Kinematyka w Szczególnej Teorii Eteru

Transkrypt

1 Arkuł ukaał się w jęku angielskim w asopiśmie Mosow Uniersi Phsis Bullein The deriaion of he general form of kinemais wih he uniersal referene ssem Resuls in Phsis, ol. 8, 8, 43-4, ISSN: hps:link.springer.omarile.33s ora w jęku rosjskim w owarm dosępie w asopiśmie Вестник Московского Университета. Серия 3. Физика и Астрономия Кинематика в Cпециальной Tеории Эфира Вестник Московского Университета, ol. 73, 4, 8, 7-79, ISSN Шостэк Kaрол, Шостэк Роман hp:mu.phs.msu.ruo84 Karol Sosek, Roman Sosek Poliehnika Resowska, Zakład Mehaniki Płnów i Aerodnamiki, Resów, Polska ksosek@pr.edu.pl Poliehnika Resowska, Kaedra Meod Ilośiowh, Resów, Polska rsosek@pr.edu.pl Sresenie: Celem arkułu jes pokaanie, że ekspermen Mihelson a-morle a ora Kenned ego- Możliwe jes Thorndike a nie są wsarająe do uasadnienia Sególnej Teorii Wględnośi. bowiem wjaśnienie h ekspermenów pr pomo innej eorii, w kórej wsępuje uniwersaln układ odniesienia. W arkule wprowadam nową eorię kinemaki iał uniwersalnm układem odniesienia, kórą nawaliśm Sególną Teorią Eeru STE. W arkule wjaśniono dlaego ekspermen Mihelson a-morle a ora Kenned ego- ekspermenów Thorndike a nie bł w sanie wkrć uniwersalnego układu odniesienia. W arkule wprowadam na podsawie geomernej anali Mihelson a-morle a ora Kenned ego-thorndike a inną ransformaję asu i położenia niż ransformaja orena. Wprowadona osała akże ransformaja prędkośi, wór na sumowanie prędkośi dla prędkośi bewględnej, wór na skróenie długośi ora wór na dlaaję asu. Cał arkuł awiera lko orginalne badania auorów publikaji. Słowa kluowe: kinemaka iał, uniwersaln układ odniesienia, ransformaja asu i położenia, prędkość świała w jednm kierunku

2 Wprowadenie Ekspermen Mihelson a-morle a nie jes jednm ekspermenalnm ora obserwajnm reulaem, na kórm budowana jes Sególna Teoria Wględnośi, ale uaj nie bierem pod uwagę innh wników, kóre są era uważane a podsaw Sególnej Teorii Wględnośi. W arkule apreenowano wjaśnienie wników ekspermenów Mihelson a-morle a [] ora Kenned ego-thorndike a [], pr ałożeniu, że isnieje inerjaln układ odniesienia uniersal frame of referene - UFR, eer, w kórm prędkość świała ma sałą warość. W inerjalnh układah odniesienia porusająh się wględem UFR, jednokierunkowa prędkość świała może bć inna. W arkule wprowadone osał ransformaje inerjalnego układu do UFR ora UFR do inerjalnego układu meodą geomerną. Nigd nie mierono dokładnie prędkośi świała w jedną sronę. We wsskih dokładnh ekspermenah laboraorjnh mierono jednie, podobnie jak w ekspermenie Mihelson a-morle a, średnią prędkość świała prebwająego drogę po rajekorii amknięej. W ekspermenah h świało awse wraa do punku wjśia. laego ałożenie o sałej prędkośi świała prędkośi hwilowej prjęe w Sególnej Teorii Wględnośi nie ma prekonwująego uasadnienia ekspermenalnego. Wprowadenie predsawione w m arkule opare jes na ałożeniu wnikająm h ekspermenów, li, że dla każdego obserwaora sała jes średnia prędkość świała prebwająego drogę am i powroem. Transformaja «UFR - inerjaln układ» 7-8 wprowadona w m arkule meodą geomerną bła już wprowadona inną meodą w arkułah [3] ora [4]. W pra [3] auor ormał ą ransformaję ransformaji orena dięki snhroniaji egarów w inerjalnh układah meodą ewnęrną. Transformaja uskana w pra [3] jes inaej apisaną ransformają orena po mianie sposobu mierenia asu w inerjalnm układie odniesienia, dlaego ransformaji ej prpisano własnośi Sególnej Teorii Wględnośi. Transformaja 7-8 ma inne fine naenie niż ransformaja orena, ponieważ według eorii predsawionej w m arkule możliwe jes wnaenie prędkośi wględem uniwersalnego układu odniesienia pr pomo lokalnego pomiaru. Cli uniwersaln układ odniesienia jes realn, i nie jes dowolnie wbranm układem inerjalnm.. Prjęe ałożenia W predsawionej analiie ekspermenów Mihelson a-morle a i Kenned ego- Thorndike a prjmujem nasępująe ałożenia: I. Isnieje uniwersaln układ odniesienia UFR wględem kórego prędkość świała w próżni ma ą samą warość w każdm kierunku. II. Średnia prędkość świała na drode am i powroem jes dla każdego obserwaora nieależna od kierunku propagaji świała. Wnika o ekspermenu Mihelson a-morle a. III. Średnia prędkość świała na drode am i powroem nie ależ od prędkośi obserwaora wględem UFR. Wnika o ekspermenu Kenned ego-thorndike a. I. W kierunku prosopadłm do kierunku prędkośi iała, porusająego się wględem UFR, nie nasępuje jego skróenie ani wdłużenie.. Transformaja «UFR - inerjaln układ» jes liniowa. Predsawione w m arkule wprowadenie ransformaji różni się od wprowadenia meodą geomerną ransformaji orena, na kórej opiera się STW. W STW w wprowadeniu

3 ransformaji orena akłada się, że ransformaja odwrona ma aką samą posać jak ransformaja pierwona. Takie ałożenie wnika prekonania, że wsskie inerjalne układ są równoważne. W predsawionm w m arkule wprowadeniu nie akładam jaką posać ma ransformaja odwrona. Prjęe w m arkule ałożenia na ema prędkośi świała akże są słabse od h prjęh w STW. W STW akłada się, że prędkość świała jes absolunie sała. W m arkule prjęe osało ałożenie wnikająe ekspermenów, li, że sała jes średnia prędkość świała na drode do wieriadła ora powroem ałożenie II ora III. W predsawionh roważaniah prędkość świała jes ałożenia sała jednie w jednm wróżnionm układie odniesienia - UFR ałożenie I. Założenia I ora są idenne jak e, na kórh opiera się STW. W praah [5] ora [6] osał wprowadone idenne ransformaje jak w m arkule, ale pr prjęm dodakowm ałożeniu. W amm prpadku preprowadona osała analia prepłwu lko jednego srumienia świała.. Cas i droga prepłwu świała w UFR Roparm układ inerjaln U', kór porusa się wględem układu U wiąanego UFR prędkośią rsunek. W układie U' najduje się wieriadło w odległośi ' od poąku układu. Świało w układie U premiesa się e sałą prędkośią. Z układu U', punku ' w asie, wsłano srumień świała w kierunku wieriadła. Po doariu do wieriadła, odbie świało porusa się w układie U w preiwnm kierunku prędkośią o ujemnej warośi. Prjmujem nasępująe onaenia dla obserwaora układu U: jes asem prepłwu świała do wieriadła, jes asem powrou świała do punku wjśia. ora są drogami jakie pokonało świało w układie U w jednm i w drugim kierunku. Gd świało miera w kierunku wieriadła, wed wieriadło uieka pred nim prędkośią. Gd świało wraa do punku ' po odbiiu się od wieriadła, wed en punk wbiega mu napreiw prędkośią. la obserwaora układu U odległość ' równoległa do wekora prędkośi jes widiana jako. Ormujem,, a ' wieriadło ' b, U', U - UFR Rs.. Cas i droga prepłwu świała do wieriadła ora powroem: a droga świała widiana układu inerjalnego U', b droga świała widiana UFR. 3

4 Zależnośi należ rowiąać e wględu na ora. Ormujem wówas as ora drogę prepłwu w UFR, 3, 4 3. Geomerne wprowadenie ransformaji Preanaliowano wniki ekspermenu e świałem w sposób predsawion na rsunku. Układ inerjaln U' porusa się prędkośią wględem układu U wiąanego UFR, równolegle do osi. Osie ora ' leżą na jednej prosej. W hwili, gd poąki układów pokrwają się, snhroniowane są egar w obu układah. Zegar w układie U wiąanm UFR są snhroniowane meodą wewnęrną [3]. Zegar w układie U' są snhroniowane meodą ewnęrną w aki sposób, że jeżeli egar układu U wskauje as, wed najdują się obok niego egar układu U' akże jes erowan, li '. ' ' U' a, ½', ½',, ' ' ', ½, ½ U - UFR b ', ½ ½, p Rs.. rogi dwóh srumieni świała: a widiane pre obserwaora układu U', b widiane pre obserwaora układu U UFR. W układie U' preprowadono ekspermen pomiaru prędkośi świała w próżni prosopadle ora równolegle do kierunku ruhu układu U' wględem UFR. W każdm h kierunków świało prebwa drogę do wieriadła i powroem. Na rsunku w ęśi a apreenowano drogi prepłwu świała widiane pre obserwaora układu U', naomias w ęśi b widiane pre obserwaora układu U. 4

5 W układie U świało ma awse sałą prędkość ałożenie I. Roważania doą prepłwu świała w próżni. Zgodnie wnioskami wnikająmi ekspermenu Mihelson a-morle a ałożono, że średnia prędkość świała p na drode do wieriadła i powroem w układie U' jes aka sama w każdm kierunku, w sególnośi w kierunku równoległm do osi ' ałożenie II. Założono akże, że średnia prędkość świała p na drode do wieriadła i powroem nie ależ od prędkośi obserwaora wględem UFR ałożenie III. Z ałożenia II ora III wnika, że średnia prędkość świała p w inerjalnm układie odniesienia U' jes aka sama jak prędkość świała w układie U. Jeżeli dopuśim, że średnia prędkość p świała w układie U', jes jakąś funkją prędkośi świała w układie U ależną od prędkośi, wówas p f 5 Z ałożenia III wnika, że średnia prędkość p świała jes aka sama dla różnh prędkośi Ziemi wględem UFR, dlaego f f. Ponieważ f, aem f dla każdej prędkośi. Wnika sąd, że p. Zwieriadła są wiąane układem U' i umiesone w odległośi ' od poąku układu współrędnh. Jedno wieriadło najduje się na osi ', drugie na osi '. Zakłada się, że odległość ' prosopadła do prędkośi jes aka sama dla obserwaorów obu układów ałożenie I. laego na rsunku wsępuje a sama długość ' w ęśi a ora ęśi b. Cas prepłwu świała w układie U, wdłuż osi, do wieriadła onaono pre. Cas prepłwu powroem onaono pre. Cas prepłwu świała w układie U', wdłuż osi ', do wieriadła onaono pre '. Cas prepłwu powroem onaono pre '. Łąn as onaono odpowiednio jako ora ' ora ' ' '. Srumień świała, porusają się równolegle do osi ', punku widenia układu U porusa się po ramionah rójkąa równoramiennego o długośiah. Ponieważ prędkość świała w układie U jes sała, dlaego as prepłwu wdłuż obu ramion jes aki sam i wnosi. W układie U, srumień świała biegną równolegle do osi w kierunku wieriadła pokonuje odległość w asie. W drode powronej pokonuje odległość w asie. Odległośi e są różne e wględu na ruh wględem UFE wieriadła i punku, kórego wsłano świała. Obdwa srumienie świała wraają do punku wjśia w m samm asie, arówno w układie U ora układie U'. Wnika o ałożenia II ora usawienia wieriadeł w ej samej odległośi od punku emisji świała. Zarówno dla obserwaora układu U' ora obserwaora układu U prędkość świała można apisać Z równania 6 można wnać drogi ora ', kóre ależą od prędkośi świała ora asów prepłwu świała, ' odpowiednio w układah U ora U' ; 7 Prędkość układu U' wględem absolunego układu odniesienia U onaono pre. Ponieważ p jes o droga, jaką układ U' prebędie w asie prepłwu świała, sąd p ; p

6 Korsają geomerii pokaanej na rsunku drogę można wraić jako p 9 Równanie 9 po podniesieniu do kwadrau i uwględnieniu ależnośi 7 orma posać Po uporądkowaniu ormam dla W powżsej ależnośi wsępują lko as ora ', kóre doą pełnego prepłwu świała do wieriadła i powroem. Należ wróić uwagę na o, że są o as mierone w punkie '. Ponieważ długość ' można dobrać ak, ab as prepłwu świała bł dowoln, dlaego ależność jes prawdiwa dla dowolnego asu. ługość ' wiąana układem U' równoległa do osi jes punku widenia układu U widiana jako. Jeśli świało biegnie w kierunku wieriadła, w absolunm układie odniesienia U, o goni wieriadło, kóre jes od niego oddalone o. Po odbiiu świało wraa do punku wjśia, kór wbiega mu na preiw. Korsają równań 4 ormujem równania na drogi prepłwu świała w układie U w obu kierunkah wdłuż osi ' ; 3 Z równań 3 można wnać sumę i różnię dróg ora, jakie świało prebło w układie U, Z drugiego równania można wnać drogę, jaką układ U' pokonał w połowie asu prepłwu świała, li 4 p 5 Ponieważ prjęo, że w układie U, prędkość świała jes sała, dlaego obie drogi, jakie pokonuje świało ora są akie same Po podsawieniu 9 ora pierwsego równania 4 ormam 6 7 Po skróeniu pre i podniesieniu do kwadrau ora uwględnieniu 5 ormam 6

7 7 8 Z równania 8 można wnać ależność na skróenie długośi 9 W powżsej ależnośi wsępują długośi ora ', kóre są odległośiami międ wieriadłami ora punkem emisji świała. Ponieważ długość ' można dobrać dowolnie, dlaego ależność jes prawdiwa dla dowolnej warośi '. Po wsawieniu do 8 uskam dla p Prjmujem, że ransformaja inerjalnego układu U' do układu U jes liniowa ałożenie. Jeśli do ransformaji asu i położenia, dodać nniki liniowe ależne od ', wówas uskam ransformaję niewiadommi współnnikami a, b b a Transformaja powinna obowiąwać dla dowolnego asu ora położenia. W sególnm prpadku obowiąuje w hwili snhroniaji egarów li, gd ' dla punku o współrędnh ' w układie U'. W wiąku m wsawiam do ransformaji ', ' ' ora. Po uwględnieniu ormujem b a 3 Sąd ormam współnniki a ora b b a 4 Osaenie ransformaja dowolnego inerjalnego układu U' do układu U wiąanego UFR, prjmie posać 5 6

8 Po preksałeniu ormam ransformaję odwroną, li ransformaję układu U wiąanego UFR, do inerjalnego układu U' 7 Ze wględu na ałożenie I ahodi akże 8 ora 9 Prędkość jes prędkośią układu inerjalnego wględem uniwersalnego układu odniesienia. 4. Transformaja prędkośi Osie układu inerjalnego U' ora układu U wiąanego eerem usalono ak, ab bł do siebie równoległe rsunek 3. Układ inerjaln porusa się prędkośią równolegle do osi ora '. U' ' ' U - UFR ' U' ' Rs. 3. Ruh widian eeru i układu inerjalnego. Różniki ransformaji 7-9 mają posać d d d d d d d d d Z eeru U ora układu inerjalnego U' obserwowane jes porusająe się iało. Ma ono w eere prędkość naomias w układie inerjalnm ma prędkość '. Składowe h prędkośi osał predsawione na rsunku 3. Prędkość iała w układie eeru U można apisać w posai 3 d d d,, 3 d d d Prędkość iała w układie inerjalnm U' można apisać w posai 8

9 9 d d d d d d,, 3 o równań 3 wsawiam różniki 3. Ormujem d d d d d d d 33 Cli d d d d d d 34 Na podsawie 3 ormujem sukaną ransformaję prędkośi 35 Transformaja 35 wraża prędkość wględną ' od prędkośi bewględnh ora. Na podsawie pierwsego równania ej ransformaji można wnać wór na sumowanie prędkośi w posai gd ' ora ' Prędkość świała w próżni dla ruhomego obserwaora W praah [7, 8], na podsawie ransformaji 5-6, wprowadon osał ogóln wór na prędkość świała biegnąego w dowolnm kierunku. la świała porusająego się w próżni ma on posać rsunek 4 α α os 37

10 la świała porusająego się w nieruhomm wględem obserwaora ośrodku maerialnm [7] ma posać s s α 38 osα W h dwóh ależnośiah ką α' jes, mieronm pre obserwaora, kąem pomięd wekorem jego prędkośi wględem UFR ora wekorem prędkośi świała. Prędkość s jes prędkośią świała w ośrodku maerialnm nieruhomm wględem UFR widianą pre nieruhomego wględem UFR obserwaora [3 8 ms] Rs. 4. Jednokierunkowa prędkość świała ' α' w układie inerjalnm dla,.5,.5,.75,. Wnam era średnią prędkość świała, kóre w dowolnm układie inerjalnm prebwa drogę o długośi ', odbija się od wieriadła i wraa ą samą drogą do punku wjśia rsunek 5. Jeżeli ' jes asem jaki świało porebuje na prebie drogi ' w jedną sronę, naomias ' jes asem jaki świało porebuje na prebie ej samej drogi w drugą sronę, wed średnia prędkość świała na drode am i powroem na podsawie 37 wnosi s [3 8 ms] sr 39 osα os π α sr osα osα Wnika ego, że średnia prędkość świała jes sała i równa jes jednokierunkowej prędkośi świała widianej eeru. Ta średnia prędkość nie ależ od kąa α' ani od prędkośi. Z ego powodu obraanie ramion inerferomeru w ekspermenah Mihelsona-Morlea ora Kennedego-Thorndikea nie wpłwa na prążki inerferenjne. Właśnie dlaego ekspermen e nie mogł wkrć eeru. α α' 4

11 Rs. 5. Prędkośi świała w ekspermenah Mihelson a-morle a. 6. Transformaja pomięd dwoma układami inerjalnmi Transformaję inerjalnego układu U do uniwersalnego układu odniesienia U można apisać na podsawie 5-6. Transformaję uniwersalnego układu odniesienia U do inerjalnego układu U można apisać na podsawie 7-8. Prędkość jes prędkośią układu U w układie U, naomias prędkość jes prędkośią układu U w układie U. Sąd ormujem 4 ora 4 Roważm lko najpross prpadek, w kórm prędkośi ora są do siebie równoległe. Równania 4 wsawiam do równań 4. Na ej podsawie, po małh preksałeniah, ormujem ransformaję inerjalnego układu U do inerjalnego układu U w posai 43 wieriadło α α os os α π α π α' ' π α'

12 7. Skróenia w STE 7.. Skróenie długośi Roważm dwa układ U ora U porusająe się w UFR w m samh kierunku odpowiednio prędkośiami ora. W układah h, równolegle do kierunku ruhu, umiesone osał nieruhomo dwie idenne linijki o długośi. Pre ij onaam długość linijki nieruhomej w układie U i, jaką mier obserwaor układu U j. Końe linijki nieruhomej w układie U najdują się w m układie w położeniu A ora B. Na podsawie 43, dla każdego asu, końe ej linijki mają w układie U współrędne 44 A A 45 B B Po odjęiu sronami 45 ora 44 ormam, li długość linijki układu U widianą w układie U Ponieważ B A B A Rs. 6. Skróenie długośi U widiane w układie U o adanej sałej prędkośi. B A 47 dlaego wór na skróenie długośi wrażon od prędkośi bewględnh ma posać UFR, gd [ 8 ms]

13 Na rsunku 6 predsawiono skróenie długośi 48, w funkji prędkośi, gd układ U ma sałą prędkość. Gd układ U jes nieruhom wględem UFR li, wed wór 48 na skróenie długośi prjmuje idenną posać jak wór na skróenie orena e Sególnej Teorii Wględnośi UFR 49 Wnika sąd, że w STE iała ulegają skróeniu w idenn sposób jak w STW, ale lko dla obserwaora nieruhomego wględem UFR. 7.. laaja asu Roważm dwa układ U ora U porusająe się w eere, odpowiednio prędkośiami ora, w m samm kierunku. W układie U ahodą dwa darenia, odpowiednio w hwilah A ora B. W układie U, godnie 43, hwile ajśia h dareń wniosą 5 A A 5 B B Po odjęiu sronami 5 ora 5 ormam odsęp asu pomięd dareniami widian układu U B A B A 5 Ponieważ UFR, gd [ 8 ms] Rs. 7. Skróenie asu U widiane w układie U o adanej sałej prędkośi. 3

14 53 B A dlaego wór na dlaaję asu wrażon od prędkośi bewględnh w posai ma posać 54 Na rsunku 7 predsawiona osała dlaaja asu 54 w funkji miennej prędkośi, gd układ U ma sałą prędkość. Gd układ U jes nieruhom wględem UFR li, wed wór 54 na dlaaję asu prjmuje idenną posać jak wór na dlaaję asu e Sególnej Teorii Wględnośi UFR 55 Wnika sąd, że w STE dlaaja asu jes idenna jak w STW, ale lko dla obserwaora nieruhomego wględem UFR. Z ależnośi 54 wnika, że jednoesność dareń w STE jes absoluna. Zahodi bowiem Podobieńswa i różnie pomięd STW ora STE Prewidwania Sególnej Teorii Wględnośi ora Sególnej Teorii Eeru są bardo podobne. Jeżeli w STE obserwaor jes nieruhom wględem eeru, wed prewidwania STE są idenne jak prewidwania dla dowolnego obserwaora w STW. Wnika o, np. ależnośi 37, 49 ora 55 - rsunek 8. STE U UFR UFR U UFR UFR UFR UFR finie wróżnion uniwersaln układ odniesienia STW U U dowoln układ inerjaln Rs. 8. Podobieńswa pomięd STW ora STE. Różnie pomięd eoriami wsępują wed, gd w STE obserwaor porusa się wględem eeru. laego isnieje możliwość ekspermenalnej falsfikaji STE w prsłośi. W STW 4

15 wsskie układ inerjalne są równoważne, li nie isnieje uniwersaln układ odniesienia. Z ego powodu według STW nie jes możliwe mierenie prędkośi bewględnej pr pomo lokalnego pomiaru. Onaa o, że dla każdego obserwaora presreń jes ałkowiie ioropowa ma akie same własnośi w każdm kierunku. Naomias według STE obserwaor może pr pomo lokalnego pomiaru li, gd jes ałkowiie odiolowan od ooenia wnać kierunek swojego ruhu wględem eeru. Onaa o, że dla obserwaorów ruhomh wględem eeru presreń nie jes ioropowa ma różne własnośi w różnh kierunkah. To jes najważniejsa różnia pomięd Sególną Teorią Wględnośi ora Sególną Teorią Eeru. Ekspermenalna falsfikaja STE nie jes ława, e wględu na małą prędkość jaką posiada Układ Słonen wględem eeru. W arkule [8] prędkość a osała osaowana na 369,3 kms,. la akiej małej prędkośi efek nie-ioropowośi presreni prewidwane pre STE są bardo nienane. laego falsfikaja ej eorii wmaga spejalnie aprojekowanh ekspermenów i wkonanie ih odpowiednio dużą dokładnośią. Wnioski końowe Z preprowadonej anali wnika, że jes możliwe wjaśnienie wników ekspermenu Mihelson a-morle a na baie uniwersalnego układu odniesienia. Nieprawdiwe jes wierdenie, że ekspermen Mihelson a-morle a dowiódł, że prędkość świała jes bewględnie sała. Nieprawdiwe jes akże wierdenie, że ekspermen Mihelson a-morle a dowiódł, że nie ma uniwersalnego układu odniesienia, w kórm rohodi się świało i porusa e sałą prędkośią. Z wprowadonh ransformaji 5-6 ora 7-8 wnika, iż pomiar prędkośi świała w próżni, pr pomo sosowanh dohas meod, awse będie dawał średnią warość równą. Tak się dieje pomimo ego, że dla ruhomego obserwaora prędkość świała ma różną warość w różnh kierunkah. Średnia prędkość świała jes awse sała i nieależna od prędkośi inerjalnego układu odniesienia. Z powodu ej własnośi prędkośi świała ekspermen Mihelson a-morle a ora Kenned ego-thorndike a nie mogł wkrć uniwersalnego układu odniesienia. opusenie, że prędkość świała może ależeć od kierunku jego emisji nie wróżnia żadnego kierunku w presreni. Chodi bowiem o prędkość świała jaką mier ruhom obserwaor. To prędkość jaką obserwaor porusa się wględem uniwersalnego układu odniesienia wróżnia w presreni harakersn kierunek, ale lko dla ego obserwaora. la obserwaora nieruhomego wględem uniwersalnego układu odniesienia prędkość świała awse jes sała i nie ależ od kierunku jego emisji. Jeżeli obserwaor porusa się wględem uniwersalnego układu odniesienia, wed dla niego presreń nie jes smerna. W jego prpadku będie podobnie jak dla obserwaora płnąego po wodie i mierąego prędkość fali na wodie. Pomimo ego, że fala rohodi się po wodie e sałą prędkośią w każdm kierunku, dla płnąego obserwaora prędkość fali będie różna w różnh kierunkah. W pra [7] w opariu o wnaoną uaj ransformaję osała wprowadona nowa eoria fina kinemaki i dnamiki iał, nawana pre auorów Sególną Teorią Eeru. W pra [8] pokaane osało, że możliwe jes osłabienie ałożenia I ora wprowadenie ogólniejsej posai ransformaji 5-9. Cli można wprowadić wiele kinemak godnh ekspermenami Mihelson a-morle a ora Kenned ego-thorndike a. W pra [7] pokaane osało, że w ramah każdej akiej kinemaki można wprowadić nieskońenie wiele dnamik. Ab wprowadić dnamikę, koniene jes prjęie dodakowego ałożenia, kóre powala wprowadić do eorii pojęie mas, energii kinenej ora pędu. Na podsawie predsawionej kinemaki można w nauraln sposób włumać anioropię mikrofalowego promieniowania ła, kóra jes segółowo omówiona w arkule [9]. Powala o wnać prędkość jaką Układ Słonen porusa się wględem uniwersalnego układu odniesienia, li 369,3 kms. Zosało o pokaane w praah [6] ora [8]. 5

16 Ekspermen Mihelson a-morle a ora Kenned'ego-Thorndike'a bł wkonwane wielokronie pre różne espoł. Każd h ekspermenów powierdił jednie o, że sała jes średnia prędkość świała. laego ałożenia, na kórh opiera się predsawione wprowadenie są uasadnione ekspermenalnie. Bibliografia [] Mihelson Alber A., Morle Edward W., On he relaie moion of he earh and he luminiferous eher. Am. J. Si. 34, , 887. [] Kenned Ro J., Thorndike Edward M., Eperimenal Esablishmen of he Relaii of Time. Phsial Reiew, 4 3, 4 48, 93. [3] Mansouri Rea, Sel Roman U., A Tes Theor of Speial Relaii: I. Simulanei and Clok Snhroniaion. General Relaii and Graiaion, ol. 8, No. 7, 977, [4] Tangherlini Frank R., The eloi of igh in Uniforml Moing Frame. A isseraion. Sanford Uniersi, 958 reprin in The Abraham Zelmano Journal, ol., 9, ISSN [5], The Geomeri eriaion of he Transformaion of Time and Posiion Coordinaes in STE w jęku angielskim: Geomerne wprowadenie ransformaji asu i współrędnh położenia w STE. IOSR Journal of Applied Phsis IOSR-JAP, 6, olume 8, Issue 4, ersion III, -3, ISSN [6], Выделенная в космологии система отсчета и возможная модификация преобразований Лоренца w jęku rosjskim: Wróżnion w kosmologii układ odniesienia i możliwa modfikaja ransformaji orena, Ученые Записки Физического Факультета МГУ Noaki Naukowe Uniwerseu Moskiewskiego Pańswowego Wdiału Fiki,, 7, 7, ISSN [7], Sególna Teoria Eeru w jęku polskim. Wdawniwo Amelia, Resów, Polska 5, ISBN , Speial Theor of Eher w jęku angielskim. Publishing house AMEIA, Resow, Poland 5, ISBN [8], The deriaion of he general form of kinemais wih he uniersal referene ssem w jęku angielskim: Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia, Resuls in Phsis, olume 8, 8, , ISSN: -3797, hps:doi.org.6j.rinp [9] Smoo George F., Anioropie kosminego mikrofalowego promieniowania ła: ih odkrie i wkorsanie w jęku polskim. Posęp Fiki, Tom 59, Zes, 5-79, 8. Smoo George F., Nobel eure: Cosmi mirowae bakground radiaion anisoropies: Their disoer and uiliaion w jęku angielskim. Reiews of Modern Phsis, olume 79, , 7. Смут Джордж Ф., Анизотропия реликтового излучения: открытие и научное значение w jęku rosjskim, Успехи Физических Наук, Том 77,, 94-37,