolnego 2. Kształtowanie świadomości uczniów w przeciwdziałaniu agresji i przemocy w szkole - uczeń ma przekonanie, że tylko zachowania społecznie akceptowane, nieagresywne prowadzą do zaspokojenia potrzeby kontaktów z rówieśnikami - dziecko wie, że dokuczanie - zorganizowanie zajęć psychoedukacyjnych ze specjalistami z zewnątrz - zajęcia pedagoga w klasach - omawianie tej tematyki na -pedagog -wychowawcy klas, - X XII 2013 r. III VI 2014 r. - w roku szkolnym - zgodnie z 6
innym nie jest w porządku godzinach z wychowawcą pedagog szkolny planem wychowawcy klasy - uczeń potrafi rozwiązywać konflikty w sposób asertywny, rzeczowo i nieinwazyjnie - warsztaty podnoszące umiejętności wychowawcze dla nauczycieli - lider WDN - według harmonogramu doskonalenia - uczeń ma wiedzę, jak radzić sobie z trudnymi emocjami - udzielanie pomocy dziecku przy rozwiązywaniu konfliktów rówieśniczych - pedagog szkolny, wychowawcy klas i inni nauczyciele - na bieżąco - uczeń przewiduje konsekwencje swoich zachowań - dziecko wie, że za swoje czyny ponosi odpowiedzialność - spotkanie uczniów klas starszych z kuratorem sądowym na temat prawnych konsekwencji aspołecznych zachowań dzieci i młodzieży - pedagog szkolny, dyrekcja - XI 2013 r. - dziecko umie porozumiewać się w grupie - zajęcia integracyjne, rozmowy - wychowawcy klas - w trakcie roku szkolnego - dziecko reaguje na niewłaściwe zachowanie innych uczniów - dziecko wie, że w trudnych sytuacjach otrzyma pomoc u dorosłych - akcentowanie zagadnienia przeciwdziałania przemocy i agresji w trakcie realizacji treści programowych z poszczególnych przedmiotów nauczania, w tym katechezy - nauczyciele, katecheci - zgodnie z programem nauczania - uczeń akceptuje kolegów ze specjalnymi potrzebami - integracja uczniów z dysfunkcjami ze społecznością - wszyscy nauczyciele, pedagog - cały rok 7
rozwojowymi i edukacyjnymi szkolną - uczeń przejawia postawę tolerancji i szacunku wobec drugiego człowieka - wyeliminowanie wulgaryzmów z języka uczniów - reagowanie, rozmowy - nauczyciele - j. w. - uczeń potrafi rozpoznać i prawidłowo zareagować na zły dotyk, wie kogo zawiadomić - zajęcia psychoedukacyjne z psychologiem PPP P nr 2 na temat Dobry i zły dotyk dla uczniów klas II - pedagog szkolny -I semestr 2013 r. - dziecko rozumie, że nie wolno wobec innych osób stosować cyberprzemoc - omówienie zagadnienia podczas zajęć z wychowawcą klasy, pedagogiem szkolnym - wychowawcy klas, pedagog - w ramach zajęć z wychowawcą klasy 4. Działania skierowane do rodziców - współpraca rodziców ze szkołą w celu wyeliminowania sytuacji problemowych - udzielanie porad pedagogicznych rodzicom -grono pedagogiczne - na bieżąco - rodzice są świadomi swojej roli w kształtowaniu postaw moralnych i prospołecznych wśród dzieci - konsultacje z psychologiem PP-P nr2 - psycholog PP-P nr2 - raz w miesiącu na terenie szkoły lub na bieżąco w PP-P nr2 - rodzice wiedzą, że w dużej mierze bezpieczeństwo dziecka zależy od nich - prelekcje, pogadanki lub zajęcia warsztatowe dla rodziców - dyrekcja, pedagog, wychowawcy klas - podczas wywiadówek 8
Ewaluacja : obserwacja zachowań uczniów, rozmowy z dziećmi, analiza dokumentacji szkolnej PRZECIWDZIAŁANIE UZALEŻNIENIOM ZADANIA 1. Uświadomienie uczniom współczesnych form uzależnień nikotynizm alkoholizm narkomania lekomania pracoholizm zakupomania uzależnienie od internetu, komputera, mediów uzależnienie od jedzenia OCZEKIWANE EFEKTY - uczeń zna konsekwencje społeczne, zdrowotne i psychologiczne uzależnień - uczeń umie dokonywać alternatywnych wyborów wobec nałogów -uczeń prezentuje właściwą postawę wobec osób uzależnionych i współuzależnionych FORMY REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI TERMIN - realizacja programów Nie pal przy mnie, proszę, Czyste powietrze wokół nas - podkreślanie zagadnień przeciwdziałania uzależnieniom w trakcie realizacji treści programowych z poszczególnych przedmiotów nauczania - zajęcia psychoedukacyjne w klasach z ze specjalistami z zewnątrz - oglądanie spektaklu profilaktycznego - wychowawcy klas I III i oddziałów przedszkolnych - nauczyciele - pedagog, psycholog PP-P - dyrekcja, pedagog - cały rok szkolny 2013 / 2014 - zgodnie z programem nauczania - zgodnie z kontraktem - w trakcie roku szkolnego 2. Rozwijanie umiejętności interpersonalnych - uczeń potrafi zachować się asertywnie - dziecko umie odmówić, powiedzieć NIE w sytuacjach - zajęcia psychoedukacyjne - gazetki profilaktyczne - pogadanka dla rodziców - pedagog szkolny, pracownicy PP P nr 2 - pedagog, SU - zgodnie z Kontraktem - w trakcie roku szkolnego 9
dla niego niedobrych - uczeń nie ulega presji rówieśników, zachowuje własną autonomię - zajęcia profilaktycznowychowawcze z uczniami w klasach, pogadanki - wychowawcy klas, pedagog szkolny, - pedagog, wychowawcy - podczas spotkań z rodzicami - w roku szkolnym Ewaluacja: zapisy w dziennikach lekcyjnych, obserwacja, analiza dokumentacji szkolnej PROMOWANIE ZDROWEGO STYLU ŻYCIA ZADANIA OCZEKIWANE EFEKTY FORMY REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI TERMIN 1. Higiena osobista - uczeń jest schludny, czysty, dba o swój wygląd - dba o zęby - ma nawyk częstego mycia rąk - ubiera się odpowiednio do pory roku i pogody - wie, że trzeba wietrzyć pomieszczenia, w których przebywa - dziecko stosuje w praktyce zasady zdrowego odżywiania się - pogadanki na lekcjach wychowawczych - działania pielęgniarki (fluoryzacja, kontrole czystości) - pogadanki - konkursy plastyczne - wychowawcy - pielęgniarka - E. Wąsowicz, wychowawcy - p. B. Lubowiecka - nauczyciele - na bieżąco - cały rok szkolny - według planu zajęć - na bieżąco 10
2. Racjonalne odżywianie - świadomie spożywa warzywa i owoce - rezygnuje z niezdrowej żywności - realizacja projektów edukacyjnych promujących zdrowie - akcje Mleko dla każdego dziecka oraz Owoce w szkole - pogadanki - piramida zdrowia - wystawy prac uczniów - udział w konkursach - przygotowywanie zdrowych potraw, sałatek, kanapek itp. - koordynatorzy programów - p. Lubowiecka - wychowawcy klas - nauczyciel techniki, WDŻ, nauczyciele przyrody, nauczyciele klas 0-III - cały rok szkolny - j. w. - j. w. - żadne dziecko w szkole nie jest głodne - organizacja obiadów szkolnych i bezpłatnego dożywiania - dyrekcja - pedagog szkolny - według potrzeb 3. Propagowanie aktywnego spędzania wolnego czasu - dziecko potrafi aktywnie zagospodarować swój czas wolny - zajęcia z wychowawcą - organizacja wycieczek - zapewnienie dzieciom zajęć pozalekcyjnych, imprez klasowych i szkolnych, wyjść do teatru, kina, muzeum - wychowawcy - rodzice, - nauczyciele - wychowawcy - na bieżąco - maj/czerwiec 2014 roku - według harmonogramu - rodzice są świadomi swojej roli w kształtowaniu postaw prozdrowotnych swoich dzieci - wspólna organizacja czasu wolnego rodziców i dzieci, np. festyn rodzinny - prelekcje dla rodziców - nauczyciele w - f - p. B. Lubowiecka - wychowawcy - maj/czerwiec 2014 r. - podczas zebrań 11
- dziecko świadomie korzysta ze środków audiowizualnych (TV, komputer, Internet) - pogadanki - organizacja letniego i zimowego wypoczynku - wychowawcy - organizatorzy akcji Lato i Zima z rodzicami - wg planu - w okresie ferii i wakacji 4. Walka ze stresem -uczeń zna strategię działania stresu - zajęcia psychoedukacyjne z psychologiem PP-P nr 2 - pedagog szkolny, psycholog - II semestr - dziecko umie opanować stres deprymujący - uczeń wie o roli motywującej stresu - pogadanki - gazetka profilaktyczna na tablicy pedagoga - wychowawcy klas - pedagog szkolny - według planu - II semestr Ewaluacja: ankieta, obserwacja, analiza dokumentów szkolnych Szkolny Program Profilaktyki na rok szkolny 2013 / 2014 został opracowany przez zespół nauczycieli w składzie: Zdzisława Anna Bielat pedagog szkolny - przewodnicząca Edyta Szala Bartolewska nauczyciel wychowania przedszkolnego Beata Piech nauczyciel języka polskiego Małgorzata Szczerbowska-Kafka przedstawiciel Rady Rodziców 12
Szkolny Program Profilaktyki na rok szkolny 2013 / 2014 został przedstawiony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 29 sierpnia 2013 r. i zatwierdzony do realizacji Uchwałą Rady Pedagogicznej nr 21/29/082012/2013 oraz Radzie Rodziców w dniu. i zatwierdzony Uchwałą Rady Rodziców nr.. Przewodniczący Rady Pedagogicznej : Przewodniczący Rady Rodziców :.. Przewodniczący Samorządu Szkolnego:... 13