RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA - POWTÓRZENIE WRAZ Z ROZWIĄZANIAMI mgr Stanisław Hońko, honko@wneiz.pl, tel. (91)

Transkrypt

1 RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA - POWTÓRZENIE WRAZ Z ROZWIĄZANIAMI mgr Stanisław Hońko, honko@wneiz.pl, tel. (91) Zadanie 1 (Procesowy rachunek kosztów) W zakładach mleczarskich koszty pośrednie kształtowały się następująco: kontrola jakości zł obsługa techniczna (konserwacje) zł W tym czasie wytworzono kg sera MUUU i kg masła MEEE. Jednostkowe koszty bezpośrednie wyniosły odpowiednio 54 zł/kg (ser), i 8 zł/kg (masło). W trakcie okresu: przeprowadzono 280 kontroli (200 dotyczy sera, 80 masła), dokonano 400 konserwacji (z czego 240 związanych z produkcją sera, a 160 z produkcją masła). Ustal jednostkowy koszt wytworzenia 1 kg sera i 1 kg masła, metodą uwzględniającą rachunek kosztów działań (ABC). Czy produkcja sera i masła jest opłacalna, jeżeli ich cena wynosi odpowiednio 61 zł/kg i 12 zł/kg. Ustal jednostkową marżę brutto. Zadanie 2 (Rachunek kosztów pełnych a rachunek kosztów zmiennych) Spółka ZIOM wytwarza ekskluzywne likiery bezalkoholowe, których jednostkowa cena sprzedaży wynosi 32 zł/l, a jednostkowy koszt zmienny wynosi 16 zł/l. Dane dotyczące produkcji i wyrobów zawiera tabela: Miesiąc Kwiecień Maj Produkcja w litrach Sprzedaż w litrach Koszty stałe wydziałowe (uwzględniane w koszcie wytworzenia) zł zł Koszty stałe zarządu (nieuwzględniane w koszcie wytworzenia) zł zł Na podstawie danych ustalić wynik finansowy i wartość zapasu wyrobów stosując rachunek kosztów pełnych i rachunek kosztów zmiennych. Dokonać interpretacji otrzymanych wyników. Zadanie 3 (wielostopniowy rachunek kosztów zmiennych) Przedsiębiorstwo usługowe UHU sporządziło rachunek zysków za 200X r. i strat z podziałem na ośrodki odpowiedzialności (centa zysku): Ośrodek 1 Ośrodek 2 Przychody ze sprzedaży zł zł Koszty zmienne zrealizowanych zł zł usług Marża brutto I stopnia zł zł Koszty stałe ośrodków zł zł Marża brutto II stopnia zł zł Koszty stałe w skali przedsiębiorstwa wynoszą zł. Ustalić wynik z działalności usługowej oraz dokonać oceny ośrodków odpowiedzialności,stosując kryterium: 1) marży brutto, 2) stopy marży brutto, 3) stopy zwrotu kapitału (ROI), wiedząc że kapitał zaangażowany w ośrodku A wynosi zł, a w ośrodku B zł. Zadanie 4 (Próg rentowności przy produkcji wieloasortymentowej) Przedsiębiorstwo OGRANICZENI wytwarza trzy produkty: A, B i C. Koszty stałe wynoszą zł. Ustal ilościowy próg rentowności dla poszczególnych produktów, korzystając z następujących danych: Zdolność produkcyjna (szt.) Popyt (szt.) Jednostkowy koszt zmienny (zł/szt.) Jednostkowa cena sprzedaży (zł/szt.) Ile wyrobów należy sprzedać, aby uzyskać zysk w kwocie zł? Zadanie 5 (Analiza progu rentowności) Koszty stałe przedsiębiorstwa ALOHA wynosiły zł, a koszty zmienne zł. Cena wyrobu wynosiła 10 zł/ szt., a stopa marży brutto jest równa 75%. Ile wyrobów sprzedało przedsiębiorstwo w analizowanym okresie? 1

2 Zadanie 6 (Metody wyodrębniania kosztów stałych i zmiennych, analiza progu rentowności) W przedsiębiorstwie ŚWIATŁOŚĆ produkcja i koszty dla wyrobu C w poszczególnych kwartałach kształtowały się następująco: Kwartał Produkcja w szt. Koszty w zł. I II III IV Na podstawie przedstawionych danych: a) ustal koszty stałe i zmienne metodą najwyższego i najniższego punktu, b) ustal ile wyrobów należy sprzedać w ciągu kwartału, aby pokryć wszystkie koszty, jeżeli cena sprzedaży wyrobu C wynosi zł/ szt., c) ustal ile wyrobów należy sprzedać, aby uzyskać zysk netto w kwocie zł, jeżeli stawka podatku dochodowego wynosi 19%, Zadanie 7 (Analiza progu rentowności) Przedsiębiorstwo ZETA wytwarza masowo jeden produkt. Wybrane dane dotyczące produkcji zawiera tabela: Wielkość produkcji szt Koszty stałe przedsiębiorstwa zł Cena jednostkowa 10 zł/szt Jednostkowy koszt zmienny 6 zł/szt Na podstawie przedstawionych danych: a) oblicz ilościowy próg rentowności (dokonaj interpretacji wyniku), b) oblicz wartościowy próg rentowności (dokonaj interpretacji wyniku), c) ustal stopę marży brutto w analizowanym roku i dokonaj jej interpretacji, d) ustal względną strefę bezpieczeństwa i dokonaj jej interpretacji, e) ustal, ile wyrobów trzeba wytworzyć i sprzedać, aby zagwarantować rentowość, jeżeli koszty stałe wzrosną o 25%, f) ustal ile wyrobów należy sprzedać, aby uzyskać zysk netto w kwocie zł, jeżeli stawka podatku dochodowego wynosi 19% (przy kosztach stałych z poprzedniego punktu), Zadanie 8 (Ustalanie progu rentowności przy produkcji wieloasortymentowej) W przedsiębiorstwie przemysłowym PAKER wykorzystuje się wielostopniowy rachunek kosztów zmiennych. Ustalić ilościowy oraz wartościowy próg rentowności, wykorzystując dane przedstawione w tabeli: Asortyment wyrobów D Jednostkowa cena sprzedaży (c) Jednostkowy koszt zmienny (Kz) Jednostkowa marża brutto (mb) Koszty stałe asortymentu (KSa) Koszty stałe przedsiębiorstwa (KSp) zł Zadanie 9 (Analiza progu rentowności) Względna strefa bezpieczeństwa wynosi 30%. Wartościowy próg rentowności zł. Jaka jest rzeczywista wartość przychodów ze sprzedaży? Zadanie 10 (Krótkookresowe rachunki decyzyjne) Przedsiębiorstwo POTĘGA UMYSŁU może produkować trzy asortymenty wyrobów A, B, C. Miesięczne zdolności produkcyjne wynoszą 2000 maszynogodzin. Analiza rynku wykazała ograniczenia ze strony popytu, które wynoszą dla asortymentu A szt., B szt., C szt. Jednostkowa cena sprzedaży (zł) Jednostkowy koszt zmienny (zł) Norma czasu wytwarzania (szt./mh) 0,5 0,8 0,4 2

3 Koszty stałe wynoszą zł. Na podstawie danych określić, które produkty firma powinna produkować, aby osiągnąć maksymalny zysk. Ustal jego kwotę. Zadanie 11 (Krótkookresowe rachunki decyzyjne) Przedsiębiorstwo LAS może produkować trzy asortymenty wyrobów X, Y, Z. Miesięczne zdolności produkcyjne wynoszą 5000 maszynogodzin. Analiza rynku wykazała ograniczenia ze strony popytu, które wynoszą dla asortymentu: X szt., Y szt., Z szt. Jednostkowa cena sprzedaży (zł) Jednostkowy koszt zmienny (zł) Norma czasu wytwarzania (szt./mh) 0,5 0,8 0,4 Koszty stałe wynoszą zł. Na podstawie danych określić, które produkty firma powinna produkować, aby osiągnąć maksymalny zysk. Ustal jego kwotę. Zadanie 12 (Krótkookresowe rachunki decyzyjne) Spółka SAD może wytwarzać wyrób A i B. Zestawienie danych dotyczących wyrobów zawiera poniższa tabela: A B Cena sprzedaży (zł/szt.) Jednostkowy koszt zmienny (zł/szt.) Jednostkowa marża brutto (zł/szt.) Koszty stałe (zł/miesiąc) są wytwarzane przy zastosowaniu tych samych maszyn, które mogą pracować w ograniczonym zakresie, a mianowicie: - maszyny do toczenia 100 mh/miesiąc - maszyny do wiercenia 200 mh/miesiąc - maszyny do suszenia 150 mh/miesiąc Normy pracochłonności wytwarzanych wyrobów zawiera poniższa tabela: A B Maszyny do toczenia 2 2,5 Maszyny do wiercenia 1 3 Maszyny do suszenia 0,5 0,75 Na podstawie przedstawionych danych wyznaczyć optymalny wariant produkcyjny stosując metodę kolejnych przybliżeń. Zadanie 13 (Analiza progu rentowności przekształcenia wzorów) W ubiegłym kwartale względna strefa bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie WZOREX wynosiła 25%, a stopa marży brutto 50%. Próg rentowności wyrażony wartościowo wynosił zł. Na podstawie przedstawionych danych obliczyć: a) rzeczywiste przychody ze sprzedaży, b) koszty stałe, c) koszty zmienne, d) zysk. Zadanie 14 (Sporządzanie budżetu przychodów i wpływów) W spółce GROS przychody ze sprzedaży w poszczególnych miesiącach wynosiły: styczeń zł luty zł marzec zł kwiecień zł Szacowany sposób regulacji należności przedstawia następujące zestawienie: 50% wartości sprzedaży danego miesiąca sprzedaż gotówkowa, 20% wartości sprzedaży danego miesiąca spłata należności po miesiącu, 20% wartości sprzedaży danego miesiąca spłata należności po dwóch miesiącach, 10% wartości sprzedaży danego miesiąca spłata należności po trzech miesiącach. Ustalić wartość wpływów ze sprzedaży w kwietniu. 3

4 Rozwiązanie zadania 1 Ustalenie kosztu jednostkowego procesu: a) kontroli jakości: zł : 280 procesów = 75 zł/proces b) konserwacji: zł : 400 procesów = 82,5 zł/proces Ustalenie kosztów całkowitych produktów: Ser Masło Koszty bezpośrednie 54 zł/kg x 1000kg = zł 8 zł/kg x zł = zł Koszty pośrednie: a) kontrola: b) obsługa techniczna 200 kontroli x 75 zł/proces = konserwacji x 82,5 zł/proces = x 75 = 6000 zł 160 x 82,5 = zł Razem koszty całkowite zł zł Koszty jednostkowe zł : 1000 kg = 88,8 zł/kg 8,16 zł/kg Rozwiązanie zadania 2 Rachunek kosztów zmiennych Lp. Kwiecień Maj Razem 1 Przychody ze sprzedaży Koszty zmienne Korekta o zapas: a) na początek b) na koniec Marża brutto Koszty stałe Wynik finansowy Rachunek kosztów pełnych Lp. Kwiecień Maj Razem 1 Przychody ze sprzedaży Koszty wytworzenia a) zmienne b) stałe Korekta o zapas: a) na początek b) na koniec Koszty stałe Wynik finansowy Jkp (IV) = zł : 6000 szt. = 20 zł/szt. Jkp (V) = zł : 6400 szt. = 18 zł/szt. Sprawdzenie: WF Zapas RKP: RKZ: Różnica: zł Rozwiązanie zadania 3: Ośrodek 1 Ośrodek 2 Kryterium marży brutto II I Stopa marży brutto 33% (I) 27,5% (II) ROI =5000 : zł = 6,67 % (I) = 5500 : zł 4,4% (II) Rozwiązanie zadania 4: 4

5 Maksymalna produkcja Struktura sprzedaży (%) 20% 30% 50% Jednostkowa marża brutto Średnia marża brutto Umowny próg rentowności ilościowy (Rx) =4200 zł : 7 ju = 600 zł/ju Próg rentowności ilościowy Aby uzyskać zysk w kwocie 2000 zł należy wyprodukować: Rx = ( )/7 = 900 ju Po przemnożeniu przez współczynniki: A 180 szt. B 270 szt. C 450 szt. Rozwiązanie zadania 5: Stopa marży brutto = marża brutto/przychody ze sprzedaży Marża brutto = Przychody (P 1 ) - koszty zmienne (Kz) 0,75 = (P )/ P 1 P 1 = zł Ustalenie wielkości produkcji = zł : 10 zł/szt. = szt. Rozwiązanie zadania 6: a) jkz = ( zł zł)/(240 szt. 205 szt.) = 171,43 zł/szt. Ks= zł 171,43 zł/szt. x 240 szt. = ,8 zł b) Rx = ( ,8 zł)/(1000 zł/szt. 171,43 zł/szt.) = 215,86 szt. c) Rx = ( ,8 zł zł x (1/0,81))/(1000 zł/szt. 171,43 zł/szt.) = 223,31 szt. Rozwiązanie zadania 7: a) Rx = zł/(10 zł/szt. 6 zł/szt.) = szt. Przy produkcji na poziomie 2500 szt. przedsiębiorstwo nie ponosi straty ani nie osiąga zysku. b) Rw = szt x 10 zł/szt. = zł Przychody na poziomie zł gwarantują pokrycie wszystkich kosztów, jednak bez osiągnięcia zysku ani straty. c) Stopa marży brutto = ( 4000 szt. x 4 zł/szt.)/4000 szt. x 10 zł/szt. = 0,4 Koszty stałe oraz zysk stanowią 40 % aktualnych przychodów firmy. d) SBB = (4000 szt. x 10 zł/szt.) zł = zł Przychody firmy mogą się zmniejszyć o zł bez poniesienia straty. SBW = zł x 100%/ zł = 37,5% Przychody firmy mogą się zmniejszyć o 37,5% bez poniesienia straty. e) Rx = ( zł x 1,25)/(10 zł/szt. 6 zł/szt.) = szt. (interpretacja jak w a) f) Rx = ( zł zł x 1/0,81)/ (10 zł/szt. 6 zł/szt.) = 4 668,21 szt. (interpretacja jak w a) Rozwiązanie zadania 8: Są wyodrębnione koszty stałe poszczególnych wyrobów, dlatego można stosować metodę segmentową i odrębnie ustalić próg rentowności dla każdego asortymentu: Rxa= (2000 zł zł x 4/( ))/4 = 900 szt. Rwa = 900 szt. x 15 zł/szt. = zł 5

6 Rxb= (5000 zł zł x 4/20)/4 = szt. Rxc= (4800 zł zł x 4/20)/4 = szt. Rxd= (2000 zł zł x 8/20)/8 = 650 szt. Rwb = 1650 szt. x 20 zł/szt. = zł Rwc = 1600 szt. x 10 zł/szt. = zł Rwd = 650 szt. x 30 zł/szt. = zł Rozwiązanie zadania 9: SBB = (P 1 Rw)/P 1 0,3 = (P )/P 1 P1 = ,14 zł Ustalenie maksymalnej wielkości produkcji: Rozwiązanie zadania 10: Jednostkowa cena sprzedaży (zł) Jednostkowy koszt zmienny (zł) Jednostkowa marża brutto Norma czasu wytwarzania (szt./mh) 0,5 0,8 0,4 Marża brutto/warunek ograniczający Koszty stałe wynoszą zł. Na podstawie danych określić, które produkty firma powinna produkować, aby osiągnąć maksymalny zysk. Ustal jego kwotę. Ustalenie maksymalnej wielkości produkcji: 2000 Zdolności produkcyjne Popyt Maksymalna wielkość produkcji Ze względu na najwyższą wartość marży brutto przypadającą na warunek ograniczający należy podjąć produkcję wyrobu A (produkcja tylko wyrobu A) Przychody Wykorzystanie maszynogodzin 1750 Koszty stałe Maksymalny zysk Przy produkcji tylko wyrobu A na poziomie 3500 szt. do dyspozycji pozostają wolne moce produkcyjne: szt A x 0,5 szt./mh= mh. Pozostałe 250 mh można wykorzystać na produkcję wyrobu B w ilości 250 mh/0,4 = 625 szt. Przy produkcji wyrobu A i C wynik ze sprzedaży kształtuje się następująco: A C Przychody Wykorzystanie maszynogodzin Koszty stałe Maksymalny zysk Rozwiązanie zadania 11: Sposób rozwiązywania zbliżony do zad. 10. Najbardziej opłacalna jest produkcja wyłącznie wyrobu B w ilości 6250 szt. Przy takim poziomie produkcji zdolności produkcyjne są w pełni wykorzystane a zysk wynosi zł. Rozwiązanie zadania 12: A B Maszyny do toczenia Maszyny do wiercenia ,66667 Maszyny do suszenia

7 Przybliżenie 1 Zaczynamy od produkcji wyrobu o wyżej marży brutto na najbardziej ograniczający z warunków (B 200/2,5= 80.) Produkcja tylko B A B 0 40 Marża brutto (zł) Koszty stałe (zł/miesiąc) Wynik ze sprzedaży (zł) Wykorzystanie mocy produkcyjnych A B Maszyny do toczenia Maszyny do wiercenia Maszyny do suszenia 0 30 Przy produkcji B na poziomie 40 szt. strata wynosi 2000 zł. Możliwości produkcyjne są ograniczane przez maszyny do toczenia. Przybliżenie 1 jest jednocześnie rozwiązaniem. Rozwiązanie zadania 13: a) SBW = (P 1 Rw)/P 1 0,25 = (P )/ P 1 P 1 = ,33 zł b) Rw = Ks/Stopa MB = Ks/0,5 Ks = zł c) Stopa MB = Marża brutto/ P 1 0,5 = Marża brutto/13 333,33 zł Marża brutto = 6666,5 zł Koszty zmienne = P 1 marża brutto Koszty zmienne = 6666,5 zł d) Zysk = P 1 Ks Kz Zysk = ,33 zł 5000 zł 6666,5 zł = 1666, 83 zł Rozwiązanie zadania 14: Styczeń Luty Marzec Kwiecień Przychody Wpływy , , , , , , , , , , ,00 7