PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO GIMNAZJUM W BYTONI

Transkrypt

1 PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO GIMNAZJUM W BYTONI BYTONIA - rok szkolny 2010 / 2011

2 Wstęp Wraz z rozwojem dziecka i jego samodzielności musimy coraz bardziej liczyć się z koniecznością wyposażenia go w umiejętności przewidywania zagrożeń. Obowiązkiem przede wszystkim rodziców ale i nauczycieli jest od najwcześniejszych lat wyposażać dziecko w nawyki unikania, zapobiegania i możliwie sprawnego pokonywania trudności. W szkole zamierzenia te są realizowane poprzez różne oddziaływania wychowawcze. W tych oddziaływaniach mieści się również profilaktyka rozumiana przez nas jako nauka i ćwiczenie umiejętności obrony przed zagrożeniami. Treści profilaktyczne zawsze zajmowały sporo miejsca w programie wychowawczym szkoły. Zgodnie z rozporządzeniem MEN z r. wszystkie treści i oddziaływania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców zostały wyodrębnione z programu wychowawczego i tworzą PROGRAM PROFILAKTYKI. Jako wynikający z programu wychowawczego szkoły, program profilaktyki tworzy z nim spójną całość i stanowi podstawę wychowania uczniów w naszej szkole. Cele programu profilaktyki są zbieżne z ogólno wychowawczymi celami szkoły. Pragniemy, by nasi uczniowie umieli odnaleźć swoje miejsce w rodzinie i społeczeństwie, by umieli współżyć z innymi ludźmi, by wszechstronnie się rozwijali, stali się ludźmi kulturalnymi, tolerancyjnymi, odpowiedzialnymi, szanującymi tradycje i wartości ogólnoludzkie. Samą profilaktykę rozumie się jako proces wspierający zdrowie psychiczne i fizyczne poprzez pomoc i towarzyszenie uczniowi w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia oraz w nabywaniu umiejętności przeciwdziałania tym zagrożeniom.

3 1. Cele szkolnego programu profilaktyki: A/ Kreowanie zdrowia i jakości życia poprzez wspomaganie prawidłowego rozwoju fizycznego i psychospołecznego ucznia, propagowanie zdrowego stylu życia. B/ Budowanie właściwych przekonań i systemu wartości. Zapobieganie lub opóźnianie wieku inicjacji, stosowanie substancji zmieniającej świadomość. C/ Eliminowanie niepowodzeń szkolnych oraz ich ujemnych konsekwencji. 2. Formy i metody realizacji szkolnego programu profilaktyki: Program opiera o założenia profilaktyki pierwszo i drugorzędnej. Nastawiony jest na ograniczenie zachowań ryzykownych młodzieży wynikających zarówno z używania alkoholu, palenia papierosów, zażywania dopalaczy czy narkotyków. Tworząc program szczególny nacisk kładziemy na kształtowanie tożsamości młodego człowieka, wspieranie jego rozwoju oczekując, że młodzież będzie potrafiła w sposób bardziej konstruktywny radzić sobie z bieżącymi trudnościami wynikającymi z zakresu dorastania, stanie się bardziej świadoma swoich mocnych stron, zmniejszy się ryzyko sięgania przez młodych ludzi po środki psychotropowe, w sposób dojrzały i odpowiedzialny, aby dojść do osiągania przez siebie celów i planów życiowych. - Realizacja programu odbywać się będzie w ciągu całego cyklu kształcenia w oparciu o formy pracy indywidualnej i grupowej. - W realizacji programu można będzie oddziaływać poprzez następujące strategie:

4 A/ INFORMACYJNE - dostarczają wiedzy na temat skutków zachowań ryzykownych podczas: zajęć edukacyjnych lekcje przedmiotowe i ścieżki międzyprzedmiotowe lekcji wychowawczych spotkań ze specjalistami ( poradnictwo, konsultacje, prezentacje, warsztaty) apeli prezentacji filmów konkursów tworzenia i czytania gazetek tematycznych ściennych, zajęć świetlicowych zajęć specjalistycznych B/ EDUKACYJNE rozwijają kompetencje społeczne pozwalające poradzić sobie w sytuacjach trudnych poprzez: zajęcia edukacyjne lekcje przedmiotowe i ścieżki międzyprzedmiotowe lekcje wychowawcze spotkania ze specjalistami poradnictwo konsultacje zajęcia świetlicowe zajęcia warsztatowe C/ ALTERNATYWNE stwarzają możliwość podejmowania przez dzieci działań dających zadowolenie i służących zaspokojeniu potrzeb ważnych dla

5 danego etapu rozwojowego. Umożliwiają podejmowanie nowej, społecznie akceptowanej i sprzyjającej rozwojowi aktywności: koła zainteresowań uczniowski klub sportowy turystyka wycieczki, zielone szkoły, rajdy itp. zajęcia świetlicowe ZHP

6 W zajęciach wykorzystywane będą metody i formy oddziaływań, zgodne z możliwościami i potrzebami odbiorców programu. Selekcja, działania terapeutyczne i interwencyjne wobec uczniów z grup zwiększonego ryzyka (uczniowie z trudnościami w nauce, uczniowie z zaburzeniami zachowania, uczniowie z rodzin dysfunkcyjnych oraz z ryzyka zagrożeń uzależnieniem i inni), odbywać się będą poprzez: Wczesne rozpoznanie przez wychowawców i nauczycieli uczniów z grup ryzyka i kierowanie ich do psychologa lub pedagoga szkolnego dla przeprowadzenia wstępnej diagnozy Udział dzieci w różnych formach pomocy psychologiczno pedagogicznej na terenie szkoły. - Udział dzieci w spotkaniach z psychologiem, - Udział dzieci w zajęciach pozalekcyjnych w ramach realizowanych programów dodatkowych zajęć pozalekcyjnych. - Kierowanie uczniów zagrożonych demoralizacją w porozumieniu z rodzicami do poradni psychologiczno pedagogicznej lub innej instytucji udzielającej specjalistycznej pomocy Udostępnienie uczniom i rodzicom informacji o specjalistycznej pomocy poza szkołą (placówki służby zdrowia, organizacje pozarządowe i inne)

7 3. Realizatorzy szkolnego programu profilaktyki: Realizatorami szkolnego programu profilaktyki są nauczyciele wspierani przez specjalistów i rodziców oraz pozostałych pracowników szkoły. A/ Nauczyciele: Wychowawcy klas z nauczycielami uczącymi w danej klasie, biorąc pod uwagę dotychczasowe działania, opracowują i realizują plan działań wychowawczo - profilaktycznych. B/ Specjaliści w dziedzinach profilaktyki: W realizacji szkolnego programu profilaktyki nauczyciel może skorzystać z pomocy następujących specjalistów: Lekarz Psycholog Pedagog Prawnik Policjant Kurator sądowy Specjalista ds. uzależnień Pielęgniarka Strażak i inni Specjaliści mogą prowadzą zajęcia z zespołami klasowymi, rodzicami i nauczycielami. W roku szkolnym 2010 / 2011 zaplanowano następujące zajęcia ze specjalistami : Specjalistach Terapii Uzależnień a) Zajęcia warsztatowe dla uczniów :

8 1. Klasa I Zachowania ryzykowne nikotyna, alkohol, narkotyki, dopalacze 2. Klasa II Zachowania ryzykowne alkohol, narkotyki, dopalacze 3. Klasa III Chemiczny świat alkohol, narkotyki, profilaktyka HIV/AIDS II - Przedstawicielami Policji: a) klasa I - realizacja programu prewencyjnego Odpowiedzialny Gimnazjalista b) klasy I III prelekcje z policjantem w ramach Dnia Bezpieczeństwa w szkole pt. Bezpieczne wakacje. III pielęgniarką szkolną: a/ zajęcia warsztatowe dla kl. I Zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. b/ Bezpieczne wakacje prelekcje w klasach I III w ramach Dnia Bezpieczeństwa w szkole. C/ Rodzice: Współpracują z nauczycielami w zakresie profilaktyki poprzez udział w: a) spotkaniach indywidualnych z psychologiem (konsultacja) b) spotkaniach z wychowawcą klasy i innymi nauczycielami, c) spotkaniach z specjalistami: - z psychologiem - Szkoła dla rodziców. D/ Pozostali pracownicy szkoły wspierają dodatkowo nauczycieli podczas przerw. Są upoważnieni do zapisywania uwag o zachowaniu ucznia na terenie szkoły w zeszycie uwag obsługi szkolnej. Uwagi te są przenoszone przez wychowawców do klasowych zeszytów uwag i mają wpływ na ocenę ucznia z zachowania.

9 4. Program profilaktyki obejmuje trzy zakresy działań: A/ Działania w wymiarze szkolnym: a. Zaprezentowanie programu radzie pedagogicznej (przedyskutowanie jego sensu i potrzeby realizacji oraz struktury, rodzaju i kolejności działań), b. Zaprezentowanie programu rodzicom i zaproszenie ich do współpracy poprzez między innymi udział w ogólnoszkolnych imprezach profilaktycznych, c. Zorganizowanie imprez profilaktycznych o charakterze ogólnoszkolnym np.: - pogadanka dla rodziców - konkursy o tematyce profilaktycznej - przystąpienie szkoły do ogólnopolskich programów profilaktycznych, m.in. Bezpieczna szkoła, Zachowaj trzeźwy umysł. d. Przygotowanie materiałów informacyjnych dotyczących zagadnień profilaktycznych i ich prezentacja na gazetkach klasowych i pedagoga szkolnego, e. Zaangażowanie środowiska lokalnego związanego z profilaktyką do współpracy, f. Udział uczniów w pozaszkolnych imprezach kulturalnych i konkursach o tematyce profilaktycznej. B/ Działania w wymiarze klasy: a. prowadzenie tematyki profilaktycznej na godzinach wychowawczych, b. włączanie się klas do ogólnoszkolnych imprez o charakterze profilaktycznym /np. Dzień bezpieczeństwa w szkole, Dni Sportu w ramach programu Zachowaj trzeźwy umysł /. c. zapraszanie na zajęcia specjalistów zajmujących się profilaktyką, d. nawiązanie współpracy wychowawców klas z rodzicami i omawianie problemów związanych z ochroną dzieci przed zagrożeniami podczas spotkań klasowych. C/ Działania na rzecz indywidualnych osób.

10 Rozmowy indywidualne z uczniami przejawiającymi zaburzenia zachowania i emocji. Udzielenie wsparcia. Skoncentrowaliśmy działania na następujących zagadnieniach: Przynależność do różnych grup Umiejętność komunikowania z innymi ludźmi pozwala dziecku wpływać na swoje życie i otoczenie, decyduje o relacjach z rówieśnikami, rodzicami, nauczycielami i innymi dorosłymi. Uczenie reguł i norm współżycia z innymi ludźmi pozwala dostrzegać i szanować potrzeby otoczenia. Budowane w ten sposób udane relacje z innymi sprzyjają otwartej komunikacji, a to sprzyja uczeniu się zachowań alternatywnych w stosunku do tych, jakie towarzyszą nałogom. Postrzeganie siebie i rozumienie swoich uczuć. Tłumienie uczuć, brak umiejętności ich wyrażania są częstą przyczyną, że ludzie żyją w dużym napięciu, a taki stan sprzyja szukania zapomnienia w alkoholu czy narkotykach. Dlatego za ważne uważamy uczenie dzieci rozpoznawania uczuć własnych i innych. Będziemy też uczyć radzenia sobie z emocjami. Na zajęciach z tej grupy tematycznej będziemy też zajmować się kształtowaniem pozytywnego obrazu własnej osoby pozytywnej samooceny. Poczucie własnej wartości jest bowiem warunkiem koniecznym dla prawidłowego rozwoju każdego człowieka. Mała samoświadomość jaki jestem, jakie są moje mocne strony, może spowodować że dziecko jest podatne na wszelkie wpływy najczęściej negatywne. Naszym zadaniem profilaktycznym będzie dawanie dzieciom możliwości doświadczenia, że są wyjątkowe, niepowtarzalne, lubiane. Będziemy stwarzać sytuacje, w których dzieci będą mogły przeżywać sukcesy w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi. Rozwiązywanie problemów. Rozwiązywanie trudności i konfliktów stanowi naturalne zjawisko w kontaktach między ludźmi. Z różnych powodów konflikty są nieuniknione i błędne jest przekonanie, że są czymś niepożądanym, złym, świadczącym o niedojrzałości emocjonalnej. Nie nożna też udawać, w obawie przed utratą czyjejś sympatii, że konflikt nie istnieje. Taka postawa utrudnia porozumiewanie. Podstawowym warunkiem rozwiązywania konfliktu jest uświadomienie sobie istniejącej różnicy zdań, a także własnych i czyichś uczuć. Celem naszych oddziaływań w tym zakresie będzie nauka rozstrzygania problemów i podejmowania samodzielnych decyzji, analizowanie przyczyn powstania konfliktów i szukanie sposobów ich rozwiązywania. Naszym przesłaniem jest też uświadomienie uczniom, że ludzie mają prawo do popełniania błędów. Dbanie o zdrowie.

11 Wychodząc z założenia, że istnieje ścisły związek między ciałem a psychiką pragniemy rozwijać u dzieci świadomość tego, że zdrowie ma ogromny wpływ na nasze życie. Będziemy rozwijać pragnienie troszczenia się o nie oraz pokazywać sposoby dbania o mnie. Dostarczymy również uczniom elementarnych informacji na temat środków uzależniających przyczyn i skutków ich zażywania. W tym zakresie działań będziemy też budować umiejętności przeciwstawiania się presji otoczenia. Analizując przedstawione zagadnienia wyraźnie widać, że nie jest możliwe oddzielenie treści profilaktycznych od wychowawczych. Wynika to stąd, że treści z zakresu sprawowania obu tych funkcji często przenikają się wzajemnie, warunkując swoje powstanie czy uzasadniając istnienie. Jednak pewne zagadnienia bardziej niż inne mieszczą się w prezentowanym programie. Dlatego też nie chcąc powielać treści zawartych w programie wychowawczym, prezentując główne treści programowe do realizacji w klasach wybraliśmy jedynie te, które naszym zdaniem mają kluczowe znaczenie dla realizacji celów profilaktycznych. KLASA I GŁÓWNE TREŚCI PROGRAMOWE 1. Rozwiązywanie moich problemów. 2. Uczestnictwo w grupie i grupy nieformalne. 3. My i nikotyna. 4. Umiejętność przekazywania swoich uczuć i potrzeb. 5. Sposoby porozumiewania się (komunikacja werbalna, niewerbalna). 6. Sztuka słuchania i odbierania innych, rozwiązywanie konfliktów. 7. Stres czynniki stresogenne sposoby radzenia sobie ze stresem. 8. Jak możemy skutecznie pomagać innym i sobie. 9. Sztuka odmawiania asertywność.

12 II 1. Niepokoje które przeżywamy (moje myśli, uczucia). 2. Doceniamy innych. 3. Agresja i przemoc. Sposoby radzenia sobie z przykrymi emocjami. 4. Mój kontakt ze środkami zmieniającymi świadomość. 5. Gry komputerowe i hazard. III 1. Przemoc i agresja. 2. My i środki uzależniające. 3. Skutki zdrowotne, społeczne, prawne zażywania narkotyków. 4. Środki wziewne i substancje halucynogenne. 5. Uzależnienie to choroba, z którą sam sobie nie poradzisz. 6. Czy potrafię rozsądnie pracować z komputerem i internetem. 7. Uczestnictwo w grupie (pozytywne i negatywne). 8. Ludzie, którym ufam. 9. Czy znam takie określenia jak pornografia i prostytucja jako zagubione wartości. 10. Wpływ używania środków zmieniających świadomość na kontakty międzyludzkie. 11. Religia a sekty. PRZEWIDZIANE TREŚCI PROGRAMOWE DO REALIZACJI W GIMNAZJUM Program został tak skonstruowany, że każdy następny etap (klasa) opiera się na treściach wyniesionych z poprzedniego. Za kluczowe również uważamy zagadnienia dotyczące poznawania, okazywania i szanowania uczuć własnych i innych ludzi. Uświadomienie sobie własnych stanów emocjonalnych i radzenie sobie z własnymi uczuciami, ułatwia kontakty z innymi i stanowi podstawię do realizacji kolejnych etapów programu. Przewidujemy weryfikację programu po roku pod kątem realizacji celów, atrakcyjności treści dla uczniów i ewentualnych trudności. Literatura pomocna w realizacji programu: 1. A. Kołodziejczyk, E. Czemierowska Spójrz inaczej 2. M. Chomczyńska-Miliszkiewicz, D. Pankowska Polubić szkołę 3. Program profilaktyczny dla młodzieży Jak żyć z ludźmi

13 4. K. Zajączkowski Nikotyna, alkohol, narkotyki, profilaktyka uzależnień 5. M. Jachimska Grupa bawi się i pracuje cz. I i II 6. Miesięcznik Życie szkoły