STRATEGICZNE ZARZĄDZANIE KOSZTAMI

Transkrypt

1 STRATEGICZNE ZARZĄDZANIE KOSZTAMI Life-Cycle Costing, Target Costing, Kaizen Costing, Value Analysis ZADANIE 1. (Life Cycle Costing) Firma zamierza wprowadzić do swojej oferty asortymentowej nowy rodzaj wyrobu. Na podstawie przeprowadzonych badań marketingowych ustalono, Ŝe produkt będzie wytwarzany i sprzedawany na rynku przez 5 lat. SprzedaŜ wyrobu w poszczególnych latach cyklu jego Ŝycia została zaplanowana w następującej ilości: 1. rok 300 sztuk, 2. rok 600 sztuk, 3. rok 800 sztuk, 4. rok 800 sztuk, 5. rok 500 sztuk. Ponadto skalkulowano cenę sprzedaŝy na poziomie 1500 zł/szt. Przed rozpoczęciem wytwarzania i sprzedaŝy wyrobu będą poniesione koszty dotyczące projektowania ( zł), dokumentacji ( zł) oraz badań rynku ( zł). Na koszty ponoszone w fazie produkcyjnej składają się: I. Jednostkowy koszt zmienny wyrobu skalkulowany na poziomie 500 zł/szt. II. Koszty stałe wynoszące w kaŝdym roku: Stałe koszty wydziałowe zł Koszty sprzedaŝy zł Koszty ogólnego zarządu zł Po zakończeniu wytwarzania i sprzedaŝy wyrobu będą poniesione koszty likwidacji ( zł) oraz działalności proekologicznej ( zł). NaleŜy ustalić przychody, koszty i wyniki finansowe w cyklu Ŝycia produktu oraz w jego poszczególnych fazach i przedstawić na wykresie. Przychody i koszty w cyklu Ŝycia produktu Faza cyklu Ŝycia Faza przedprodukcyjna Faza produkcyjna Faza poprodukcyjna Rok Produkcja (SprzedaŜ) PRZYCHODY ZE SPRZEDAśY Koszty projektowania Koszty dokumentacji Koszty badań rynku Koszty zmienne Koszty stałe wydziałowe Koszty sprzedaŝy Koszty ogólnego zarządu Koszty likwidacji Koszty dział. proekologicznej KOSZTY OGÓŁEM WYNIK FINANSOWY zł Przychody, koszty i zyski w cyklu Ŝycia produktu Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

2 ZADANIE 2. (Target Costing) Przedsiębiorstwo planuje produkcję dwóch rodzajów kalkulatorów: Simple i Complex. Firma planuje sprzedaŝ na poziomie szt. kalkulatorów Simple oraz szt. kalkulatorów Complex. Wstępna prognoza kosztów (przy planowanej wielkości produkcji) dla obu kalkulatorów, dokonana na podstawie dotychczasowych doświadczeń i przy istniejących warunkach technologicznych, została przedstawiona w tabeli. Analiza rynku wykazała, Ŝe cena (target price), jaką klienci są gotowi zapłacić za kalkulatory wynosi 30 zł/szt. ( Simple ) oraz 80 zł ( Complex ). Zarząd firmy zamierza osiągnąć rentowność sprzedaŝy (mierzoną wskaźnikiem ROS) na poziomie 25 % (target profit). Tabela 1. Zestawienie kosztów przed redukcją Wyszczególnienie Kalkulator Simple Kalkulator Complex zł zł/szt. zł zł/szt. Materiały bezpośrednie , ,00 Płace bezpośrednie , ,31 Koszty wydziałowe , ,54 Koszty zarządu , ,54 Koszty sprzedaŝy , , , ,00 1) Ile wynosi koszt bieŝący (drifting cost) poszczególnych kalkulatorów? 2) Ile wynosi koszt dopuszczalny (allowable cost) poszczególnych kalkulatorów? 3) Ile wynosi ogólny cel redukcji kosztów dla poszczególnych kalkulatorów? 4) Jakie będą koszty docelowe, jeśli w trakcie projektowania wyrobów oraz procesów udało się obniŝyć koszty materiałów o 7%, koszty płac o 5%, koszty wydziałowe o 8% a koszty okołoprodukcyjne o 10% (tab.2)? 5) Przedstaw podział ogólnego celu redukcji kosztów dla wybranego modelu kalkulatora (schemat 1). 6) Czy warto podjąć decyzję o produkcji poszczególnych kalkulatorów? Jakie są moŝliwe rozwiązania? 7) Jakie metody i narzędzia wspomagają redukcję kosztów w fazach przedprodukcyjnej i produkcyjnej? Tabela 2. Zestawienie kosztów po redukcji Wyszczególnienie Kalkulator Simple Kalkulator Complex zł zł/szt. zł zł/szt. Materiały bezpośrednie Płace bezpośrednie Koszty wydziałowe Koszty zarządu Koszty sprzedaŝy Schemat 1. Podział celu redukcji kosztów kalkulatora... Drifting cost: Osiągalny cel redukcji: Target cost: Ogólny cel redukcji: Strategiczny cel redukcji: Allowable cost: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

3 ZADANIE 3. (Target Costing & Kaizen Costing) Producent zabawek planuje wprowadzenie na rynek nowego wyrobu elektronicznej lalki. Na podstawie analiz rynku oraz dotychczasowych doświadczeń ustalono, Ŝe cykl Ŝycia produktu na rynku wyniesie 5 lat. Planowane wielkości sprzedaŝy, ceny oraz kosztów stałych przedstawiono w tabeli. W pierwszym roku koszty stałe są najwyŝsze w związku z pracami badawczo-rozwojowymi i kosztami opracowania i projektowania wyrobu. Koszty stałe nie mogą być zredukowane w cyklu Ŝycia produktu. BieŜący koszt zmienny wynosił 106 zł/szt., lecz po przeprowadzeniu analizy wartości udało się go obniŝyć w fazie projektowania wyrobu o 6 zł/szt. Firma planuje osiągnąć rentowność na poziomie 30% (ROS na poziomie zysku ze sprzedaŝy) w całym cyklu Ŝycia produktu. Wyszczególnienie Rok 1 Rok 2 Rok 3 Rok 4 Rok 5 Wielkość sprzedaŝy szt szt szt szt szt. Cena docelowa 300 zł/szt. 260 zł/szt. 230 zł/szt. 210 zł/szt. 190 zł/szt. Koszty stałe zł zł zł zł zł 1) ustal wysokość kosztu docelowego na poziomie jednostkowego kosztu zmiennego, 2) oblicz zysk i rentowność w cyklu Ŝycia produktu dla docelowych cen i kosztu zmiennego (tab. 1), 3) ustal wysokość dopuszczalnego kosztu zmiennego, 4) ustal cel redukcji kosztów z podziałem na część osiągalną i część strategiczną (schemat 1), 5) ustal roczną stopę redukcji kosztów zmiennych, która umoŝliwi osiągnięcie załoŝonej rentowności, 6) przedstaw budŝet przy załoŝonej stopie redukcji kosztów zmiennych (tab. 2) kaizen costing. Tabela 1. Rok 1 Rok 2 Rok 3 Rok 4 Rok 5 Docelowy kzj (zł/szt.) *** Przychody ze sprzedaŝy (zł) Koszty zmienne (zł) MarŜa brutto (zł) Koszty stałe (zł) Wynik finansowy (zł) ROS (%) Drifting cost: Osiągalny cel redukcji: Target cost: Ogólny cel redukcji: Strategiczny cel redukcji: Allowable cost: Roczna docelowa stopa redukcji kosztów wynosi... % Tabela 2. Rok 1 Rok 2 Rok 3 Rok 4 Rok 5 Docelowy kzj (zł/szt.) *** Przychody ze sprzedaŝy (zł) Koszty zmienne (zł) MarŜa brutto (zł) Koszty stałe (zł) Wynik finansowy (zł) ROS (%) Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

4 ZADANIE 4. (Value Analysis) Przedsiębiorstwo MemoryLand to spółka istniejąca na rynku od prawie 4 lat. Działa w branŝy elektronicznej, zajmując się produkcją i dystrybucją odtwarzaczy MP3. Kosztem bezpośrednim jest zuŝycie komponentów nabywanych od dostawców. Przedsiębiorstwo MemoryLand niezadowolone jest z kosztów odtwarzaczy MP3. Celem firmy jest zwiększenie zysku bez podnoszenia ceny sprzedaŝy. Przeprowadzono badania marketingowe, które miały na celu wskazanie kryteriów branych pod uwagę przez klientów, kupujących odtwarzacze MP3. Dzięki pomocy inŝynierów konstruujących odtwarzacze, udało się ustalić zaleŝności między cechami uŝytkowymi produktu a komponentami, które tworzą odtwarzacz MP3. Przeprowadź analizę wartości produktu. Tabela 1. Struktura bieŝących kosztów wyrobu Komponent Koszt bieŝący Udział Słuchawki 6,00 zł/szt. % Obudowa 9,00 zł/szt. % Pamięć flash 18,00 zł/szt. % Wyświetlacz 24,00 zł/szt. % Złącze USB 3,00 zł/szt. % 60,00 zł/szt. 100,00 % Tabela 2. Wagi atrybutów wyrobu dla klienta Atrybut Waga Szybkość odczytu danych 15 % Wysoka jakość dźwięku 50 % Rozmiar i design 20 % Pojemność pamięci flash 10 % Wskazywanie odtwarzanego utworu 5 % Tabela 3. Macierz zaleŝności między atrybutami a komponentami Słuchawki Obudowa Pamięć flash Wyświetlacz Złącze USB Szybkość odczytu danych % - 50% 100% Wysoka jakość dźwięku 70% 20% 10% % Rozmiar i design - 60% - 30% 10% 100% Pojemność pamięci flash - 5% 80% - 15% 100% Wskazywanie odtw. utworu - 20% - 80% - 100% Tabela 4. Macierz docelowej struktury kosztów komponentów Słuchawki Obudowa Pamięć flash Wyświetlacz Złącze USB Szybkość odczytu danych (%) Wysoka jakość dźwięku Rozmiar i design Pojemność pamięci flash Wskazywanie odtw. utworu (%) Tabela 5. Macierz kosztów docelowych atrybutów i komponentów Słuchawki Obudowa Pamięć flash Wyświetlacz Złącze USB Szybkość odczytu danych (zł/szt.) Wysoka jakość dźwięku Rozmiar i design Pojemność pamięci flash Wskazywanie odtw. utworu (zł/szt.) Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

5 Tabela 6. Indeksy wartości komponentów wyrobu Komponent Słuchawki BieŜący koszt BieŜący udział Docelowy koszt Docelowy udział RóŜnica kosztów Indeks wartości Obudowa Pamięć flash Wyświetlacz Złącze USB 45% 40% 35% 30% 25% Indeksy wartości komponentów Linią przerywaną oznaczono zbiór kombinacji bieŝącego i docelowego udziału kosztu komponentu w koszcie wyrobu dających indeks wartości równy 1. Krzywe, które wyznaczają strefę kosztów docelowych, są określone wzorami: y = x q 20% y = x q 15% 10% 5% y bieŝący udział kosztu komponentu w koszcie wyrobu, x docelowy udział kosztu komponentu w koszcie wyrobu, 0% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% q parametr decyzyjny(w przedziale od 0 do 1; tutaj na poziomie 0,1). ZADANIE 5. (Kaizen Costing) W przedsiębiorstwie produkcyjnym znajdują się trzy wydziały produkcji podstawowej, w których są wytwarzane trzy odrębne asortymenty wyrobów. PoŜądany zysk ze sprzedaŝy został ustalony na poziomie zł. W ramach systemu kaizen costing planuje się redukcję kosztów tylko w zakresie kosztów kontrolowanych. Tabela 1. BudŜet wstępny (przed redukcją) Wydział Wydział I Wydział II Wydział III Wyrób A B C Przychody ze sprzedaŝy Koszty zmienne wytworzenia Koszty wydziałowe stałe: kontrolowane niekontrolowane Koszty sprzedaŝy: kontrolowane niekontrolowane Koszty zarządu: kontrolowane niekontrolowane Koszty ogółem WYNIK FINANSOWY Docelowa kwota redukcji kosztów =... Docelowa kwota kosztów całkowitych =... Docelowa kwota kosztów kontrolowanych =... Docelowa stopa redukcji kosztów całkowitych =... Docelowa stopa redukcji kosztów kontrolowanych =... Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu