Nauczyciele - Wychowawcy klas:

Transkrypt

1 Nauczyciele - Wychwawcy klas: KLASA SZKOLNA Obk struktury frmalnej, w każdej klasie szklnej kształtuje się też struktura niefrmalna, parta na emcjnalnej więzi między uczniami raz uczniami i wychwawcą. Struktura ta mże być zwarta i zintegrwana całkwicie lub tylk częściw. W klasie strukturze mał zwartej mgą znaleźć się trzy kategrie uczniów: ci, którzy są chętnie przyjmwani przez wszystkich i których każda grupa chciałaby mieć u siebie, uczniwie, którzy przez jednych są wybierani, a przez innych drzucani, uczniwie alb drzucani przez wszystkich człnków grupy, alb nie wybierani przez nikg ani nie drzucani. Ważnym zadaniem wychwawcy klasy jest pznanie pzycji spłecznej pszczególnych uczniów w klasie, b d takich infrmacji zależy skutecznść ddziaływań wychwawczych. Rzpznania mżna dknać za pmcą testów scjmetrycznych lub zajęć warsztatwych przeprwadzanych z reguły przez scjterapeutów szklnych. Za pmcą ankiety mżna wyłnić klasweg lidera, czyli najppularniejszą i najbardziej lubianą sbę w klasie, a także jednstki drzucane przez spłecznść klaswą ( - test scjmetryczny mżna debrać d psychlga: A. Tkarskiej). Inną, częst stswaną metdą diagnstyczną jest zabawa w Bezludną wyspę. Ćwiczenie plega na tym, że uczestnicy wybrażają sbie siebie, jak rzbitków na bezludnej wyspie i tak rganizują własne życie, żeby przetrwać.

2 Ćwiczenie t daje braz grupy w kntekście jej struktury i pełninych ról w spłecznści klaswej. Należy zaznaczyć, że w klasie szklnej uczniwie pdejmują różneg rdzaju rle spłeczne- zarówn takie, które im dpwiadają i d pełnienia, których mają predyspzycje, jaki i te, które przyjmwane są wbrew sbie, ale wymusza je grupa. Są t rle pzytywne- krdynatra, inicjatra, rganizatra, inicjatra, jak również mgą t być rle spłecznie niepżądane- agresr używający przemcy, szantażysta. W klasach, w których wychwawca nie panuje nad istniejącym w nich życiem spłecznym, mgą rzwijać się niepżądane frmy zachwania, dlateg tak dużą wagę przykłada się d pznania ucznia. Uczniwie szkół średnich mają już pewne wybrażenia i dświadczenia dtyczące teg, na czym plega życie w szkle i czeg mżna się spdziewać p nauczycielach. Również nauczyciel, pza sytuacją, gdy jest t jeg pierwszy rk pracy, dyspnuje praktyczną wiedzą i dświadczeniem wynikającym z knfrntacji swich ideałów z rzeczywistścią szklną. Wie, że jeg kncepcja pracy wychwawczej musi uwzględniać przynajmniej niektóre realia szkły, naciski i czekiwania ze strny dyrekcji, rdziców i uczniów. Pzycja nauczyciela w góle i nauczyciela wychwawcy zależy d teg, czy ptrafi n sprstać różnym sytuacjm i prblemm wynikającym z naturalneg rzwju grupy, jaką jest klasa szklna. Szczególnie ważne jest, aby nauczyciel ptrafił: - pdtrzymać tendencję d wzajemneg kmunikwania się, - pdtrzymać pzytywne uczucia uczniów wbec siebie, - łagdzić bawy uczniów związane z dkrywaniem się, - dawać parcie w sytuacjach kryzyswych,

3 - stymulwać prces sbisteg rzwju.. Rla nauczyciela, jak sby ułatwiającej rzwój wymaga zbudwania innej niż tradycyjna relacji z uczniami. Szczególneg znaczenia nabierają takie cechy, jak szczerść, zrzumienie, empatia, sympatia i zaintereswanie sprawami wychwanków. Ale d nauczyciela uczniwie czekują też, żeby umiał utrzymać klasę w prządku, aby t sprawwanie kntrli nie prwadził d zachwań zbyt strych lub niesprawiedliwych. Uczniwie cenią w nauczycielach ich jasn sprecyzwane zasady, kreślające c jest dbre, a c złe; c wln, a czeg nie wln. Ważna jest dla nich knsekwencja pstępwania w dniesieniu d stawianych przez nauczyciela warunków. Oczekiwania wbec nauczycieli sprwadzają się też d teg, że nauczyciele pwinni być,,ludzcy, pwinni umieć nauczać, pwinni sprawiać, żeby uczniwie się uczyli i pwinni umieć zapewnić nadzór i kntrlę. Bycie,,nieludzkim w cenie uczniów ma miejsce wówczas, gdy nauczyciele są surwi, ale jedncześnie nie zauważają uczniów. Odpwiedzią na t, c szkła lub nauczyciel daje lub przekazuje ucznim, jest ich różny spsób reagwania: 1. uleganie- pdprządkwanie się plecenim nauczyciela, czyli rbienie teg, c żąda nauczyciel bez wahań czy pytań(mże mieć charakter rutynwy); pdprządkwanie zakłada uprzednie pprawne rzpznanie teg, jakie zachwanie jest czekiwane przez nauczycieli, 2. uleganie z dystansem- uczeń pdprządkwuje się, ale spsób w jaki t czyni, ma wykazać jeg,,psychiczny dystans d całej sprawy: uleganie z dystansem siąga się: - przez zwlekanie z wyknaniem i kazaniem miną, pwlnścią, że jest t uleganie przemcy, a nie działanie z przeknania,

4 - traktwanie plecenia tak, by wyknanie g śmieszył plecenie, by był jasne, że ulega się dla zabawy niż na seri, 3. zamaskwane niepsłuszeństw- uczeń udaje, że wyknuje plecenie nauczyciela ( najczęściej udaje, że bierze udział w lekcji), 4. wycfywanie się- przybiera różne frmy: zaprzestanie pracy, gdy uważa się, że zadanie jest za trudne lub nudne, gapienie się, fantazjwanie, czasem nawet spanie, ryswanie w zeszycie, jak również ucieczki z lekcji i wagary 5. sabtaż- usiłwanie rzbicia lekcji i słabienia panwania nauczyciela nad klasą i nad tym, c w klasie się dzieje, 6. dmwa- niewyknanie plecenia, czasem w spsób jawny, gdy wyraźnie manifestuje się psłuszeństw i dąży się d knfrntacji; plega na dwlekaniu, przeczekiwaniu lub liczeniu na t, że nauczyciel zapmni lub będzie zbyt zajęty nwymi wydarzeniami, by zaintereswać się wyknaniem pleceń. Ogólna atmsfera klasy, na którą składają się stsunki pmiędzy nauczycielami a młdzieżą, jak i młdzieży między sbą, wywiera krzystny jak i niekrzystny wpływ na drastających. W klasie dbrze zrganizwanym prcesie wychwawczym panuje atmsfera kleżeńskści i serdecznści. Każda jednstka znajduje w innych parcie i nie czuje się zagrżna, ma pczucie bezpieczeństwa. Rdzi się pczucie więzi z klegami, wspólnta przeżyć emcjnalnych i identyfikwanie się z zespłem klaswym. Pwstaje zwarta, zintegrwana grupa, w której realizacja celów i zadań wychwawczych przebiega bez większych zakłóceń przy jednczesnym przyprządkwaniu ddziaływanim wychwawcy i pzstałych nauczycieli. Natmiast tam, gdzie atmsfera parta jest na bjętnści, wrgści i agresji wbec siebie, uczniwie są bezustannie zagrżeni. Pwduje t spadek mtywacji d nauki i działania na rzecz spłecznści w góle. Im bardziej prawidłwe są relacje między nauczycielem a uczniami raz relacje między uczniami a uczniami, tym większe jest zaangażwanie każdej ze strn w życie szkły. Wzajemna, pełna szacunku sympatia, sprawiedliwść i wspólne

5 budwanie nrm klaswych przyczyniają się d większej akceptacji szkły i realizacji jej zadań. ( fragm. pracy:tkarska A. Znaczenie śrdwiska rdzinneg i sbwści na wypełnianie bwiązku szklneg przez młdzież szkół pnadgimnazjalnych, na przykładzie technikum)