WSTĘP Szkoła promująca zdrowie to szkoła, która w szczególny sposób propaguje zdrowy styl życia wśród uczniów, wyposaża ich w wiedzę i umiejętności niezbędne do podejmowania wyborów dla poprawy własnego zdrowia, kształtuje poczucie odpowiedzialności za zdrowie własne i innych, prowadzi wszechstronną edukację propagującą zdrowie, włącza do działań prozdrowotnych zarówno uczniów szkoły jak i rodziców oraz pracowników nie będących nauczycielami. Aby osiągnąć ten cel i wspólnie tworzyć zdrowe oraz bezpieczne środowiska fizyczne i społeczne, należy: 1. zapewnić sprzyjające zdrowiu środowiska fizyczne pracy i nauki (budynek, rekreacja, posiłki, bezpieczeństwo, wyposażenie...), 2. kształtować u uczniów i pracowników szkoły poczucie odpowiedzialności za zdrowie, 3. zachęcać do zdrowego życia oraz stworzyć uczniom i pracownikom realne i atrakcyjne możliwości dokonywania zdrowych wyborów, 4. umożliwiać uczniom rozwój ich potencjału fizycznego, psychicznego i społecznego oraz wzmacniać poczucie własnej wartości, 5. przedstawiać dla promocji zdrowia i bezpieczeństwa społeczności szkolnej (uczniom i dorosłym) jasne cele, 6. kształtować dobre relacje między: pracownikami i uczniami, samymi uczniami, szkołą i rodzicami oraz społecznością lokalną, 7. wykorzystać wszelkie dostępne środki w społeczności lokalnej dla wspierania działań w zakresie promocji zdrowia, 8. planować wszechstronną edukację prozdrowotną z zastosowaniem metod aktywizujących uczniów, 9. wyposażyć uczniów wiedzę i umiejętności, niezbędne do podejmowania wyborów dla poprawy własnego zdrowia oraz poprawy i ochrony środowiska fizycznego. Główne cele i treści programowe Cel główny: Wychowanie ucznia prowadzącego aktywny tryb życia, dokonującego właściwych wyborów w zakresie zdrowia, dbającego o zdrowie własne i innych. Cele szczegółowe: - zainteresowanie ucznia własnym zdrowiem i rozwojem, - kształtowanie zdrowego stylu życia, - wdrażanie nawyków o charakterze prozdrowotnym, - uświadomienie zagrożeń, jakie niosą ze sobą nałogi, - kształtowanie postawy odpowiedzialności za własne zdrowie, - pobudzenie lokalnej społeczności do działań związanych z profilaktyką zdrowia. Treści programowe opracowane na podstawie wyników autoewaluacji przeprowadzonej w roku szkolnym 2007/ 2008 i potrzeb społeczności szkolnej: - współpraca z koordynatorami i innymi szkołami w celu zdobycia doświadczeń i ich wymiany oraz organizacji wspólnych imprez, konkursów, 1
- podniesienie świadomości rodziców i pracowników nie będących nauczycielami w zakresie ważności ich działań prozdrowotnych, - zmotywowanie rodziców i pracowników nie będących nauczycielami do większej frekwencji na spotkaniach ze specjalistami, - zmniejszenie poczucia przeciążenia pracą szkolną i stresem w szkole przez uczniów, - dalsza modernizacja sprzętu sportowo- rekreacyjnego na boisku szkolnym oraz sali gimnastycznej w miarę posiadanych środków, dodatkowe zabezpieczenie ścian sali gimnastycznej, - zadbanie o to, aby uczniowie na początku roku szkolnego zapoznali się z numerem stolika i krzesła odpowiednim do swojego wzrostu i wymiana krzeseł oraz stolików w klasopracowniach klas IV-VI i oznakowanie wszystkich krzeseł, - zorganizowanie gimnastyki korekcyjnej dla uczniów od IX 2008r. zaplanowanie ćwiczeń w ramach edukacyjnego projektu EFS. Treści programowe wynikające ze specyfiki placówki jako SzPZ: - inspirowanie uczniów do różnorodnych działań na rzecz promocji i ochrony zdrowia, - kształtowanie aktywnej postawy wobec zdrowia własnego i innych (fizycznego i psychicznego), - udział uczniów w utrzymaniu ekologicznie czystego środowiska. Sposoby realizacji programu Rozmowy prowadzone z uczniami na lekcjach wychowawczych. Organizowanie spotkań z pielęgniarką szkolną. Organizowanie spotkań z zaproszonymi gośćmi np. z lekarzami, psychologiem, pedagogiem. Tematyczne filmy video. Gazetki ścienne. Plansze, ulotki, foldery. Apele szkolne. Przedstawienie scenek tematycznych we współpracy z teatrzykiem szkolnym. Udział w konkursach. 2
Treści programowe na lata 2008-2011 Obszar Zadania Metody, procedury osiągania celu Kryterium sukcesu (efekty) Promocja zdrowia Podniesienie świadomości rodziców i pracowników nie będących nauczycielami w zakresie ważności ich działań prozdrowotnych. spotkania z rodzicami, rozmowy z pracownikami, udział w organizowanych akcjach prozdrowotnych Zwiększono świadomość rodziców i pracowników nie będących nauczycielami w zakresie ważności ich działań prozdrowotnych. Współpraca z koordynatorami i innymi szkołami w celu zdobycia doświadczeń i ich wymiany oraz organizacji wspólnych imprez, konkursów Zmotywowanie rodziców i pracowników nie będących nauczycielami do większej frekwencji na spotkaniach ze specjalistami rozmowa, dyskusja, projekt spotkania ze specjalistami Szkoła pozyska partnerów do współpracy. Wyższa frekwencja rodziców i pracowników nie będących nauczycielami na spotkaniach ze specjalistami Inspirowanie społeczności szkolnej do różnorodnych działań na rzecz promocji zajęcia pozalekcyjne, konkursy, apele, zawody, przedstawienia, prelekcje Społeczność szkolna bierze udział w: - zajęciach Szkolnego Klubu Zdrowia, - konkursach o tematyce zdrowotnej, ekologicznej, - zawodach sportowych, 3
- apelach, przedstawieniach, obchodach Tygodnia Zdrowia, - prelekcjach, spotkaniach ze specjalistami, programach profilaktycznych, - przygotowaniu gazetki ściennej. Ochrona zdrowia Zmniejszenie poczucia przeciążenia pracą szkolną i stresem w szkole przez uczniów opracowanie systemu zadawania prac domowych, pogadanki nt. systematyczności w odrabianiu prac domowych, zmiany WSO Uczniowie są świadomi o konieczności systematycznej pracy. Inspirowanie społeczności szkolnej do różnorodnych działań na rzecz ochrony zdrowia zajęcia pozalekcyjne, konkursy, apele, zawody, przedstawienia, prelekcje Społeczność szkolna bierze udział w: - zajęciach Szkolnego Klubu Zdrowia, - zawodach sportowych, - przedsięwzięciach związanych z BHP (np. bezpieczeństwo podczas przerw, wycieczek, w pracowniach przedmiotowych, na boisku, itp.) - fluoryzacji, - akcji Mleko, - prelekcjach, pogadankach, badaniach, pomiarach przeprowadzanych przez pielęgniarkę szkolną, - akcji Zdrowe drugie 4
śniadanie. Dalsza modernizacja sprzętu sportowo- rekreacyjnego na boisku szkolnym oraz sali gimnastycznej w miarę posiadanych środków, dodatkowe zabezpieczenie ścian sali gimnastycznej prace modernizacyjne Dodatkowo zabezpieczone ściany sali gimnastycznej, zmodernizowany sprzęt sportoworekreacyjny na boisku szkolnym i w sali gimnastycznej. Zadbanie o to, aby uczniowie na początku roku szkolnego zapoznali się z numerem stolika i krzesła odpowiednim do swojego wzrostu, wymiana krzeseł oraz stolików w klasopracowniach klas IV-VI i oznakowanie wszystkich krzeseł pomiar wzrostu uczniów, analiza danych, dopasowanie wzrostu ucznia do wielkości krzesła i stolika Uczniowie mają dopasowane krzesła i stoliki do swojego wzrostu, wiedzą, jakie miejsce zająć w danej klasopracowni. Zorganizowanie gimnastyki korekcyjnej dla uczniów od IX 2008r. zaplanowanie ćwiczeń w ramach edukacyjnego projektu EFS zajęcia gimnastyczne Uczniowie korzystają z gimnastyki korekcyjnej. Ekologia Udział uczniów w utrzymaniu ekologicznie czystego środowiska segregacja odpadów, puszek aluminiowych, pogadanki Ograniczenie narastających ilości niesegregowanych odpadów. 5
Włączanie się w akcje organizowane przez np. Klub Gaja, Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Żory akcje ekologiczne, np. Święto Drzewa, Święto Ziemi, dokarmianie zwierząt, zbiórka baterii,, gazetka ścienna Uczniowie są przekonani o tym o tym, że warto inwestować swoją pracę w różne działania ekologiczne. Propagowanie działań na rzecz ekologii apele, przedstawienia, prezentacje Uczniowie znają i rozumieją podstawowe pojęcia związanych z ekologią (m.in. poprzez wycieczki edukacyjne oraz zorganizowanie działań mających na celu ochronę przyrody. 6
Ewaluacja: - obserwacja, - dokumentacja zajęć, - ankiety, - rozmowy, - sprawozdania, - zdjęcia, zapiski w kronice szkolnej, - dokumentacja zespołu ds. promocji zdrowia, - dzienniki zajęć pozalekcyjnych. Bibliografia: 1. Arendarska A.: Scenariusz spotkania z rodzicami czyli wywiadówka profilaktyczna.-warszawa : PARPA, 2001. 2. Hauk D.: Łagodzenie konfliktów w szkole i w pracy z młodzieżą.- Kielce : Jedność, 2002. 3. Koczurowska J.: Profilaktyka w środowisku lokalnym.- Warszawa : Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomani, 2002. 4. Kosińska E.: Mądrze i skutecznie : zasady konstruowania szkolnego programu profilaktyki.- Kraków : Rubikon, 2002.. 5. Profilaktyka i wspomaganie pedagogiczne rodziny. Pod red. Albański L. Jelenia Góra Wyd. KK-PWSZ.IP, 2001. 6. Profilaktyka w środowisku lokalnym.- Warszawa : Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, 2002. 7. Trzaska L.: Profilaktyka dla klasy // Remedium.- 2000nr 4.Woynarowska B., Kapica M.: Teoretyczne podstawy edukacji zdrowotnej: stan i oczekiwania.- Warszawa, 2001. 8. Wojnarowska B.: Zdrowie i szkoła.- Warszawa, 2000. 9. Wojciecjowski M.: Profilaktyka a wychowanie // Remedium.-2002, nr 1. 10. Wojciechowski M.: Strategie w profilaktyce // Remedium.- 2002, nr 1. 11. Wojciechowski M.: Mity i zasady profilaktyki uzależnień // Remedium.- 2002, nr 5. 7