dr Barłomiej Rokicki Bezrobocie Jedym z główych powodów, dla kórych a ryku pracy obserwujemy poziom bezrobocia wyższy od auralego (czyli akiego, kórego zasadiczo ie da się obiżyć) jes o, iż płace wyzaczae są a poziomie odbiegającym od rówowagi rykowej. Może o być pochoda sposobu usalaia płac w gospodarce, gdzie możliwe są 2 podejścia: a) machig approach opare a założeiu o ym, że pracowicy i pracodawcy posiadają pewą siłę przeargową (zależą od uwarukować isyucjoalych czy syuacji a ryku pracy). b) podejście efekywościowe opare a założeiu, iż lepiej opłacai pracowicy będą bardziej efekywi w pracy. W ym przypadku wyzaczeie płacy rówowagi odbywa się jak a rysuku poiżej: wysiłek krzywa wysiłku pracowika E * w/p * płaca reala Jak wyika z powyższego, a poziom płac realych (kóry jes pukem odiesieia zarówo dla pracowików jak i firm) wpływają syuacja a ryku pracy, czyiki isyucjoale (w ym podejście efekywościowe) i iflacja. W związku z powyższym, przy założeiu, że oczekiway poziom ce jes rówy rzeczywisemu poziomowi ce, rówaie usalaia płac przyjmuje posać: W = f ( u, z ) P sroa podażowa ryku pracy gdzie u bezrobocia, zaś z o czyiki isyucjoale 1
dr Barłomiej Rokicki Z puku widzeia popyu a pracę wiemy, iż w rówowadze firmy będą wyzaczać swój popy a poziomie przy kórym płaca reala jes rówa krańcowej produkywości czyika pracy. Zarazem jedak firmy będą sarały się usalić cey swoich produków a poziomie, kóry uwzględiać będzie pewą marżę. Sąd rówaie usalaia ce przybiera posać: W W MPN P = (1+ µ ) = sroa popyowa ryku pracy MPN P 1+ µ gdzie µ ozacza marżę przedsiębiorswa Rówowaga a ryku pracy określaa jes w pukcie przecięcia się krzywych obrazujących rówaie usalaia płac i ce. Puk e określa poziom realych płac oraz auralą sopę bezrobocia, co pokazao a wykresie poiżej: płaca reala usalaie płac w/p * usalaie ce u * sopa bezrobocia Zając poziom auralej sopy bezrobocia, przy kórej reala sawka płacy określaa przez firmy w oparciu o rówaie usalaia ce zrówuje się z realą sawką płacy określaą w oparciu o egocjacje płacowe pracowików z firmami, możliwe jes obliczeie auralego poziomu zarudieia oraz auralego poziomu produkcji zgodie ze wzorem: N = L 1 u ) oraz Y = Af K, N ) = Af ( K, L(1 u )) ( ( 2
dr Barłomiej Rokicki Zadaie 1. Narysuj wykres rówań usalaia płac i ce. Pokaż graficzie jaki wpływ a auralą sopę bezrobocia będzie miał: a) Wzros warości zasiłków dla bezroboych; b) Wprowadzeie przepisów aymoopolowych i uczciwych prakykach w hadlu, kóre iesyfikują kokurecje; c) Spadek ce eergii, kóry ie prowadzi do zwiększeia jej zużycia (czyli krańcowy produk pracy ie ulega zmiaie); d) Wzrosu zaczeia specyficzego kapiału ludzkiego, kóry jes zdobyway w miejscu pracy i prowadzi do wzrosu produkywości pracy. Zadaie 2. O pewej gospodarce wiadomo, że: Fukcja opisująca wpływ czyików isyucjoalych a siłę przeargową pracowików jes daa przez F( u, z ) = 1 2u Krańcowy produk pracy jes rówy 1 Cey są wyższe od krańcowych koszów (płac) o 25 proce a) Zapisz rówaia usalaia ce i płac b) Oblicz realą sawkę płacy w rówowadze c) Oblicz auralą sopę bezrobocia Zadaie 3. W pewym kraju liczba ludości powyżej 15 la i więcej wyosi 1000, spośród kórych 564 pracuje a 36 akywie poszukuje pracy. Fukcja produkcji daa jes przez Y = AN, a produkywość pracy wyosi 2. Rówaie usalaia płac ma posać W / P e z 200u = gdzie z jes wypłacaym przez rząd zasiłkiem dla bezroboych, a u o sopa bezrobocia. a) Oblicz sopę akywości zawodowej i sopę bezrobocia. b) Jakie jes rówaie usalaia ce, jeśli arzu wyosi µ=1? c) Jaka jes aurala sopa bezrobocia, jeśli z=10? Jaki jes auraly poziom produkcji? d) Rząd rozważa wdrożeie owej poliyki ryku pracy. Rozważae są dwa rozwiązaia. Niekórzy ekoomiści propoują podiesieie zasiłków dla bezroboych, a ii zwiększeie usawowych koszów zwolień pracowików, ak aby obiżyć wrażliwość płac a bezrobocie. Porówaj wpływ a auralą sopę 3
dr Barłomiej Rokicki bezrobocia zwiększeia zasiłków do poziomu z=13 ze skukami spadku wrażliwości pożądaych płac względem sopy bezrobocia do 150. Zadaie 4. Wysiłek przecięego pracowika jes powiązay z jego płacą zgodie z asępującym rówaiem: e = 8 w 4 gdzie e miara efekywości (wysiłku), w o reala sawka płacy. Fukcja popyu a prace ma posać ND = 53 30w + 2e, a fukcja podaży pracy NS = 30 + 34w a) W rakcie wykładu (graficzie) pokazaliśmy, że opymalie posępująca firma maksymalizuje wysiłek pracowika przypadający a jedoskę płacy, czyli maksymalizuje spełioe było e / w. Wykaż formalie, że waruek opymalizacji wymaga, aby e / w= e / w b) Jaka jes opymala płaca efekywościowa w gospodarce opisaej powyżej? c) Oblicz poziom bezrobocia przymusowego przy sawce płacy efekywościowej obliczoej w (b). Zadaie 5. Rówaie usalaia ce może być zapisae w posaci: p W = MPN ( 1+ µ ) gdzie P ozacza poziom ce, MPN o krańcowy produk pracy, W ozacza omiale płace zaś µ o arzu, kóry zależy od sopia kokurecji. Rówaie usalaia płac ma asępującą posać : W = P e z u gdzie z jes wekorem zmieych isyucjoalych, kóre mają wpływ a żądaia płacowe. a) Oblicz aurala sopę bezrobocia w rówowadze, gdy cey oczekiwae i fakycze są sobie rówe. Czy orzymay rezula jes zgody z fakami empiryczymi, kóre wskazują a brak długookresowego malejącego redu sopy bezrobocia pomimo rosącej produkywości pracy? b) Załóżmy eraz, że dochody ze źródeł aleraywych w posaci odseek, dywided i re są rosącą fukcja produkywości pracy. W rezulacie wzros produkywości asila posawy roszczeiowe i rówaie usalaia płac przyjmuje posać: 4
dr Barłomiej Rokicki W = P e z MPN u Czy aurala sopa bezrobocia zależy w ym wypadku od produkywości pracy? c) Rozważmy faworyzujący wykwalifikowaych pracowików posęp echiczy, kóry zmiejsza produkywość ajmiej wykszałcoych. Te yp posępu echiczego jes uważay za jede z powodów wzrosu bezrobocia osób z iskim wykszałceiem. Jedak w (b) wykazaliśmy, że poziom produkywości ie powiie mieć wpływu a poziom bezrobocia. Trzeba jedak zwrócić uwagę, że źródłem dochodu ajbiediejszych pracowików są dużo częściej rasfery rządowe iż dochody z dywided i odseki. Załóżmy, że hojość pańswa dobrobyu z ma ω razy siliejszy wpływ a żądaia płacowe osób iewykszałcoych iż osób wykszałcoych. Podobie, wpływ pozapłacowego dochodu i produkywości a płace pracowików wykszałcoych jes razy siliejszy od wpływu a żądaia płacowe ajbiediejszych pracowików. Oblicz auralą sopę bezrobocia i wyjaśij, czy orzymay wyik jes zgody z zaobserwowaa rosącą sopa bezrobocia pracowików iewykszałcoych. 5