RACHUNEK KOSZTÓW ZMIENNYCH W ZARZĄDZANIU dr Marek Masztalerz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011 MARśA POKRYCIA I OCENA RENTOWNOŚCI Koszty zmienne Koszty stałe Dopóki marŝa pokrycia jest dodatnia, warto sprzedawać, poniewaŝ pokryta zostanie część kosztów stałych. Wskaźnik marŝy pokrycia = Wskaźnik marŝy jest jednym ze wskaźników rentowności sprzedaŝy i informuje o tym, ile groszy marŝy firma uzyskuje z jednej złotówki przychodu ze sprzedaŝy. 1
WIELOSTOPNIOWY RACHUNEK WYNIKÓW Koszty zmienne materiały bezpośrednie Koszty zmienne robocizna bezpośrednia I Koszty zmienne koszty wydziałowe II Koszty zmienne...... Koszty stałe na poziomie produktu... Koszty stałe... WIELOBLOKOWY RACHUNEK WYNIKÓW Koszty stałe produktu I II V Grupa M Grupa N M1 M2 M3 N1 N2 N3 Grupa P Grupa R P1 P2 R1 R2 R3 2
WIELOBLOKOWY RACHUNEK WYNIKÓW przykład Koszty zmienne Koszty stałe 420 33 84 104 Koszty zmienne I 210 210 149 187 1 23 3-13 WIELOBLOKOWY RACHUNEK WYNIKÓW przykład I II Grupa M Grupa N Grupa P Grupa R 100 110 83 34 27 30 20 4 7 100 98 2 10-8 110 89 21 21 0-13 3
WIELOBLOKOWY RACHUNEK WYNIKÓW przykład Koszty stałe produktu I II V Grupa M Grupa N M1 M2 M3 N1 N2 N3 30 0 20 0 30 20 2 28 13 4 22 1 22 7 1 8 4 8 3 4 7-3 10 2 4-3 4 7 Grupa P Grupa R P1 P2 R1 R2 R3 0 0 0 30 20 41 7 48 2 1 9-7 4 2 4 9 4-9 8-2 -4 3 2-8 0-13 WIELOBLOKOWY RACHUNEK WYNIKÓW przykład Koszty stałe produktu I II V Grupa M Grupa N M1 M2 M3 N1 N2 N3-0 20 0 30 - - 28 13 4 22 - - 22 7 1 8 - - 3 4 - - 10 2 4-7 10 11 1 Grupa P Grupa R P1 P2 R1 R2 R3 0-0 - - 41-48 - - 9 - - - - 4 - - 4-8 - - 3 2 1 2 4
PRÓG RENTOWNOŚCI PRODUKCJA JEDNOASORTYMENTOWA przychody Sx PRw margines bezpieczeństwa zysk koszty całkowite koszty zmienne koszty stałe PRi = KS p kzj KS PRw = kzj 1 p PRi Qx wielkość produkcji Próg rentowności oznacza taką ilość wyrobów (PRi) lub taką wartość przychodów (PRw), przy których zostają pokryte wszystkie koszty zmienne i stałe (zysk wynosi 0). DŹWIGNIA OPERACYJNA Wskaźnik dźwigni operacyjnej = Im wyŝszy jest udział kosztów stałych w kosztach całkowitych, tym silniej zysk reaguje na zmiany przychodu ze sprzedaŝy. Stopień dźwigni operacyjnej określa siłę tej reakcji. Jeśli wszystkie koszty są zmienne, wskaźnik dźwigni wynosi 1. Dla struktury kosztów w progu rentowności stopień dźwigni dąŝy do nieskończoności. wskaźnik dźwigni struktura kosztów w progu rentowności 1 0 strefa zysków strefa strat udział kosztów stałych
ANALIZA COST-VOLUME-PROFIT CVP analiza wraŝliwości zysku ze sprzedaŝy Jak zmieni się zysk ze sprzedaŝy, jeśli zmieni się: - wielkość sprzedaŝy, - wysokość ceny, - wysokość kosztu zmiennego, - poziom kosztów stałych? określanie wielkości docelowych Na jakim poziomie muszą się znaleźć: - wielkość sprzedaŝy, - cena, - koszt zmienny, - koszty stałe, aby osiągnąć poŝądany zysk? PRÓG RENTOWNOŚCI PRODUKCJA WIELOASORTYMENTOWA W przypadku produkcji wieloasortymentowej występuje wiele progów rentowności, tj. kombinacji produkcji i sprzedaŝy poszczególnych wyrobów, zapewniających pokrycie wszystkich kosztów. n i=1 ( p kz ) q KS i i i = Jeśli struktura asortymentowa jest stała lub jeśli wszystkie wyroby mają taki sam wskaźnik marŝy pokrycia, to moŝna obliczyć próg rentowności wartościowy zgodnie z formułą: KS PRw= KZ 1 S i i W podanych przypadkach próg rentowności wartościowy jest taki sam dla wszystkich progów ilościowych.