S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu/przedmiotu: PRAKTYCZNA NAUKA ZAWODU Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów np. rok 1, semestr (I i II) Liczba przypisanych punktów ECTS (z rozbiciem na semestry ) Formy prowadzenia zajęć Obowiązkowy Wydział Lekarsko-Biotechnologiczny i Medycyny Laboratoryjnej (WLBiML) Analityka medyczna (AMS2JP) jednolite magisterskie x * I stopnia II stopnia stacjonarne rok 4, semestr VIII 6 ćwiczenia 125 godzin - zaliczenie na ocenę: x opisowe x testowe x praktyczne ustne Forma zaliczenia Kierownik jednostki Osoby prowadzące zajęcia z zaznaczeniem adiunkta dydaktycznego lub osoby odpowiedzialnej za przedmiot Strona internetowa jednostki Język prowadzenia zajęć zaliczenie bez oceny - egzamin końcowy: opisowy testowy praktyczny ustny Prof. dr hab. Barbara Dołęgowska Prof. dr hab. Barbara Dołęgowska /barbara.dolegowska@pum.edu.pl Dr Katarzyna Fischer Mgr Beata Walinowicz Mgr Marta Galas Mgr Michał Sławiński www.pum.edu.pl/wydzialy/wydziallekarski/katedra-mikrobiologii,-immunologiii-medycyny-laboratoryjnej polski Strona 1 z 11
*zaznaczyć odpowiednio, zmieniając na Informacje szczegółowe Cele modułu/przedmiotu Wymagania wstępne w zakresie Wiedzy Umiejętności Kompetencji społecznych Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) lp. efektu kształcenia W01 W02 Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: Wymienia i definiuje podstawowe problemy przedlaboratoryjnej i pozalaboratoryjnej fazy wykonywania badań Opisuje czynniki wpływające na Celem nauczania praktycznej nauki zawodu jest: - nabycie wiedzy o podstawowych zasadach organizacji ogólnego laboratorium szpitalnego; - zapoznanie z czynnościami wykonywanymi w celu rejestracji zleceń, zasadami pobierania materiału do badań, jego transportu, przechowywania i dystrybucji; - nabycie umiejętności obsługi sprzętu laboratoryjnego; - poznanie zasad sporządzania wyników badań, archiwizacji dokumentacji medycznej oraz zarządzania jakością i bezpieczeństwem w laboratorium; - doskonalenie umiejętności wykonywania analizy moczu i płynów ustrojowych metodami manualnymi i z wykorzystaniem analizatorów; - doskonalenie umiejętności interpretacji wyników badań biochemicznych, immunochemicznych i koagulologicznych Wiedza z zakresu analiza instrumentalna, biochemia, biologia molekularna, biochemia kliniczna, histologia, fizjologia, patofizjologia, analityka ogólna i techniki pobierania materiału do badań, mikrobiologia, hematologia, serologia grup krwi i transfuzjologia, farmakokinetyka z elementami terapii monitorowanej. Umiejętność posługiwania się podstawowym sprzętem laboratoryjnym; Umiejętność definiowania błędów analitycznych i szacowania ich wpływu na wyniki badań laboratoryjnych. Umiejętność prowadzenia kontroli i walidacji metod laboratoryjnych. Umiejętność wykorzystania nabytej wiedzy do analizy związków zgodnie z zasadami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej. Umiejętność pracy w zespole; nawyk systematyczności i samokształcenia. SYMBOL (odniesienie do) Zakładanych Efektów Kształcenia F.W1 Sposób weryfikacji efektów kształcenia* Strona 2 z 11
W03 W04 W05 W06 W07 U01 U02 wiarygodność wyników badań laboratoryjnych; objaśnia zasady kontroli jakości badań laboratoryjnych i sposoby jej dokumentowania. Wymienia rodzaje i wyjaśnia charakterystykę materiału biologicznego wykorzystywanego do badań koagulologicznych, biochemicznych, immunochemicznych. Podaje zasady i techniki pobierania materiału biologicznego, w tym krwi, moczu, kału, płynu mózgowo-rdzeniowego i stawowego, płynów z jam ciała, treści żołądkowej i dwunastniczej oraz wymazów, popłuczyn i zeskrobin. Wymienia elementy diagnostycznej charakterystyki badań. Tłumaczy zasady zlecania badań laboratoryjnych, przyjmowania zleceń na wykonanie badań oraz zasady dokumentacji zleceń. Wskazuje wytyczne dotyczące transportu, przechowywania i przygotowania do analizy materiału biologicznego. Podaje teoretyczne i praktyczne aspekty metodyki jakościowego i ilościowego oznaczania stężeń węglowodanów, lipidów, białek i metabolitów tych związków w płynach ustrojowych. Wyjaśnia teoretyczne i praktyczne aspekty metodyki oznaczania parametrów równowagi kwasowozasadowej i wodno-elektrolitowej. Podaje wytyczne dotyczące organizacji i zarządzania badaniami w miejscu opieki nad pacjentem (POCT, Point of care testing) Prowadzi rozmowę z pacjentem lub zleceniodawcą wskazując na konieczność powtórzenia wyniku z powodu wpływu czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku; przekazuje pacjentowi informacje przed pobraniem materiału biologicznego do badań, stawiając jego dobro na pierwszym miejscu. Pobiera materiał biologiczny do badań, stosując zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz znając zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. F.W 2,5 F.W 6,7 F.W 3,4,8 F.W 9 F.W10 F.W21 F.U 1,2 F.U 3 Strona 3 z 11
U03 U04 U05 U06 U07 U08 U09 U10 U11 Ocenia przydatność materiału biologicznego do badań, przechowuje i przygotowuje materiał do analizy, kierując się zasadami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej. Dobiera i ocenia przydatność diagnostyczną metody analitycznej w kontekście celu analizy, kalibracji metody, precyzji wykonania i obliczania wyników, z uwzględnieniem ich wiarygodności i analizy statystycznej Posługuje się zarówno prostym jak i zaawansowanym technicznie sprzętem i aparaturą medyczną, stosując się do zasad ich użytkowania i konserwacji; stosuje procedury walidacji aparatury pomiarowej i metod badawczych zgodne z zasadami kontroli jakości Prowadzi i dokumentuje wewnątrzlaboratoryjną i zewnątrzlaboratoryjną kontrolę jakości badań laboratoryjnych Wykonuje badania jakościowe i ilościowe parametrów gospodarki węglowodanowej, lipidowej, białkowej, elektrolitowej i kwasowozasadowej. Uzyskuje wiarygodne wyniki jakościowych i ilościowych badań płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin, w tym płynu mózgowordzeniowego i stawowego, płynów z jam ciała, treści żołądkowej i dwunastniczej oraz wymazów, popłuczyn i zeskrobin. Ocenia poprawność i interpretuje poszczególne oraz zbiorcze wyniki badań w aspekcie rozpoznania określonej patologii. Proponuje algorytmy, profile i schematy postepowania diagnostycznego w różnych stanach klinicznych zgodne z zasadami etyki zawodowej, wymogami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej i medycyny laboratoryjnej opartej na dowodach naukowych. Dokonuje krytycznej analizy, syntezy i oceny problemów diagnostycznych, formułując na ich podstawie wnioski przydatne lekarzowi w stawianiu właściwej diagnozy, zgodnej z postępem wiedzy i rachunkiem ekonomicznym. Stosuje przepisy prawa, wytyczne oraz rekomendacje F.U 4 F.U 5 F.U 6,7 F.U 8 F.U 9 F.U 10 F.U 20 F.U 21 F.U 22,23 Strona 4 z 11
Wykład Seminarium Ćwiczenia Ćwiczenia kliniczne inne.. K01 w zakresie wykonywania badań laboratoryjnych. Komunikuje się z odbiorcami wyników badań laboratoryjnych. F.K 1 Posiada umiejętność pracy w zespole K02 specjalistów, w środowisku wielokulturowym i F.K 2 wielonarodowościowym. O K03 Stosuje zasady koleżeństwa zawodowego i współpracy z przedstawicielami innych zawodów medycznych. F.K 3 Tabela efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć lp. SYMBOL (odniesienie do) Zakładanych Efektów Kształcenia Forma zajęć dydaktycznych W01 W02 W03 Wymienia i definiuje podstawowe problemy przedlaboratoryjnej i pozalaboratoryjnej fazy wykonywania badań Opisuje czynniki wpływające na wiarygodność wyników badań laboratoryjnych; objaśnia zasady kontroli jakości badań laboratoryjnych i sposoby jej dokumentowania. Wymienia rodzaje i wyjaśnia charakterystykę materiału biologicznego wykorzystywanego do badań koagulologicznych, biochemicznych, immunochemicznych. Podaje zasady i techniki pobierania materiału biologicznego, w tym krwi, moczu, kału, płynu mózgowo-rdzeniowego i stawowego, płynów z jam ciała, treści żołądkowej i dwunastniczej oraz wymazów, popłuczyn i zeskrobin. Strona 5 z 11
W04 W05 W06 W07 U01 U02 U03 Wymienia elementy diagnostycznej charakterystyki badań. Tłumaczy zasady zlecania badań laboratoryjnych, przyjmowania zleceń na wykonanie badań oraz zasady dokumentacji zleceń. Wskazuje wytyczne dotyczące transportu, przechowywania i przygotowania do analizy materiału biologicznego. Podaje teoretyczne i praktyczne aspekty metodyki jakościowego i ilościowego oznaczania stężeń węglowodanów, lipidów, białek i metabolitów tych związków w płynach ustrojowych. Wyjaśnia teoretyczne i praktyczne aspekty metodyki oznaczania parametrów równowagi kwasowo-zasadowej i wodno-elektrolitowej. Podaje wytyczne dotyczące organizacji i zarządzania badaniami w miejscu opieki nad pacjentem (POCT, Point of care testing). Prowadzi rozmowę z pacjentem lub zleceniodawcą wskazując na konieczność powtórzenia wyniku z powodu wpływu czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku; przekazuje pacjentowi informacje przed pobraniem materiału biologicznego do badań, stawiając jego dobro na pierwszym miejscu. Pobiera materiał biologiczny do badań, stosując zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz znając zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. Ocenia przydatność materiału biologicznego do badań, przechowuje i przygotowuje materiał do analizy, kierując się zasadami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej. Strona 6 z 11
U04 U05 U06 U07 U08 U09 U10 Dobiera i ocenia przydatność diagnostyczną metody analitycznej w kontekście celu analizy, kalibracji metody, precyzji wykonania i obliczania wyników, z uwzględnieniem ich wiarygodności i analizy statystycznej. Posługuje się zarówno prostym jak i zaawansowanym technicznie sprzętem i aparaturą medyczną, stosując się do zasad ich użytkowania i konserwacji; stosuje procedury walidacji aparatury pomiarowej i metod badawczych zgodne z zasadami kontroli jakości. Prowadzi i dokumentuje wewnątrzlaboratoryjną i zewnątrzlaboratoryjną kontrolę jakości badań laboratoryjnych. Wykonuje badania jakościowe i ilościowe parametrów gospodarki węglowodanowej, lipidowej, białkowej, elektrolitowej i kwasowozasadowej. Uzyskuje wiarygodne wyniki jakościowych i ilościowych badań płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin, w tym płynu mózgowo-rdzeniowego i stawowego, płynów z jam ciała, treści żołądkowej i dwunastniczej oraz wymazów, popłuczyn i zeskrobin. Ocenia poprawność i interpretuje poszczególne oraz zbiorcze wyniki badań w aspekcie rozpoznania określonej patologii. Proponuje algorytmy, profile i schematy postepowania diagnostycznego w różnych stanach klinicznych zgodne z zasadami etyki zawodowej, wymogami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej i medycyny laboratoryjnej opartej na dowodach naukowych. Strona 7 z 11
U11 Dokonuje krytycznej analizy, syntezy i oceny problemów diagnostycznych, formułując na ich podstawie wnioski przydatne lekarzowi w stawianiu właściwej diagnozy, zgodnej z postępem wiedzy i rachunkiem ekonomicznym. Stosuje przepisy prawa, wytyczne oraz rekomendacje w zakresie wykonywania badań laboratoryjnych. K01 Komunikuje się z odbiorcami wyników badań laboratoryjnych. K02 Posiada umiejętność pracy w zespole specjalistów, w środowisku wielokulturowym i wielonarodowościowym. K03 Stosuje zasady koleżeństwa zawodowego i współpracy z przedstawicielami innych zawodów medycznych. lp. treści kształcenia TK.01 TK.02 TK.03 Opis treści kształcenia Wykonywanie czynności diagnostycznych w pracowni analityki ogólnej z wykorzystaniem procedur manualnych i analizatorów badanie ogólne moczu, badanie płynów z jam ciała, badanie kału (krew utajona, resztki pokarmowe), analiza kamieni moczowych. Interpretacja uzyskanych wyników badań, analiza przypadków klinicznych i dyskusja. Pobieranie materiału biologicznego z uwzględnieniem odpowiednich antykoagulantów. Ocena przydatności materiału do badań (lipemia, hemoliza). Przygotowanie materiału do badań i przechowywania. Obieg próbki w laboratorium rejestracja, przyjmowanie materiału do badań, wirowanie, obsługa urządzenia sortującego, wykonanie badań, akceptacja i autoryzacja badań, archiwizacja wyników badań i materiału biologicznego, transport Liczba godzin 21 16 8 Odniesienie do efektów kształcenia dla modułu F.W 1,2,3,4,5,7 F.U 1,2,3,4,5,6,7,8,10,20,21 F.W 3,4,5,7,8 F.U 3,4,5 F.W 1,3,4,6,7,8 F.U 2,3 Strona 8 z 11
TK.04 TK.05 TK.06 TK.07 materiału biologicznego. Badania POCT wykonywanie badań, organizacja i zarządzanie POCT, zróżnicowanie badań POCT w szpitalu. Rodzaje analizatorów POCT. Wytyczne i rekomendacja dotyczące badań POCT. Kontrola jakości badań POCT. System jakości w POCT. Wykonywanie czynności diagnostycznych w pracowni biochemicznej. Przygotowanie analizatorów do wykonania badań biochemicznych. Wykonanie badań, akceptacja i autoryzacja badań, archiwizacja wyników badań i materiału biologicznego. Interpretacja uzyskanych wyników badań, analiza przypadków klinicznych i dyskusja. Diagnostyka zaburzeń gospodarki węglowodanowo-lipidowej, chorób układu sercowonaczyniowego, chorób wątroby, trzustki, przewlekłej choroby nerek, markerów ostrej fazy, gammapatii monoklonalnych. Wykonywanie czynności diagnostycznych w pracowni immunochemicznej. Przygotowanie analizatorów do wykonania badań immunochemicznych. Wykonanie badań, akceptacja i autoryzacja badań, archiwizacja wyników badań i materiału biologicznego. Interpretacja uzyskanych wyników badań, analiza przypadków klinicznych i dyskusja. Diagnostyka chorób gruczołu tarczowego, analiza hormonów płciowych, hormonów kory nadnerczy, wybranych markerów nowotworowych i leków. Diagnostyka TORCH. Wykonywanie czynności diagnostycznych w pracowni immunologicznej. Przygotowanie analizatorów do wykonania badań immunologicznych. Wykonanie badań, akceptacja i autoryzacja badań, archiwizacja wyników badań i materiału biologicznego. Interpretacja 8 20 20 16 F.W 1,2,3,4,5,10,21 F.U 3,4,5,8,9,22 F.W 1,2,3,4,5,9,11 F.U 3,4,5,6,7,8,9,20,21,22,23 F.W 1,2,3,4,5 F.U 3,4,5,6,7,8,20,21,22,23 F.W 1,2,3,4,5 F.U 3,4,5,6,7,8,20,21,22,23 Strona 9 z 11
TK.08 Zalecana literatura: Literatura obowiązkowa uzyskanych wyników badań, analiza przypadków klinicznych i dyskusja. Diagnostyka chorób z autoimmunizacji. Kontrola jakości badań serologicznych w reumatologii. Wykonywanie czynności diagnostycznych w pracowni koagulologicznej. Przygotowanie analizatorów do wykonania badań koagulologicznych. Wykonanie badań, akceptacja i autoryzacja badań, archiwizacja wyników badań i materiału biologicznego. Interpretacja uzyskanych wyników badań, analiza przypadków klinicznych i dyskusja. Diagnostyka osoczowych zaburzeń układu krzepnięcia, trombofilii. Monitorowanie leczenia antykoagulacyjnego. 16 F.W 1,2,3,4,5 F.U 3,4,5,6,7,8,20,21,22,23 1. Dembińska-Kieć A., Naskalski J., Solnica B.: Biochemia kliniczna z elementami diagnostyki laboratoryjnej. Edra Urban & Partner, Wrocław 2017 2. Nancy A. Brunzel.: Diagnostyka laboratoryjna moczu i innych płynów ustrojowych. Edra Urban & Partner, Wrocław 2016 Literatura uzupełniająca 1. Gajewski P., Szczeklik A.: Interna Szczeklika. Wydawnictwo MP, 2017 Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Godziny kontaktowe z nauczycielem 125 Przygotowanie do ćwiczeń/seminarium 5 Czytanie wskazanej literatury 10 Napisanie raportu z laboratorium/ćwiczeń/przygotowanie projektu/referatu itp. Przygotowanie do kolokwium/kartkówki Przygotowanie do egzaminu 0 Inne.. 0 5 10 Sumaryczne obciążenie pracy studenta 155 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 6 W ocenie (opinii) nauczyciela Obciążenie studenta [h] W ocenie (opinii) studenta Średnia Strona 10 z 11
Uwagi *Przykładowe sposoby weryfikacji efektów kształcenia: EP egzamin pisemny EU - egzamin ustny ET egzamin testowy EPR egzamin praktyczny K kolokwium R referat S sprawdzenie umiejętności praktycznych RZĆ raport z ćwiczeń z dyskusją wyników O - ocena aktywności i postawy studenta SL - sprawozdanie laboratoryjne SP studium przypadku PS - ocena umiejętności pracy samodzielnej W kartkówka przed rozpoczęciem zajęć PM prezentacja multimedialna i inne Strona 11 z 11