SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. JANA PAWŁA II W LUBISZYNIE NA LATA 2013-2017
Załącznik nr 5 do Statutu Szkoły Program Profilaktyki Szkolnej powstał jako kontynuacja poprzedniego obowiązującego i funkcjonującego w naszej szkole przez wiele lat. W niektórych punktach został on jednak zmieniony, po uwzględnieniu potrzeb wynikających z obserwacji i dokładnej analizy zachowań uczniów naszej szkoły. WSTĘP Profilaktyka szkolna jest to proces wspomagania dziecka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi jego prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczaniu i likwidowaniu czynników, które blokują prawidłowy rozwój i zaburzają zdrowy styl. Nieodzownym elementem działań profilaktycznych jest poznanie sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych, wyrażania swoich potrzeb, emocji i opinii. 2
I. Wykaz aktów prawnych zobowiązujących szkołę do prowadzenia działań profilaktycznych: Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. nr 78, poz. 483 ze zm.) Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572, ze zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. nr 51, poz. 458 ze zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. nr 4, poz. 17) Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity Dz. U. z 2002r. nr 147, poz. 1231, Dz. U. z 2007r. nr 70, poz. 473) Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005r.(Dz. U. z 2005r. nr 179, poz. 1485 ze zm., Dz. U. z 2006r. nr 7 poz. 47 i 48, Dz. U. z 2006r. nr 66 poz. 469, nr 120 poz. 826) Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. kst jednolity Dz. U. z 2002r. nr 11, poz.109 ze zm.) Ustawa z 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. nr 10, poz. 55 ze zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz. U. nr 26 z 2003r., poz. 226) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-icznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. z 2003r. nr 5, poz. 46) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno icznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. nr 11 poz. 114) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie udzielania i organizowania pomocy psychologiczno icznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. 3
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011 r. w sprawie Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011-2016 (Dz. U. z 2011r. nr 78, poz. 428) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie sposobu środków towarzyszących służących zapewnieniu skutecznego wykonania,,owoce w szkole (Dz. U. z 2011r. nr 103, poz. 594) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 01 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno icznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (poz. 199) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. II. Diagnoza W celu opracowania Szkolnego Programu Profilaktyki przeprowadzono diagnozę, w której wykorzystano następujące narzędzia badawcze: 1. Rozmowę kierowaną do uczniów kl. I-III 2. Ankietę dla uczniów kl. IV-VI 3. Ankietę dla nauczycieli 4. Ankietę dla rodziców 5. Rozmowę kierowaną do nauczycieli Dokonano też analizy dokumentacji szkolnej (dzienniki lekcyjne, dzienniki zajęć pozaszkolnych, protokolarz z posiedzeń Rady Pedagogicznej). III. Wnioski z diagnozy 1. W opinii uczniów szkoła uważana jest za bezpieczną, aczkolwiek część ankietowanych rodziców uważa, iż w szkole mają miejsce naganne zachowania uczniów. 4
2. Uczniowie oraz ich rodzice mogą liczyć w sytuacjach problemowych na wsparcie i pomoc nauczycieli oraz mają możliwość korzystania ze wsparcia profesjonalnych instytucji. 3. Uczniowie systematycznie pogłębiają swoją wiedzę z zakresu profilaktyki dzięki wszechstronnym działaniom prowadzonym przez nauczycieli. 4. Należy zwrócić szczególną uwagę na uświadomienie dzieciom i ich rodzicom zagrożeń wynikających ze zbyt długiego i nie zawsze właściwego spędzania czasu przed komputerem i telewizją. 5. Należy wzmożyć czujność celem wyeliminowania negatywnych zachowań uczniów na terenie szkoły. IV. Cele W oparciu o analizę wniosków wypływających z ewaluacji Szkolnego Programu Profilaktyki na lata 2009-2012 wytyczono następujące cele, który realizowany będzie w SP Lubiszyn w latach 2013 2017: 1. Zapobieganie przemocy i agresywnym zachowaniom w szkole, eliminowanie nagannych zachowań uczniów. 2. Realizacja działań profilaktycznych mających na celu przeciwdziałanie uzależnieniom oraz agresji. 3. Promowanie zdrowego stylu życia, uświadamianie zagrożeń płynących z nadmiernego wykorzystania komputera i telewizji. 4. Kształtowanie nawyków właściwego spędzania wolnego czasu. 5. Wskazanie różnych sposobów radzenia sobie ze stresem. 6. Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym. V. Oczekiwane efekty realizowanego : 1. Maleje liczba nagannych zachowań uczniów. 2. Uczniowie posiadają wiedzę i umiejętność z zakresu profilaktyki uzależnień, potrafią radzić sobie ze stresem. 3. Dzieci dbają o własne zdrowie i bezpieczeństwo. 5
4. Uczniowie są świadomi zagrożeń płynących z nadmiernego korzystania z komputera i telewizji. 5. Uczniowie posiadają wiedzę na temat alternatywnych form spędzania wolnego czasu. 6. Systematycznie analizuje się niepowodzenia szkolne uczniów i opracowuje strategię pomocy. Zadania wytyczone w programie realizowane będą w czterech obszarach: uczniowie, nauczyciele, rodzice, środowisko pozaszkolne. 6
Obszar Zadania Sposób Osiągnięcia Termin Osoby odpowiedzialne, realizatorzy Ewaluacja Uczniowie 1.Edukacja uczniów w zakresie przeciwdziałania agresji i przemocy 2. Pogłębianie umiejętności psychospołecznych wśród uczniów 3. Edukacja uczniów w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa i higieny pracy - Pogadanki na lekcjach wych. dotyczące eliminowania negatywnych zachowań, - Zajęcia z iem szkolnym, pracownikami Poradni Psych. Pedagog. i innymi specjalistami, - Wdrożenie oraz kontynuacja programów profilaktycznych (lub ich elementów): Zanim spróbujesz, Być sobą, Lubię siebie i innych, Uczeń rozważny i bezpieczny - Spotkanie z policjantem, - Tworzenie klasowych Kodeksów Norm Postępowania - Zajęcia socjoterapeutyczne z psychologiem - Zapoznanie uczniów na lekcjach wychowawczych i innych przedmiotach - Uczeń rozpoznaje zachowania negatywne, reaguje na nie, - Potrafi bezkonfliktowo rozwiązać problem, a w razie potrzeby szukać pomocy u dorosłych - Potrafi asertywnie odmawiać, - Posiada poczucie własnej wartości, - Nazywa i analizuje własne emocje - Mówi w otwarty sposób o swoich potrzebach - Uczeń pogłębia swoje umiejętności zachowań asertywnych -buduje własne poczucie wartości - Uczeń zna zasady dotyczące bezpieczeństwa w szkole i poza nią, przestrzega Cały okres Cały okres Cały okres nauczyciela Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród uczniów, Sprawozdanie z Obserwacja zachowań uczniów, analiza dokumentacji Ankieta w klasach IV-VI Rozmowa kierowana w 7
4. Edukacja uczniów dotycząca uzależnień z zasadami bezpieczeństwa jakie należy zachować podczas przerw śródlekcyjnych, na wycieczkach szkolnych oraz w czasie wolnym od nauki - Zapoznanie ze znakami powszechnej informacji, sygnałami alarmowymi, zasadami ochrony przeciwpożarowej, - Zapoznanie z zasadami udzielania pierwszej pomocy i postępowania w razie wypadku, - Zapoznanie ze sposobami zapobiegania szerzeniu się zakażeń wirusem A/H1N1 reagowania w sytuacji zagrożenia epidemią - Udział w realizowanym na lekcjach wych. programie profilaktycznym Zanim spróbujesz - zajęcia z iem szkolnym - Odgrywanie scenek o charakterze profilaktycznym, drama - Udział w konkursie Alkohol i narkotyki kradną powyższych zasad - Zna i rozróżnia znaki powszechnej informacji oraz sygnały alarmowe - Uczeń zna zasady udzielania pierwszej pomocy oraz postępowania w razie wypadku - Zna sposoby zapobiegania szerzeniu się epidemii - Uczeń wie jaki wpływ na organizm mają: narkotyki, alkohol i nikotyna - Posiada podstawową wiedzę na temat uzależnień - Potrafi przedstawić problem uzależnień w pracach Cały okres wychowawcy Organizatorzy konkursu klasach I-III Ankieta, rozmowa kierowana Prace uczniów, wyniki konkursu 8
5. Propagowanie sposobów bezpiecznego i zdrowego spędzania czasu 6. Dbałość o prawidłowy rozwój fizyczny i zdrowie dzieci wolność - Koła zainteresowań, zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne, biblioteka szkolna - Udział w wycieczkach szkolnych - Wpajanie uczniom zasad umiejętnego i bezpiecznego korzystania z komputera i telewizji - Kwalifikowanie uczniów do bezpłatnego dożywiania - Udział szkoły w programach: Owoce w szkole, Szklanka mleka -Pogadanki na lekcjach wychowawczych o szkodliwości niektórych artykułów spożywczych i skutkach nieprawidłowego odżywiania się plastycznych i literackich - Uczeń rozwija swoje zainteresowania - Wzbogaca wiedzę o otaczającym świecie i uczy się zachowań prospołecznych - Uczeń potrafi właściwie korzystać z komputera i telewizji, potrafi krytycznie spojrzeć na reklamę oraz programy TV i gry komputerowe - Uczeń zaspokaja swoje podstawowe potrzeby - Wie, że owoce i nabiał dostarczają witamin Cały okres Cały okres nauczyciele dyrektor szkoły Analiza dokumentacji, Ankieta i rozmowa kierowana Analiza dokumentacji szkolnej Nauczyciele 1. Pogłębianie przez nauczycieli wiedzy i umiejętności dotyczących współczesnej profilaktyki - Udział w warsztatach na temat zachowań asertywnych i agresywnych - Konsultacje z pracownikami instytucji - Nauczyciele posiadają niezbędną wiedzę na temat współczesnej profilaktyki - Znają mechanizmy W okresie, według potrzeb wychowawcy, nauczyciele Zaświadczenia o odbytych formach doskonalenia zawodowego, analiza dokumentacji 9
2. Realizacja Szkolnego Programu Profilaktyki na poziomie klasy szkolnej zajmujących się profilaktyką - Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli, udział w szkoleniowych radach icznych - Realizacja programów profilaktycznych (lub ich elementów) ze szczególnym uwzględnieniem problematyki dotyczącej umiejętności rozwiązywania konfliktów, efektywnej komunikacji oraz zachowań asertywnych: Uczeń rozważny i bezpieczny Zanim spróbujesz Lubię siebie i innych Być sobą zachowań agresywnych i asertywnych - Nauczyciele opracowują i realizują program profilaktyczny lub jego elementy dostosowane do danej grupy wiekowej 2013/2014 2013/2014 2014/2015 2014/2015 2015/2016 2016/2017 Wychowawcy klas I-VI W. Horbatowska A. Stróżyńska H. Mendowska Analiza dokumentacji 3. Współpraca z GOPS em oraz GKPiRPA jako instytucjami wspierającymi rodzinę -Kwalifikowanie dzieci na obozy terapeutyczne - Pozyskiwanie środków na wycieczki szkolne dla uczniów z rodzin ubogich - Realizacja zajęć sportowych w ramach środków przekazanych z GKPiRPA - W obozach terapeutycznych biorą udział dzieci z rodzin dysfunkcyjnych - Pozyskane środki umożliwiają dzieciom z rodzin ubogich wziąć udział w organizowanych wyjazdach Maj, czerwiec szkolny Analiza dokumentacji szkolnej, rozmowa z wychowawcami 10
1. Dostarczenie rodzicom wiedzy o uzależnieniach i związkach zachowań problemowych z uzależnieniem od alkoholu, narkotyków i papierosów. - Spotkanie z przedstawicielam i Gminnej Komisji Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych -Przekazanie rodzicom ulotek zawierających wiadomości na temat uzależnień wśród młodzieży -Prezentacja multimedialna na spotkaniu z rodzicami Współczesne dopalacze - Rodzice mają świadomość istnienia związków zachowań problemowych z uzależnieniami - Zdobywają wiedzę na temat mechanizmów uzależnień Każdego roku w trakcie 2015/2016 wychowawcy, A.Stróżyńska i W.Horbatow ska Ankieta dla rodziców Rodzice 2. Przybliżenie rodzicom problemu przemocy i agresji wśród dzieci 3.Uświadomienie rodzicom przejawów stosowania przemocy domowej 4. Angażowanie rodziców w przedsięwzięcia o charakterze profilaktycznym organizowane przez szkołę - Spotkanie z psychologiem i iem - Spotkanie z policjantem - Dostarczenie informacji na temat instytucji wspierających rodzinę - Pomoc i dyżury rodziców w trakcie imprez klasowych i szkolnych - Organizacja imprez z udziałem rodziców - Rodzice pogłębiają wiedzę na temat niepożądanych zachowań oraz poznają sposoby rozwiązywania problemów - Rodzice posiadają wiedzę i są świadomi skutków stosowania przemocy domowej (w tym sankcji karnych). - Rodzice włączają się w organizację imprez integrujących zespoły klasowe (imprezy okolicznościowe, wycieczki rowerowe ) Zależnie od potrzeb, przez cały czas Zależnie od potrzeb, przez cały czas Cały czas wychowawcy, wychowawcy, nauczyciele, Ankieta dla rodziców Ankieta ewaluacyjna Ankieta dla rodziców 11
Środowisko pozaszkolne 5.Uświadomienie rodzicom konsekwencji nieprawidłowego odżywiania dzieci 1. Współpraca z Radą Sołecką, Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Gminną Komisją Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, policją. Spotkanie z dietetykiem - Wspólne podejmowanie decyzji z GOPS-em oraz GKPiRPA o wyjazdach dzieci na obozy terapeutyczne - pomoc finansowa GOPS-u dla dzieci z ubogich rodzin - Patronat GKPiRPA nad konkursem gminnym Alkohol i narkotyki kradną wolność - Udział przedstawicieli GKPiRPA oraz policji w zebraniach z rodzicami - Udział przedstawicieli policji w pogadankach klasowych Rodzice posiadają wiedzę na temat szkodliwości niektórych artykułów spożywczych - Uczniowie z rodzin podwyższonego ryzyka biorą udział w obozach terapeutycznych i wycieczkach szkolnych - uczestnicy konkursu o tematyce profilaktycznej są nagradzani (osiągają sukcesy) - izacja rodziców przez policję i przedstawicieli GKPiRPA 2016/2017 Pedagog szkolny Cały czas wychowawcy, nauczyciele Ankieta dla rodziców Dokumentacja szkolna, sprawozdania 12