PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 9 STO (na lata 2015-2018) PODSTAWA PRAWNA 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. 2. Konwencja o Prawach Dziecka. 3. Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.). 4. Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2005 Nr 179 poz. 1485 ze zm.). 5. Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz.1231; Dz. U. z 2007r. Nr 70, poz. 473). 6. Ustawa z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55 ze zm.). 7. Ustawa z 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 1994 r. Nr 111, poz.535 ze zm.). 8. Rozporządzenie MENiS z 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226). 9. Rozporządzenie MEN z 9 lutego 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2007 r. Nr 35, poz.222). PROFILAKTYKA jest to ogół działań mających na celu zapobieganie wystąpienia u dzieci niepożądanych zachowań, postaw lub przyzwyczajeń wynikających z negatywnego wpływu środowiska zewnętrznego, jak również pojawiających się problemów związanych z naturalnym rozwojem psychofizycznym. Jej celem jest ochrona ucznia przed podejmowaniem zachowań hamujących jego rozwój, określanych jako zachowania ryzykowne. W toku realizacji programu będą kłaść nacisk na poznanie poszczególnych uczniów, ich środowiska rodzinnego, a także podejmować działania eliminujące zagrożenia bezpieczeństwa i niedostosowanie społeczne uczniów. Program profilaktyki pozostaje spójny zarówno z programem wychowawczym, jak również ze szkolnym zestawem programów nauczania, których treści są wzajemnie powiązane i skorelowane. Dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów i środowiska wychowawczego, w całościowy sposób opisuje treści oraz działania całej społeczności szkolnej. Zawiera konkretne działania profilaktyczne zgodnie z potrzebami uczniów i wspiera ich oraz środowisko rodzinne w rozwoju społecznym, emocjonalnym, etycznym i moralnym. Szkolny program profilaktyki jest realizowany przez wychowawców klas oraz nauczycieli poszczególnych przedmiotów, wychowawców świetlicy, psychologa szkolnego i pielęgniarkę szkolną. Szczególny nacisk położony jest na współudział rodziców w realizacji programu, a także instytucji wspierających pracę wychowawczo - profilaktyczną szkoły, takich jak: 1
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Policja, Straż Miejska, Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy, Państwowa Straż Pożarna. CELE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI 1. Diagnoza potrzeb i problemów uczniów w środowisku szkolnym. 2. Poznanie środowiska rodzinnego uczniów i sposobów spędzania czasu wolnego bez nałogów i przemocy. 3. Aktywny udział uczniów w zajęciach profilaktycznych. 4. Dostosowanie treści i form zajęć profilaktycznych do potrzeb, stopnia zagrożenia i wieku uczniów. 5. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna dla uczniów. 6. Edukacja prozdrowotna, promocja zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia bez uzależnień. 7. Umiejętność współpracy w zespole, podnoszenia kultury osobistej i dobrego zachowania w grupie. 8. Współpraca z rodzicami w zakresie rozwiązywania problemów wychowawczych i zaspokajania potrzeb rozwojowych uczniów. 9. Współpraca z poradniami i jednostkami specjalistycznymi działającymi na rzecz ucznia. OCZEKIWANE EFEKTY a) Uczeń: potrafi współpracować w zespole klasowym i komunikować się z rówieśnikami, buduje relacje w zespole klasowym oparte na poczuciu bezpieczeństwa i wzajemnym zaufaniu, jest ukierunkowany na osiąganie coraz lepszych wyników w nauce, jest świadomy zagrożeń wynikających z zażycia środków uzależniających, potrafi dbać o własne zdrowie, buduje poczucie własnej wartości w oparciu o znajomość swoich mocnych i słabych stron. b) Rodzice: aktywnie współpracują ze szkołą dla dobra swoich dzieci. EWALUACJA PROGRAMU Program będzie poddawany ewaluacji pod koniec każdego roku szkolnego z uwzględnieniem przeprowadzonych działań profilaktycznych. W tym celu wykorzystywane będą następujące metody: obserwacja, ankieta, rozmowy indywidualne i wywiady oraz analiza dokumentów. Podsumowaniem realizacji programu będzie dokonanie ewaluacji całościowej po trzecim roku funkcjonowania programu. W oparciu o przeprowadzone badania sformułowane zostaną wnioski, które będą uwzględnione przy opracowywaniu kolejnego programu profilaktyki. Ewaluacji dokonuje specjalnie powołany przez dyrektora w tym celu zespół nauczycieli. 2
Na podstawie obserwacji i rzeczywistych potrzeb szkoły wyodrębniono cele główne, wokół których skupi się realizacja działań profilaktycznych programu: 1. Bezpieczna szkoła. 2. Profilaktyka zdrowotna. 3. Profilaktyka uzależnień współczesne zagrożenia cywilizacyjne. 4. Kształtowanie u uczniów ważnych psychologicznie i społecznie umiejętności. BEZPIECZNA SZKOŁA Cele szczegółowe Działania szkoły Osoby odpowiedzialne Poznanie i integracja uczniów (wewnątrz klas i w szkole). - spotkania klas z psychologiem, - uczestnictwo w imprezach, i uroczystościach, zarówno klasowych, jak i szkolnych, - pogadanki, gry i zabawy integrujące, - wycieczki, rajdy, ogniska. psycholog szkolny wszyscy Wysoka frekwencja i punktualność. Zapobieganie agresji i przemocy rówieśniczej oraz uwrażliwienie uczniów na zachowania prospołeczne. Umiejętność zachowania się w sytuacjach kryzysowych. Wyrabianie nawyku bezpiecznego zachowania się w środkach komunikacji miejskiej i poruszania się po drogach. - sprawdzanie obecności na każdej lekcji, - monitorowanie opuszczonych godzin lekcyjnych, - poinformowanie uczniów i rodziców o konsekwencjach opuszczania lekcji czy spóźnianiu się na zajęcia. - zapoznanie uczniów z regulaminami obowiązującymi w szkole, - egzekwowanie przestrzegania regulaminów szkolnych, - regularnie pełnione dyżury nauczycielskie na korytarzach szkoły, - uczenie nieagresywnych strategii rozwiązywania problemów na lekcjach wychowawczych oraz podczas spotkań z psychologiem szkolnym, - regularne ocenianie zachowania ucznia. - zapoznawanie wszystkich pracowników szkoły, uczniów i rodziców z procedurami postępowania w sytuacjach kryzysowych, - próbna ewakuacja uczniów i pracowników szkoły. - zajęcia poświęcone poznawaniu zasad ruchu drogowego oraz rozpoznawaniu znaków drogowych, - lekcje wychowawcze poświęcone wyrabianiu nawyku kulturalnego i bezpiecznego zachowania się w środkach wszyscy wszyscy, rodzice dyrektor jako koordynator ds. bezpieczeństwa w szkole, nauczyciel techniki, opiekunowie wycieczek szkolnych, 3
Bezpieczne ferie i wakacje. komunikacji miejskiej, - pogadanki i ćwiczenia praktyczne w terenie. świetlicy, psycholog szkolny PROFILAKTYKA ZDROWOTNA Cele szczegółowe Działania szkoły Osoby odpowiedzialne nauczyciel przyrody Wyrabianie umiejętności organizacji pracy w ciągu dnia i zapoznanie uczniów ze zdrowym stylem życia. Zapobieganie chorobom i wypadkom poprzez poznanie niebezpiecznych sytuacji. Walka ze stresem. Profilaktyka wad postawy. - wybrane jednostki lekcyjne w ramach edukacji wczesnoszkolnej, godziny wychowawcze, lekcje przyrody, lekcje wdż, apele z udziałem zaproszonych gości (lekarz, ), - filmy edukacyjne (np. zdrowe odżywianie), - konkursy promujące zdrowy styl życia, - pogadanki prowadzone przez pielęgniarkę szkolną. - zajęcia profilaktyczne prowadzone przez psychologa szkolnego, - działania wychowawcze (interwencje, pogadanki) prowadzone przez wychowawców, psychologa szkolnego, dotyczące: a. bezpieczeństwa ucznia w kontaktach z osobami obcymi, b. zachowania w sytuacjach zagrożeń, - spotkania ze Strażą Pożarną. - zajęcia w czasie godzin wychowawczych, - uczestnictwo uczniów w zajęciach sportowych, rozgrywkach sportowych, - zajęcia relaksacyjne. - zajęcia profilaktyczne prowadzone przez nauczycieli wychowania fizycznego, - pogadanki nt. właściwej pozycji ciała podczas odrabiania lekcji, - pogadanki o wpływie ruchu, na kondycję fizyczną i postawę ciała, - zwracanie uwagi na postawę ciała ucznia w czasie lekcji i na przerwach, - przerwy śródlekcyjne na krótkie ćwiczenia fizyczne (organizacja ćwiczeń śródlekcyjnych), - okresowe ważenie plecaków uczniów, - codzienne spacery podczas zajęć świetlicowych. wychowania fizycznego. wychowania fizycznego, świetlicy 4
Kształtowanie wzorców zdrowego stylu życia i aktywnego spędzania wolnego czasu. - udział w konkursach związanych z różnymi formami profilaktyki, - udział w kołach zainteresowań i zajęciach sportowych, - udział w spotkaniach klasowych (wycieczki, rajdy, wyjścia, zielona szkoła), - - udział w imprezach (dyskoteka klasowa, szkolna), - pogadanki podnoszące świadomość znaczenia aktywnego sposobu życia jako alternatywnego dla używek, - pogadanki dla rodziców o wpływie wspólnego spędzenia czasu na jakość relacji z uczniem. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA CYWILIZACYJNE Cele szczegółowe Działania szkoły Osoby odpowiedzialne Znajomość zagrożeń związanych z Internetem i cyberprzemocą. Kształtowanie umiejętności podejmowania przez ucznia racjonalnych wyborów w sprawie używania środków odurzających. Kształtowanie umiejętności asertywnej reakcji na propozycje osób, które częstują papierosami, alkoholem, narkotykami. - zajęcia lekcyjne na temat bezpieczeństwa w sieci, - procedury reagowania na przypadki cyberprzemocy w sieci, - dzień bezpiecznego Internetu. - zajęcia prowadzone według wybranych programów profilaktyki. - zajęcia prowadzone według wybranych programów profilaktyki. nauczyciel zajęć komputerowych, klas KSZTAŁTOWANIE U UCZNIÓW WAŻNYCH PSYCHOLOGICZNIE I SPOŁECZNIE UMIEJĘTNOŚCI Cele szczegółowe Działania szkoły Osoba odpowiedzialna 5
Doskonalenie umiejętności dokonywania samooceny. Rozwijanie poczucia empatii i asertywności. Przygotowanie uczniów do prawidłowego funkcjonowania społecznego w relacjach z rówieśnikami i dorosłymi. Radzenie sobie w sytuacjach trudnych. - zajęcia profilaktyczne poświęcone: a. poznaniu samego siebie b. poznawaniu swoich wartości c. nauce prezentacji siebie na forum grupy d. uczeniu świadomego decydowania o sobie i ponoszeniu konsekwencji własnych decyzji e. nieuleganiu presji rówieśników, zachowywaniu własnej autonomii; - aktywny udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, - prezentacja wytworów własnej pracy na forum klasy i szkoły. - zajęcia profilaktyczne poświęcone: a. uświadomieniu uczniom podstawowych uczuć wyrażanych w życiu codziennym b. poszerzeniu słownictwa związanego z tematyką uczuć c. uświadomieniu uczniom jak i w jakich sytuacjach wyrażają uczucia oraz na podstawie jakich sygnałów pochodzących od ciała mogą je rozpoznawać d. doskonaleniu technik asertywnych e. umiejętności mówienia NIE f. słuchaniu bez uprzedzeń i osądzania. - zajęcia profilaktyczne poświęcone: a. nawiązywaniu prawidłowych relacji rówieśniczych b. pełnieniu ról społecznych (uczeń, dyżurny, kolega, członek samorządu itp.) c. wartościom: koleżeństwo, przyjaźń; - motywowanie uczniów do właściwego zachowania poprzez przestrzeganie systemu nagród i kar, - zajęcia Wychowanie do życia w rodzinie. - świadome unikanie zagrożeń oraz kształtowanie umiejętności odmawiania i negocjacji, - pomoc uczniowi w rozwiązywaniu trudności życiowych i rodzinnych, - uruchomienie akcji informacyjnej mającej na celu uświadomienie uczniom możliwości zwrócenia się z problemem do konkretnej 6
osoby w szkole: psychologa, dyrektora szkoły tworzenie mapy przyjaciół dzieci (także: spoza szkoły np. Rzecznik Praw Dziecka), - wprowadzanie zajęć redukujących napięcie (relaksacyjnych, śródlekcyjnych). Zatwierdzono uchwałą Rady Pedagogicznej dnia 14 września 2015 roku. 7