PROGRAM WYCHOWAWCZY 2012/2013, 2013/2014, 2014/2015

Transkrypt

1 ZESPÓŁ SZKÓŁ W GRONOWIE GÓRNYM PROGRAM WYCHOWAWCZY 2012/2013, 2013/2014, 2014/2015 Treści wychowawcze zawarte w niniejszym programie przewidziane są do realizacji w ciągu nauki w szkole podstawowej i w gimnazjum Program wychowawczy przygotowany jest w formie spójnego dokumentu, którego elementy mogą być modyfikowane w kolejnych latach pracy szkoły, w zależności od zmieniających się potrzeb. Opracowanie: Łukasz Budziwojski, Joanna Gałczyk, Joanna Gawlicka, Marlena Gawrońska, Mirosław Hetnerowski, Iwona Rutkiewicz, Katarzyna Żuk Gronowo Górne, wrzesień 2012 r.

2 Treści Programu Wychowawczego: 1. Podstawa prawna. 2. Misja szkoły. 3. Postanowienia wstępne. 4. Cele ogólne pracy wychowawczej. 5. Priorytety wychowawcze. 6. Zadania wychowawcze i formy ich realizacji. 7. Realizatorzy działań wychowawczych. 8. Zasady współpracy z rodzicami. 9. Szkolny system działań profilaktycznych. 10.Propozycje tematyki godzin wychowawczych. Podstawa prawna: Ustawa o systemie oświaty z dn.7 września 1991r. (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572) z późniejszymi zmianami. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Rozporządzenie MENiS z dn.21 maja 2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U.Nr 61, poz. 624 z późniejszymi zmianami). Misja szkoły: Tworzymy szkołę promującą zdrowie, bezpieczną, nowoczesną, przyjazną dla uczniów, rodziców, nauczycieli i społeczności lokalnej. Szkoła zapewnia warunki do takiego kształcenia wiadomości, umiejętności i postaw naszych uczniów, aby potrafili wykorzystad je w dalszym etapie nauki oraz byli wrażliwi na potrzeby drugiego człowieka i środowiska. Kształtowanie obywatela, Europejczyka, człowieka ogólnie wykształconego i kulturalnego, przygotowanego do wartościowego i aktywnego życia w dynamicznie rozwijającym się świecie. Za ważne wartości, wytyczające kierunki naszych działań uznajemy: prawdę, dobro, godność, sprawiedliwość, tolerancję, pracę, rzetelność, demokrację, humanizm, szacunek dla wspólnego dobra i solidarność.

3 Postanowienia wstępne: Społeczność szkolną Zespołu Szkół w Gronowie Górnym stanowią: uczniowie szkoły podstawowej oraz gimnazjum, ich rodzice oraz pracownicy szkoły: dyrektor, nauczyciele, pracownicy administracji i obsługi. Każdy członek społeczności szkolnej jest człowiekiem wolnym, który odpowiednio do etapu rozwoju, na jakim się znajduje oraz do swoich możliwości, współtworzy ją i respektuje zasady jej funkcjonowania. Program wychowawczy określa pracę wychowawczą, jako zgodne współdziałanie uczniów, rodziców i nauczycieli. Jednocześnie uznaje, że pierwotne i największe prawa wychowawcze do swoich dzieci mają rodzice. Szkoła wspomaga rodziców w procesie wychowania. Wychowywanie stanowi integralną całość z nauczaniem i jest zasadniczym zadaniem wszystkich pracowników szkoły. Integralną częścią Programu wychowawczego są również treści wychowawcze zawarte w Programie profilaktycznym szkoły, Statucie szkoły, a także harmonogramie działań doraźnych i okolicznościowych. Cele ogólne pracy wychowawczej: Celem pracy wychowawczej w Zespole Szkół w Gronowie Górnym jest wszechstronne rozwijanie osobowości ucznia, jego aktywności intelektualnej i społecznej poprzez swobodę praktycznego działania i krytycznego myślenia, a także przygotowywanie go do podjęcia w przyszłości decyzji edukacyjnych i zawodowych. Szkoła pragnie kształtować postawę patriotyczną wychowanków, uczyć szacunku dla narodowego dziedzictwa, a jednocześnie otwartości na wartości Europy i świata. Pragnie również przygotować ich do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady tolerancji, demokracji, szacunku dla drugiego człowieka i wrażliwości na potrzeby innych. Szkoła dąży do zapewnienia każdemu uczniowi warunków niezbędnych do jego rozwoju w atmosferze życzliwości i wzajemnej inspiracji. Promuje styl wychowania oparty na indywidualizacji, podmiotowości i zachęcaniu uczniów do samodzielności.

4 Priorytety wychowawcze: Cele pracy wychowawczej dotyczą budowania wymagającej i wspierającej uczniów szkoły poprzez m.in.: dbałość o stan bezpieczeństwa uczniów w szkole; kreowanie klimatu współpracy, porozumienia, wzajemnego szacunku i dialogu; wzmacnianie wewnętrznej motywacji uczniów do nauki, rozwijanie ich zainteresowań; uczenie dokonywania świadomych wyborów przez uczniów i odpowiedzialności za podejmowane decyzje; kształtowanie umiejętności społecznych i emocjonalnych uczniów; doskonalenie umiejętności wychowawczych nauczycieli i rodziców. Zadania wychowawcze: W związku z realizacją powyższych celów zakłada się następujące zadania wychowawcze wobec uczniów: 1. Kształtowanie postępowania zgodnego z uniwersalnymi zasadami etyczno - moralnymi i społeczno-obywatelskimi. 2. Rozwijanie poczucie tożsamości narodowej z jednoczesnym otwarciem na Europę i świat. 3. Kształtowanie właściwych relacji międzyludzkich opartych na tolerancji, szacunku i zaufaniu. 4. Uczenie wrażliwości oraz dbałości o zdrowie własne i stan otaczającego nas środowiska. 5. Dążenie do rozwijania wśród uczniów samodzielności, systematyczności i inicjatywy.

5 DZIAŁ TREŚCI WYCHOWAWCZE PROPOZYCJE REALIZACJI REALIZATOR ETAP EDUK. Kształtowanie postępowania zgodnego z uniwersalnymi zasadami etycznomoralnymi i społecznoobywatelskimi. 1. Formowanie osobowości ucznia w duchu ogólnoludzkich wartości - sprawiedliwość, prawda, szacunek, tolerancja, odpowiedzialność, uczciwość. Zapoznanie uczniów z dokumentami regulującymi pracę szkoły: Statutem Szkoły, zasadami BHP i in. Za poznanie uczniów z zasadami oraz kryteriami oceniania w szkole. Zapoznanie uczniów z Procedurami reagowania w sytuacjach kryzysowych w szkole i postępowanie zgodnie z nimi w sytuacjach problemowych. Zapoznanie uczniów z podstawowymi prawami człowieka oraz z działalnością instytucji, organizacji i fundacji działających na rzecz ochrony jego praw. Wykonywanie gazetek szkolnych, zamieszczanie artykułów na stronie internetowej szkoły o tematyce praw człowieka. Przestrzeganie praw człowieka, dziecka we wzajemnych relacjach nauczyciel uczeń, uczeń uczeń. Zajęcia z policjantem., n-le przedmiotów pedagog, dyrektor SU, Rzecznik Praw Ucznia SU, RPU, pedagog policjant

6 2. Wdrażanie ucznia do planowania własnego rozwoju osobowego poprzez refleksje nad samym sobą, swoim miejscem w szkole i społeczności lokalnej. Kontynuacja działalności kół zainteresowań. Organizowanie innych kół zainteresowań zgodnie z potrzebami uczniów. Organizowanie zajęć dodatkowych dla uczniów z poszczególnych przedmiotów w miarę zapotrzebowania i możliwości. Inspirowanie uczniów do działań wykraczających poza program nauczania, w tym do udziału w olimpiadach, projektach, itp. Wspieranie i propagowanie inicjatyw Samorządu Uczniowskiego Udział uczniów w uroczystościach ogólnoszkolnych i klasowych. Zachęcanie uczniów do korzystania z zasobów bibliotecznych (także poza szkołą), multimediów, Internetu. Zachęcanie uczniów do wykorzystania własnych pomysłów w realizacji własnych potrzeb rozwojowych. Uczestnictwo w Targach Szkól, Drzwiach Otwartych, Zajęcia dla uczniów gimnazjum nt. doradztwa zawodowego (tematyka: predyspozycje zawodowe, rynek pracy, możliwości dalszej edukacji). Systematyczne promowanie szkoły w środowisku lokalnym. Współpraca z organizacjami funkcjonującymi w środowisku lokalnym wspierającymi szkołę. Dokonywanie przez uczniów samooceny zachowania. n-le przedmiotów n-le przedmiotów n-le przedmiotów n-le przedmiotów, opiekun SU, dyrektor n-le przedmiotów, n-le przedmiotów, bibliotekarze n-le przedmiotów, pedagog, pedagog, doradca zawodowy, dyrektor, dyrektor Gim Gim

7 3. Kształcenia wrażliwości i nieobojętności na przejawy przemocy, zła, wulgarności. Poinformowanie uczniów o zakazie używania przemocy i wynikających ze Statutu Szkoły konsekwencjach złamania tego zakazu. Działania profilaktyczne opisane w Programie Profilaktycznym szkoły. Systematyczne dyżuru nauczycieli podczas przerw, konsekwentne reagowanie na przejawy przemocy i wulgarności. Apele wychowawcze. Współpraca z Komendą Miejską Policji., dyrektor dyrektor,, pedagog, dyrektor 4. Wychowanie w duchu poszanowania godności drugiego człowieka i tolerancji dla odmienności światopoglądowej, religijnej, narodowej, kulturowej. Zgłaszanie szkoły do programu Comenius lub innych podobnych. Propagowanie wolontariatu. Zajęcia integracyjne dla kl. I gimnazjum Praca wychowawców nad spójnością zespołu klasowego. Realizowanie treści dotyczących szeroko rozumianej tolerancji na poszczególnych przedmiotach, spotkaniach z pedagogiem. Kształtowanie prawidłowych postaw wobec osób niepełnosprawnych. Codzienna pomoc uczniom niepełnosprawnym w funkcjonowaniu szkolnym. Kształtowanie umiejętności wyrażania własnych emocji poprzez wystawy prac artystycznych uczniów. n-le języka obcego klas pedagog, pedagog, SU, n-l plastyki Gim

8 Rozwijanie poczucie tożsamości narodowej z jednoczesnym otwarciem na Europę i świat. 1.Kształtowanie postawy patriotyzmu, tożsamości narodowej. Wychowanie w duchu demokracji i propagowanie osiągnięć kultury europejskiej. Udział w obchodach rocznic świąt narodowych i państwowych. Edukacja obywatelska uczniów wprowadzenie elementów wychowania regionalnego. Przygotowanie ceremoniału szkolnego., n-le historii, j.polskiego, n-le historii, j.polskiego 2.Wychowanie w duchu demokracji i propagowanie osiągnięć kultury europejskiej. Realizacja wymian uczniowskich. Udział w konkursach. Udział w projektach przedmiotowych. n-le przedmiotów IV-VI n-le przedmiotów Gimnazjum 3.Przypominanie postaci ważnych dla postępu kulturowego, ekonomicznego, społecznego, naukowego. Zajęcia przedmiotowe. Wystawki, gazetki. n-le przedmiotów, 4.Uczestniczenie w życiu kulturalnym. Wyjścia do teatru, kina, lekcje muzealne, udział w imprezach środowiskowych. Okolicznościowe przedstawienia przygotowane przez klasy. Organizowanie kiermaszy prac Organizowanie wystaw prac plastycznych uczniów na terenie szkoły., n-le przedmiotów, n-le przedmiotów n-l świetlicy, plastyki n-l plastyki, 5.Poznawanie własnego regionu i kraju. Wycieczki przedmiotowe, krajoznawczo-turystyczne, rajdy, n-le przedmiotów

9 Kształtowanie właściwych relacji międzyludzkich opartych na tolerancji, szacunku i zaufaniu. 1.Wymaganie zachowań zgodnych z ogólnie przyjętymi normami kultury osobistej i regulaminem szkoły. Promowanie wzorowych postaw podczas np. apeli wychowawczych. Stosowanie sankcji wobec osób naruszających regulamin. wszyscy n-le, SU klas, dyrektor,. 2. Rozwijanie umiejętności współdziałania zespołowego, jako jednej z podstawowych form współżycia społecznego. Stosowanie form pracy grupowej na zajęciach dydaktycznych i wychowawczych. Udział uczniów w projektach, wymagających pracy zespołowej. Stosowanie metod aktywnych w pracy dydaktycznej nauczycieli. Wycieczki międzyoddziałowe. Udział grupowy w konkursach przedmiotowych. Promowanie idei wolontariatu. nauczyciele przedmiotów 3. Budowanie więzi międzyludzkich opartych na zaufaniu w relacji nauczyciel uczeń rodzic. Indywidualne i zespołowe spotkania uczniów pedagogiem szkolnym, wychowawcą i innym nauczycielem lub dyrekcją szkoły. Współpraca z instytucjami specjalistycznymi zajmującymi się pomocą młodzieży. Indywidualna praca wychowawców, pedagoga i diagnoza problemów ucznia i pomoc w ich rozwiązywaniu. pedagog, wszyscy nauczyciele pedagog, dyrektor, pedagog

10 4. Doskonalenie asertywnych umiejętności komunikowania i wyrażania poglądów. Realizacja na wszystkich lekcjach, zwłaszcza wychowawczych, tematyki prawidłowej komunikacji, rozpoznawania własnych uczuć, emocji i panowania nad nimi, postawy asertywnej i postawy współczującej. Warsztaty psychoedukacyjne. pedagog, specjaliści, Uczenie wrażliwości oraz dbałości o zdrowie własne i stan otaczającego nas środowiska. 1.Dbanie o czystość i estetykę terenu szkoły. Wychowanie człowieka przyjaznego środowisku. Apele wychowawcze wskazywanie problemu zaśmiecania szkoły i otoczenia. Doraźne sprzątanie sal lekcyjnych przez uczniów. Prace w ramach Dnia Sprzątania Świata. Artykuły w gazetce szkolnej uwrażliwiające na problem zaśmiecania terenu szkoły, niszczenia mienia szkoły. Filmy, wycieczki, konkursy. n-el przyrody, SU,, dyrektor nle przedmiotów n-el przyrody, biologii, SU, SU 2. Propagowanie zdrowego trybu życia: życie bez nałogów, zdrowe odżywianie, higiena pracy umysłowej, aktywny wypoczynek, higiena psychiczna (radzenie sobie ze stresem). Działania profilaktyczne zawarte w Programie Profilaktycznym szkoły., pedagog, specjaliści, pielęgniarka

11 3. Dbanie o czystość i poprawność języka ojczystego, eliminowanie wulgaryzmów i zwrotów obcojęzycznych. Zwracanie uwagi na wulgarne słowa w mowie potocznej, przestrzeganie czystości języka. Artykuły w gazetce szkolnej uwrażliwiające na problem wulgarnego wyrażania się uczniów. Debaty projektów gimnazjalnych. Wystąpienia publiczne uczniów. SU n-le przedmiotów, Gim 4. Kształtowanie wrażliwości na piękno przyrody, dzieł sztuki, zabytków. Zwiedzanie wystaw, muzeów, oglądanie spektakli, filmów. Wycieczki. Lekcje przedmiotowe. Dążenie do rozwijania wśród uczniów samodzielności, systematyczności i inicjatywy 1. Wspieranie i motywowanie uczniów w procesie uczenia się. Kształtowanie umiejętności obiektywnej samooceny własnych możliwości i dokonań. Wykorzystanie przez nauczycieli zróżnicowanych, aktywizujących metod nauczania. Organizowanie diagnoz wejścia i analiza wyników sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych z poszczególnych przedmiotów. Organizowanie zajęć przygotowujących do sprawdzianu przeprowadzanego w ostatnim roku nauki w szkole podstawowej oraz do egzaminu gimnazjalnego. Opieka nad uczniami osiągającymi słabe wyniki w nauce; rozpoznanie przyczyn niepowodzeń szkolnych i udzielenie właściwej pomocy, realizowanie zaleceń zawartych w opiniach i orzeczeniach PPP. Pomoc psychologiczno pedagogiczna dla uczniów dostosowana do indywidualnych potrzeb uczniów. zespół przedmiotowy zespół nauczycieli uczących w klasie VI i III, pedagog n-le przedmiotów,, pedagog, specjaliści

12 2. Motywowanie do samokształcenia i pogłębiania wiedzy, poszerzania zainteresowań. Opieka nad uczniami szczególnie uzdolnionymi - zachęcanie do udziału w olimpiadach przedmiotowych, konkursach itp. Promocja wewnątrzszkolna oraz pozaszkolna osiągnięć uczniów. Udział uczniów w kołach zainteresowań. nauczyciele przedmiotów 3. Wychowanie świadomego obywatela. Działalność Samorządu Uczniowskiego. Wybory samorządów klasowych. Wybór Rzecznika Praw Ucznia. opiekun SU klas, SU 4. Dokonywanie samodzielnych wyborów życiowych. Doradztwo zawodowe - współpraca z PPP, Urzędem Pracy, ŚHP w celu ukierunkowania dalszego kształcenia. Wyposażenie uczniów w wiedzę i umiejętności, by świadomie dokonywali wyborów odnośnie własnej przyszłości edukacyjnej i zawodowej. Uczestnictwo w Targach Szkół, Drzwiach Otwartych. Indywidualna praca wychowawców i pedagoga szkoły z uczniami dotycząca wyboru dalszej drogi życiowej wychowanków. pedagog, doradca zawodowy, pedagog, doradca zawodowy,, pedagog pedagog, doradca zawodowy, Gim

13 Formy realizacji: na lekcjach z poszczególnych przedmiotów; na lekcjach przeznaczonych do dyspozycji klasy; podczas zajęć z pedagogiem szkolnym lub innymi specjalistami; podczas zajęć z pielęgniarką szkolną; na apelach, konkursach i uroczystościach szkolnych; na zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych; we współpracy z wychowawcami klas, rodzicami, we współpracy z jednostkami samorządu, we współpracy z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, współdziałając z innymi placówkami działającymi na rzecz wychowania i opieki. Realizatorzy: poszczególnych klas, dyrektor szkoły, nauczyciele przedmiotów, pedagog, rodzice, specjaliści Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, organy samorządowe, inne podmioty środowiskowe. Zasady współpracy z rodzicami: 1. Rodzice uczniów Zespołu Szkól w Gronowie Górnym Gimnazjum mają prawo do: informacji o postępach dziecka w nauce i zachowaniu, w związku z tym powinni utrzymywać systematyczny kontakt z wychowawcą klasy i nauczycielami (w tym korzystając z dziennika elektronicznego), zgłaszania uwag i propozycji, które mogą usprawnić pracę szkoły, uczestniczyć w działalności Rady Rodziców, współorganizowania z wychowawcą imprez klasowych, wycieczek, biwaków itp.

14 2. Wychowawca z początkiem roku szkolnego zapoznaje rodziców z dokumentami regulującymi życie szkoły i udostępnia do wglądu. 3. Rodzice w trosce o dobro dziecka powinni informować wychowawcę i/lub nauczycieli o trudnej sytuacji zdrowotnej, rodzinnej lub materialnej. 4. Rodzice mają obowiązek: informować wychowawcę, pedagoga szkolnego o posiadaniu przez dzieci opinii, orzeczeń wydanych przez Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne lub inne instytucje, mogące mieć wpływ na proces dydaktyczny i wychowawczy. uczestniczyć w zaplanowanych w każdym roku szkolnym zebraniach klasowych. 5. Formy kontaktów rodziców ze szkołą: dziennik elektroniczny, zaplanowane zebrania, zebrania wynikające z aktualnych potrzeb klasy, indywidualne rozmowy z dyrekcją, pedagogiem szkolnym nauczycielami. 6. W przypadku planowanego dłuższego wyjazdu rodzice są zobowiązani do osobistego powiadomienia o przekazaniu obowiązków opiekuńczych nad dzieckiem innej osobie (pisanie usprawiedliwień, kontakty ze szkołą). Szkolny system działań profilaktycznych: Szkolny system działań profilaktycznych, jest uzupełnieniem Programu Wychowawczego szkoły. Dostosowany do potrzeb placówki, ma na celu m.in.: 1. Zapobieganie niepożądanym zjawiskom, m.in. przemoc fizyczna i psychiczna, cyberprzemoc, uzależnienia od środków psychoaktywnych. 1. Rozpoznanie sytuacji wychowawczej w klasach i podejmowanie indywidualnych działań w niekorzystnych dla uczniów sytuacjach (brak dostatecznej opieki, przemoc domowa, ubóstwo, zagrożenie niedostosowaniem społecznym i uzależnieniami, itp.). 2. Promowanie zdrowego stylu życia wśród społeczności szkolnej poprzez różne działania informacyjne i edukacyjne. 3. Organizowanie spotkań z pracownikami policji, sadu, służby zdrowia itp. dla uczniów; rodziców i nauczycieli. 4. Współpracę z instytucjami wspomagającymi szkołę w działaniach profilaktycznych i wychowawczych.

15 Propozycje tematyki godzin wychowawczych: Dział: Kształtowanie postaw etyczno-moralnych i społeczno-obywatelskich: Kształtowanie postaw samorządnych demokratyczny i odpowiedzialny wybór samorządu klasowego. Zapoznanie uczniów z dokumentami regulującymi pracę szkoły (m.in. Statutem Szkoły, Procedurami reagowania w sytuacjach kryzysowych). Odpowiedzialność karna nieletniego. Kultura osobista człowieka - kultura ucznia w szkole (kultura bycia, stroju, języka, zachowania), obcowanie z innymi ludźmi z zachowaniem zasad otwartości i tolerancji. Tolerancja przyzwolenie akceptacja: czy zawsze oznacza to samo? Dlaczego boimy się obcych? źródła nacjonalizmu i rasizmu. Katalog praw i wolności- jak chronić własną i cudzą godność. Instytucje ochrony praw człowieka. Inni? Niepełnosprawni wśród nas. Wolontariat pomoc innym w potrzebie. Dział: Rozwijanie poczucie tożsamości narodowej z jednoczesnym otwarciem na problemy Europy i świata. Być patriotą w kosmopolitycznym świecie. Czy bycie Europejczykiem wyklucza patriotyzm? Wskazanie ważnych postaci dla postępu kulturowego, ekonomicznego, społecznego, naukowego. Znaczenie obchodów rocznic ważnych wydarzeń państwowych. Historia mojej rodziny. Tradycje rodzinne. Dział: Kształtowanie właściwych relacji międzyludzkich opartych na tolerancji, szacunku i zaufaniu. Integracja zespołu klasowego. Obraz własnej osoby - jaki jestem, sztuka poznawania samego siebie. Moja samoocena. Jak polubić siebie? Nawiązywanie kontaktów z innymi- problemy odpowiedzialności i tolerancji.

16 Odpowiedzialność za siebie: rozwój osobowości, charakteru, zdolność do samooceny, rozwój zainteresowań, pasje, zdrowe ambicje. Umiejętność panowania nad sobą. Koleżeństwo, przyjaźń, miłość - ich rola w okresie dorastania. Dorastanie do miłości (kolejne etapy uczuć, wzajemna odpowiedzialność). Konflikty i sposoby ich rozwiązywania. Konflikty w rodzinie (czy rodzice mogą być przyjaciółmi dziecka?). Rodzina, jako grupa społeczna (role, prawa i obowiązki członków rodziny). Rodzina idealna. Wizja mojej przyszłej rodziny. Subkultury młodzieżowe. Jak radzić sobie z agresją i przemocą? Asertywność sztuka odmawiania, sztuka bycia sobą. Dział: Uczenie wrażliwości oraz dbałości o zdrowie własne i stan otaczającego nas środowiska. Higiena pracy umysłowej- Jak się uczyć? Jak spędzać wolny czas? Ideał piękna kobiety i mężczyzny (skutki diet odchudzających i przyjmowania sterydów). Dojrzewanie, seksualność, antykoncepcja, ciąża. Zachowania ryzykowne (środki psychoaktywne, wczesna inicjacja seksualna). Problemy ekologiczne świata. Jak dbać o zdrowie? Kształtowanie nawyków i przyzwyczajeń zdrowotnych. Ratowanie życia ludzkiego: dawca krwi, szpiku kostnego, narządów. Choroby cywilizacyjne (układu krążenia, nowotwory, alergie, itp.). Dziękuję nie biorę (profilaktyka uzależnień). Sposoby radzenia sobie ze skutkami stresu. Gdzie szukać pomocy, jeśli mam problem?

17 Dział: Dążenie do rozwijania wśród uczniów samodzielności, systematyczności i inicjatywy. Co znaczy być wolnym człowiekiem? Praca - konieczność czy przywilej? Ambicje, zainteresowania, predyspozycje. Co czytam, oglądam i słucham? (prasa, programy TV, gry komputerowe, muzyka). Jak uczyć się skutecznie? Jak gospodarować wolnym czasem? Co znaczy osiągnąć sukces i zrobić karierę? Kto może pomóc w wyborze szkoły ponadgimnazjalnej? Kim chciałbym zostać w przyszłości? Ja za 20 lat. Jakie są szkoły ponadgimnazjalne w mojej okolicy? Moje mocne strony, jako przyszłego pracownika. Zawody w mojej rodzinie. Ciekawi ludzie z mojego otoczenia. Zatwierdzono dnia: r.