PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 36 im. NARODÓW ZJEDNOCZONEJ EUROPY W TYCHACH W TĘ SAMĄ STRONĘ REALIZOWANY W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 Program profilaktyki dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb naszego środowiska, obejmuje wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców zgodnie z art. 54 ust. 2 pkt 1 b ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z póź. zm.) Uchwalony przez Radę Rodziców w porozumieniu z Radą Pedagogiczną w dniu 8 września 2015 roku. 1
WSTĘP Proces wychowawczy, to nie tylko realizacja programu wychowawczego. Jest to przede wszystkim: - dydaktyka utrzymana na wysokim poziomie, - organizacja życia uczniowskiego w szkole, - właściwie dobrane uroczystości szkolne, - czynna współpraca rodziców ze szkołą, - współpraca ze środowiskiem lokalnym, - działania profilaktyczne. Istotą działań profilaktycznych jest proces wspierania prawidłowego rozwoju ucznia i zdrowego stylu życia, poprzez uczenie się radzenia sobie z trudnościami, które mogą właśnie wpłynąć na zdrowie i rozwój dziecka oraz wzmacnianie czynników sprzyjających prawidłowemu rozwojowi. Szkoła, jako placówka, funkcjonuje cały dzień. Zapewnia nie tylko naukę, ale również opiekę. Daje uczniom możliwość uczestniczenia w różnorodnych zajęciach i prawo do swobodnego wyboru korzystania z nich. Stwarza warunki do rozwijania wiedzy i doskonalenia umiejętności ucznia. Zarówno proces wychowawczy jak i objęte nim osoby mogą ulegać oddziaływaniom czynników destrukcyjnych. W takich sytuacjach konieczne jest podjęcie przedsięwzięć o charakterze profilaktycznym, które dają szansę na usunięcie lub zmniejszenie zagrożeń i przywrócenie prawidłowych procesów rozwojowych. 2
Szkolny program profilaktyki jest uzupełnieniem programu wychowawczego Stanowi on odpowiedź na realne problemy i zagrożenia w szkole, które uprzednio zdiagnozowano na podstawie bezpośrednich obserwacji zachowań uczniów przez nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz ankiet przeprowadzonych wśród rodziców i nauczycieli. Wszystkie działania planowane w szkole muszą być ze sobą zintegrowane i ukierunkowane na wspomaganie rozwoju ucznia. Pożądane efekty wychowawcze można uzyskać jedynie działając wspólnie, we wzajemnym porozumieniu rozwiązując pojawiające się problemy. Przedstawione problemy stały się punktem wyjścia do opracowania przez Radę Rodziców we współpracy z Radą Pedagogiczną planu działań zapobiegawczych w ramach profilaktyki szkolnej. 3
Realizacja programu profilaktyki w Szkole Podstawowej Nr 36 im. Narodów Zjednoczonej Europy w Tychach w roku szkolnym 2015/2016 Na podstawie diagnozy sytuacji wychowawczej szkoły, protokołów Rady Pedagogicznej, spostrzeżeń i uwag wychowawców klas oraz sugestii płynących ze strony rodziców, zostały wyselekcjonowane zagrożenia, które dotykają naszych uczniów i wymagają podjęcia działań zapobiegawczych i naprawczych. W bieżącym roku szkolnym kontynuujemy wdrażanie procedur mających zapewnić bezpieczeństwo w szkole, kładziemy szczególny nacisk na przeciwdziałanie przemocy i agresji oraz dostarczanie wiedzy na temat szkodliwości środków psychoaktywnych. Wspieramy naszych uczniów i ich rodziców w rozwoju psychofizycznym, skupiając się przede wszystkim na promocji zdrowia oraz szeroko rozumianej profilaktyce. Przedmiotem działań profilaktyczno - wychowawczych są również jak w poprzednich latach postawy, wartości i umiejętności. Program ukierunkowany jest na poprawę bezpieczeństwa uczniów w szkole i propagowanie zdrowego stylu życia poprzez udział uczniów w różnych zajęciach odbywających się na terenie Efekty profilaktyczno-wychowawcze uzyskuje się w długofalowym procesie wychowawczym realizując na co dzień wcześniej zaplanowane działania w programie profilaktyki. Adresatami programu profilaktyki są rodzice, nauczyciele a przede wszystkim uczniowie. Środowisko wychowawcze dla uczniów tworzą dorośli czyli rodzice i nauczyciele. Na proces zmian w zachowaniach dzieci mają wpływ postawy i zachowanie dorosłych, dlatego działania profilaktyczne muszą obejmować również rodziców i nauczycieli. Wspólne postawy i działania podejmowane przez dorosłych dają szansę na konstruktywne zmiany w postawach dzieci. 4
CELE PROGRAMU: - kształtowanie postaw sprzyjających bezpieczeństwu własnemu i otoczenia; - tworzenie bezpiecznej, ciepłej atmosfery w szkole; - ograniczenie zachowań agresywnych; -rozwijanie umiejętności radzenia sobie z napięciem emocjonalnym w trudnych sytuacjach; - rozwijanie umiejętności komunikacyjnych ( słuchania, wyrażania krytyki, mówienia o uczuciach); -wskazywanie pożądanych wzorców zachowań; - wskazywanie na szkodliwość używek oraz uzależnień; - promocja zdrowego stylu życia. Zaprezentowany program profilaktyki obejmuje wszystkie zadania realizowane na terenie naszej Założenia organizacyjne programu: 1. Program skierowany jest do uczniów, rodziców, nauczycieli i pracowników 2. Projekt realizowany jest w klasach I VI 3. Program będzie realizowany w formie: osobnych zajęć w poszczególnych klasach, zajęć w nauczaniu zintegrowanym, działań skierowanych do rodziców /gazetka wychowawcza, spotkania, grupa wsparcia, aktywny udział rodziców w zajęciach/ 5
konferencji szkoleniowych i warsztatów dla nauczycieli i wychowawców, szkolnych apeli wychowawczych, współpracy z realizatorami innych programów profilaktycznych, współpracy z instytucjami wspomagającymi wychowanie dziecka. Cel Forma realizacji Zadania Odpowiedzialny Sposób monitorowania 1.Zapewnienie bezpieczeństwrzach 1. Dyżury na koryta- Wzmocnienie dyżurów peł- Nauczyciel, dyżu- Obserwacja prowa- szkolnych. nionych przez nauczycieli rujący. dzona przez dyrek- uczniom w szkole podczas przerw, szczególnie tora w miejscach, w których ze względu na położenie możliwe jest wystąpienie sytuacji ryzykownych : górny korytarz, toalety, szatnia, miejsca przy szafkach uczniów, korytarz przy sali gimna- 2.Poprawa bezpieczeństwa w szkole Pogadanki, spotkania z policją i strażą miejską, apele, warsztaty, ankiety. Organizowanie próbnych alarmów. Przypominanie uczniom o skrzynce z bezpieczną informacją. Realizacja procedur stycznej i bibliotece. Pogadanki n/t bezpieczeństwa na lekcjach w-f, godzinach wychowawczych. Spotkania z policjantem ruchu drogowego, dzielnicowym dla uczniów klas I-IV. Apele n/t bezpieczeństwa dla uczniów całej Udział klas nauczania początkowego w akcji Bądź bezpieczny na drodze., nauczyciele, Policja, Straż Pożarna, Straż Miejska, pracownicy PPP. Dyrektor szkoły Psycholog, zaproszeni specjaliści Analiza dokumentów szkolnych Harmonogram realizacji Wrzesień, Styczeń, Czerwiec. Uwagi 6
interwencyjnych. Realizacja zagadnień w ramach zajęć z wychowawcą. Stworzenie uczniom możliwości informowania o aktach przemocy i agresji. Realizacja procedur interwencji w sytuacjach kryzysowych. Udział w przedstawieniach teatralnych dotyczących bezpieczeństwa. W ramach godzin wychowawczych wprowadzanie scenek dramowych i gier sytuacyjnych oraz realizacja elementów programu Spójrz Inaczej, Przyjaciele Zippiego, Cukierki - Program Wczesnej Profilaktyki Uzależnień oraz Porozumienie bez przemocy. Udział w lokalnych i ogólnopolskich akcjach i kampaniach np.: Bezpieczne Wakacje, Bezpieczna Woda, Bezpieczne Ferie, Dzień Bezpiecznego Internetu, Zachowaj Trzeźwy Umysł. Udział w spotkaniach dla kl. I III Jak uniknąć zarażenia wścieklizną, grypą, Jak unikać ryzykownych spotkań ze zwierzętami., Wystawa zwierząt połączona ze wykładem dotyczącym bezpieczeństwa w kontakcie ze zwierzętami. 7
3.Organizowanie czasu wolnego ucznia. Rozwijanie zainteresowań. Propagowanie zdrowego stylu życia. 4. Zapewnienie opieki uczniom klas I-VI Działalność pozalekcyjna Zajęcia w świetlicy szkolnej. Organizowanie egzaminu na Kartę Rowerową Organizowanie zajęć dla uczniów kl. I VI z pierwszej pomocy przedmedycznej. Zajęcia pozalekcyjne dla uczniów klas I-III np.: Klub Ciekawskiego, muzyczne, sportowe, teatralne, tenis, unihokej, lodowisko, basen. Zajęcia pozalekcyjne dla uczniów klas IV VI np.: zajęcia sportowe (gry zespołowe, unihokej, tenis stołowy), szachowe, zajęcia językowe (card - crossing, e- twinning), zajęcia matematyczne, zajęcia muzyczne, Zajęcia na stadionie zimowym. Zajęcia w ramach innowacji pedagogicznej: innowacja matematyczna. Działania podejmowane w związku z posiadanym certyfikatem krajowej sieci szkół promujących zdrowie. Udział w projekcie Szkoły Odkrywców Talentów. Zajęcia programowe świetlicy szkolnej zgodne z rocznym planem pracy i dziennym roz- Nauczyciele Nauczyciel w-f Nauczyciele prowadzący zajęcia. świetlicy. Analiza elektronicznych dzienników zajęć pozalekcyjnych Dyrektor szkoły Analiza dokumentów 8
kładem dnia. 5. Integrowanie uczniów z grupą rówieśniczą. Pomoc uczniom z rodzin dysfunkcyjnych. Budowanie relacji z uczniem poza procesem dydaktycznym (aktywne słuchanie, informacje zwrotne) Integrowanie nowo przybyłych uczniów z grupą rówieśniczą. Uwrażliwianie na potrzeby i oczekiwania osób niepełnosprawnych. Zajęcia integracyjne dla uczniów klas pierwszych i czwartych. Zajęcia integracyjne w klasach do których dołączyli nowi uczniowie. Zajęcia edukacyjnowychowawcze. Budowanie relacji wychowawcy klasy z uczniami podczas imprez klasowych, wycieczek, godzin do dyspozycji wychowawcy. Zajęcia psychoedukacyjne organizowane w miarę potrzeb. Integracja środowiska lokalnego ze środowiskiem szkolnym Festiwal Zdrowia, Dzień Sportu, ogniska, zajęcia warsztatowe dla rodziców oraz inne imprezy szkolne. Dbanie o integracje osób niepełnosprawnych. Organizacja warsztatów dotyczących tematyki różnych niepełnosprawności. Psycholog Nauczyciele prowadzący zajęcia. Nauczyciele rewalidanci, wychowawcy, psycholog szkolny. Zaproszeni specjaliści. Analiza dokumentów Wrzesień 9
6.Podnoszenie świadomości uczniów n/t przyczyn i skutków agresji, przemocy, uzależnień oraz podejmowanie walki z nimi. Podnoszenie świadomości uczniów na temat bezpiecznego korzystania z Internetu. Pogadanki psychologa, wychowawców w ramach zajęć szkolnych, godzin wychowawczych. Drama. Metody aktywne. Warsztaty, zajęcia psychoedukacyjne. Impreza szkolna Tydzień tolerancji. Udział w kampanii Zachowaj Trzeźwy Umysł. Udział w kampanii Dziecko w sieci. Udział w akcji Szkoła Promująca Zdrowie. Realizacja programów: Przyjaciele Zippiego, Cukierki Program Wczesnej Profilaktyki Uzależnień. Prowadzenie godzin wychowawczych przez psychologa szkolnego n/t agresji, przemocy, uzależnień, poszanowania praw innych, poznanie swoich zalet i wad, rozwijanie umiejętności komunikowania się z innymi. Realizacja tematyki programu Spójrz inaczej Kołodziejczyka na godzinach wychowawczych w klasach IV-VI oraz po diagnozie dla wybranych uczniów. Ustalenie klasowych regulaminów zachowania. Zawarcie kontraktu między uczniami a wychowawcą. Indywidualna i grupowa terapia pedagogiczna oraz zajęcia terapeutyczne zmierzająca do utrwalenia pożądanych zachowań społecznych. Kształtowanie postaw prozdrowotnych uczniów w ramach zajęć dydaktycznych i opiekuńczych. Udział w ogólnopolskim Dniu Bezpiecznego Internetu. Diagnoza klasy dotycząca ewentualnego wykluczenia Psycholog, Nauczyciele Psycholog Wychowawca świetlicy Nauczyciel informatyki Psycholog Analiza elektronicznych dzienników lekcyjnych Na bieżąco Według harmonogramu imprez szkolnych W miarę potrzeb 10
7. Podnoszenie świadomości uczniów n/t istniejących praw człowieka, dziecka, praw ucznia i obowiązków z nich wynikających. Kształtowanie postaw humanitarnych. Edukacja prawna uczniów. Rozmowy nauczycieli z uczniami podczas zajęć przedmiotowych, a także zajęć z wychowawcą. uczniów z życia klasy. Nadzór pedagogiczny nad klasą, w której na podstawie diagnozy stwierdzono podejrzenie wykluczenia. Realizacja w kl. I III programu Nie pal przy mnie proszę. Udział uczniów kl. I- VI w spotkaniach z przedstawicielami Straży Miejskiej, Komendy Miejskiej Policji, Straży Pożarnej. Organizacja warsztatów dla klas sportowych dot. umiejętności radzenia sobie z emocjami, sposobów radzenia sobie ze stresem, trening zastępowania agresji, trening mentalny. Apel szkolny Tydzień Tolerancji, Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka, Dzień do Walki z Ubóstwem. Angażowanie uczniów w akcje na rzecz osób / narodów potrzebujących pomocy np. współpraca ze Stworzyszeniem Smak życia, zbiórka odzieży dla kobiet zamieszkujących w Domu Samotnej Pracownicy PPP w Tychach. Osoby wyznaczone do przygotowania uroczystości Nauczyciele Analiza elektronicznych dzienników lekcyjnych Październik Listopad Grudzień 11
Matki. Pogadanki Organizacja akcji Gwiazdka z nieba. Udział w akcji Szlachetna Paczka. Udział w akcji Góra grosza Zbiórki dla zwierząt. Psycholog Grudzień W miarę potrzeb 8. Pedagogizacja rodziców Spotkania indywidualne z wychowawcą, nauczycielem, konsultacje, ogólne zebrania z rodzicami. Realizacja procedur współpracy z rodzicami. Rozmowy i konsultacje indywidualne dla rodziców w ramach Drzwi otwartych szkoły. Zebrania ogólne z rodzicami. Prowadzenie wywiadówek metodami aktywnymi. Prelekcje prowadzone przez specjalistów dla rodziców. Wdrożenie rodziców w życie szkoły(zaangażowania w organizację wycieczek, imprez szkolnych i klasowych). Konsultacje dla rodziców z pracownikami Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w Tychach. W razie konieczności korzystanie z opracowanych procedur współpracy z rodzicami. Organizacja pedagogizacji rodziców (przeprowadzenie ankiety dotyczącej potrzeb i oczekiwań) w ramach kon- Dyrektor Nauczyciele Psycholog Pracownicy PPP Zaproszeni specjaliści Analiza elektronicznych dzienników lekcyjnych, protokołów zebrań, elektronicznego dziennika psychologa szkolnego Według harmonogramu zebrań i konsultacji. Na bieżąco Według potrzeb Według potrzeb 12
9.Doskonalenie nauczycieli. Szkolenia. Stwarzanie atmosfery życzliwości w szkole. 10.Kształtowanie postaw proczytelniczych uczniów. Konferencje szkoleniowe. Udział w imprezach kulturalnych na terenie szkoły i miasta. Promocja czytelnictwa i książek. sultacji. Szkolenia zgodne z zapotrzebowaniami szkoły i nauczycieli. Szkolenia prowadzone przez dyrektora, zespoły samokształceniowe. Szkolenia prowadzone przez metodyków, pracowników Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej. Zajęcia biblioterapeutyczne. Włączenie się do akcji Cała Polska czyta dzieciom. Organizowanie imprez czytelniczych, szkolnych, międzyszkolnych. Dyrektor Psycholog Zespoły samokształceniowe Zaproszeni specjaliści. Nauczycielbibliotekarz. Analiza protokołów konferencji. Analiza dokumentacji, zgodnie z ustalonym harmonogramem 11. Motywowanie uczniów do rozwoju i osiągania sukcesów dydaktycznych na miarę możliwości każdego ucznia. Stosowanie systemu wzmocnień podczas każdych zajęć zarówno dydaktycznych jak i opiekuńczych. Stosowanie wzmocnień: pochwała na forum klasy, pochwała wpisana do zeszytu obserwacji, pochwała wpisana do zeszytu korespondencji, pochwała za najmniejsze osiągnięcie na miarę możliwości dziecka, wzmacnianie mocnych stron poprzez angażowanie ucznia w podejmowanie działań na rzecz grupy, eksponowanie osiągnięć uczniów na forum szkoły: Dyrektor Nauczyciele Psycholog Pracownicy szkoły Analiza dokumentacji. 13
apele, tablica osiągnięć. Wprowadzenie motywacyjnej funkcji oceny. 12.Kontrola realizacji obowiązku szkolnego przez uczniów. 13. Opieka pedagogiczna nad uczniami u których stwierdzono ryzyko wystąpienia dysleksji, a także nad uczniami posiadającymi opinię PPP stwierdzające dysfunkcje uniemożliwiające sprostanie stawianym wymaganiom edukacyjnym. Postępowanie zgodne z procedurami obowiązującymi w gminie Tychy Zajęcia indywidualne i grupowe z terapeutą pedagogicznym (reedukacja). Zajęcia dydaktycznowyrównawcze. Konsultacje na terenie szkoły pracowników Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej Badania przesiewo- Comiesięczna kontrola realizacji obowiązku przedszkolnego i szkolnego, konsultacje psychologa szkolnego z wychowawcami klas. Postępowanie zgodne z procedurami realizowanymi na terenie Kwalifikacja uczniów na zajęcia. Obserwacja uczniów pod katem wystąpienia u nich trudności w nauce. Organizacja spotkania, propagowanie możliwości korzystania z konsultacji wśród nauczycieli i rodziców Przesiewowe badanie słuchu, Psycholog szkolny, wychowawcy klas, pracownicy sekretariatu Psycholog szkolny, Nauczyciele prowadzący zajęcia Psycholog szkolny Psycholog szkol- Analiza dokumentacji Comiesięczna kontrola elektronicznych dzienników lekcyjnych pod kątem realizacji obowiązku przedszkolnego i szkolnego oraz OSON-u przez psychologa szkolnego. Analiza dokumentacji Co miesiąc Wrzesień 14
we uczniów kl. I Badania przesiewowe dla dzieci od 3 do 7r.ż. w kierunku zagrożenia dysleksją wzroku i mowy. Przesiewowe badanie SRD ny, pracownicy PPP. Psycholog szkolny Październik Listopad 14. Preorientacja zawodowa. Zapoznawanie uczniów z różnymi zawodami. Stworzenie Klubu Absolwenta. Diagnoza mocnych stron. Organizacja spotkań z ciekawymi ludźmi. Monitorowanie losów absolwentów. Zajęcia psychoedukacyjne dla uczniów diagnozujące predyspozycje, mocne strony oraz zainteresowania. Rozwijanie technologii informatycznych. klas. Wybrani nauczycieli., psychologa szkolny, pracownicy PPP w Tychach. Nauczyciele informatyki. 15. Wzmacnianie lokalnej tożsamości. Poznanie historii miasta Tychy. Współpraca ze środowiskiem lokalnym. Organizacja spotkań dla uczniów dotyczących historii Tychów Organizacja rajdów rowerowych, wyjść do okolicznych Domów Kultury. Wybrani nauczyciele. klas. 15