Program profilaktyczny w Gimnazjum im. K.K. Baczyńskiego w Poczesnej na rok szkolny 2016/17 GŁÓWNE ZAŁOŻENIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO 1. Szkolny program profilaktyki (zmierzając do wspierania prawidłowego rozwoju uczniów, zgodnie z wizją i misją szkoły) ma za zadanie: a) wychowanie do wartości i podejmowania odpowiednich decyzji, b) wspieranie w sytuacjach trudnych, c) wzmacnianie mocnych stron osobowego rozwoju, d) budowanie poczucia wartość i- podmiotowe traktowanie ucznia, e) kształcenie umiejętności komunikacyjnych, f) wzmacnianie więzi emocjonalnych w rodzinie, g) wypracowanie efektywnych sposobów radzenia sobie ze stresem. 2. Szkolny program profilaktyki obejmuje następujące obszary zachowań problemowych: a) agresja, b) wagary, niepowodzenia szkolne, c) kultura osobista kształtowanie osobowości, d) wchodzenia w dorosłość, e) niebezpieczeństwo uzależnień, f) zdrowy styl życia. Program szkolnej profilaktyki ma na uwadze chronienie młodzieży przed zakłóceniami rozwoju i interweniowanie w sytuacji pojawiających się zagrożeń. Zadaniem szkolnej profilaktyki jest chronienie młodzieży przed zagrożeniami przez działania wychowawczo profilaktyczne, a także reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy. Okres dorastania to czas szczególnie podatny na zakłócenia rozwoju i podejmowanie zachowań ryzykownych, czyli działań zwiększających prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych psychologicznych, społecznych i zdrowotnych konsekwencji. Najczęściej pojawiające się zachowania ryzykowne to: - palenie tytoniu, - używanie alkoholu, - używanie innych środków psychoaktywnych, 1
- wczesna inicjacja seksualna, - zachowania agresywne i przestępcze, - zaburzenia odżywiania. Czynniki chroniące zwiększające odporność ucznia na działania czynników ryzyka to: - silna więź emocjonalna z rodzicami, - zainteresowanie nauką szkolną, udział w zajęciach dodatkowych, - szacunek do norm, wartości i autorytetów, wrażliwość społeczna, - stała opieka sprawowana przez kompetentną osobę dorosłą, - umiejętność rozwiązywania problemów, - poczucie własnej skuteczności. 3. Celem programu jest uruchomienie czynników chroniących młodzież przed zachowaniami ryzykownymi, czyli: -adaptacja w nowym dla ucznia środowisku - budzenie zainteresowań, ciekawości poznawczej, m.in. poprzez działalność kół zainteresowań, - budowanie pozytywnego stosunku do szkoły, - zachętę do podejmowania aktywności, wdrażanie do efektywnego gospodarowania czasem wolnym (sport, nauka, twórczość, itp.), - uczenie radzenia sobie z emocjami, - wsparcie w trudnych sytuacjach, - budowanie autorytetów, kształtowanie systemu wartości, pozytywnych relacji z innymi, - rozwijanie świadomości własnego ciała, poznawanie roli jaką odgrywa równowaga w organizmie co pozwoli w wyborze zdrowego stylu życia. 4. Program Profilaktyki zakłada współpracę z instytucjami wspierającymi działania szkoły: -Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Częstochowie, -Komendą Policji Wydział Prewencji, -Gminny Ośrodek Zdrowia w Kol. Poczesna, -Gminną Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Kol. Poczesna, -Stacją Sanitarno Epidemiologiczną w Częstochowie, -Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej. 2
5. Oczekiwane efekty działań profilaktycznych: -wzmocnienie samooceny młodego człowieka jako podstawa powodzenia działań profilaktycznych, -wzrost świadomości w odniesieniu do korzyści wypływających ze zdrowego stylu życia, -wzrost umiejętności dokonywania świadomych i odpowiedzialnych wyborów, -wzrost asertywności uczniów, umiejętności, otwarcia się na drugiego człowieka i jego zrozumienia przy jednoczesnym poszanowaniu własnej godności, -stworzenie właściwego klimatu, atmosfery w szkole. 6. Sposoby realizacji zadań zawartych w programie. -Realizacja tematyki na godzinach wychowawczych. -Współpraca z profesjonalnymi placówkami zajmującymi się profilaktyką spotkania uczniów i rodziców z przedstawicielami instytucji zajmującymi się działaniami profilaktycznymi. -Kontakty z rodzicami zwrócenie uwagi na sygnały ostrzegawcze pojawiające się w przypadkach częstej absencji, braku zainteresowania nauką, zachowań ryzykownych. -Współdziałanie całej społeczności szkolnej uczniów, nauczycieli, rodziców, pracowników administracji i obsługi w zakresie przestrzegania obowiązujących norm zachowania. -Propagowanie tematyki prozdrowotnej i profilaktycznej: prelekcje, gazetki, plakaty, ulotki, przedstawienia. 3
PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ SZKOLNEJ PROFILAKTYKI OBSZAR PROBLEMOWY KULTURA OSOBISTA, KSZTAŁTOWANIE OSOBOWOŚCI ZADANIA SZCZEGÓŁOWE FORMY REALIZACJI OCZEKIWANE EFEKTY RALIZATOR 1. Zapoznanie uczniów z pojęciem kultury osobistej (od zasad higieny, sposobu ubierania się do świadomego odbioru kultury) 2. Kształtowanie pozytywnego obrazu siebie. 3. Rozwijanie umiejętności komunikacji interpersonalnej, empatii, zachowań asertywnych. - prowadzenie godziny wychowawczej na temat kultury języka, stroju, zachowania; zapoznanie młodzieży z zasadami obowiązującymi w Statucie Szkoły. - prowadzenie godziny wychowawczej na temat samopoznania, zainteresowań, zdolności uczniów. - prowadzenie godzin wychowawczych na temat zasad komunikowania się werbalnego i pozawerbalnego asertywności. - uczeń nazywa i rozróżnia postawy uważane powszechnie za właściwe lub niewłaściwe; wciela w życie zasady savoir-vivre, Statutu Szkoły, na egzaminie gimnazjalnym i na uroczystościach szkolnych prezentuje odpowiedni ubiór. - uczeń ma właściwy obraz własnej osoby. - uczeń umie dotrzeć do rozmówcy, wyraża swe emocje. - wychowawcy klas pierwszych (wychowawcy pozostałych klas przypominają zasady obowiązujące w statucie) - wychowawcy wszystkich klas - wychowawcy wszystkich klas 4. Tolerancja szacunek wobec inności - prowadzenie godzin wychowawczych nt. szacunku wobec innych kultur, poglądów, przekonań, niepełnosprawności - uczeń szanuje poglądy, przekonania innych ludzi, nie ulega stereotypom, ma własne - wychowawcy klas - wszyscy nauczyciele 4
5.Wulgaryzmy jako sposób uzewnętrzniania negatywnych emocji. - wyposażenie uczniów w wiedzę na temat agresji, jej przyczyn, skutków i sposobów reagowania na nią (godzina wychowawcza). OBSZAR PROBLEMOWY NIEBEZPECZEŃSTWO UZALEŻNIEŃ poglądy - uczeń wie, że nie ma emocji złych i dobrych, bo wszystkie są potrzebne w bogatym świecie uczuć, że agresję można rozładować we właściwy sposób. - wychowawcy klas I, pozostali wychowawcy przypominają o kulturze słowa. ZADANIA SZCZEGÓŁOWE FORMY REALIZACJI OCZEKIWANE EFEKTY REALIZATOR 1.Dostarczenie informacji o mechanizmach i następstwach wczesnego picia alkoholu, zażywania narkotyków, dopalaczy i palenia papierosów 2. Ochrona młodzieży przed uzależnieniem od multimediów, komputera, Internetu, telefonu, telewizji, itp. - dyskusje na godzinie wychowawczych, filmy, gazetki, ulotki, - spotkania z policjantami z wydziału prewencji, - zaproszenie osób, które zwyciężyły walkę z uzależnieniem, - organizacja konkursu wewnątrzszkolnego na temat uzależnień, - kształtowanie trzeźwych obyczajów poprzez dostarczenie asertywnych wzorców oraz ukazywanie atrakcyjnego aspektu zdrowego stylu życia, - przeprowadzenie ankiet diagnozujących na ile młodzież naszej szkoły spotkała się z różnego rodzaju uzależnieniami - przeprowadzenie zajęć edukacyjnych na temat uzależnień z wykorzystaniem krótkich filmów we wszystkich klasach 5 - uczeń zna realne konsekwencje wczesnego picia alkoholu, zażywania narkotyków i palenia papierosów, zdaje sobie sprawę z tego, że uzależnienia powodują szkody emocjonalne, edukacyjne zdrowotne i prawne, umie funkcjonować bez używek. - uczeń jest świadomy niebezpieczeństw płynących z nadmiernego korzystania z multimediów, potrafi dozować i gospodarować swoim czasem, dokonuje prawidłowych wyborów -wychowawcy klas -psycholog - nauczyciel informatyki - wychowawcy klas
3.Pomoc młodzieży z rodzin z problemem alkoholowym - zgromadzenie informacji o rodzinach dysfunkcyjnych, - pomoc w rozwoju pozytywnego, realistycznego obrazu siebie, swoich możliwości i zdolności u młodego człowieka, - zachęcanie rodziców do współpracy ze szkołą, kuratorami, - praca indywidualna z uczniem zagrożonym niedostosowaniem społecznym, angażowanie go do udziału w kołach zainteresowań OBSZAR PROBLEMOWY WCHODZENIE W DOROSŁOŚĆ 6 - nawiązanie efektywnej współpracy z uczniem i rodzicem, - efektywne radzenie sobie ucznia z sytuacjami problemowymi, - rodzina prawidłowo pełni funkcje wychowawcze, - uczeń rozpoznaje, wyraża i akceptuje uczucia, a także radzi sobie z sytuacjami trudnymi, - uczeń i jego rodzina modyfikują niepożądane zachowania bez stosowania przemocy. - wychowawcy klas - psycholog - rodzice ( wg. potrzeb) ZADANIA SZCZEGÓŁOWE FORMY REALIZACJI OCZEKIWANE EFEKTY REALIZATOR 1. Przekazanie wiedzy o mechanizmach i następstwach wczesnej aktywności seksualnej -antykoncepcja (według programu WDŻ) 2. Rozwijanie akceptacji dojrzewania, rozwoju i problemów z tym związanych - mini wykłady, plansze, ulotki, filmy edukacyjne - uruchomienie skrzynki pytań i odpowiedzi - prowadzenie godzin wychowawczych w klasach na temat odpowiedzialności prawnej za swoje dorosłe czyny - zmiana postaw i zachowań młodzieży - wzmocnienie poczucia własnej wartości - podejmowanie dojrzałych i odpowiedzialnych decyzji - zachowania asertywne - nauczyciel WDŻ - katecheta - nauczyciel uczący WDŻ - wychowawcy klas - katecheta
3. Zaangażowanie rodziców do edukacji i współpracy 4. Zagrożenia życia rodzinnego - pogadanki przy okazji zebrań, mini wykłady - rodzice są świadomi odpowiedzialności za edukację psychoseksualną swoich dzieci, akceptują działanie profilaktyczno-wychowawcze szkoły - prowadzenie lekcji w ramach WDŻ - uświadomienie roli więzi między członkami rodziny OBSZAR PROBLEMOWY WAGARY, NIEPOWODZENIA SZKOLNE - wychowawcy klas III - nauczyciel WDŻ ZADANIA SZCZEGÓŁOWE FORMY REALIZACJI OCZEKIWANE EFEKTY REALIZATOR 1. Zapoznanie młodzieży z systemem kar za absencję. - egzekwowanie obowiązujących w Statucie przepisów odnośnie nieobecności uczniów na zajęciach lekcyjnych. - przypomnienie na godzinach wychowawczych negatywnych stron wagarowania, - badanie ankietowe na temat przyczyn absencji uczniów - poprawa frekwencji. - uświadomienie zagrożeń występujących podczas wagarów - wyrobienie nawyku rezygnacji z wagarów - uświadomienie wagi nauki szkolnej, korzyści płynących z edukacji w szkole średniej i po jej zakończeniu -psycholog -wychowawcy wszystkich klas 2.Rozpoznawanie źródeł niepowodzeń szkolnych i zapobieganie problemom w nauce. -badanie przyczyn trudności szkolnych uczniów, - przeprowadzenie godzin wychowawczych w kl. I nt. Moja głowa, mój sukces - jak wybrać własny styl uczenia się - rozmowy z rodzicami, opiekunami uczniów, systematyczne informowanie ich o postępach w nauce, - organizacja pomocy koleżeńskiej i zajęć wyrównawczych we wszystkich - rozwiązanie konkretnych problemów - osiąganie przez uczniów lepszych wyników w nauce - poznanie własnych predyspozycji (wzrokowiec, słuchowiec) - wychowawcy klas I - psycholog 7
klasach 3. Rozwijanie zainteresowań. - przeprowadzenie ankiety celem poznania zainteresowań uczniów kl. I oraz chęci ich uczestnictwa w zajęciach dodatkowych - działalność kółek zainteresowań - skierowanie aktywności na pozytywny tor - wszyscy nauczyciele - psycholog 4. Zaangażowanie uczniów w sprawy szkoły, społeczeństwa. - udział uczniów w przedsięwzięciach szkolnych, akcjach charytatywnych - wyrobienie odpowiedzialności za sprawy szkolne - rozwijanie więzi ze szkołą 5. Pedagogizacja rodziców - spotkania w czasie zebrań z rodzicami, mini wykład na temat zależności między - uświadomienie zagrożeń wynikających wynikami w nauce, a obecnością uczniów z absencji na zajęciach szkolnych - współpraca ze szkołą w przeciwdziałaniu wagarom OBSZAR PROBLEMOWY: PROFILAKTYKA ZDROWOTNA - opiekun SU - Koło PCK - wychowawcy - wychowawcy wszystkich klas ZADANIA SZCZEGÓŁOWE FORMY REALIZACJI OCZEKIWANE EFEKTY REALIZATOR 1. Poznanie źródeł stresu, ćwiczenie umiejętności radzenia sobie ze stresem, niską samooceną 2. Wychowanie do czynnego spędzania czasu wolnego i aktywności ruchowej. - rozmowy, pogadanki, na godz. wychowawczych, - kształtowanie umiejętności wyboru właściwych form walki ze stresem, - prowadzenie godzin wych. w klasach III na temat form walki ze stresem egzaminacyjnym - zapoznanie młodzieży z różnymi formami wypoczynku - angażowanie w organizację rozgrywek sportowych 8 - wzrost wiedzy na temat istoty stresu, jego objawów, - ukształtowanie umiejętności zapobiegania negatywnym skutkom stresu i redukowania napięcia emocjonalnego - upowszechnienie aktywności ruchowej (wycieczki, rajdy, udział w dodatkowych zajęciach z wychowania fizycznego). -wychowawca, - psycholog - katecheta - wychowawcy klas III 3. Pomoc indywidualna w - rozmowy, wsparcie emocjonalne, w - uczeń otrzyma fachową pomoc - wychowawcy - nauczyciele wychowania fizycznego
rozwiązywaniu konkretnych sytuacji kryzysowych (choroba, ciąża) razie potrzeby skontaktowanie ucznia rodzica z lekarzem bądź psychologiem 4. Zagrożenie HIV/AIDS - przedmiot WDŻ, higiena i ochrona zdrowia w ramach programu nauczania - zbiór wideoteki bibliotecznej - wewnątrzszkolny konkurs na temat HIV/ AIDS 5. Brawura i brak rozsądku na drodze od specjalisty - uczeń uzyska wiedzy na temat sposobów zarażania się wirusem, a także gdzie szukać pomocy w przypadku choroby - pogadanki, filmy, plakaty - zwiększenie świadomości odpowiedzialności za życie swoje i innych - psycholog szkolny - pielęgniarka - nauczyciel uczący WDŻ i przedmiotu higiena i ochrona zdrowia - nauczyciele przepisów ruchu drogowego, katecheci 6. Realizacja zagadnień pierwszej pomocy przedlekarskiej ramach przedmiotu EDB OBSZAR PROBLEMOWY: AGRESJA w - ćwiczenia sztucznego oddychania - zgodnie z rozkładem materiału - nauczyciel przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa ZADANIA SZCZEGÓŁOWE FORMY REALIZACJI OCZEKIWANE EFEKTY REALIZATOR 1. Monitoring szkoły - monitorowanie korytarzy, - zwiększenie bezpieczeństwa uczniów w szkole - pracownicy szkoły 2. Eliminowanie zachowań agresywnych wśród uczniów - przeprowadzenie ankiet i wywiadów wśród uczniów klas I na temat poczucia bezpieczeństwa w klasie, szkole, rodzinie -omawianie na godzinach wychowawczych przyczyn zachowań agresywnych wśród młodzieży, sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych, - uczeń zna definicję agresji, przyczyny i skutki zachowań agresywnych, - rozpoznaje objawy, - zauważa, spostrzega agresję, - zna uczucia ofiary i agresora, - zna techniki relaksacji, - wie, gdzie szukać pomocy i - psycholog, - wychowawcy 9
3.Rozpoznawanie diagnozowanie przez nauczycieli zachowań agresywnych uczniów i - kontrola monitoringu szkolnego, natychmiastowa reakcja na sytuację problemową - dyskusje na temat przyczyn zachowań agresywnych, prowadzenie mediacji w sytuacjach konfliktowych 4. Pedagogizacja rodziców - przeprowadzanie ankiet i wywiadów wśród rodziców ucz. kl. I - spotkania w czasie zebrań z rodzicami, jak obronić się w sytuacji zagrożenia. - wygaszanie konfliktów wśród uczniów - uświadomienie zagrożeń wynikających z rozwijającej się wśród młodzieży agresji, - umiejętność reagowania na takie zachowania, - współpraca rodziców ze szkołą w przeciwdziałaniu agresji. - psycholog, - wychowawcy wszystkich klas, - katecheta - psycholog, - wychowawcy klas. 10