Program profilaktyczny Szkoły Podstawowej w Sikorzynie

Transkrypt

1 Program profilaktyczny Szkoły Podstawowej w Sikorzynie

2 WSTĘP W dobie tak szybkiego rozwoju cywilizacji często zapomina się o podstawowych zasadach wychowania. Tempo życia, brak obserwacji i diagnozy rodzica na temat środowiska w jakim się wychowuje dziecko, przyczynia się do zachwiania wartości życia ludzkiego. Prowadzi to do powstawania konfliktów między dzieckiem, rodzicem i środowiskiem. Obserwowane przez dziecko negatywne postawy środowiska przyczyniają się do naśladowania i brania wzorca, aby stać się takim samym. Nie sposób zmienić złej postawy środowiska, ale można wskazać podstawowe zasady zachowania i kultury bycia oraz przyczyny i skutki łamania tego zdrowego kanonu. Według Z. Gasia profilaktyka to proces, który wspiera zdrowie przez umożliwienie ludziom uzyskania pomocy potrzebnej im do konfrontacji ze złożonymi, stresującymi warunkami życia oraz przez umożliwienie jednostkom osiągania subiektywnie satysfakcjonującego, społecznie akceptowanego, bogatego życia. Profilaktyka to również edukacja postaw asertywnych, mających na celu podejmowanie trafnych decyzji, radzenia sobie w sytuacjach trudnych, a zarazem wychowująca człowieka, któremu nie jest obojętna krzywda drugiej osoby, umiejącego radzić sobie z problemem oraz człowieka, który potrafi pomóc innym. Zamierzeniem tego programu jest wyposażenie ucznia w wiedzę z zakresu kultury bycia, radzenia sobie ze zjawiskami i faktami, które niesie cywilizacja. Szkolny program profilaktyki to program różnorodnych działań, które nie powinny być zredukowane tylko do działań edukacyjnych. Należy zwrócić uwagę, że program ten to nie to samo, co edukacyjny program profilaktyczny przeznaczony do realizacji w klasie i obejmujący scenariusze zajęć edukacyjnych. W przedstawionym poniżej programie w ramach różnorodnych działań wykorzystywać będziemy również gotowe programy edukacyjne. Program profilaktyczny szkoły powstał w oparciu o podstawę programową, misję szkoły i program wychowawczy. Treści dotyczące psychoprofilaktyki zapisane w podstawie programowej kształcenia ogólnego zawierają promocję zdrowego stylu życia, rozwijanie najważniejszych psychologicznych i społecznych, prawidłowości i trudności rozwojowych okresu dojrzewania oraz problematykę uzależnień. Opracowując ten program, staraliśmy się, aby był: - dostosowany do potrzeb i problemów uczniów, do ich poziomu wiedzy, i wrażliwości, - skierowany do wszystkich uczniów, na wszystkich etapach kształcenia, - skoncentrowany na wielu obszarach, - obejmujący cały okres nauki, - zapewniający ciągłość i systematyczność działań, - uwzględniający współpracę z rodzicami, - uwzględniający współpracę z jednostkami rządowymi i organizacjami pozarządowymi. W okresie wczesnoszkolnym dzieci zaczynają doznawać intensywnego oddziaływania świata zewnętrznego, uczą się nawiązywania relacji z osobami spoza rodziny, bazują na

3 osobistym doświadczeniu, nabywają wiele sprawności. Ich myślenie ma charakter konkretny. W dziedzinie używania substancji psychoaktywnych należałoby utrwalać w nich dobre postawy, szczególnie abstynencję i nie łamać naturalnej bariery ochronnej. Na etapie klas IV-VI nasilają się wpływy rówieśnicze. Zdarza się eksperymentowanie z alkoholem i tytoniem, a niekiedy z innymi środkami odurzającymi. Nasze działania profilaktyczne będą dostosowane do możliwości dzieci i oparte na metodach aktywizującymi i obejmować będą profilaktykę pierwszorzędową i drugorzędową DIAGNOZA PROBLEMÓW WYSTĘPUJĄCYCH W SPOŁECZNOŚCI SZKOLNEJ Na podstawie diagnozy opierającej się na rozpoznaniu, środowiska, w którym funkcjonuje szkoła, a więc duże bezrobocie, nie najlepsze warunki bytowe niektórych rodzin, niejednokrotnie brak prawidłowej opieki w domu rodzinnym ucznia, zły przykład ze strony dorosłych i starszych kolegów, opracowano szkolny program działań z zakresu profilaktyki. Punktem wyjścia stały się wyniki przeprowadzonych badań dotyczących potrzeb i problemów szkoły. Były to: - ankieta dla uczniów, - ankieta dla rodziców, - ankieta dla nauczycieli, - wyniki obserwacji zachowań uczniów, - wyniki rozmów z uczniami, nauczycielami i rodzicami. Wyniki tych badań wskazały potrzebę działań profilaktycznych w zakresie komunikacji, kształtowania pojęć niezbędnych w codziennym życiu, zachowania się w nowych sytuacjach, podejmowania decyzji, asertywności, zdrowego stylu życia. W ostatnim czasie zaobserwowaliśmy również wzrost liczby uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym, mających trudności w nauce oraz uczniów nadpobudliwych i zahamowanych emocjonalnie. Za realizację działań profilaktycznych w szkole odpowiedzialni będą : - dyrektor szkoły, - pedagog szkolny, - wychowawcy, - nauczyciele, - higienistka szkolna. Program obejmuje również współpracę z osobami reprezentującymi środowisko lokalne. Będą to rodzice, policjanci, kuratorzy społeczni i sądowi oraz pedagodzy i psychologowie z poradni psychologiczno - pedagogicznej, pełnomocnik do spraw profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

4 W naszym programie profilaktyki chcemy uniknąć działań incydentalnych, związanych z konkretnym wydarzeniem. Aby zapewnić ciągłość i systematyczność naszych działań szkoła zadba o doskonalenie nauczycieli w zakresie profilaktyki oraz uzupełnianie biblioteki szkolnej o publikacje z zakresu profilaktyki. CELE PROGRAMU I KIERUNKI DZIAŁAŃ Cel główny: Profilaktykę w naszej szkole rozumiemy jako proces wspierający zdrowie psychiczne i fizyczne poprzez pomoc i towarzyszenie uczniowi w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia oraz w nabywaniu przeciwdziałania tym zagrożeniom. Cele szczegółowe: wyposażenie w niezbędną wiedzę o zdrowiu, zapoznanie z zagrożeniami wynikającymi z używania alkoholu, papierosów i narkotyków uświadomienie i nauczenie radzenia sobie z emocjami towarzyszącymi ludziom na co dzień, wykształcenie podejmowania decyzji. Kierunki działań profilaktycznych: - promocja zdrowia przez propagowanie stylu życia wolnego od nałogów, - organizacja w szkole imprez tematycznych (przedstawienia, spotkania z pracownikami instytucji wspomagających szkołę), - doskonalenie nauczycieli, - pedagogizacja rodziców na temat profilaktyki zagrożeń występujących w szkole, - wyposażenie biblioteki w fachowe materiały i publikacje dotyczące profilaktyki, - organizowanie zajęć w ramach lekcji wychowawczych, - zaangażowanie wszystkich nauczycieli w realizację programu. PRZEWIDYWANE EFEKTY DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH: - uczeń wie co służy, a co szkodzi jego zdrowiu, - zna szkodliwość środków uzależniających, - rozumie potrzebę kształtowania poczucia własnej wartości,

5 - umie wskazać właściwe rozwiązanie w różnych sytuacjach życiowych, - rozumie potrzebę kształtowania rozwiązywania problemów i konfliktów, - zna zachowanie asertywne i sposoby mówienia NIE, - zna alternatywne formy spędzania wolnego czasu, - umie nazywać własne uczucia, - kształtuje w sobie umiejętność radzenia sobie z napięciem emocjonalnym, - umie rozpoznawać zagrożenia tworzone przez nietrzeźwe zachowania innych ludzi, - rozumie mechanizm nacisku grupowego i umie mu się przeciwstawić, - umie wskazać pozytywną rolę uczestnictwa w życiu grupy rówieśniczej, - rozumie potrzebę uczenia się samodzielnego podejmowania właściwych decyzji, - rozumie potrzebę wzmacniania pozytywnego obrazu samego siebie, - umie budować pozytywne relacje z rówieśnikami i dorosłymi, - umie wyrażać własne poglądy, - rozumie potrzebę kształtowania przepraszania i wybaczania, - zna powody, dla których ludzie sięgają po środki uzależniające, - rozumie potrzebę rozwijania świadomości własnego ciała, - zna rolę jaką odgrywa równowaga zdrowotna w organizmie, - rozumie, że sam jest w znacznym stopniu odpowiedzialny za własne zdrowie, - wie, jakie konsekwencje kryją się za sięganiem po środki uzależniające, - umie spędzać wolny czas w sposób właściwy i dający zadowolenie. EWALUACJA Ewaluację efektów działań wychowawczych proponujemy poprzez zastosowanie narzędzi badawczych: - analizę dokumentów szkolnych (plany wychowawcze poszczególnych klas, dzienniki, dokumentacja pedagoga), - ankietowanie, - obserwację, - wywiad, - analizę arkuszy hospitacji diagnozujących. Tak diagnozowane przedsięwzięcia pozwolą na określenie mocnych i słabych stron działań wychowawczych, co wpłynie na modyfikację programu i racjonalne planowanie poprawy efektywności pracy szkoły.

6 Harmonogram działań profilaktycznych Lp. Obszar działań 1. Zdrowy styl życia Zadania Adresat Formy realizacji Odpowiedzialny Przekazanie informacji na temat zdrowego stylu życia Wyposażenie ucznia w niezbędną wiedzę o zdrowiu Nauczenie planowania swoich zdolności i zainteresowań Wdrożenie zasad prawidłowego odżywiania się, wyrabianie nawyków pro zdrowotnych Nauczenie aktywnego wypoczynku Uczenie właściwego korzystania z masmediów Nauczyciele Uczniowie Rodzice - pogłębianie swoich wiadomości na temat zagadnień przedstawionych w zadaniach, - zajęcia z rodzicami, - zajęcia edukacyjne, - warsztaty dla dzieci, - wspólne śniadania dzieci i nauczycieli, - realizacja programu Mleko w szkole, - realizacja programów stomatologicznych, - realizacja Środowiskowego programu wychowania zdrowotnego w szkole, - zajęcia sportowe dla dzieci, - wyjazdy na basen połączone z nauką pływania, -wycieczki klasowe, - spotkania z rodzicami (wywiadówki profilaktyczne), - sportowy festyn rodzinny, Spotkanie z lekarzem (dietetykiem) wszyscy nauczyciele wychowawcy, higienistka wychowawcy klas, pedagog 2. Życie bez nałogów Uświadomienie zagrożeń wynikających z zażywania papierosów i alkoholu Kształcenie dokonywania właściwego wyboru w trudnych sytuacjach wykształcenie odmawiania, mówienia NIE Wykształcenie podejmowania decyzji i rozwiązywania konfliktów Nauczyciele Uczniowie samodoskonalenie (pogłębianie wiedzy z literatury fachowej), - szkoleniowa rada pedagogiczna, - warsztaty prowadzone przez terapeutę, - realizacja programu profilaktycznego II Elementarz, czyli program siedmiu kroków, - zajęcia warsztatowe prowadzone przez nauczycieli w ramach godzin wychowawczych, - imprezy w szkole z okazji Światowego Dnia bez Papierosa (15 listopada i 31 maja), - zajęcia warsztatowe prowadzone przez pracownika poradni psychologiczno pedagogicznej, - wspólne zespołowe dyrektor szkoły, wychowawcy, pedagog wychowawcy, pedagog

7 rozwiązywanie konfliktów, - realizacja elementów programu Spójrz inaczej, - udział w kampanii Zachowaj Trzeźwy Umysł, 3. Umiejętności życiowe Nauczanie dzieci rozpoznawania własnych emocji ukazanie dróg wyjścia z trudnej sytuacji Kształcenie nawyku szukania wyjścia z bardzo trudnych sytuacji poprzez korzystanie z pomocy innych Nauczanie radzenia sobie z negatywnym stosunkiem do siebie samego, rozbudzenie wiary we własne siły Kształtowanie efektywnego komunikowania się z innymi Kształtowanie obcowania z ludźmi i przezwyciężanie trudności w kontaktach z innymi Rodzice Nauczyciele Uczniowie Rodzice - wywiadówka profilaktyczna dla rodziców, - zajęcia z rodzicami w ramach programu II Elementarz... powtórzenie wiedzy na temat potrzeb psychicznych dzieci oraz emocji, - warsztaty dla nauczycieli, - zajęcia informacyjno edukacyjne, - warsztaty prowadzone przez pracowników poradni psychologiczno pedagogicznej, - zajęcia z wykorzystaniem scenariuszy z książki Baw się i ucz z nami, - prowadzenie zajęć w świetlicy socjoterapeutycznej, - pomoc koleżeńska w nauce, - wykorzystanie w pracy z dziećmi metody projektu, - udział w różnych imprezach i uroczystościach, - wywiadówka profilaktyczna, Dyrektor szkoły, pedagog, wychowawcy Pedagog Wychowawcy, pedagog wychowawcy