PROGRAM PROFILAKTYCZNY Szkoły Podstawowej w Chłaniowie na lata 2012-2015 1
1. PODSTAWA UTWORZENIA PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO Program Profilaktyczny opracowany został na podstawie: Konwencji o Prawach Dziecka (Dz. U. 1991 Nr 120, poz. 526), Konstytucji Rzeczypospolitej z dnia 02.04.1997r. (Dz. U. 1997 Nr 78 poz. 483), Ustawy z dnia 07.09.199Ir. O systemie oświaty (Dz. U. 1996 Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami), Rozporządzenia MENiS z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego, przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. 2001 Nr 61, poz.624 oraz2002nr10, poz. 96), Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. 2009 Nr 4, poz. 17), Ustawy z dnia 07.09.1991r. O systemie oświaty (Dz. U. 1996 Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami), Rozporządzenia MENiS z 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form i działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz. U. 2003 Nr 26, poz. 226), Narodowego Programu Zdrowia na lata 2007-2015, Ustawy z dnia 26.10.1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. 1982 Nr 35, poz. 230, z późniejszymi zmianami, tekst jednolity z 27.04.2001r.), Ustawy z dnia 19.08.1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. 1994 Nr 111, poz. 535, późniejszymi zmianami), Ustawy z dnia 09.11.1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. 1996 Nr 10, poz. 55), Ustawy z dnia 24.04.1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 1997 Nr 75, poz. 468 z późniejszymi zmianami), Programu Wychowawczego Szkoły Podstawowej w Chłaniowie, Analizy wyników ankiet diagnostycznych przeprowadzanych wśród uczniów, nauczycieli i rodziców, Doświadczeń i spostrzeżeń nauczycieli i pracowników szkoły. 2
2. CHARAKTERYSTYKA SZKOŁY Z UWZGLĘDNIENIEM PROBLEMÓW WYSTĘPUJĄCYCH W ŚRODOWISKU SZKOLNYM I LOKALNYM Szkoła powinna sprzyjać osiąganiu zdrowia i dobrego samopoczucia zarówno fizycznego jak i psychicznego, zadowolenia i sukcesów na miarę możliwości każdego ucznia. Ponieważ człowiek wychowywany przez nas ma być pożyteczny dla siebie i dla innych, musi być przede wszystkim zdrowy. Wśród wielu uwarunkowań ludzkiego szczęścia należy jako pierwsze wymienić jego zdrowie. Po utracie zdrowia dziecko nie może w pełni przeżywać szczęścia, co się z tym wiąże trudniej osiąga wysokie wyniki w nauce. Drugim bardzo poważnym czynnikiem jest sytuacja rodzinna, środowiskowa i niejednokrotnie materialna. Szybkie meczenie się, złe samopoczucie, nieobecność na lekcjach, przeszkadza dzieciom wydajnie pracować. Popadają one w kompleksy niższości, często są odrzucane przez rówieśników, co nie pozostaje bez wpływu na kształtowanie się ich własnego ja i postaw społecznych. Na ogół młodzież uważa, że o sile charakteru, o tym czy jest się akceptowanym, lubianym, podziwianym przez innych, uważanym za kumpla" świadczą zachowania, które manifestują pseudodorosłość lub pseudo-odwagę. Wśród przyczyn należy również wymienić: ciekawość, głupotę, naśladownictwo, reakcje na stres, kłopoty osobiste, rodzinne, społeczne, zdrowotne, kompleksy na tle urody, męskości, kobiecości, kompleks niższości, przesadną ambicję, zależność od innych. Niewielu młodych ludzi zdaje sobie sprawę z tego, że można mieć swoje zasady postępowania, być uczciwym i odpowiedzialnym i zarazem nie tracić przywileju beztroski i zabawy. Podstawą nowoczesnej profilaktyki jest promocja zdrowia i zapobieganie konkretnym zdefiniowanym zagrożeniom, takim, jak: substancje psychoaktywne, przemoc, zaburzenia emocjonalne, przestępczość. Istotą profilaktyki jest uczulenie i wzmacnianie umiejętności powiedzenia nie", aby dorastający młody człowiek miał w swojej świadomości dokonanie wyboru, który zależy tylko od niego samego. 3. CELE PROGRAMU Program Profilaktycznym skorelowany jest z Programem Wychowawczym Szkoły Podstawowej w Chłaniowie, a poszczególne jego elementy przewidziane są do realizacji również w rocznych planach wychowawczych przedmiotów i planach wychowawczych oddziałów. 3
Cele główne: 1. Profilaktyka uzależnień od nikotyny, alkoholu i narkotyków. 2. Inicjowanie i współorganizowanie różnych form pomocy specjalistycznej dla uczniów narażonych na uzależnienie od Internetu. 3. Rozbudzenie troski i odpowiedzialności za zdrowie swoje i innych. 4. Kształtowanie umiejętności bezpiecznego funkcjonowania w szkole i poza szkołą, w środowisku rodzinnym i społecznym. 5. Nauka skutecznej komunikacji interpersonalnej. 6. Promowanie zdrowego stylu życia. Szczególną wartość dla osiągania wymienionych w Programie celów mają: 1. Zdrowy styl życia, ciekawe formy spędzania czasu wolnego. 2. Rozwijanie zainteresowań. 3. Radzenie sobie w sytuacjach trudnych. 4. Znajomość czynników zagrażających zdrowiu, istota i rodzaje uzależnień. 5. Określenie swojego miejsca" w środowisku lokalnym. 6. Świadome przeżywanie emocji. 7. Asertywność - sztuka bycia sobą. 8. Radzenie sobie z presją grupy. 9. Rodzina - azylem bezpieczeństwa. 10. Pomoc osobom uzależnionym. 11. Miejsca, gdzie uczeń może otrzymać informacje, wsparcie i pomoc w rozwiązywaniu swych trudnych problemów. 4
4. PROPAGOWANE ROZWIĄZANIA METODYCZNE I. Działania zmierzające do wyeliminowania nieporadności wychowawczej rodziców 1. Udzielanie pomocy pedagogicznej rodzicom. Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Cele ogólne - indywidualne rozmowy, - spotkania z rodzicami (klasowe i ogólnoszkolne) - dyrektor szkoły, kształcenie umiejętności wychowawczych i kultury pedagogicznej rodziców; 2. Angażowanie rodziców do ścisłej współpracy wychowawczej ze szkołą. - rozwiązywanie indywidualnych problemów, - organizacja uroczystości, imprez z udziałem rodziców i przy ich pomocy. - nauczyciele, - dyrektor szkoły. wzbudzanie świadomości odpowiedzialności rodzicielskiej oraz ciągłości i jednolitości oddziaływań wychowawczych. 5
II. Działania zmierzające do podniesienia motywacji do nauki Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Cele ogólne 1. Wzmacnianie motywacji uczniów do nauki. - indywidualne rozmowy, - współpraca z pracownikami PPP. - nauczyciele, - rodzice, - wzbudzanie chęci do wysiłku intelektualnego u młodzieży, - wskazywanie na wartość wykształcenia, 2. Wzmacnianie poczucia własnej wartości. - indywidualne rozmowy, ćwiczenia, - współpraca z pracownikami PPP. - nauczyciele, - pedagog szkolny. - rozwój samoświadomości, realnej samooceny. 6
III. Działania zmierzające do przeciwdziałania alkoholizmowi Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Cele ogólne 1. Uświadomienie uczniom zagrożeń wynikających z nadużywania alkoholu. Ukazywanie społecznych, ekonomicznych, zdrowotnych, rodzinnych i moralnych skutków uzależnień. - lekcje wychowawcze, - lekcje przyrody, -gazetki ścienne, - pogadanki, - udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, - trening asertywności, - apele porządkowe, - pedagogizacja rodziców, - Program Drugi elementarz czyli program 7 kroków, - wychowawcy klas - nauczyciel przyrody, - propagowanie życia w trzeźwości, - ukazanie mechanizmu i skutków uzależnienia od alkoholu, 2. Promowanie zdrowego stylu życia. - realizacja Programu TRZYMAJ FORMĘ", - lekcje wychowawcze, - osobisty przykład, - organizowanie zawodów rekreacyjno - sportowych, - systematyczna praca z uczniami w Szkolnym Klubie Sportowym, - organizowanie wycieczek, dyskotek, - nauczyciel wychowania fizycznego, - samorząd szkolny. - kształtowanie odpowiedzialności za swoje zdrowie. 7
IV. Działania zmierzające do przeciwdziałania narkomanii Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Cele ogólne 1. Zapoznanie uczniów ze skutkami zażywania środków odurzających. Ukazywanie społecznych, ekonomicznych, zdrowotnych, rodzinnych i moralnych skutków uzależnień - lekcje wychowawcze, - przeprowadzenie pogadanek, - przygotowanie gazetek ściennych, - udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, - apele porządkowe, - trening asertywności, - realizacja Programu Cukierki - program Jestem OK - Program Drugi elementarz czyli program 7 kroków, - wzbudzanie świadomości konsekwencji z używania środków odurzających u młodzieży, - ukazanie mechanizmu i skutków uzależnienia od narkotyków, 8
2. Zapoznanie rodziców uczniów ze skutkami zażywania środków odurzających. - prelekcje na ogólnych zebraniach z rodzicami, - indywidualne rozmowy. - dyrekcja szkoły, - pedagog szkolny. - wzbudzanie świadomości konsekwencji z używania środków odurzających u rodziców. 9
V. Działania zmierzające do przeciwdziałania nikotynizmowi Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Cele ogólne 1. Poszerzenie wiedzy na temat skutków palenia papierosów. 2. Uświadomienie uczniów, że nikotyna powoduje uzależnienie. -realizacja Programu edukacyjnego PSSE: Nie pal przy mnie, proszę" w klasach 0 - III - realizacja Programu PSSE: Znajdź właściwe rozwiązanie" w klasach IV -VI - lekcje wychowawcze, - przeprowadzenie pogadanek, - przygotowanie gazetek ściennych, - prezentacja plakatów, - trening asertywności, - udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, - Program Drugi elementarz czyli program 7 kroków, - lekcje wychowawcze, - apele porządkowe. - dyrekcja szkoły, - wychowawcy klas. - uświadamianie uczniom szkodliwości palenia papierosów i wpływu na ich stan zdrowia, - wzbudzanie świadomości, że stałe palenie papierosów jest uzależnieniem! - ukazanie mechanizmu i skutków uzależnienia. 10
VI. Działania zmierzające do przeciwdziałania zażywania dopalaczy 1. Poszerzenie wiedzy na temat skutków zażywania dopalaczy. Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Cele ogólne - informowanie poprzez materiały umieszczane na gazetkach ściennych, - pogadanki i zajęcia z uczniami. - uświadamianie uczniom szkodliwości zażywania dopalaczy i ich wpływu na stan zdrowia, 2. Uświadomienie uczniom, że dopalacze powodują uzależnienie. - lekcje wychowawcze, - pogadanki na temat Prawda i mity o dopalaczach", - apele porządkowe, - szkolenie Rady Pedagogicznej. - dyrekcja szkoły, - wychowawcy klas. - wzbudzanie świadomości, że dopalacze uzależniają! - ukazanie mechanizmu i skutków uzależnienia. 11
VII. Działania zmierzające do kształtowania właściwych postaw i zachowań Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Cele ogólne 1. Uświadomienie uczniom konieczności stosowania właściwego stroju w szkole oraz dbałości o czystość i higienę. - rozmowy na lekcjach wychowawczych, - cykliczne sprawdzanie czystości (głowa, paznokcie), - dbałość o higienę rąk przed posiłkami, - udział uczniów we fluoryzacji zębów, - pielęgniarka szkolna, - pozostali pracownicy szkoły. - dobór właściwego stroju przez uczniów, - dbałość o higienę osobistą, 2. Propagowanie właściwego korzystania z telefonów komórkowych i sprzętu elektronicznego. - rozmowy na lekcjach wychowawczych, - pozostali pracownicy szkoły. -kulturalne korzystanie z telefonów komórkowych i sprzętu elektronicznego. 3. Propagowanie właściwego korzystania z komputera i Internetu. 4. Wyeliminowanie wulgaryzmów u młodzieży. - rozmowy na lekcjach wychowawczych, informatyce, - realizacja programu Sieciaki - rozmowy na lekcjach wychowawczych, nauczyciel informatyki, - pozostali pracownicy szkoły, - wzbudzanie świadomości własnych zachowań i decyzji oraz ich konsekwencji, - kształtowanie umiejętności efektywnej organizacji czasu wolnego, - dbałość o kulturę słowa. 12
4. Utrwalanie szacunku do godła państwa polskiego i symboli narodowych - rozmowy na lekcjach wychowawczych, edukacji dla bezpieczeństwa oraz pozostałych lekcjach, - udział uczniów w apelach okolicznościowych i uroczystościach historycznych na terenie szkoły i poza nią. - nauczyciele poszczególnych przedmiotów, - pozostali pracownicy szkoły. - kształtowanie patriotycznej postawy, szacunku do godła państwa polskiego i symboli narodowych. 13
5. OCZEKIWANE EFEKTY Program przeznaczony jest do realizacji w klasach I - VI Wszystkie wymienione zadania realizowane będą w ramach podstawowych zadań profilaktyki szkolnej. Zagadnienia programowe mogą ulegać modyfikacji lub poszerzeniu o zadania wynikające z bieżących potrzeb szkoły. Strategia naszych działań ma charakter systemowy, a nie jednorazowy. Program akcentuje działania adresowane do grup niskiego ryzyka. Wszelkie podejmowane w ramach programu działania muszą mieć na celu doprowadzenie do realnego porozumienia nauczycieli z rodzicami oraz pozyskiwanie rodziców do współpracy w działaniach profilaktycznych. Uczeń kończący szkołę podstawową powinien: 1. Sam unikać sytuacji, gdzie mogą pojawić się używki typu papierosy, alkohol, narkotyki. 2. Umieć wymienić powody, dla których nie powinien próbować używać narkotyków czy dopalaczy. 3. Zainteresować kolegów innymi pożytecznymi zajęciami bądź zrezygnować z towarzystwa, by uniknąć zmuszania do konsumpcji. 4. Wiedzieć, jakie konsekwencje wynikają z picia alkoholu i zażywania innych środków psychoaktywnych. 5. Umieć dokonać właściwego wyboru i powiedzieć NIE. 6. Znać i stosować podstawowe formy grzecznościowe wobec rówieśników i ludzi dorosłych. 7. Wiedzieć, co to są narkotyki i dopalacze, dlaczego są zakazane prawem, w jakim stopniu są szkodliwe. 8. Rozumieć, dlaczego zakazem objęte jest spożywanie alkoholu i palenie papierosów zarówno w szkole jaki w domu. 9. Wiedzieć na czym polega zdrowy styl życia. 10. Korzystać z właściwych form spędzania czasu wolnego, wiedzieć na czym polega uzależnienie się od gier komputerowych, Internetu i telewizji. 11. Mieć świadomość, jakie zagrożenia płyną ze strony, grup nieformalnych. 6. EWALUACJA Ocenie poddawane są następujące elementy: - realizacja programu profilaktycznego, - realizacja zaleceń zawartych w opiniach PPP, - realizacja tematyki profilaktyki zawartych w planach wychowawców klas i poszczególnych przedmiotów, - pedagogizacja rodziców uczniów na spotkaniach z wychowawcami klas i pedagogiem. Oceny efektów realizacji Programu Profilaktycznego dokonuje się w trakcie posiedzeń RP podsumowujących pracę w II semestrze roku szkolnego. Podstawą do formułowania ocen będą sprawozdania, analizy, obserwacje, zapisy w dokumentacji, badania ankietowe, opinie, wnioski, scenariusze. Program Profilaktyczny został przyjęty Uchwałą RP Szkoły Podstawowej w Chłaniowie Nr 8/2012 z dn. 05.10.2012r. 14