Analiza progu rentowności

Transkrypt

1 Analiza progu rentowności Aby przedsiębiorstwo mogło osiągnąć zysk, muszą być zachowane odpowiednie relacje między przychodami ze sprzedaży i kosztami, tzn. przychody powinny być wyższe od poniesionych kosztów. 1

2 W zarządzaniu przedsiębiorstwem konieczna jest ciągła ocena zależności między przychodami, kosztami i zyskiem. Narzędziem ułatwiającym dokonanie tej oceny jest analiza progu rentowności. Jest ona wykorzystywana jako narzędzie wspomagające proces podejmowania decyzji i racjonalizacji zarządzania. Analiza progu rentowności - waŝne narzędzie analityczne w zarządzaniu przedsiębiorstwem Pozwala uzyskać odpowiedzi na pytania: ile należy sprzedać wyrobów, aby zostały pokryte całkowite koszty przedsiębiorstwa o ile należy zwiększyć rozmiary sprzedaży wyrobów, aby osiągnąć zaplanowaną wielkość zysku jak ukształtować wielkość i strukturę kosztów własnych jaka powinna być wysokość cen na sprzedawane wyroby. 2

3 Próg rentowności (punkt krytyczny) Jest podstawową kategorią stosowaną w analizie progu rentowności. Oznacza on taką wielkość produkcji /sprzedaży, przy której przychody ze sprzedaży zrównują się z kosztami całkowitymi. P = KC W progu rentowności wynik finansowy jest zerowy. P - przychody ze sprzedaży KC - całkowite koszty przedsiębiorstwa Próg rentowności Próg rentowności ilościowy Wyraża liczbę wyrobów, jaką trzeba sprzedać, aby pokryć koszty całkowite. Próg rentowności wartościowy Wyraża wielkość przychodów ze sprzedaży, jaką trzeba osiągnąć, aby pokryć koszty całkowite. Pr w = Pr i * p 3

4 ZałoŜenia wielkość sprzedaży = wielkość produkcji w całym okresie rozpatrywanym ceny są jednakowe, niezależne od wielkości sprzedaży koszty stałe są bezwzględnie stałe koszty zmienne są proporcjonalne do wielkości produkcji 4

5 wielkość sprzedaŝy = wielkość produkcji Wynika to z faktu, iż istotą analizy progu rentowności jest równość przychodów i kosztów całkowitych; koszty stałe jako koszty okresu muszą więc być odnoszone do takiej samej wielkości produkcji, jaką stanowi wielkość sprzedaży. przychód ze sprzedaŝy jest wprost proporcjonalny do ilości sprzedaŝy Zależność ta może wystąpić jedynie w krótkim okresie i przy niewielkim wzroście sprzedaży. Gdyż przy dużym wzroście liczby wyrobów oferowanych do sprzedaży ich ceny z reguły ulegają obniżeniu. 5

6 koszty całkowite są wprost proporcjonalne do wielkości produkcji Oznacza to, że: koszty zmienne mają charakter kosztów proporcjonalnie zmiennych koszty stałe są kosztami bezwzględnie stałymi załoŝenie ceteris paribus* czynników nieuwzględnionych w analizie Dotyczy to takich wielkości jak: wydajność pracy produktywność majątku ceny czynników produkcji koszt kapitału *Ceteris paribus przy pozostałych warunkach równych 6

7 MarŜa brutto marża brutto = marża na pokrycie ma na celu pokryć koszty stałe Mb = S - Kz jednostkowa marża brutto Mbj = p - kjz Wskaźnik marŝy brutto Wskaźnik marży brutto jest to stosunek procentowy wyrażający rentowność sprzedaży liczoną za pomocą marży brutto. 7

8 MarŜa (strefa) bezpieczeństwa marża bezpieczeństwa wartościowa wskazuje o ile można obniżyć przychód ze sprzedaży, aby działalność nie zaczęła przynosić straty Mbew = Sf - Sr marża bezpieczeństwa ilościowa - wskazuje o jaką ilość wyrobów można obniżyć sprzedaż, aby działalność nie zaczęła przynosić straty Mbei = qf qr MarŜa (strefa) bezpieczeństwa Marża bezpieczeństwa oznacza, jak daleko od progu rentowności przedsiębiorstwo znajduje się z faktycznie realizowaną sprzedażą. Im ta odległość jest większa (większa strefa bezpieczeństwa), tym większe jest bezpieczeństwo finansowe przedsiębiorstwa. 8

9 Wskaźnik marŝy bezpieczeństwa Wskazuje procentowo o ile można obniżyć przychód ze sprzedaży, aby działalność nie zaczęła przynosić straty Wskazuje procentowo o ile można obniżyć przychód ze sprzedaży, aby działalność nie zaczęła przynosić straty Przychody i koszty a próg rentowności Przychody obniżają Pr Koszty podwyższają Pr Czynnikami są cena i wielkość sprzedaży S = p * q Czynnikami są koszty stałe i koszty zmienne (uwaga : efekt substytucji) Kc = Ks +Kz 9

10 Co naleŝy zrobić, aby osiągnąć zaplanowaną wielkość zysku? Przychody ze sprzedaży zależą od: liczby sprzedanych wyrobów struktury sprzedaży cen sprzedaży wyrobów Koszty całkowite zależą od: kosztów związanych z wytwarzaniem wyrobów kosztów związanych z zarządzaniem przedsiębiorstwem Wielkości zapewniające osiągnięcie zaplanowanego zysku ilość sprzedaży Przedsiębiorstwu bardzo często jest potrzebna znajomość wielkości sprzedaży zapewniającej osiągnięcie zaplanowanej kwoty zysku. Ilościową wielkość takiej sprzedaży oblicza się na podstawie wzoru: cena sprzedaży Przedsiębiorstwo, znając swoje koszty i możliwości produkcyjne, może poszukiwać ceny, która pozwoli osiągnąć planowany zysk. 10

11 Wielkości zapewniające osiągnięcie zaplanowanego zysku poziom kosztów stałych Koszty stałe dla planowanego zysku przy niezmiennych pozostałych parametrach można ustalić za pomocą wzoru: poziom kosztów zmiennych Wielkość kosztu jednostkowego zmiennego umożliwiającego osiągnięcie planowanej kwoty zysku przy danej cenie, wielkości sprzedaży i kosztach stałych ustala się następująco: Analiza progu rentowności ma charakter analizy krótkookresowej, przy czym pojęcie krótkiego okresu czasu jest pojęciem względnym. Okres ten należy odnieść do możliwości powiększenia skali działalności przedsiębiorstwa. 11

12 Na wzrost wielkości produkcji w krótkim okresie czasu wpływa: lepsze wykorzystania posiadanych zdolności produkcyjnych poszerzenie struktury asortymentowej lepsze dostosowanie produkcji do potrzeb rynku Na wzrost wielkości produkcji w długim okresie czasu wpływa: budowa nowego zakładu produkcyjnego wyposażenie go w nowe maszyny i urządzenia Przykład 1 W przedsiębiorstwie jest wykonywany jeden asortyment wyrobów. Dane dotyczące kształtowania się ceny wyrobów były następujące: cena wyrobu 200 zł, jednostkowy koszt zmienny 120 zł, koszty stałe zł. Plan na rok następny przewiduje wytworzenie i sprzedaż 1400 sztuk wyrobów. 12

13 Na podstawie powyższych danych należy: obliczyć próg rentowności ilościowy i wartościowy, obliczyć marżę bezpieczeństwa i wskaźnik bezpieczeństwa, obliczyć liczbę wyrobów, jaką należy sprzedać, aby osiągnąć zł zysku oraz kwotę zysku na planowanej sprzedaży, ustalić kwotę zysku na planowanej sprzedaży przy założeniu, że przedsiębiorstwo obniży koszty stałe o zł, a jednostkowy koszt zmienny o 5 zł ustalić wysokość ceny sprzedaży wyrobów, która przy planowanej sprzedaży i niezmiennych kosztach pozwoliłaby wygospodarować zysk w kwocie zł. Rozwiązanie Dane: p = 200 zł kjz = 120 zł KS = zł P=S= 1400 szt 1) Obliczyć próg rentowności ilościowy i wartościowy 13

14 obliczyć marżę bezpieczeństwa obliczyć wskaźnik bezpieczeństwa obliczyć liczbę wyrobów, jaką należy sprzedać, aby osiągnąć zł zysku obliczyć kwotę zysku na planowanej sprzedaży 14

15 ustalić kwotę zysku na planowanej sprzedaży przy założeniu, że przedsiębiorstwo obniży koszty stałe o zł, a jednostkowy koszt zmienny o 5 zł ustalić wysokość ceny sprzedaży wyrobów, która przy planowanej sprzedaży i niezmiennych kosztach pozwoliłaby wygospodarować zysk w kwocie zł Przykład 2 W roku ubiegłym sprzedaż w spółce handlowej wyniosła zł, stopa marży bezpieczeństwa 30%, stopa marży brutto 40%. Na podstawie powyższych danych należy obliczyć: punkty bez straty (próg rentowności), zysk netto, jaka powinna być sprzedaż, aby zysk wzrósł o 50%. 15

16 Rozwiązanie S KZ MB -KS dla Sf dla Sr Dla zysku większego o 50% WF 0 dla Sf dla Sr Dla zysku większego o 50% S KZ MB -KS WF 0 16

17 dla Sf dla Sr Dla zysku większego o 50% S KZ MB KS WF 0 dla Sf dla Sr Dla zysku większego o 50% S KZ MB KS WF

18 dla Sf dla Sr Dla zysku większego o 50% S KZ MB KS WF Odpowiedzi Próg rentowności wynosi zł. Wynik finansowy wynosi zł. Aby zysk wzrósł o 50% poziom sprzedaży powinien wynosić zł. 18

19 Przykład 3 W spółce handlowej stopa marży brutto wyniosła 36%, wartość sprzedaży w progu rentowności zł. Jednostka w analizowanym okresie osiągnęła zysk w wysokości zł. Na podstawie powyższych danych należy obliczyć: przychód faktyczny, koszty zmienne, koszty stałe, stopę marży bezpieczeństwa. Rozwiązanie dla Sf dla Sr S KZ MB -KS WF

20 Rozwiązanie dla Sf dla Sr S KZ MB KS WF

21 Odpowiedzi Przychód faktyczny wynosi zł. Koszty zmienne są równe zł. Koszty stałe wynoszą zł. Stopa (wskaźnik) bezpieczeństwa wnosi 33%. Przykład 4 Zestawienie wybranych danych na 31 grudnia 2007 roku o kosztach, cenach i wielkości sprzedaży Spółki Komoda wytwarzającej różne asortymenty mebli domowych jak następujące: Wyszczególnienie Szafy Stoły Komody Sprzedaż (szt.) Cena (zł) Koszt jedn. Zmienny (zł)

22 Koszty stałe, łącznie dla wszystkich, asortymentów wynoszą odpowiednio: stałe koszty produkcji zł koszty zarządu zł koszty sprzedaży 5000 zł Na podstawie powyższych danych należy obliczyć: marżę brutto dla całości produkcji Spółki, wynik finansowy na sprzedaży, próg rentowności łącznie dla wszystkich asortymentów, strefę bezpieczeństwa. Rozwiązanie - marŝa brutto i wynik finansowy Szafy Stoły Komody Razem S - KZ MB -KS WF 500 * 200 = = * 140 = = * 120 = = * 84 = = * 100 = = * 70 = =

23 Próg rentowności 1 sposób obliczeniowy Próg rentowności 2 sposób obliczeniowy MarŜa bezpieczeństwa 23

24 Przykład 4 Na podstawie danych na koniec b.r. kierownictwo Spółki Komoda rozważa kilka wariantów zmian dotyczących wielkości i struktury: kosztów, sprzedaży i cen wyrobów gotowych. Należy oszacować jak poszczególne propozycje zmiany wpłyną (każda osobno) na planowany wynik finansowy z działalności Spółki w porównaniu z wynikiem ubiegłorocznym. 1 wariant Rozważana jest celowość zwiększenia w przyszłości kosztów reklamy o zł (koszty wydania nowego folderu reklamującego wyroby Spółki), co zgodnie z szacunkami działu sprzedaży pozwoli na wzrost wielkości sprzedaży wyrobów spółki odpowiednio: szaf o 70 szt., stołów o 100 szt., komód o 50 szt. 24

25 Szafy Stoły Komody Razem S - KZ MB -KS WF 2 wariant Z uwagi na fakt, iż produkcja szaf przynosi najwyższą jednostkową marżę brutto rozpatrywana jest propozycja zmian w strukturze ilościowej sprzedaży tzn. zwiększenie ilości produkowanych i sprzedawanych szaf z 500 do 1100 szt. oraz zmniejszenie ilości wytwarzanych komód (relatywnie niższa jednostkowa marża brutto) z 800 do 200 szt.; spowoduje to jednak wzrost kosztów stałych o następujące pozycje: koszty dzierżawy specjalistycznej maszyny do obróbki elementów szaf wynoszące 5 000zł w skali roku, koszty dzierżawy dodatkowego magazynu wynoszące zł za rok, dodatkowe koszty reklamy równe zł. 25

26 Szafy Stoły Komody Razem S - KZ MB -KS WF 3 wariant Rozważana jest możliwość wprowadzenia prowizyjnego systemu wynagradzania pracowników działu sprzedaży: prowizja wynosiłaby 2% wartości każdego sprzedawanego wyboru; spowodowałoby to jednak wzrost o 10% przychodu ze sprzedaży każdego wyrobu Spółki. 26

27 Szafy Stoły Komody Razem S - KZ %*10000= = * %* %*120000= = *84 + 2%* %*80000= = * %*88000 MB -KS WF 4 wariant Dział badań i rozwoju Spółki sugeruje też celowość unowocześnienia technologii wytwarzania mebli, co wiąże się z zakupem nowych maszyn i urządzeń; w rezultacie jednostkowe koszty zmienne wszystkich asortymentów zostałyby zmniejszone o 20%, natomiast nastąpiłby wzrost kosztów stałych (amortyzacja) o zł. 27

28 Szafy Stoły Komody Razem S - KZ MB -KS - 20%* %* %* WF 56 Dziękuję za uwagę. 28