SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Transkrypt

1 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI realizwany w Szkle Pdstawwej nr 46 im. Stefana Żermskieg w Częstchwie w rku szklnym 2016/2017 Prgram szklnej prfilaktyki pracwany zstał na mcy następujących rzprządzeń i ustaw: 1. Rzprządzenie MEN z dn. 23 grudnia 2008 r. w sprawie pdstawy prgramwej wychwania przedszklneg raz kształcenia gólneg w pszczególnych typach szkół. (Dz.U. z 2009 r. Nr 4 pz.17). 2. Rzprządzenie MEN z dn. 26 luteg 2002 r. w sprawie pdstawy prgramwej wychwania przedszklneg raz kształcenia gólneg w pszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2002 r. Nr 51, pz.458 ze zm.) bwiązująca w klasach uczących się według pprzedniej pdstawy prgramwej 3. Ustawa chrnie zdrwia psychiczneg z dn. 19 sierpnia 1994 r. (Dz.U. z 1994r. Nr 111, pz. 535, rzdz. 1, art.1.1, art.2, art.4.1). 4. Ustawa z dn. 26 października 1982 r. wychwaniu w trzeźwści i przeciwdziałaniu alkhlizmwi (Dz.U. z 1982r. Nr 35, pz. 230, rzdz. 1, art.2.1, art.4.1,art.5). 5. Rzprządzenie Ministra Edukacji Nardwej w sprawie zakresu i frm prwadzenia w szkłach i placówkach systemu światy działalnści wychwawczej, edukacyjnej, infrmacyjnej i prfilaktycznej w celu przeciwdziałania narkmanii z dnia 18 sierpnia 2015r. (Dz. U. pz. 1249). 6. Ustawa z dn. 9 listpada 1995 r. chrnie zdrwia przed następstwami używania tytniu i wyrbów tytniwych (Dz.U. z 1996r. Nr 10, pz. 55, art.3). I. Wychwanie i prfilaktyka w szkle - wprwadzenie A. Wychwaniem nazywa się prces, w którym wychwanek ma djść d pełni sbweg rzwju pprzez ukształtwanie praweg charakteru, budwanie pczucia dpwiedzialnści za własny rzwój i dbr wspólne, kształtwanie pstawy życzliwści i miłści d ludzi, uznanie i przestrzeganie nrm spłecznych, uświadmienie sbie celów życiwych. B. Prfilaktyka w szkle jest isttnym elementem wychwania, wspierającym zdrwie psychiczne, fizyczne, spłeczne i duchwe dziecka, jest chrnieniem młdeg człwieka w rzwju przed zagrżeniami i reagwaniem na pjawiające się zagrżenia. Prfilaktyka w szkle prwadzna jest na trzech pzimach w zależnści d stpnia ryzyka występwania zachwań ryzykwnych: w przypadku prfilaktyki uniwersalnej wspieranie wszystkich uczniów i wychwanków w prawidłwym rzwju i zdrwym stylu życia raz pdejmwanie działań, których celem jest graniczanie zachwań ryzykwnych niezależnie d pzimu ryzyka używania przez nich śrdków i substancji szkdliwych; w przypadku prfilaktyki selektywnej wspieranie uczniów i wychwanków, którzy ze względu na swją sytuację rdzinną, śrdwiskwą lub uwarunkwania bilgiczne są w wyższym stpniu narażeni na rzwój zachwań ryzykwnych;

2 w przypadku prfilaktyki wskazującej wspieranie uczniów i wychwanków, u których rzpznan wczesne bjawy używania śrdków i substancji uzależniających lub występwania innych zachwań ryzykwnych, które nie zstały zdiagnzwane jak zaburzenia lub chrby wymagające leczenia. C. Działania zwiększające prawdpdbieństw pjawienia się niekrzystnych psychlgicznych, spłecznych i zdrwtnych knsekwencji, zaburzające prawidłwy rzwój dziecka t tzw. zachwania ryzykwne, d których należą m.in.: palenie tytniu, używanie alkhlu, używanie innych śrdków psychaktywnych (narktyków, dpalaczy, śrdków wziewnych, leków), wczesna inicjacja seksualna, zachwania agresywne i przestępcze. Młdzi ludzie w kresie drastania ze względu na intensywnść zmian, jakie zachdzą w ich sbwści są szczególnie pdatni na pdejmwanie tych zachwań. Dlateg tak isttna jest edukacja prmująca wśród uczniów zdrwy styl życia. D. Czynniki chrniące i czynniki ryzyka Czynniki chrniące t te, które zwiększają dprnść człwieka na działanie czynników ryzyka. Należą d nich (według psychlgów: Hawkinsa, Mastena, Besta, Garmezeg): silna więź emcjnalna z rdzicami, zaintereswanie nauką szklną, regularne praktyki religijne, uwewnętrzniny szacunek d nrm, wartści, autrytetów, stała pieka sprawwana przez kmpetentną sbę drsłą, zdlnści umżliwiające dbre wyniki w nauce, umiejętnść rzwiązywania prblemów, wrażliwść spłeczna, pczucie własnej skutecznści. Czynniki ryzyka t te, które sprzyjają pdejmwaniu działań ryzykwnych. Należą d nich: śrdwisk spłeczne prmujące dane wzrce zachwań (przeludnine, przestępcze), nrmy spłeczne (prmujące, prwkujące dane zachwania), mdelwanie takich zachwań w dmu i w szkle, knflikty i dświadczenie izlacji w dzieciństwie, grupa rówieśnicza, w której nrmą są zachwania dysfunkcyjne, niskie wyniki siągane w szkle i brak celów życiwych, łatwść zdbywania substancji psychaktywnych, wczesna inicjacja w zachwaniach ryzykwnych. II. Prgram prfilaktyki w Szkle Pdstawwej nr 46 w Częstchwie A. Prgram szklnej prfilaktyki pisuje: gół działań chrniących dzieci przed zagrżeniami raz działania interwencyjne, które należy pdjąć, gdy wśród uczniów zauważa się już zachwania ryzykwne. B. Prgram szklnej prfilaktyki realizwany w Szkle Pdstawwej nr 46 skierwany jest d uczniów ddziałów I - VI. Swym zakresem bejmuje z jednej strny - - działania, które wynikają z gólnych zadań szkły, pdstaw prgramwych, są pdejmwane w czasie realizacji prgramu wychwawczeg szkły, prgramów nauczania, ścieżek edukacyjnych, rczneg planu pracy szkły, z drugiej - zawiera pis działań specyficznych dla prfilaktyki, np. zasady interwencji prfilaktycznych, współpraca ze specjalistami. III. Diagnza zagrżeń A. Stwierdzn, że większść uczniów mżna zaliczyć d grupy niskieg ryzyka, c znacza, że dzieci te nie pdejmują zachwań ryzykwnych. Warunki wzrastania i rzwju dzieci są dść dbre. W śrdwisku spłecznym zdecydwanie przeważają czynniki chrniące je przed zagrżeniami: Wychwują się w większści w pełnych rdzinach, w których mgą liczyć na emcjnalne wsparcie ze strny rdziców. Nie zauważa się w rdzinach różnych frm patlgii, chciaż istnieją spradyczne przypadki nadużywania alkhlu przez rdziców uczniów. Życie i byczaje miejscwej spłecznści (śrdwisk wiejskie) sprzyjają właściwemu rzwjwi dziecka (przestrzeganie nrm mralnych i spłecznych, szacunek dla pracy, nadzór ze strny rdziców i piekunów). Czynnikami ryzyka, które mgą skłaniać uczniów ku destrukcyjnym działanim, są natmiast: pgłębiająca się bieda, bezrbcie, trudnści w nauce,

3 izlwanie w grupie rówieśników, łatwy dstęp d szkdliwych infrmacji i przykładów złych raz demralizujących zachwań w śrdkach masweg przekazu. B. Diagnza zagrżeń dknana zstała na pdstawie: 1. bserwacji cdziennych zachwań ucznia przez wychwawców klaswych, 2. pznania śrdwiska, w którym funkcjnuje dzieck, życiwej sytuacji ucznia, m.in. warunków materialnych rdziny, 3. rzmów z rdzicami, 4. wypwiedzi uczniów w ramach zajęć wychwawczych, 5. analizy wytwrów pracy dzieci, 6. annimwych ankiet dla rdziców i uczniów w kwestii zagrżeń, prblemów wychwawczych, sampczucia ucznia w szkle, 7. analizy dkumentów szklnych, m.in. pinii uczniów z trudnściami w uczeniu się wydanych przez pradnię psychlgiczn-pegaggiczną. Z utwrzeniem zespłów psychlgiczn-pedaggicznych wspmagających rzwój ucznia. 8. Sugestii przedstawicieli służby bhp. C. Działania kreślne w prgramie szklnej prfilaktyki nastawine są przede wszystkim na wzmacnianie czynników chrniących, w dalszej klejnści - na słabianie czynników ryzyka (tych czynników, na które szkła ma wpływ). Prfilaktyka uniwersalna. A. Cele gólne: IV. Cele i zadania szklnej prfilaktyki chrna dziecka przed różnymi frmami uzależnień, wypsażenie dziecka w umiejętnści radzenia sbie w sytuacjach trudnych: pdejmwania decyzji, rzwiązywania prblemów, brny własnych przeknań, kształtwanie zdrwej sbwści ucznia, pmc w wytwrzeniu silneg pczucia tżsamści i kntrli nad własnym życiem, świadmści własnych celów, gdyż tylk tacy ludzie i z takimi cechami są bardziej skłnni dbać siebie i swje zdrwie, B. Zadania szkły: udzielanie pmcy w sytuacjach prblemwych. prpagwanie zdrweg stylu życia, twrzenie dziecim i młdzieży warunków d zdrweg stylu życia (miejsca d uprawiania sprtu, zabawy i wypczynku, spłecznej aktywnści), zapewnianie ucznim mżliwści wszechstrnneg rzwju sbweg ( w wymiarze intelektualnym, psychicznym, fizycznym, spłecznym, estetycznym, mralnym, duchwym), nauki, twrzenie życzliwej atmsfery w szkle, knsekwencja w pstępwaniu, jawnść ceniania, mtywwanie d dstrzeganie ptrzeb uczniów słabych, nie radzących sbie z nauką szklną; dwartściwanie, angażwanie ich w pracę szkły, dcenianie wysiłku i starań ucznia, przeciwdziałanie wszelkim przejawm agresji, dbanie bezpieczeństw ucznia, działania wychwawcze mające na celu: przygtwanie uczniów d rzpznawania wartści mralnych, kazywania szacunku wbec siebie i innych, wzmacnianie więzi z rdziną, mtywwanie d pszukiwania, dążenia i siągania celów życiwych raz przestrzegania wyznawanych zasad, udzielenie pmcy dziecku, które bezpśredni lub pśredni dtknął prblem uzależnień. C. Rdzice - bwiązki: znają przyczyny sięgania przez dzieci i młdzież p śrdki uzależniające, znają czynniki chrniące przed uzależnieniem i czynniki ryzyka, są wzrem dla swych dzieci, znają złe dla rzwju dziecka skutki nadużywania alkhlu w rdzinie, mają dbry kntakt ze swymi dziećmi, rzumieją ich ptrzeby, rzmawiają, słuchają, sprawują należytą piekę i kntrlę nad dzieckiem, angażują dzieck d wspólnych zajęć w celu ukazania więzi rdzinnej, zapewniają swych uczuciach, uczą dpwiedzialnści, chwalą, kiedy mżna i należy, nie mają wygórwanych ambicji wbec sweg dziecka, są knsekwentni w swym pstępwaniu i decyzjach, utrzymują stały kntakt ze szkłą. D. Cele szczegółwe: Uczeń: starsze), zna rdzaje uzależnień, ich bjawy i rzumie ich szkdliwść dla zdrwia, zna psychiczne, fizyczne i spłeczne skutki używania alkhlu, narktyków i innych śrdków durzających (klasy

4 nazywa mtywy sięgania p alkhl, narktyki, papiersy, bala mity, pdaje inne właściwe mżliwści rzwiązywania prblemów i zaspkajania ptrzeb, by unikać pwtarzania błędnych zachwań sób, które stały się uzależnine (klasy starsze), rzpznaje, rzumie psychfizyczne przejawy djrzewania (ddziały starsze), akceptuje i pznaje własne ciał raz szanuje i chrni swją intymnść, świadmie wybiera zdrwe i dbre zachwania wbec życia, jest asertywny, zna techniki skuteczneg dmawiania, wie, jak zachwać się w przypadku kntaktu z bcymi, wie, gdzie mże zwrócić się pmc w sytuacjach zagrżenia, eliminuje złe nawyki i przyzwyczajenia, np. zbyt częste glądanie telewizji, spędzanie wielu gdzin przed ekranem kmputera, ma krytyczny stsunek d mediów, d reklamy używek, dczuwa silną więź z rdzicami, wzmacnia pczucie własnej wartści, zna swje słabe i mcne strny, dbrze czuje się w szkle i identyfikuje się z nią, jest zaintereswany nauką szklną, rzwija zdlnści, zaintereswania, ma praw czekiwać pchwały za swją pracę, jest dstrzegany i dceniany, ma zawsze szansę wykazania się swymi zdlnściami, umiejętnściami, wiedzą, wie, jak radzić sbie ze stresem, wie, czeg chce, jakie są jeg cele, rzumie, szanuje i przestrzega gólnie bwiązujące nrmy spłeczne i mralne, dczuwa ptrzebę pmagania innym, nie jest agresywny i nie wzbudza agresji, właściwie układa swje relacje z rówieśnikami, umie pracwać w grupie, umie rganizwać czas wlny i naukę w dmu. V. Plan realizacji działań szklnej prfilaktyki A. Prfilaktyka uzależnień - pis działań. W ddziałach młdszych (I-III) alkhlu, paleniu pwinn się mówić perując przykładami mżliwymi d zabserwwania w śrdwisku. W trakcie tej edukacji dzieck pwinn zdbyć następujące wiadmści: c t są narktyki, dlaczeg są zakazane prawem, jak wyglądają i dlaczeg są szkdliwe; że zakaz dtyczący alkhlu i narktyków bwiązuje zarówn w dmu, jak i w szkle i pza nią; dlaczeg tak ważne jest unikanie nieznanych sbie i ptencjalnie niebezpiecznych przedmitów, pakwań, substancji. W ddziałach starszych (IV - VI) wiele dzieci ma skłnnści d naśladwania rówieśników cieszących się ppularnścią. Mże t nieść za sbą niebezpieczeństw zaintereswania m.in. narktykami. Sprawą pierwszplanwą jest wpajanie dziecku umiejętnści bycia niezależnym, wzmacnianie jeg wiary w siebie, pzytywnej samceny, kształtwanie umiejętnści rzwiązywania prblemów. Zagadnienia z zakresu prfilaktyki uzależnień najlepiej realizwać nie pprzez straszenie czy infrmwanie szkdliwych następstwach uzależnień, ale pprzez wyjaśnianie mechanizmów uzależnienia się, pdkreślanie złżnści prblemu raz ukazywanie alternatywnych dla zachwań szkdliwych - pzytywnych wzrów spędzania wlneg czasu, rzwiązywania prblemów (balanie mitów na temat rzekmej pwszechnści i nrmatywnści zażywania narktyków, palenia, nadużywania alkhlu wśród rówieśników czy sób sławnych). B. Unikanie zachwań ryzykwnych - wczesna inicjacja seksualna. Działania prfilaktyczne w tym zakresie zmierzają przede wszystkim ku kształtwaniu pstaw pczucia sbistej gdnści, szacunku dla własnej intymnści, dla intymnści innych, ku rzumieniu wartści rdziny, znaczenia rdzinnej więzi, związków uczuciwych między człnkami rdziny. Plegają na skłanianiu dzieci d uświadamiania sbie własnych celów życiwych raz mtywwaniu d ciągłeg sbweg rzwju. Za realizację zadań dpwiadają wychwawcy, katecheci, nauczyciele przedmitów, na których realizwane są ww. treści. W największym stpniu za kształtwanie pisanych pstaw dpwiadają jednak rdzice i inni człnkwie rdziny dziecka. C. Unikanie zachwań agresywnych. Działania szkły w tym zakresie kncentrują się na: zapewnianiu ucznim bezpieczeństwa w szkle (dyżury nauczycieli na krytarzach szklnych, sprawwanie pieki na świetlicy, dbanie dyscyplinę w klasie, jasn kreślne w statucie szkły zasady przyznawania nagród i kar i knsekwentne ich przestrzeganie, zapznawanie uczniów z kryteriami ceniania zachwania), integrwaniu zespłów klaswych (wycieczki, imprezy klaswe, praca w grupach) raz wszystkich uczniów szkły (imprezy szklne), zapewnianiu ucznim mżliwści wykrzystywania swej energii i aktywnści w sprcie, knkursach, działalnści samrządu szklneg, rganizwaniu imprez, realizwaniu prjektów itp., rganizwanie pmcy kleżeńskiej z prgramem prfilaktycznym Zachwaj trzeźwy umysł twrzenie w szkle życzliwej, przyjaznej ucznim atmsfery,

5 ddział III ddział IIb Oddział IIa Oddział I udział uczniów w prgramach prfilaktycznych typu: Prfilaktyka zachwań agresywnych u dzieci, realizwanych w ramach kntraktu z PPP., raz lekcji pedaggizujących. rganizwanie pgadanek z plicjantem dt. bezpieczeństwa w dmu i w szkle; w drdze d szkły D. Plan pracy, treści prgramwe. 1. Zajęcia z zakresu prfilaktyki prwadzne na gdzinach wychwawczych raz w trakcie realizacji treści prgramwych z różnych przedmitów (tematyka zajęć pracwana na pdstawie prgramu wychwawczeg szkły, pdstawy prgramwej kształcenia gólneg i prgramów nauczania d kształcenia zintegrwaneg, języka plskieg, histrii, przyrdy, religii, wychwania fizyczneg, ścieżek edukacyjnych: edukacja przdrwtna, wychwanie d życia w rdzinie). Termin realizacji: wrzesień - płwa marca Zadania prwadzących zajęcia: w każdej klasie należy dążyć d wypsażenia uczniów w wiedzę i umiejętnści z zakresu: wiedzy uzależnieniach pierwszej pmcy Ratujemy i uczymy ratwać prgram prfilaktyczny, wzmacniania więzi z rówieśnikami i rdziną wzmacniania sbwści i pstawy mralnej radzenia sbie w sytuacjach trudnych (knflikt, naciski, namawianie, stres, trudnści w nauce), umiejętnść dmawiania (asertywnść), zjawisk tlerancji. Klasa Treści zajęć Odpwiedzialni, przedmity, zajęcia 1. Mam wielu klegów. Pznajemy się i bawimy wszyscy wspólnie. (kształtwanie pczucia więzi, przynależnści grupwej, akceptacji). 2. Jak dżywiać się zdrw? 3. C jest zdrwe, a c szkdzi rganizmwi człwieka? (ruch, planwanie pracy i wypczynku, telewizja, dstrzeganie różnicy między pżywieniem, lekami, trucizną, alkhlem, papiersami). Nauczyciel ddziału I edukacja wczesnszklna p. Katarzyna Kupisiewicz- Wjnwska 4. Za c kcham mich rdziców i rdzeństw? Jakie są mje bwiązki w dmu? 1. Lubię cię za... W czym mgę ci pmóc? Budwanie pczucia więzi między dziećmi w klasie. 2. Jak pstrzegam siebie. Próba dknania samceny (wzmacnianie sbwści). nauczyciel ddziału IIa edukacja wczesnszklna p. Janna Bartkwiak 3. Jak się uczyć i wypczywać, aby rsnąć w zdrwiu? 4. Dlaczeg szkdzą? (alkhl, papiersy, ewentualnie - inne śrdki psychaktywne). Uświadmienie uzależniających właściwści wymieninych substancji. 1. Ja w śrdwisku, d któreg należę: mje miejsce w rdzinie, w grnie klegów, spłecznści szklnej (wzmacnianie więzi, pczucia własnej wartści i wskazanie na te sby, którym dzieck mże zdecydwanie zaufać i czekiwać d nich pmcy, prawa i bwiązki dziecka). 2. Pznanie własneg ciała i szacunek d nieg. 3. Na czym plega szkdliwść śrdków psychaktywnych. Prawne zakazy dtyczące narktyków, alkhlu, papiersów. Czy należy wierzyć reklamie? 4. Jak się zachwać w kntaktach z bcymi? (skłanianie d zachwania strżnści). nauczyciel ddziału IIb edukacja wczesnszklna p. Justyna Malinwska 1. Pdbieństwa i różnice między ludźmi. Szacunek, zrzumienie, tlerancja. Szanwanie intymnści własnej i drugiej sby. 2. Nasze emcje. Spsby radzenia sbie w sytuacjach trudnych. 3. Alkhl szkdzi zdrwiu (budzenie w dziecku mtywacji niepicia, świadme deklarwanie pstaw abstynenckich). 4. Jak się zachwać, gdy ktś prpnuje alkhl lub narktyki? 5. Czyste pwietrze wkół nas - część I prgramu edukacji antyniktynwej. nauczyciel ddziału III kształcenie zintegrwane p. Beata Szczygłwska Przewidywane siągnięcia ucznia p I etapie edukacyjnym:

6 p. M Bartszek Oddział 4 wych. - ma zdrwe nawyki żywieniwe, - dróżnia zdrwą żywnść d śrdków szkdliwych, - wie uzależniających właściwściach substancji chemicznych jak alkhl, niktyna, narktyki, - wie, jak dmawiać skutecznie, gdy ktś prpnuje substancje uzależniające, - wie, d kg mże się zwrócić, gdy ptrzebuje pmcy, - jest przeknany, że warunkiem radści życia i własneg rzwju jest zdrwie i wlnść d śrdków psychaktywnych, - dczuwa więź z rdzicami, rówieśnikami, - umie pracwać i bawić się w grupie, - właściwie planuje pracę i czas wlny, - zna swje ciał, dba higienę, - szanuje siebie i innych, - ma pczucie własnej wartści, - wie jak udzielić pierwszej pmcy pszkdwanemu. Źródła (literatura, scenariusze zajęć, karty pracy): H. Jakubwska Prmcja zdrwia i prfilaktyka uzależnień. Przewdnik nauczyciela szkły pdstawwej i gimnazjum, Wydawnictw Szklne PWN (scenariusze zajęć dla kl. I-III): - Jak pstrzegam siebie. Próba dknania samceny. Ustalenie zasad pracy w grupie. - Ja w śrdwisku, d któreg należę: mje miejsce w rdzinie, w grnie klegów, spłecznści szklnej. - Prmcja zdrwia w spsbie wykrzystania czasu wlneg. - Emcje, ich uświadamianie, spsby radzenia sbie w trudnych sytuacjach. - C jest zdrwe, a c szkdzi naszemu zdrwiu? G. Owierczuk Czyste pwietrze wkół nas - prgram edukacji antyniktynwej dla uczniów klasy III wraz z przykładwym scenariuszem zajęć. [w:] Wychwanie na c dzień. Miesięcznik dla nauczycieli, wychwawców i rdziców, Grudzień Alkhl szkdzi zdrwiu, Jak się zachwać, gdy ktś prpnuje ci picie alkhlu?. Praca z dziećmi, [w:] Wychwanie na c dzień, X-XI Techniki drzucania prpzycji sięgnięcia p narktyk, [w:] Wychwanie na c dzień, X-XI 2002, str Mja przynależnść d rdziny, spłecznści szklnej i lkalnej. 2. Jak się uczyć, by siągać dbre wyniki w nauce? 3. Akceptacja siebie i szanwanie drębnści innych. 4. Wartści mralne - jak dróżnić dbr d zła? 5. Istta przyjaźni i kleżeństwa, wzajemny szacunek, udzielanie pmcy, współpraca, empatia. 6. Jak rzumiem pjęcie zdrwia? 7. Racjnalny spsób spędzania wlneg czasu z wykrzystaniem gier, zabaw, frm turystycznych i sprtwych. Zasady sprtweg współzawdnictwa. 8. Zagrżenia dla zdrwia wynikające z używania alkhlu, palenia, zażywania narktyków. - C mżna stracić, zażywając piw i alkhl? - Paleniu nie. Przyczyny i negatywne skutki palenia. C rbić, gdy inni namawiają d palenia? 9. Presja, manipulacja, reklama: jak się przed nimi brnić? - język plski, histria, religia - religia - język plski, religia, przyrda, przyrda, wychwanie fizyczne

7 p. p. D Grcka- Czepiczek Oddział 6 wych. p A.Rrat Oddział 5 wych. 1. Przekaz wartści i tradycji w rdzinie, wspólne świętwanie, spędzanie wlneg czasu. 2. Przyjaźń i kleżeństw - ważne w życiu wartści. 3. Skuteczne kmunikwanie się - c ludzi łączy, a c dzieli? 4. Jak rzwiązać knflikt? Ćwiczenie asertywnych zachwań. 5. Kim jestem, dkąd zmierzam? Mje mcne i słabe strny. 6. Jak wzbudzić w sbie mtywację d nauki? Ćwiczenie afirmacji. 7. Wpływ alkhlu na zachwanie i rganizm człwieka. 8. Czyste pwietrze wkół nas - część II i III prgramu antyniktynweg (1. C się dzieje, gdy ludzie palą papiersy? 2. Nie pal przy mnie. List d palacza.) 9. Negatywne interakcje z mediami elektrnicznymi (telewizja, kmputer, gry, Internet). - język plski, histria, religia, wychwawca - język plski, przyrda - język plski, technika, infrmatyka, wychwawca 1. Związki uczuciwe w rdzinie, prawa i bwiązki jej człnków. Macierzyństw i jcstw. 2. Przmawiajmy tlerancji, przyjaźni, miłści. 3. Czy drśli naprawdę nas nie rzumieją? Knflikt pkleń. 4. Asertywny czy agresywny? Jak się zachwać w sytuacjach knfliktwych? 5. Jak sbie radzić ze stresem? Ćwiczenia antystreswe. 6. Zmiany fizyczne i psychiczne w kresie djrzewania. Zróżnicwane, indywidualne temp rzwju. 7. Praw człwieka d intymnści i brna teg prawa. 8. Jak rzumiem pjęcie wlnści? 9. Przyczyny (namawianie i presja ze strny innych sób) i skutki używania śrdków psychaktywnych raz innych nałgów. Mechanizmy pwstawania uzależnień. Gdzie szukać pmcy? 10. Autrytety, wzry zachwań. Obalanie mitów na temat nrmatywnści i pwszechnści zażywania narktyków wśród ludzi sławnych. 11. Narktykm i dpalaczm nie. Ćwiczenia dmawiające. 12. Mass media - zasady i kryteria wybru czaspism, książek, filmów i prgramów telewizyjnych. 13. Jak pdejmwać decyzje? - język plski, histria, religia, wychwawca - język plski - język plski, religia - przyrda, pielęgniarka, religia - język plski Przewidywane siągnięcia ucznia p II etapie edukacyjnym: - zna psychiczne, fizyczne i spłeczne skutki używania alkhlu, narktyków i innych śrdków psychaktywnych, przyczyny sięgania p alkhl, zagrżenia i mechanizmy pwstawania uzależnień, - rzumie, że zachwania związane z piciem, paleniem, zażywaniem narktyków nie stanwią zachwań nrmatywnych, - zna techniki skuteczneg dmawiania, radzenia sbie ze stresem, negatywnymi emcjami, agresją, rzwiązywania knfliktów, uczenia się, - pdejmuje dpwiedzialne, własne decyzje, nie ulega wpływm, - akceptuje siebie, rówieśników, starszych, - dczuwa silną więź z rdziną, - wie, gdzie mże szukać pmcy w sytuacjach prblemwych, - zna psychiczne i fizyczne przejawy djrzewania, chrni własną intymnść, zna siebie i swje cele, - respektuje praw innych d wlnści i nietykalnści sbistej, - umie rganizwać sbie czas pracy i czas wlny, - współpracuje w grupie, ma krytyczny stsunek d mediów. Źródła (literatura, scenariusze zajęć, karty pracy):

8 H. Jakubwska Prmcja zdrwia i prfilaktyka uzależnień. Przewdnik nauczyciela szkły pdstawwej i gimnazjum, Wydawnictw Szklne PWN (scenariusze zajęć dla kl. IV- VI): - Próby spjrzenia na siebie. Jaka jest mja gólna samcena? - Świadme przeżywanie emcji. Spsby radzenia sbie z przykrymi emcjami. - Jak rzumiem pjęcie zdrwia? - Zagrżenia dla zdrwia wynikające z używania alkhlu, palenia papiersów, zażywania leków i narktyków. - Asertywnść jak pstawa, dzięki której mżemy zachwać swją tżsamść i pczucie własnej wartści. - Uzależnienia, rdzaje uzależnień, mechanizm pwstawania. E. Ksińska Mądrze i skutecznie. Zasady knstruwania szklneg prgramu prfilaktyki, Wydawnictw RUBIKON, Kraków (prpzycje zabaw scj- i psychlgicznych budujących dbre relacje w grupie - na str.50-52). Jak żyć z ludźmi (umiejętnści interpersnalne). Prgram prfilaktyczny dla młdzieży. Ćwiczenia grupwe. MEN.Rzdziały: Praca w grupie, Pczucie własnej wartści, Jak pdejmwać decyzje? Jak przumiewać się z innymi? C t znaczy być asertywnym? Jak radzić sbie ze stresem? (pis ćwiczeń + karty pracy). C mżemy stracić pijąc piw lub inny alkhl? [w:] Wychwanie na c dzień, Grudzień 2001, str Prfilaktyka uzależnień - My i alkhl. Knspekt zajęć terapii wychwawczej w klasie V, [w:] Wychwanie na c dzień, X-XI Prfilaktyka uzależnień - Paleniu nie! Knspekt zajęć terapii zajęciwej w klasie IV, [w:] Wychwanie na c dzień, X-XI Techniki wzmacniania pczucia własnej wartści, mtywacji, radzenia sbie ze stresem, rzwijania empatii i zrzumienia, dsknalenie kmunikacji, ćwiczenie zachwań asertywnych. [w:] Wychwanie na c dzień, X-XI F. G. Żak Jak dmawiać? Scenariusz zajęć dla klasy VI, [w:] D. Pwrźnik Nie narktykm. Ćwiczenia antystreswe i dmawiające, [w:] Prgram: Drugi elementarz, czyli prgram siedmiu krków. Metdy i frmy pracy: pdające - pgadanka, pis, wykład infrmacyjny, rzmwa nauczająca prblemwe - dyskusja dydaktyczna aktywizujące - burza mózgów, metda trójkąta (służy twórczemu rzwiązywaniu prblemów), zabawa ruchwa - symulacja, bajka prfilaktyczna, metda graffiti, metaplan ekspnujące - pkaz płączny z przeżyciem, prjekcja filmu, eksperyment praktyczne - ćwiczeń praktycznych, ćwiczeń plastycznych, wycieczka, zabawy integracyjne, quiz frmy: indywidualna, zbirwa, grupwa, ś ewaluacyjna 2. Działalnść szkły chrniąca uczniów przed uzależnieniami (zgdna z rcznym planem pracy szkły i WSO) ukierunkwanie aktywnści uczniów na pzytywne działania: - szklne knkursy wiedzy i sprawnściwe - udział w zawdach sprtwych różnych szczebli - drczne imprezy (dyskteki, chinka nwrczna, Dzień Chłpaka i Dziewczynki, andrzejki, mikłajki, Święt Wisny, Święt Patrna, Wigilia Szklna, 160 lecie Szkły) - działalnść Samrządu Szklneg - zajęcia chóru i gry na instrumentach muzycznych - krzystanie na przerwach z sali d gry w tenisa stłweg - angażwanie uczniów w rganizację szklnych imprez; jawny system ceniania, życzliwa atmsfera szkły, zajęcia wyrównawcze, rganizacja pmcy kleżeńskiej, śniadanie w szkle; stały kntakt z rdzicami (działalnść Rady Rdziców, wróżby andrzejkwe, crczne urczyste bchdy Dnia Matki i Wigilia, zebrania z wychwawcą i Rady Rdziców z Dyrektrem Szkły); E. Tryb pstępwania w przypadku pjawienia się: - zachwań ryzykwnych wśród dzieci : najpierw rzmwa z rdzicami, następnie za zgdą rdziców kntakt z psychlgiem, pedaggiem, terapeutą; - patlgii w rdzinie (alkhlizm) : dyskretna rzmwa z rdzicami, następnie pkierwanie d placówek, w których mżna uzyskać specjalistyczną pmc; w sytuacji naruszania praw dziecka szkła pdejmuje interwencje, które są jedncześnie próbami naprawienia rdziny; w sytuacji kniecznej - interweniuje w Sądzie Rdzinnym zaintereswanie się sytuacją dziecka i rdziny, współpracuje z kuratrem rdzinnym. Jeśli bje rdzice zaniedbuję swje bwiązki rdzicielskie, szkła staje się rzecznikiem praw dziecka, występuje w jeg sprawie w placówkach sądwych i piekuńczych, szukając w przumieniu z nimi najbardziej krzystnych dla dziecka rzwiązań. Wbec dziecka z prblemem niezbędne jest zindywidualizwane pdejście. VI. Ewaluacja prgramu P zakńczeniu realizacji prgramu w danej klasie należy dknać sprawdzenia jeg skutecznści, efektywnści czy użytecznści. W arkuszu ewaluacyjnym skierwanym d uczniów, rdziców, nauczycieli pytamy, czy: - prgram jest zgdny z pdstawą prgramwą i innymi dkumentami szkły, - jasn kreśln cele i treści, - przewidywane cele zstały siągnięte, - prgram jest realistyczny w zakresie wymagań prgramwych, ptrzeb spłecznych, indywidualnych ptrzeb uczniów, - mżliwa jest integracja z treściami innych przedmitów i planami wychwawczymi, - prgram jest dstswany d mżliwści i wieku uczniów, dpwiada rzeczywistym ptrzebm dbirców, - szanuje ich gdnść, chrni prywatnść, - znany jest rdzicm, którzy wyrazili zgdę na jeg realizację, - sby prwadzące były wiarygdne, - zajęcia i działania były ciekawe i angażwały uczestników,

9 - zaszły pzytywne zmiany w pstawach uczniów, - prgram jest ptrzebny, - cś trzeba zmienić, a cś pprawić? VII. Bibligrafia M. Simm, E. Węgrzyn-Jnek Budwanie szklneg prgramu prfilaktyki, Rubikn, Kraków K. Wjcieszek Wygrać życie. Szklny prgram prfilaktyki, Rubikn, Kraków B. I G. Paziwie Szkła, która chrania. Szklny prgram prfilaktyki, Rubikn, Kraków E. Ksińska Mądrze i skutecznie. Zasady knstruwania szklneg prgramu prfilaktyki, Rubikn, Kraków Zapbieganie uzależnienim uczniów. Publikacja dla pracwników światy pd red. B. Kamińskiej - Buśk, CMPPP MEN, Warszawa Kmisja higieny i bezpieczeństwa pracy: Zatwierdzam mgr Janusz Sikrski p. Agnieszka Górnik. spłeczny inspektr bhp p.katarzyna Kupisiewicz-Wjnwska. p. Magdalena Bartszek. Krdynatr działań Pedagg Szklny p. Mnika Słtysiak p. Iwna Szkudlarek Przewdniczący Rady Rdziców Prgram uchwalny przez Radę Rdziców przyjęty w przumieniu z człnkami Rady Pedaggicznej w dniu 15 września 2016 r. Zapznanie z prgramem człnków Rady Pedaggicznej w dniu 15 września 2016 r.