PROGRAM PROFILAKTYCZNY PRYWATNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 63 im. WISŁAWY SZYMBORSKIEJ ul. Wał Miedzeszyński 141 Warszawa w roku szkolnym 2014/2015 Szkolny program profilaktyki jest programem profilaktyki środowiskowej, w którym obiektem działań jest całe środowisko szkolne. Profilaktyka to proces wspierający zdrowie psychiczne i fizyczne poprzez pomoc potrzebną uczniowi do konfrontacji ze złożonymi, stresującymi warunkami życia oraz towarzyszenie mu w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia psychicznego i fizycznego oraz nabywaniu umiejętności przeciwdziałania tym zagrożeniom, a także umożliwienie mu osiągania satysfakcjonującego, społecznie akceptowanego życia. Program profilaktyki Prywatnej Szkoły Podstawowej nr. 63 jest wynikiem diagnozy, w której uwzględniono potrzeby rozwojowe uczniów, potrzeby wynikające ze specyfiki środowiska szkoły oraz ogólnych przemian społeczno kulturowych naszego kraju. Podstawowym założeniem tego programu jest eliminowanie rozpoznanych czynników ryzyka i wzmacnianie czynników chroniących. Uczniowie naszej szkoły są grupą niskiego ryzyka zagrożeń, dlatego w działaniach swych koncentrujemy się głównie na: profilaktyce pierwszorzędowej kierowanej do całej społeczności uczniowskiej, mającej na celu promocję zdrowia i zapobieganie pojawianiu się problemów związanych z zachowaniami destrukcyjnymi, kierowanej również do nauczycieli i innych pracowników szkoły, a także do rodziców uczniów, w sytuacjach szczególnych, zastosowana będzie również profilaktyka drugorzędowa kierowana do uczniów o podwyższonym ryzyku dysfunkcjonalności, pomagając im w jego redukcji. Tę formę profilaktyki będą realizować specjaliści współpracujący ze szkołą. Działania profilaktyki pierwszorzędowej będą prowadzone na trzech poziomach: informacyjnym są to działania pomocne w profilaktyce, same nie prowadzą bowiem do redukcji zachowań, edukacji psychologicznej i społecznej to działania, które dostarczają wiedzy i umiejętności przydatnych, korzystnych lub wręcz niezbędnych do tego, by uczniowie byli w stanie sami lepiej radzić sobie z zagrożeniami, np. uzależnieniem, stresem itp. działalności alternatywnej działania te mają zaspokoić potrzeby młodych ludzi, np. do bycia zadowolonym, odprężonym, potrzeby zabawy i kontaktu z innymi. Program profilaktyki jest spójny z programem wychowawczym, harmonizuje również z: 1
przedmiotami nauczania, ścieżkami edukacyjnymi, godzinami do dyspozycji wychowawcy, zajęciami pozalekcyjnymi. Realizacja programu po zaopiniowaniu przez Radę Pedagogiczną, spoczywa na wszystkich nauczycielach i pracownikach administracji i obsługi szkoły, przy współpracy ze specjalistami z Poradni Psychologiczno Pedagogicznej i innych instytucji działających na rzecz dzieci i rodziny wraz z ekspertami wśród rodziców. Profilaktyka w Prywatnej Szkole Podstawowej nr. 63 ma charakter: działań zintegrowanych ze szkolnym zestawem programów nauczania, samodzielnych programów profilaktycznych skoncentrowanych wokół specyficznych celów i zadań, niezależnie od realizowanych programów nauczania, działań incydentalnych, które są formą odpowiedzi na konkretne zdarzenia zaistniałe w szkole lub środowisku. Program profilaktyki podlega ewaluacji wewnętrznej i zewnętrznej i obowiązuje przez okres 3 lat. NADRZĘDNE DNE CELE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO : tworzenie warunków do poznawania praw i zasad dotyczących szeroko rozumianego bezpieczeństwa dostarczenie dzieciom i rodzicom wiedzy i umiejętności z zakresu profilaktyki uzależnień edukacja emocjonalna oraz nauka porozumiewania się bez przemocy, z zachowaniem zasady wzajemnego szacunku Aby zrealizować nadrzędne cele szkolnego programu profilaktycznego wyszczególniono w nim cztery moduły dotyczące: 1. bezpieczeństwa i zdrowia fizycznego dzieci 2. profilaktyki zachowań przemocowych 3. profilaktyki uzależnień 4. edukacji emocjonalnej ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE: Ad.1 1. Zapoznanie z regulaminami pracowni przedmiotowych 2. Poznanie zasad bezpiecznego użytkowania sprzętu pracującego z wykorzystaniem energii elektrycznej znajdującego się w naszym codziennym otoczeniu (szkoła, dom) 3. Poznanie zasad udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach 4. Poznanie zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem 5. Zapoznanie się z ogólnymi zasadami i podstawowym sprzętem ochrony przeciwpożarowej 6. Zdobycie umiejętności rozpoznawania i odczytywania znaków powszechnej informacji i BHP znajdujących się w najbliższym otoczeniu 7. Zdobycie umiejętności stosowania się do znaków i sygnałów stosowanych w wypadku zagrożeń 8. Zapoznanie się z zasadami ruchu drogowego 2
9. Pokazywanie możliwości zdrowego życia, które daje radość i satysfakcję 10. Poznanie własnego ciała i troska o zdrowie Ad.2 11. Modelowanie postaw wzajemnego szacunku i kultury osobistej 12.Przedstawienie informacji dotyczącej odpowiedzialności prawnej osób nieletnich, w sytuacji popełnienia przez nich przestępstwa, tj. kradzież, pobicie, cyberprzemoc i inne 13. Pokazanie alternatywnych i społecznie akceptowanych sposobów na demonstrowanie złości i niezadowolenia 14. Zapoznanie całą społeczność szkolną z procedurami bezpieczeństwa obowiązującymi w szkole Ad.3 15. Ostrzeżenie przed iluzoryczną wizją świata, jako miejsca do dostarczania sobie ciągłej rozrywki i przyjemności pod różnymi postaciami 16. Przedstawienie informacji na temat patologicznego korzystania z komputera i internetu i konsekwencji z tego wynikających 17. Przedstawienie informacji dotyczącej odpowiedzialności prawnej osób nieletnich, w sytuacji popełnienia przez nich przestępstwa, tj. cyberprzemoc. 18. Ukazanie zagrożeń wynikających z sięgania po papierosy, alkohol, narkotyki Ad.4 19. Pokazanie sposobów na stworzenie zdrowych i satysfakcjonujących relacji między sobą nawzajem 20. Pogłębianie wiedzy na temat różnic oraz podobieństw poznawczych i emocjonalnych między dziewczętami i chłopcami 21. Integracja zespołów klasowych 22. Praktyka samoświadomości i uważności - obserwacja siebie i rozpoznawanie swoich uczuć 23. Analiza podejmowanych działań i przewidywanie ich konsekwencji 24. Kształtowanie empatii, rozumienia uczuć i trosk innych osób 25. Nauka respektowania różnic w każdym z nas, tych dotyczących naszych zasobów, jak i deficytów 26. Nauka tolerancji dla różnic kulturowych, religijnych i światopoglądowych 27. Rozwijanie samoakceptacji - postrzeganie siebie w korzystnym świetle, rozpoznawanie swoich słabych i silnych punktów 28. Kształtowanie asertywności we wzajemnych relacjach 29.Rozwijanie umiejętności konstruktywnego rozwiązywania konfliktów SZCZEGÓŁOWE CELE PROGRAMU Z ZAKRESU BEZPIECZEŃSTWA poznanie podstawowych zasad BHP nabycie podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy i postępowania w razie wypadku uświadomienie zagrożeń występujących w środowisku miejskim i szkolnym wskazanie psychologicznych uwarunkowań sytuacji konfliktowych edukacja uczniów i rodziców w zakresie psychologicznych i socjologicznych przyczyn zachowań agresywnych, w tym wynikających z akceptacji zachowań ukazywanych w grach komputerowych i filmach akcji 3
wskazanie czynników kulturowych wpływających na zachowania agresywne nabywanie umiejętności unikania zagrożeń nabywanie umiejętności skutecznego wychodzenia z opresji edukacja młodzieży w zakresie zapoznania z konsekwencjami moralnymi i prawnymi zachowań agresywnych i stosowania przemocy w kontaktach rówieśniczych i wobec nauczycieli nauka asertywności SZCZEGÓŁOWY PLAN ZAJĘĆ Z ZAKRESU BEZPIECZEŃSTWA I PROFILAKTYKI PRZEMOCY 1. ZNAKI POWSZECHNEJ INFORMACJI poznanie podstawowych znaków BHP znajdujących się w najbliższym otoczeniu zdobycie umiejętności stosowania się do znaków powszechnie stosowanych w wypadku zagrożeń zdobycie umiejętności rozpoznawania i odczytywania znaków powszechnej informacji i BHP znajdujących się w najbliższym otoczeniu 2. POZNAJEMY SYGNAŁY ALARMOWE zapoznanie uczniów z planem ewakuacji szkoły na wypadek zagrożenia uświadomienie konieczności zachowania porządku i dyscypliny podczas ewakuacji zapoznanie i zapamiętanie ustalonego dla szkoły sygnału alarmowego poznanie drogi ewakuacji w całym budynku wyuczenie dyscypliny i sprawności opuszczania budynku 3. OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA poznanie przyczyn powstawania pożarów zapoznanie uczniów z podstawowymi środkami gaśniczymi i możliwościami ich stosowania w danej sytuacji zdobycie umiejętności posługiwania się podstawowym sprzętem gaśniczym będącym na wyposażeniu szkoły 4. BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY poznanie podstawowych zasad bezpiecznej i higienicznej pracy w szkole przypomnienie zasad bezpiecznego użytkowania sprzętu szkolnego podczas zajęć przypomnienie zasad korzystania z pracowni komputerowej, przyrodniczej, fizyczno-chemicznej 5. BEZPIECZNA ZABAWA poznanie zasad bezpiecznej i kulturalnej zabawy podczas przerw międzylekcyjnych i w czasie wolnym podniesienie świadomości uczniów dotyczącej skutków niebezpiecznych zabaw 4
6. PRZYCZYNY ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH poznanie zróżnicowanych form agresji podniesienie świadomości o psychologicznych i socjologicznych przyczynach zachowań agresywnych zdobycie wiedzy na temat powiązań między grami komputerowymi, filmami akcji, kłopotami rodzinnymi a zachowaniami agresywnymi rozmowa o konsekwencjach moralnych i prawnych zachowań agresywnych i stosowania przemocy bezpośredniej i pośredniej (tj. cyberprzemoc) w kontaktach rówieśniczych i wobec nauczycieli trening ART(zastępowania zachowań agresywnych) 7. JAK BRONIĆ SIĘ PRZED AGRESJĄ poznanie procedur bezpieczeństwa w sytuacji przemocowej nabywanie umiejętności unikania zagrożeń nabywanie umiejętności mówienia o trudnych emocjach 8. BEZPIECZNA WYCIECZKA zapoznanie z zasadami organizowania bezpiecznej wycieczki szkolnej zgodnie z ogólnymi przepisami dotyczącymi organizacji pozaszkolnych form nauczania zapoznanie z regulaminem zachowania się na wycieczce i uświadomienie uczniom konieczności bezwzględnego przestrzegania postanowień regulaminu wycieczki 9. NIEBEZPIECZEŃSTWA GROŻĄCE DZIECIOM określenie znaczenia niebezpieczne sytuacje np. burza, kontakt z trucizną, niebezpiecznym przedmiotem uświadomienie skutków niebezpiecznych sytuacji poznanie sposobów unikania niebezpiecznej sytuacji i zasad prawidłowego zachowania w przypadku jej zaistnienia 10. BEZPIECZNE PORUSZANIE SIĘ PO DRODZE poznanie znaków drogowych zapoznanie z podstawowymi zasadami ruchu drogowego zdobycie umiejętności oceny sytuacji na drodze i zaplanowania odpowiedniego postępowania poznanie zasad bezpiecznego poruszania się pieszo i rowerem uświadomienie skutków brawury i nieprzestrzegania przepisów uświadomienie potrzeby noszenia kasku ochronnego przez rowerzystę 11. PODSTAWOWE ZASADY UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY I POSTĘPOWANIA W RAZIE WYPADKU zaznajomienie z zasadami udzielania pierwszej pomocy zdobycie umiejętności postępowania w nagłych wypadkach 5
nabycie umiejętności powiadamiania odpowiednich służb ratownictwa medycznego SZCZEGÓŁOWE CELE PROGRAMU Z ZAKRESU ZDROWIA FIZYCZNEGO uświadomienie uczniom znaczenia szacunku dla własnego ciała kształtowanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie u każdej osoby, w rodzinie i w społeczności lokalnej zachęcanie do zdrowego stylu życia oraz stworzenie uczniom realnych i atrakcyjnych możliwości dokonywania zdrowych wyborów umożliwianie uczniom możliwości rozwoju ich potencjału fizycznego, psychicznego i społecznego oraz wzmacnianie ich poczucia własnej wartości zapewnianie sprzyjającego zdrowiu środowiska fizycznego pracy i nauki. włączanie edukacji zdrowotnej uczniów do programu nauczania szkoły z wykorzystaniem aktywizujących metod nauczania wyposażanie uczniów w wiedzę i umiejętności niezbędne do podejmowania konstruktywnych wyborów sprzyjających poprawie własnego zdrowia włączanie do działań szkoły służbę zdrowia zwłaszcza do edukacji zdrowotnej oraz do pomocy uczniom we wchodzeniu w rolę aktywnego konsumenta opieki zdrowotnej. SZCZEGÓŁOWY PLAN Z ZAKRESU ZDROWIA FIZYCZNEGO 1. POZNANIE WŁASNEGO CIAŁA uświadomienie uczniom, że mają wpływ na własne zdrowie kształtowanie prawidłowej postawy ciała, wzmocnienie kondycji fizycznej zapoznanie z rozwojem człowieka ze szczególnym uwzględnieniem dojrzewania biologicznego akceptacja i szacunek dla ciała zapoznanie ze sposobami zapobiegania chorobom i bezpiecznego przyjmowania leków 2. HIGIENA UMYSŁU zapoznanie uczniów z pojęciem higieny ciała i umysłu podniesienie umiejętności określenia wpływu czynników środowiska naturalnego, sztucznego i społecznego na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka np. hałasu uświadamianie potrzeby odpoczynku i prawidłowej ilości snu 3. PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE zrozumienie związku między prawidłowym odżywianiem a dobrym samopoczuciem zachęcanie do urozmaiconego i regularnego spożywania posiłków uświadomienie potrzeb życiowych rozwijającego się organizmu i znaczenia składników pokarmowych poznanie konsekwencji nieracjonalnego odżywiania się ( anoreksja, bulimia, otyłość ) 6
zachęcanie do spożywania zdrowej żywności 4. JA AKTYWNY KONSUMENT OPIEKI ZDROWOTNEJ moje prawa, jako pacjenta uświadomienie strategii postępowania w sytuacji choroby, wypadku zachęcanie do regularnych badań, dających rozeznanie w kondycji własnego organizmu zapoznanie z różnymi metodami badań i leczenia SZCZEGÓŁOWE CELE PROGRAMU PROFILAKTYKI UZALEŻNIE NIEŃ: podniesienie świadomości zagrożeń związanych z patologicznym używaniem komputera i innych mediów, podniesienie świadomości przyczyn zażywania substancji psychoaktywnych, ukazanie konsekwencji związanych z zażywaniem narkotyków i nadużywaniem alkoholu, dostarczenie informacji o szkodliwości poszczególnych środków psychoaktywnych, dostarczenie informacji na temat technik psychomanipulacyjnych, którymi posługuje się zarówno świat reklamy, jak i ruchy pseudoreligijne zwane sektami ukazanie procesów uzależnienia psychicznego i fizycznego i ich wpływu na całe życie człowieka i jego bliskich, wskazanie zależności związanych z brakiem umiejętności emocjonalnych, poznawczych i społecznych, a sięganiem po środki psychoaktywne, czy też zwracaniem się w kierunku sekt, kształtowanie umiejętności odmawiania wzięcia udziału w destrukcyjnych aktywnościach społecznych (szczególnie w grupie rówieśników), ukazanie prawnego aspektu posiadania, zażywania oraz rozprowadzania narkotyków, propagowanie zdrowego stylu życia. wskazanie zasad właściwej komunikacji rodziców z dziećmi oraz nauczycieli z uczniami uświadomienie znaczenia dobrych kontaktów dziecka z rodzicami oraz silnych więzi rodzinnych w procesie profilaktyki uzależnień, wskazanie problemu przemocy i agresji, w kontekście zażywania środków psychoaktywnych, dostarczenie informacji o objawach zażycia najczęściej używanych przez młodzież narkotyków (dla rodziców i nauczycieli) SZCZEGÓŁOWY PLAN Z ZAKRESU PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ 1. JAK POZOSTAĆ SOBĄ W DZISIEJSZYM ŚWIECIE? 7
ostrzeżenie przed iluzoryczną wizją świata kształtowaną przez media uzmysłowienie, że nie jest gorszy ten, kto nie podąża bezkrytycznie za modą, sukcesem ukazanie sposobów wspierających ucznia w jego pozytywnych postanowieniach 2. ZAGROŻENIA OKRESU DOJRZEWANIA - PRESJA GRUPY zastanowienie się nad swoją pozycją w grupie rówieśniczej uświadomienie jakie cechy posiada dobry kolega ćwiczenie postawy asertywności umiejętności prawidłowej reakcji w sytuacji zagrożenia w grupie rówieśniczej wyrabianie przekonania o słuszności stanowczej odmowy w przypadku presji grupy 3. UZALEŻNIENIA przekazanie rzetelnych informacji o szkodliwym działaniu tytoniu, alkoholu, narkotyków ukazanie przyczyn sięgania po używki ukazanie mechanizmu uzależnienia zmiana obiegowych przekonań o działaniu używek uświadomienie uczniom, że nie muszą zgadzać się na bycie biernym palaczem przekazanie informacji : czym jest choroba alkoholowa i jak trudno ją leczyć przekazanie informacji nt. uzależnienia od komputera, czy też internetu dostarczenie wiedzy na temat osób i instytucji służących pomocą w sytuacjach trudnych SZCZEGÓŁOWE CELE PROGRAMU Z ZAKRESU EDUKACJI EMOCJONALNEJ propagowanie zdrowego stylu życia. wskazanie zasad właściwej komunikacji rodziców z dziećmi oraz nauczycieli z uczniami rozwijanie kultury słowa kształtowanie postawy szacunku dla pracy własnej i innych. uświadomienie znaczenia dobrych kontaktów dziecka z rodzicami oraz silnych więzi rodzinnych w procesie profilaktyki uzależnień nabywanie przez uczniów wiedzy na temat emocji oraz relacji międzyludzkich ubogacanie języka emocji kształtowanie samoświadomości i samoakceptacji nauka priorytetowania zadań (zarządzania sobą w czasie) nauka radzenia sobie ze stresem kształtowanie umiejętności pomagających w efektywnym radzeniu sobie z wymaganiami środowiska pomaganie w odnalezieniu swojej konstruktywnej i kreatywnej roli w grupie 8
stymulowanie szeregu zdolności tworzących inteligencję emocjonalną SZCZEGÓŁOWY PLAN Z ZAKRESU EDUKACJI EMOCJONALNEJ 1. ŚWIADOMOŚĆ WŁASNYCH UCZUĆ ustalenie wspólnych zasad pracy w grupie integracja grupy uświadomienie dzieciom podstawowych uczuć wyrażanych w życiu codziennym poszerzenie słownictwa związanego z tematyką uczuć i emocji stwarzanie sytuacji umożliwiających rozpoznawanie i nazywanie własnych emocji 2. EMPATIA rozwijanie współodpowiedzialności uczenie respektowania potrzeb innych i tolerancji rozumienie i akceptowanie faktu, że każdy człowiek jest osobą niepowtarzalną i wartościową inspirowanie do działalności charytatywnej 3. PANOWANIE NAD EMOCJAMI, ukazanie społecznie akceptowanych sposobów wyrażania złości przeciwdziałanie konfliktom w grupie, zapobieganie agresji zapoznanie ze sposobami radzenia sobie ze stresem przestrzeganie reguł panujących w szkole i w kontaktach międzyludzkich 4. KSZTAŁTOWANIE POZYTYWNEGO WIZERUNKU umożliwienie dzieciom uświadomienia sobie swoich mocnych stron i nauczenie się rozpoznawania ich wymiana informacji na temat, które zachowania innych osób są odbierane przez nas jako wsparcie uświadomienie dzieciom konieczności zaakceptowania swych słabości i wad, jeżeli pragną osiągnąć realne poczucie własnej wartości 5. ROZWIAZYWANIE PROBLEMÓW KLASOWYCH stwarzanie sytuacji umożliwiających bezkonfliktową współpracę poznanie bezpiecznych sposobów rozwiązywania konfliktów nabycie umiejętności dobrego komunikowania się w grupie rozwiązywanie konfliktów i analiza osiągniętych efektów z uwagi cel i sytuację OBOWIĄZKI OSÓB ODPOWIEDZIALNYCH ZA REALIZACJĘ SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I. Obowiązki dyrektora: 9
1. Zakłada, że w jego szkole funkcja profilaktyki musi być spójna z funkcją wychowania. 2. Posiada podstawową wiedzę w zakresie profilaktyki problemowej. 3. Umacnia pozytywne relacje interpersonalne w szkole. 4. Premiuje doskonalących się nauczycieli. 5. Zachęca młodzież do udziału w działaniach profilaktycznych. 6. Włącza rodziców do współpracy w tworzeniu i realizacji szkolnych programów: wychowawczego i profilaktycznego. 7. Wspiera finansowo i organizacyjne działania profilaktyczne w swoim środowisku. II. Obowiązki pedagoga/psychologa szkolnego: 1. Diagnozuje problemy wychowawcze szkoły. 2. Koordynuje i monitoruje przebieg realizacji planu działań profilaktycznych placówki. 3. Wspiera wychowawców i pozostałych pracowników w realizacji zadań. 4. Uczestniczy w wewnątrzszkolnym doskonaleniu (rady pedagogiczne). 5. Udziela porad indywidualnie i grupowo zarówno uczniom i rodzicom. 6. Propaguje treści i programy profilaktyczne. 7. Rozpoznaje podstawowe potrzeby uczniów. 8. Prowadzi spotkania indywidualne i warsztaty grupowe w celu wsparcia rozwoju dziecka. 8. Systematycznie doskonali się w zakresie wychowania, profilaktyki i wsparcia psychologicznego. III. Obowiązki każdego nauczyciela: 1. Promuje zdrowy styl życia i wartościowe formy spędzania wolnego czasu. 2. Utrzymuje osobowe relacje z uczniami (poprzez konsultacje, indywidualne rozmowy). 3. Konstruktywnie współpracuje z gronem pedagogicznym oraz pozostałymi pracownikami szkoły. 4. Doskonali się osobowościowo. 5. Dostrzega indywidualność dziecka, indywidualizuje oddziaływania. 6. Ma pozytywne relacje z rodzicami, potrafi pozyskać rodziców do współpracy. 7. Doskonali się zawodowo. 10
IV. Obowiązki rodziców: 1. Dobry kontakt ze szkołą i szeroko rozumianym środowiskiem dziecka. 2. Chęć współpracy ze szkołą, dzielenie odpowiedzialności za podejmowane wspólnie oddziaływania profilaktyczno wychowawcze i opiekuńcze. 3. Bliska i otwarta współpraca z pedagogiem i psychologiem szkolnym dla dobra dziecka. 4. Zdobywanie wiedzy na temat potrzeb dzieci, zagrożeń wieku dojrzewania i sposobów przeciwdziałania im. 5. Dbałość o dobry kontakt z dzieckiem. 11