Zespół Szkół w Gromadce Gimnazjum Szkolny program profilaktyczny Hasło: ZDROWIE TO NIE WSZYSTKO, ALE WSZYSTKO JEST NICZYM BEZ ZDROWIA Rok szkolny 2004/2005 Opracował zespół w składzie: Marzena Koszak Katarzyna Piróg Maria Prokopczak 1
SPIS TREŚCI 1.Wprowadzenie. 2.Kilka słów o profilaktyce. 3.Identyfikacja problemu. 4.Cele programu profilaktycznego realizowanego w Gimnazjum w Gromadce. a) główne b) szczegółowe 5.Profilaktyka uzależnień. 6.Kierunki działań profilaktycznych. 7.Procedury postępowania w sytuacjach zagrożeń oraz reguły współpracy z rodzicami w takich sytuacjach. 8.Bibliografia. 2
WPROWADZENIE Profilaktyka to odpowiednie działanie, które ma na celu zapobieganie pojawieniu się lub rozwojowi danego zjawiska w konkretnej społeczności, profilaktyka może również polegać na promowaniu alternatywnych zjawisk w stosunku do tych, które usiłuje się wyrugować. Profilaktyka jest jednym ze sposobów reagowania na rozmaite zjawiska społeczne, które oceniane są jako szkodliwe i niepożądane. Negatywna ocena skłania do traktowania takich zjawisk w kategoriach zagrożeń i podejmowania wysiłków w celu ich eliminacji lub choćby ograniczenia. Program profilaktyczny naszej placówki dotyczy przeciwdziałania zachowaniom ryzykownym podejmowanych przez uczniów do których należą: - palenie tytoniu - używanie alkoholu - używanie narkotyków - zachowania agresywne i przestępcze. Adresatami tego programu są uczniowie całego Gimnazjum w wieku od 13 lat do 15 lat. W swoje działania chcemy włączyć również rodziców. Propozycje działań zostały zawarte w programie na podstawie diagnoz zagrożeń problemów uczniów naszej placówki. Diagnozy te przeprowadziliśmy we wrześniu 2003 r. W naszej szkole Program Profilaktyczny i zawarte w nim zadania będą realizowane w ramach: a) przedmiotów i bloków przedmiotowych b) ścieżek edukacyjnych c) godzin wychowawczych d) zajęć pozalekcyjnych e) zajęć świetlicowych f) godzin do dyspozycji dyrektora Program jest tak skonstruowany, że cały czas począwszy od roku szkolnego 2003/2004 będzie monitorowany i prowadzona będzie ewaluacja zadań w naszym programie. 3
2. Kilka słów o profilaktyce Rozporządzenie MENiS z dnia 26.02.02. nakładana szkolę tworzenie Szkolnego Programu Profilaktyki. Szkolny Program Profilaktyczny ma uzupełnić program wychowawczy szkoły. Musi, więc być oparty na realnych problemach i zagrożeniach pojawiających się w szkole i jej najbliższym środowisku. Nie morze mieć charakteru przypadkowości i musi mieć przemyślany zakres oraz sposób realizacji, a przede wszystkim winien duć dostosowany do wieku uczniów. Celem programu profilaktycznego będzie ochrona dziecka- ucznia przed zachowaniami ryzykownymi, czyli takim, które zahamują bądź zakłócą jego rozwój. Niepożądane zachowania starszej młodzieży (palenie papierosów, picie alkoholu, zażywanie narkotyków, agresja fizyczna) są szybko przechwytywane przez coraz większą młodszą wiekowo grupę uczniów. 3.Identyfikacja problemu Problem i potrzeby uczniów zdiagnozowano na podstawie: -anonimowych ankiet przeprowadzonych wśród uczniów klas I-III gimnazjum (październik 2003), - rozmów indywidualnych indywidualnych indywidualnych z uczniami, - rozmów z Rodzicami, - rozmów z nauczycielami i wychowawcami klas. Na podstawie wstępnej diagnozy środowiska szkolnego stwierdzono, że Pojawiają się następujące problemy: (Załącznik-podsumowanie ankiet): - Palenie tytoniu - Picie alkoholu - Zażywanie narkotyków Cele główne: dostarczenie informacji o alkoholu i innych substancjach uzależniających oraz o zagrożeniach towarzyszących ich zażywaniu ograniczenie przyjmowania przez młodzież i dzieci środków odurzających, picia alkoholu, wskazywanie możliwości unikania zagrożeń zagrożeń i sposobów radzenia sobie z nimi 4
przedstawianie perspektyw zdrowego życia. pokazanie drogi do satysfakcji osobistych bez picia alkoholu, palenia papierosów czy zażywania substancji uzależniających. wskazywanie skutków zażywania substancji uzależniających (społecznych, ekonomicznych, moralnych i zdrowotnych). Cele szczegółowe - wzmacnianie przekonań, że życie bez środków uzależniających jest ciekawsze i bardziej wartościowe - przekazanie podstawowych informacji o działaniu i konsekwencjach używania substancji uzależniających - uczenie różnych atrakcyjnych form pracy(gry edukacyjne,scenki) -zrozumienie mechanizmu i przyczyny powstawania agresji -rozwój świadomości własnych wad i zalet -poznawanie sposobów rozwiązywania konfliktów -kształcenie umiejętności dokonywania wyborów -ćwiczenia umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami -ćwiczenia umiejętności asertywnych zachowań - kształcenia umiejętności i komunikowanie się - dostarczanie wiedzy na temat uzależnień oraz wpływu alkoholu i narkotyków na : - życie w rodzinie - nabycie praktycznych umiejętności umożliwiających - samostanowienie i obronę - własnych praw ze szczególnym - uwzględnieniem mówienia nie - przeżywanie i uwzględnianie emocji uczuć - budowanie uczucia własnej wartości 5
- troska o własne zdrowie - dostarczenie fachowej wiedzy o chorobie alkoholowej - promocja zdrowego stylu życia gotowość do radzenia sobie w trudnych sytuacjach - wskazanie możliwości unikania zagrożeń zagrożeń i sposobów radzenia sobie z nimi pokazywanie perspektyw zdrowego życia i drogi d satysfakcji osobistych bez zażywania alkoholu i innych substancji uzależniających - ukazanie negatywnych skutków picia i palenia 5.Profilaktyka uzależnień Cele: kształcenie umiejętności świadomego dokonywania wyboru, wzmacnianie przekonania, że życie bez środka uzależniającego jest ciekawsze, bardziej wartościowe, zapoznanie z przyczynami i skutkami używania środków psychoaktywnych i innych nałogów, nabywanie umiejętności odmawiania, kształcenie umiejętności otwartego wyrażania swoich uczuć, myśli i opini w taki sposób, aby jednocześnie respektować uczucia i poglądy innej osoby, i nie urażać innej osoby (zachowanie asertywne), rozpoznawanie powodów, dla których ludzie sięgają po środki uzależniające. Tematyka zajęć: 1. Palenie papierosów jest niebezpieczne dla zdrowia. 2. Wiem, kiedy odmówić Jak uciec przed papierosem? Co zrobić, aby w przyszłości nie palić? Dlaczego ludzie palą papierosy? 3. Alkohol mity i rzeczywistość. Używanie i nadużywanie. Wpływ na organizm człowieka. 4. Skutki picia alkoholu (biologiczne, psychiczne, społeczne, natychmiastowe i długotrwałe). Gdzie i do 6
kogo mają zwrócić się o pomoc dzieci alkoholików. 6.Kierunki działań profilaktycznych 1.Analiza sposobu realizacji zadań szkoły, wynikających z przepisów prawnych, Statutu Szkoły, Programu Wychowawczego i Nauczania. 2.Działania szkoły w kierunkach wskazanych w wyniku diagnozy: a)doskonalenie umiejętności nauczycieli rozszerzenie wiedzy nauczycieli, a przede wszystkim wychowawców klas, o takie zagadnienia jak: -zdrowy styl życia a środki uzależniające, b)stała współpraca z rodzicami w celu zapoznania ich z działaniami szkoły, c) wzbogacanie biblioteki szkolnej i biblioteczki pedagoga w literaturę fachową oraz filmy wideo, d) organizowanie systematycznych zajęć edukacyjnych edukacyjnych ramach godzin do dyspozycji wychowawcy, zajęć z pedagogiem, zastępstw, e) realizowanie programów profilaktycznych przez specjalistów ds. profilaktyki i pedagoga szkolnego, f) omawianie w ramach rady pedagogicznej efektów realizacji planu profilaktycznego w szkole. g) starania w celu zapewnienia uczniom alternatywnych możliwości spędzania wolnego czasu zajęcia pozalekcyjne, zajęcia rekreacyjno-sportowe, wycieczki, h) promocja zdrowego stylu życia (kształtowanie umiejętności samodzielnego dokonywania właściwych wyborów zachowań), i) zaangażowanie rodziców i realizację zaplanowanych działań profilaktycznych, profilaktycznych) j kształtowanie właściwego systemu wartości, współudział szkoły w imprezach profilaktycznych na terenie Powiatu 7. Procedury postępowania w sytuacjach zagrożeń oraz reguły współpracy z rodzicami w takich sytuacjach. Procedury postępowania oraz reguły współpracy z rodzicami w wypadku spożycia alkoholu przez ucznia. 1.Rozmowa ostrzegawcza z uczniem w obecności rodziców. 2.Nagana na forum szkoły. 3. Wezwanie pisemne rodziców, rodziców wypadku powtórzenia się sytuacji. 7
4.Obniżenie oceny z zachowania. 5.W przypadku upojenia alkoholowego natychmiastowe wezwanie rodziców, rodziców sytuacji ich nieobecności w domu wezwanie karetki pogotowia, w celu ratowania życia lub zdrowia ucznia. 6.W przypadku agresywnego zachowania ucznia pod wpływem alkoholu natychmiastowe wezwanie rodziców rodziców policji. 7.W sytuacji wielokrotnego nadużywania alkoholu przez ucznia powiadomienie Sądu Rejonowego Rejonowego w Bolesławcu -Wydział Rodzinny i Nieletnich. Procedury postępowania oraz reguły współpracy z rodzicami w wypadku palenia papierosów przez uczniów. 1. Rozmowa ostrzegawcza z uczniem w obecności rodziców. 2. Rozmowa ostrzegawcza z rodzicami w wypadku powtórzenia się sytuacji. 3. Nagana na forum szkoły. 4. Obniżenie oceny z zachowania. 5. Zakaz udziału w imprezach szkolnych na okres 3 m-cy. 6. Wykonywanie prac na rzecz szkoły, w czasie wolnym od zajęć lekcyjnych. Procedury postępowania oraz reguły współpracy z rodzicami w wypadku nadużywania środków odurzających. 1. Natychmiastowe wezwanie rodziców. a) rozmowa ostrzegawcza b) wskazanie rodzicom adresów instytucji, osób mogących udzielić pomocy 2. Obniżenie oceny z zachowania. 3. W wypadku stwierdzenia oznak uzależnienia powiadomienie Komisji d/s Profilaktyki i Uzależnień. 4. Uzależnień przypadku wykorzystania wszystkich w/w procedur powiadomienie Sądu Rejonowego w Bolesławcu Wydział Rodzinny i Nieletnich. Bibliografia 1. Program profilaktyczny Zachowaj trzeźwy umysł. 2. Scenariusze lekcji opracowane przez p. E. Ozimek z Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu. 3. Środowiskowy Program Wychowania Zdrowotnego w Szkole pod red. 8
Marianny Charzyńskiej Gula. 4. Co należy wiedzieć o alkoholu i innych środkach odurzających Alexander Boros, Patricia Callahan. 5. Konwencja Praw Dziecka. Wychowanie prorodzinne parorodzinne seksualne pod red. Janiny Miazganowicz. 7. Scenariusz wakacyjnych zajęć profilaktycznych Radość bez alkoholu Pomarańczowa Akcja Letnia. 9