PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. STEFANA CZARNIECKIEGO W CZARNCY NA ROK SZKOLNY 2016/2017 1
PODSTAWA PRAWNA DO WPROWADZENIA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej - art. 72. Konwencja o Prawach Dziecka - art.3, art.19, art.33. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr67, póz. 329 z późniejszymi zmianami). Rozporządzenie MENiS z dnia 31.01.2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 10 z 2002 r., poz.96). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. z 2003 r. Nr 26 poz. 226), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2012 r. poz. 977 ze zm.). Rozporządzenie MEN z 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U z 2013 r. poz.532) Program Ochrony Zdrowia Psychicznego. Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Szkolny Program Profilaktyki uwzględnia treści kształcenia dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska szkolnego i lokalnego. Jest on zintegrowany ze Statutem Szkoły i Programem Wychowawczym. Adresatami Szkolnego Programu Profilaktyki są uczniowie, ich rodzice oraz wszyscy pracownicy szkoły. 2
I. Strategie profilaktyki szkolnej 1. Strategia informacyjna- ma na celu dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i umożliwienie dokonywania racjonalnych wyborów. 2. Strategia edukacyjna- pomaga w rozwijaniu ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych (umiejętności nawiązywania kontaktów, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywanie konfliktów itp. ) 3. Strategia działań alternatywnych- celem jej jest pomoc w zaspakajaniu ważnych potrzeb psychologicznych (np. sukcesu, przynależności) i osiąganie satysfakcji życiowej przez ułatwianie angażowania się w działalność akceptowaną społecznie (artystyczną, społeczną, sportową). 4. Strategia interwencyjna- celem jej jest wspieranie w sytuacjach kryzysowych osób mających trudności w identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów osobistych. Elementem interwencyjnym jest towarzyszenie ludziom w krytycznych momentach ich życia. Działania profilaktyczne podejmowane przez szkołę skierowane są do wszystkich uczniów i wychowanków i obejmują w szczególności działania uprzedzające mające na celu przeciwdziałanie pojawianiu się zachowań ryzykownych. II Cel główny Szkolnego Programu Profilaktyki: Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa oraz odpowiednich warunków do rozwoju. III Cele szczegółowe Szkolnego Programu Profilaktyki: 1. Pomoc uczniom, którzy doświadczają niepowodzeń szkolnych oraz zagrożonym procesowi marginalizacji. 2. Kształtowanie właściwych postaw, nawyków zdrowotnych oraz rozwijanie wiedzy na temat własnego zdrowia i umiejętności potrzebnych do jego zachowania. 3. Promowanie zdrowego stylu życia i odżywiania. 3
4. Rozwijanie umiejętności oraz wyposażenie w wiedzę na temat właściwego korzystania z mediów. 5. Uświadamianie zagrożeń płynących z niewłaściwego korzystania z mediów. 6. Kształtowanie postaw akceptowanych społecznie. 7. Stworzenie w szkole warunków do zachowania poczucia bezpieczeństwa. 8. Kształtowanie w uczniach odpowiednich postaw wobec ludzi słabszych, młodszych, ludzi starszych, chorych, niepełnosprawnych. 9. Uświadamianie uczniom negatywnych skutków działania środków psychoaktywnych, dopalaczy, napojów energetyzujących. 10. Wyposażenie uczniów w wiedzę oraz umiejętności potrzebne do prawidłowego funkcjonowania emocjonalnego i społecznego. 11. Tworzenie pozytywnych relacji rówieśniczych, przeciwdziałanie agresji i mobbingowi. 12. Współpraca z rodzicami w obszarze profilaktyki wczesna interwencja udzielanie pomocy. 13. Zwiększanie kompetencji rodziców poprzez propagowanie instytucji udzielających pomocy w sytuacjach problemowych. IV. W ramach programu profilaktyki realizowane są: Program WARZYWA I OWOCE W SZKOLE Program SZKLANKA MLEKA DLA KAŻDEGO Program BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA Program SZKOŁA BEZPIECZNEGO INTERNETU Program TRZYMAJ FORMĘ Program SZKOŁA PROMUJACA ZDROWIE 4
Program NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ Program ZNAJDŹ WŁAŚCIWE ROZWIĄZANIE Program CZYSTE POWIETRZE WOKÓŁ NAS Program DZIECIŃSTWO BEZ PRÓCHNICY Program KINO SZKOŁA Projekt Kochasz? Powiedz STOP Wariatom Drogowym Program ŚNIADANIE DAJE MOC Kampania profilaktyczna PRZEMOC BOLI V. Instytucje, osoby wspomagające pracę wychowawczą i profilaktyczną szkoły: Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna we Włoszczowie, Policja, Państwowa Straż Pożarna Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej, Zakład Opieki Zdrowotnej, Urząd Gminy Włoszczowa (realizacja zadań z Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych ), Fundacja Jesteśmy blisko. 5
VI. Przebieg realizacji z podziałem na etapy A. Zadania profilaktyczne nauczycieli szkoły podstawowej. zwracanie podczas dyżurów, szczególnej uwagi na miejsca tzw. podwyższonego ryzyka: toalety, schody, szatnia informowanie na bieżąco wychowawców o niewłaściwym zachowaniu ich wychowanków zarówno przez nauczycieli dyżurujących jak pozostałych nauczycieli i pracowników szkoły, obserwacja zachowania uczniów w miejscach publicznych i zwracanie uwagi na przejawy agresji, palenia papierosów, spożywania alkoholu czy niszczenia mienia. wdrażanie umiejętności świadomego unikania zagrożeń oraz kształtowanie postawy asertywnej i negocjacji, dawanie przykładów sumienności, umiejętności rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie w trudnych sytuacjach i tolerancji. B. Zadania profilaktyczne wychowawców klasowych. Pomoc uczniom w rozwiązywaniu trudności życiowych i rodzinnych; uruchomienie akcji informacyjnej mającej na celu uświadomienie uczniom możliwości zwrócenia się z problemem do konkretnej osoby w szkole: wychowawcy, dyrektora szkoły. Podnoszenie poziomu kultury osobistej uczniów godziny wychowawcze dotyczące zachowania się w stosunku do rówieśników, osób dorosłych, w miejscach publicznych (kino, teatr, itp.), Współpraca z rodziną - inicjowanie spotkań mających na celu omawianie problemów wysuwanych przez rodziców, np. wywiadówki profilaktyczne, Realizacja programów profilaktycznych dotyczących palenia tytoniu i picia alkoholu, rozwijania umiejętności interpersonalnych, Organizacja koleżeńskiej pomocy w nauce, Kształtowanie postaw poszanowania mienia wspólnego, dbałości o estetykę klasy, szkoły i otoczenia., Systematyczne informowanie rodziców o postępach w nauce i zachowaniu ich dzieci, Pomoc w poznawaniu samego siebie i kształtowaniu pożądanego systemu wartości. 6
C. Zadania profilaktyczne rodziców Mając na uwadze, że wychowanie dzieci to główne zadanie rodziców, a nauczyciele wspierają ich w dziedzinie wychowania, ustalono następujące zadania profilaktyczne dla rodziców : Każdy rodzic czuwa nad tym, aby jego dziecko wykazywało właściwą kulturę osobistą oraz sumiennie realizowało obowiązek szkolny. Rodzice utrzymują regularny kontakt z wychowawcą klasy, a w razie potrzeby z Dyrektorem Szkoły Podstawowej w Czarncy w celu zapobiegania niewłaściwym zachowaniom. Rodzice biorą udział w przedsięwzięciach organizowanych przez szkołę mających na celu doskonalenie metod wychowawczych. Rodzice uczniów sprawiających szczególne trudności wychowawcze winni kontaktować się ze szkołą w każdym przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązujących norm i zasad oraz wspólnie rozwiązywać problemy. VI. Metody pracy 1. Prelekcje 2. Zajęcia warsztatowe 3. Pogadanki 4. Drama 5. Dyskusje 6. Burza mózgów 7. Wycieczki tematyczne i turystyczne 8. Programy profilaktyczne, konkursy. VII. Działania profilaktyczne Zadania Zakładane cele Osiągnięcia ucznia Uwagi 1. Życie i zdrowie to moje największe wartości - ukazanie uczniom wartości życia i zdrowia; - zapoznanie uczniów ze zdrowym stylem życia; - uświadomienie uczniów, że warto "inwestować" w swoje zdrowie; - umacnianie poczucia własnej wartości; - uczeń wie, iż życie i zdrowie to największe wartości; - uczeń wie, jak zdrowo żyć, jak unikać zagrożeń dla zdrowia i życia; - uczeń wie, że ma być przyjacielem dla siebie, samoakceptacja własnej 7
2. Szanuję każdego człowieka 3. Przeciwstawianie się agresji słownej i fizycznej - angażowanie uczniów na rzecz promocji zdrowego stylu życia; - zapoznanie uczniów z konsekwencjami zażywania narkotyków, dopalaczy, palenia papierosów, picia alkoholu i wpływu używek na własne zdrowie.; - wyrabianie umiejętności udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach; - wyrabianie nawyków higienicznych; - doskonalenie umiejętności wzywania pogotowia ratunkowego; - wyrabianie odporności emocjonalnej na sytuacje trudne. - uświadomienie uczniom, iż każdy człowiek zasługuje na szacunek; - kształtowanie postaw życzliwości i dobroci wobec każdego człowieka; - poznanie umiejętności potrzebnych w kontaktach z innymi ludźmi; - kształtowanie postaw tolerancji wobec innych kultur. - uświadomienie uczniom pozytywne i negatywne znaczenie stresu; - kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresowych; - uświadomienie uczniom negatywnych skutków agresji; - ukazanie uczniom schematu narastania agresji; - uczenie radzenia sobie ze stresem oraz z przykrymi emocjami prowadzącymi do zachowań agresywnych. - podjęcie działań alternatywnych wobec zachowań agresywnych; osoby; - uczeń zna konsekwencje wpływu używek na jego zdrowie; - uczeń uczestniczy w pogadankach, wycieczkach, konkursach wiedzy i konkursach plastycznych, dniach profilaktyki itp. uczeń potrafi pomóc w nagłych wypadkach zagrożenia zdrowia; -uczeń zachowuje nawyki higieniczne; - uczeń umie wezwać Pogotowie Ratunkowe, Policję, Straż Pożarną. - uczeń odnosi się z szacunkiem do każdego człowieka; - uczeń umie życzliwie traktować innych ludzi; - uczeń zna umiejętności potrzebne w kontaktach z innymi ludźmi; - uczeń zna i szanuje inne kultury i religię. - uczeń wie jakie są pozytywne i negatywne skutki stresu; - uczeń wie jak zachować się w sytuacjach stresowych; - uczeń zna negatywne skutki agresji; - uczeń rozumie, iż agresja ma charakter narastający; - uczeń potrafi radzić sobie z własnymi uczuciami i emocjami. - udział uczniów w kołach zainteresowań; - udział u akcjach, konkursach, imprezach organizowanych przez 8
- konstruktywne rozwiązywanie konfliktów i umiejętność podejmowania decyzji; - kształtowanie umiejętności prawidłowej komunikacji interpersonalnej; - kształtowanie właściwych postaw uczniów poprzez ukazywanie odpowiednich wzorców. Samorząd Uczniowski 4. Bezpieczna droga do i ze szkoły - poznanie zasad bezpiecznego przechodzenia przez jezdnię; - wdrażanie do przestrzegania znaków drogowych; - poszerzenie wiedzy uczniów na temat bezpiecznego poruszania się po drogach - uświadomienie konieczności przestrzegania zakazu bawienia się w miejscach niedozwolonych; - utrwalenie w świadomości dzieci konieczności noszenia znaczków odblaskowych. - uświadomienie uczniom, że nie wolno dotykać i głaskać psów obcych czy bezpańskiech, a tym bardziej drażnić zwierząt, bić i rzucać w nie kamieniami. - uczeń zna zasady przechodzenia przez jezdnię (wyjścia w teren, na pobliskie skrzyżowanie); - uczeń zna znaczenie poznanych znaków drogowych; - uczeń wie jak bezpiecznie poruszać się po drogach pieszo i rowerem; - uczeń zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństw grożących w przypadku bawienia się w miejscach niedozwolonych; - uczeń ma świadomość, że noszenie znaczków odblaskowych zwiększa jego bezpieczeństwo na drodze. - uczeń wie, że nie wolno dotykać i głaskać psów obcych czy bezpańskich, a tym bardziej drażnić zwierząt, bić i rzucać w nie kamieniami. 5. Bezpieczne przerwy, lekcje, wycieczki i imprezy szkolne - zwiększenie efektywności dyżurów: nauczycieli ; - systematyczne sprawdzanie obecności uczniów na lekcji; - sprawdzanie obcych osób wchodzących na teren szkoły; - zapoznanie uczestników z regulaminem wycieczki oraz zasadami bezpieczeństwa; - obowiązkowe otrzymanie - uczeń zna zasady zachowania się podczas przerw i lekcji; - uczeń wie, że w razie pojawienia się obcej osoby na terenie szkoły należy niezwłocznie poinformować o tym nauczyciela dyżurującego; - uczeń zna regulamin i 9
6. Bezpiecznie korzystam z Internetu, współczesnych środków audiowizualnych. 7. Jestem ostrożny w kontaktach z nieznajomymi zgody rodziców, opiekunów na udział uczniów w wycieczce bądź imprezie. - zapoznanie uczniów z regułami dotyczącymi korzystania z Internetu. - uświadomienie uczniom, aby właściwie dobierali audycje telewizyjne i radiowe; - uświadomienie uczniom, aby nigdy nie podawali informacji o sobie, takich jak: swój adres, numer telefonu, miejsce pracy i numer do rodziców,oraz nazwa i miejsce swojej szkoły oraz aby nigdy bez zgody rodziców nie umawiali się na spotkanie z kimś, kogo poznali w Internecie. - uczulenie uczniów na to, aby mówili swoim rodzicom wszystko co sprawiło, że czują się zakłopotani kiedy używali Internetu. - uświadomienie uczniom, aby nigdy bez zgody rodziców nie wysyłali własnych zdjęć ani innych prywatnych materiałów osobie, którą poznali online. - uświadomienie uczniom, że w Internecie znajdują się strony przeznaczone tylko dla dorosłych. Jeżeli znajdą takie, należy je opuścić. - kształtowanie umiejętności zachowania ostrożności w kontaktach z nieznajomymi rówieśnikami i dorosłymi; - nauka mówienia "nie" w określonych sytuacjach; - uwrażliwienie na niebezpieczeństwa tkwiące w życiu społecznym. - kształtowanie umiejętności zachowania się w niebezpiecznych sytuacjach. zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas wycieczki bądź imprezy szkolnej; - świadomie dobiera audycje telewizyjne radiowe, - umie właściwie korzystać z komputera Internetu, - posiada umiejętności oddzielenia postaci fikcyjnych od rzeczywistych, - ma poczucie dystansu do świata reklam i fikcji, - zna zagrożenia wynikające z długotrwałego oglądania telewizji, pracy i zabawy z komputerem. - uczeń zna reguły dotyczące korzystania z Internetu; - uczeń zna zagrożenia wynikające z nieodpowiedzialności korzystania z Internetu; - uczeń wie jak się zachować w różnych niebezpiecznych sytuacjach, które mu zagrażają, gdy nieodpowiednio korzysta z Internetu; - uczeń zachowuje ostrożność w kontaktach z nieznajomymi, rówieśnikami i dorosłymi; - uczeń potrafi powiedzieć "nie" w określonych sytuacjach; - uczeń wie jak zachować się w różnych niebezpiecznych sytuacjach; 10
8. Rady na bezpieczne ferie i wakacje - kształtowanie postaw bezpiecznego wypoczynku podczas ferii zimowych i wakacji (pogadanki na zajęciach lekcyjnych i godzinach wychowawczych) - uczeń potrafi być asertywnym w sytuacjach, kiedy ktoś namawia go do złego - uczeń wie, jak zachować się, by wakacje, ferie były bezpieczne i zdrowe; - uczeń zna przestrogi na wakacje, ferie i rozumie konieczność ich przestrzegania. 9. Jak mam postąpić, gdy ktoś wyrządza mi lub innym krzywdę? - zapoznanie z prawami dziecka i człowieka; - kształtowanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach (bójki, kłótnie, kradzieże); - uczeń rozumie swoje prawa i wie, gdzie może się zgłosić po pomoc; - uczeń wie, jak się zachować w sytuacjach trudnych (bójki, kłótnie, kradzieże) VIII. Spodziewane efekty podjętych działań profilaktycznych. 1. Szkoła w opinii uczniów i rodziców uważana jest za bezpieczną; 2. Uczniowie radzą sobie w sytuacji przemocy, stresu i zagrożenia, potrafią być asertywnymi; 3. Uczniowie znają konsekwencje zażywania narkotyków, dopalaczy, palenia, picia i wpływu używek na własne zdrowie; 4. Uczniowie prowadzą zdrowy styl życia; 5. Uczniowie znają wartości płynące z szacunku do drugiego człowieka z koleżeństwa i przyjaźni. 6. Uczniowie chętnie biorą udział w różnorodnych konkursach i zawodach, a wyniki w nauce są zadowalające; 7. Wszyscy uczniowie w trudnej sytuacji mogą liczyć na pomoc i wsparcie; 8. Uczniowie wiedzą jak bezpiecznie korzystać z Internetu, współczesnych środków audiowizualnych; 9. Uczniowie wyposażeni są w wiedzę z zakresu profilaktyki. 11
IX. Ewaluacja Przewiduje się ewaluację Programu Profilaktyki po roku jego realizacji. Do tego celu posłużą: - ankiety, - analiza dokumentacji szkolnej, - obserwacja zachowania uczniów oraz ich postępów w nauce i zachowaniu, - udział uczniów w konkursach i osiągane przez nich wyniki, - udział w zajęciach pozalekcyjnych, - rozmowy z uczniami i rodzicami. Osobami ankietowanymi będą rodzice, nauczyciele oraz uczniowie naszej szkoły. Uzyskane wyniki posłużą do analizy przeprowadzonych działań, ich skuteczności oraz potrzeby wprowadzenia ewentualnych zmian. 12