RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA W3

Transkrypt

1 RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA W3 dr inż. Dorota Kużdowicz Wydział Ekonomii i Zarządzania, Uniwersytet Zielonogórski

2 Rachunki kosztów Rachunek kosztów pełnych Rachunek kosztów zmiennych Rachunki decyzyjne

3 Rachunek kosztów pełnych (RKP) Rachunek kosztów pełnych (niem. Vollkostenrechnung) zakłada, że wszystkie koszty produkcyjne obciążają produkt., oznacza to, że na koszty wyrobu składają się nie tylko koszty bezpośrednie, ale także przypadające nań pośrednie koszty produkcyjne. Rachunek kosztów pełnych służy do wyceny produktu po technicznym koszcie wytworzenia. Wykorzystywany jest dla celów sprawozdawczych (rachunkowość finansowa).

4 RKP Wynik operacyjny Rachunek wyników przy zastosowaniu rachunku kosztów pełnych przedstawia się następująco: Przychody ze sprzedaży Koszty wytworzenia wyrobów sprzedanych = Wynik brutto ze sprzedaży (marża pokrycia) Koszty sprzedaży i ogólnego zarządu = Wynik operacyjny (wynik na sprzedaży) Rachunek kosztów pełnych spełnia swoje zadanie w przypadku pełnego wykorzystania zdolności produkcyjnych.

5 RKP c.d.

6 RKP - przykład

7 Rachunek kosztów zmiennych (RKZ) Rachunek kosztów zmiennych (niem. Teilkostenrechnung, ang. Direct costing) oparty jest na założeniu, ze tylko część kosztów wytwarzania zależy od wielkości produkcji, natomiast druga część tych kosztów od wielkości produkcji nie zależy. Stąd podział kosztów działalności operacyjnej na koszty zmienne i koszty stałe, przy czym: koszty zmienne zmieniają się proporcjonalnie do wielkości produkcji i przypisywane są bezpośrednio do obiektów kalkulacyjnych (produktów lub usług), koszty stałe traktowane są jako koszty okresu, tj. w całości przenoszone są na wynik finansowy. Rachunek kosztów zmiennych dostarcza informacji przydatnych w decyzjach krótkookresowych podejmowanych w warunkach niewykorzystanych zdolności produkcyjnych oraz przy występowaniu wahań popytu na rynku.

8 Rachunek kosztów zmiennych c.d.

9 RKZ - jednostopniowy rachunek marż pokrycia W rachunku kosztów zmiennych wyróżnia się dwa rodzaje rachunków wyników jednostopniowy rachunek marż pokrycia i wielostopniowy rachunek marż pokrycia (niem. Deckungsbeitragsrechnung). Rachunek wyników przy zastosowaniu rachunku kosztów zmiennych w jednostopniowym rachuneku marż pokrycia przedstawia się następująco: Przychody ze sprzedaży Koszty zmienne wytworzenia wyrobów sprzedanych = Wynik brutto ze sprzedaży (marża pokrycia) Koszty stałe wytworzenia wyrobów sprzedanych Koszty sprzedaży i ogólnego zarządu = Wynik operacyjny (wynik na sprzedaży)

10 RKZ - jednostopniowy rachunek marż pokrycia c.d. Marża pokrycia stanowi zatem nadwyżkę przychodu ze sprzedaży wyrobów nad kosztami zmiennym sprzedanych produktów. Jeżeli marża pokrycia jest wyższa niż koszty stałe przedsiębiorstwo osiąga zysk ze sprzedaży produktów. W rachunku tym zapasy zostają wycenione po zmiennym koszcie wytworzenia, zatem ustalony wynik na sprzedaży może się różnić od wyniku na sprzedaży ustalonego według rachunku kosztów pełnych.

11 RKZ wielostopniowy rachunek marż pokrycia

12 RKZ - jednostopniowy rachunek marż pokrycia c.d.

13 RKZ wielostopniowy rachunek marż pokrycia c.d. Wielostopniowy rachunek marż pokrycia stosowany jest w przedsiębiorstwach charakteryzujących się dywersyfikacją działalności, tzn. poszerzeniem i pogłębieniem asortymentu. Odpowiada na pytanie, które elementy działalności przynoszą zysk, a które generują stratę. Te części przedsiębiorstwa, dla których można skalkulować wynik operacyjny nazywa się segmentami. Segmentami mogą być np.: rejony sprzedaży; rodzaje działalności; zakłady w ramach jednego przedsiębiorstwa; wydziały produkcyjne, gdy dany wydział (od początku do końca) produkuje i sprzedaje produkty; wydzielone ośrodki odpowiedzialności

14 RKZ wielostopniowy rachunek marż pokrycia c.d. Rachunek wyników przy zastosowaniu rachunku kosztów zmiennych w wielostopniowym rachunku marż pokrycia przedstawia się następująco: Przychody ze sprzedaży Koszty zmienne wytworzenia wyrobów sprzedanych = Wynik brutto ze sprzedaży (marża pokrycia I) Koszty stałe wytworzenia wyrobów sprzedanych = Marża pokrycia II Koszty sprzedaży = Marża pokrycia III Koszty ogólnego zarządu = Wynik operacyjny (wynik na sprzedaży)

15 RKZ wielostopniowy rachunek marż pokrycia c.d. - przykład

16 RKZ wielostopniowy rachunek marż pokrycia c.d. - przykład

17 RKZ wielostopniowy rachunek marż pokrycia c.d. - przykład

18 RKZ wielostopniowy rachunek marż pokrycia c.d. - przykład

19 Rachunki decyzyjne Do podejmowania decyzji koszty poniesione w minionym okresie sprawozdawczym są ważne, lecz nie w pełni wystarczające ponieważ zewnętrzne i wewnętrzne warunki działalności przedsiębiorstwa ulegają szybkim zmianom. Dlatego też klasyfikacja kosztów musi być wzbogacona o nowe kryteria, które byłyby pomocne przy podejmowaniu takich decyzji, jak: ile należy sprzedać wyrobów, aby pokryć całkowite koszty własne, jaką wielkość produkcji i sprzedaży należy zaplanować na rok następny, aby osiągnąć określoną kwotę zysku, o ile należy zwiększyć sprzedaż, aby uzyskać zakładany zysk, na jakim poziomie ustalić cenę wyrobów, aby korzystnie wpłynąć na wielkość sprzedaży i zysk, który wyrób produkować, a który wycofać z produkcji, czy wytwarzać półfabrykaty w przedsiębiorstwie, czy zlecać ich produkcję kooperantom.

20 Rachunek decyzyjny przyjęcie dodatkowego zlecenia

21 Rachunek decyzyjny przyjęcie dodatkowego zlecenia c.d.

22 Rachunek decyzyjny przyjęcie dodatkowego zlecenia c.d.

23 Rachunek decyzyjny przyjęcie dodatkowego zlecenia c.d.