Analiza ekonomiczno-finansowa

Transkrypt

1 przedsiębiorstwa: Analiza ekonomiczno-finansowa Analiza rentowności przedsiębiorstwa Ujmuje w najbardziej syntetyczny sposób efektywność gospodarowania w przedsiębiorstwie, Związana jest z osiąganiem dodatniego wyniku finansowego (osiąganie przychodów przewyższających koszty działalności); w przypadku ponoszenia straty mamy do czynienia z deficytowością W ujęciu bezwzględnym miarą rentowności lub jej braku jest poziom wyniku finansowego podmiotu, W ujęciu względnym poziom rentowności, będący wyrazem sprawności finansowej podmiotu, mierzymy za pomocą wskaźników rentowności określających zdolność podmiotu do generowania zysku i pozwalających na ocenę perspektyw rozwoju przedsiębiorstwa. 2 Analiza rentowności w ujęciu bezwzględnym obejmuje: analizę porównawczą - ocena dynamiki i struktury elementów rachunku zysków i strat przyczynową - wpływu poszczególnych czynników kształtujących wynik finansowy podmiotu, w szczególności wyniku na Główne czynnik determinujące wynik na to: Ilość sprzedanych produktów, Struktura asortymentowa sprzedaż, Ceny, Jednostkowe koszty własne. 3 W ujęciu relatywnym do pomiaru i oceny rentowności służą wskaźnik rentowności (zyskowności, stopa zwrotu), stanowiące relację kwoty bezwzględnej danej kategorii zysku (ujęcie statyczne) lub gotówki operacyjnej (ujęcie dynamiczne) do obrotu lub zaangażowanych zasobów. Wyróżniamy trzy rodzaje (grupy) wskaźników rentowności: 1. Rentowności, zwanej rentownością handlową, 2. Rentowności majątku (), tj. rentowności ekonomicznej, 3. Rentowności zaangażowanych kapitałów własnych, czyli rentowności finansowej. Przy analizie rentowności można szczegółowo badać rentowność poszczególnych grup majątku (trwałego, obrotowego), podobnie jaki i grup kapitałów (własne, stałe) rentowość kapitałów, Również różne kategorie zysku: z dz. operacyjnej, brutto, netto korygowane o amortyzacje, czy odsetki są uwzględniane w liczniku wskaźników rentowności. 4 Analiza opłacalności Do oceny opłacalności stosujemy 3 grupy wskaźników: a) Wskaźniki rentowności obrotu (zyskowności/deficytowości, zwrotu na, ROS return on sales) relacja wyniku finansowego do przychodów ze, b) Wskaźniki rentowności netto (wskaźniki rentowności kosztów) relacja wyniku finansowego do kosztów uzyskania przychodów, c) Wskaźniki poziomu kosztów (wynikowy poziom kosztów) relacja kosztów uzyskania przychodów do przychodów ze. I. Analiza opłacalności 1. Wskaźniki rentowności obrotu informują o udziale odpowiedniej kategorii wyniku finansowego w przychodach ze lub w przychodach Wynik na brutto Wynik brutto netto Wynik na Wynik netto netto Wynik na działalności gospodarczej netto Wynik netto netto ze netto Netprofit margin 5 6 1

2 2. Wskaźniki rentowności netto (kosztów) informują o tym, ile złotych odpowiedniej kategorii wyniku finansowego uzyskano z jednej złotówki poniesionych kosztów (efekt finansowy działalności gospodarczej w przeliczeniu na jednostkę poniesionych kosztów). Im wyższy poziom osiągają wskaźniki rentowności obrotu i rentowności netto, tym wyższa jest opłacalność Wynik na brutto Koszt wytworzenia sprzedanych produktów i usług oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenach zakupu Wynik na działalności gospodarczej Koszty uzyskania przychodów Wynik brutto Koszty uzyskania przychodów Wynik na Koszt własny sprzedanych produktów i usług oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenach zakupu Wynik netto Koszty uzyskania przychodów 10 Analiza opłacalności 3. Wskaźniki poziomu kosztów informują o tym, jaką część przychodów trzeba przeznaczyć na pokrycie wygenerowanych kosztów. Im wyższą wartość osiągają te wskaźniki, tym niższa jest opłacalność Koszt wytworzenia sprzedanych produktów i usług oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenach zakupu Koszt własny sprzedanych produktów i usług oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenach zakupu Koszty uzyskania przychodów(koszt dz. operac., koszty operacji finansowych 11 Wskaźniki rentowności obrotu (Ro) i wskaźniki poziomu kosztów (WPK) skonstruowane na podstawie tych samych kategorii ekonomicznych wzajemnie się uzupełniają, tzn.: Ro + WPK 1 (100%) Czynniki oddziałujące na rentowność : Jednostkowe koszty wytwarzania produktów Ilość sprzedanych produktów umożliwiająca uzyskanie efektów skali (relatywna obniżka kosztów stałych) Struktura asortymentowa Polityka cenowa Polityka marketingowa Koniunktura gospodarcza Struktura tworzenia wyniku finansowego Poziom obciążeń zysku brutto na rzecz budżetu Polityka doboru źródeł finansowania 12 Polityka podatkowa przedsiębiorstwa II. ekonomiczna informuje o wielkości zysku netto przypadającego na jednostkę zaangażowanego w majątku, Określa efektywność gospodarowania majątkiem podmiotu, przedsiębiorstwa Wskaźniki rentowności uwzględniają, w szerszym ujęciu niż inne miary rentowności, wpływ na wynik finansowy efektywności wykorzystania zaangażowania zasobów majątkowych, We wzroście wskaźników ujawnia się maksymalizacja obrotu i obniżka kosztów własnych oraz racjonalna gospodarka majątkiem trwałym i obrotowym. Ukazują również rozmiar i efekty ekonomiczne działalności inwestycyjnej. Pełnią funkcję stymulacyjną eliminowanie zbędnych składników majątku (zapasów, środków trwałych), 13 Rentowności ROA Return on Assets Stopa zwrotu z określa ogólną zdolność przedsiębiorstwado generowania zysku Obrazuje, jak efektywnie firma zarządza swoim majątkiem Poziom wskaźnika zależy od wielkości wygospodarowanego zysku oraz zaangażowanych w jego generowaniu Utrzymywanie zbędnych składników majątku bądź niski stopień jego wykorzystania przyczynią się do spadku wskaźnika Przeciętny stan majątku (stan na początek + stan na koniec okresu)/2 Bardziej szczegółowa analiza obejmuje określenie stopnia efektywności finansowej poszczególnych grup trwałych, obrotowych zysk netto 100% aktywa (stan średni) Poziom ROA, jako ogólnego miernika podnoszenia efektywności gospodarowania w przedsiębiorstwie, jest uzależniony od wielu czynników, w ujęciu modelowym są to: wielkość zysku zrealizowanego przy określonejkwocie przychodówze (ROS), Szybkość rotacji (Pm.) Dany poziom rentowności można osiągnąć, realizując różną politykę wyrobów i usług: Politykę ilości (niskich cen) przejawiającą się niską zyskownością, ale odpowiednio wyższym poziomem, więc szybszą rotacją Politykę jakości (wysokich cen) polegającą na osiąganiu wysokiej zyskownościi niskiej rotacji

3 Dwuczynnikowa formuła na rentowność ROA ROS Pm Produktywność majątku netto ze III. Analiza rentowności Wyraża efekty działalności przedsiębiorstwa w przeliczeniu na jednostkę zaangażowanego przez właścicieli udziałowców, akcjonariuszy. Wyraża efektywność nie całego ulokowanego w aktywach przedsiębiorstwa, ale tylko tej części, która pochodzi o dawców Wskaźnik służący do pomiaru rentowności finansowej to stopa zwrotu z, ROE Return on equity Rentowności ROE Return on Equity zysk netto 100% Kapitał własny (stan średni) Dwuczynnikowa formuła na rentowność Pozwala na ustalenie stopy zysku, jaką przynosi inwestycja w akcje, udziały danego przedsiębiorstwa, Wskaźnik informuje o tym, ile złotych zysku (straty) uzyskano ze 100 zł zaangażowanych kapitałów własnych, Im wyższą wartość uzyskamy, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa podmiotu. Wyższe ROE umożliwia uzyskanie wyższych dywidend i przyrostu wartości akcji. Poziom wskaźnika jest uzależniony od: Efektywności wykorzystania posiadanego majątku(roa) Struktury finansowej poziomu zaangażowania kapitałów własnychw finansowaniu (M kw mnożnikkapitałowy) Mnożnik kapitałowy ROE ROA* M kw * na ROA wpływa rentowność i rotacja 20 Trzyczynnikowa formuła na rentowność Zysk netto Średni stan Produktywność majątku Mnożnik ROE ROS Pm M kw Średni stan Średni stan Rozwinięciem relacji 3-czynnikowej jest Model (piramida) Du Ponta, zgodnie z którym w analizie przyczynowej rentowność należy uwzględnić wpływ: rentowności, rotacji oraz strukturę przedsiębiorstwa. Poziom stopy zwrotu będzie szczegółowo zależałod takich czynników, jak: Wielkość wygenerowanegozysku netto, Poziomu uzyskiwanychprzychodów ze, Możliwościracjonalizacjikosztów wytwarzania, Rozmiarów angażowanych w generowaniu tych przychodów, Udziału w kapitale (pasywach) finansujących majątek. Możliwa jest wzajemna kompensacja wpływu poszczególnych czynników, np. spadek ROS i proporcjonalne przyspieszenie krążenia majątku. 21 3

4 Model analizy wskaźnikowej Du Ponta Zależność ROE od ROA i struktury (u) Gdzie: KW kapitał własny, KO kapitał obcy, P(A) pasywa (aktywa), Z N zysk netto Analiza progu rentowności Obejmuje analizę tzw. punktu wyrównania (ang. breakevenpoint BEP) w którym zrealizowane przychody ze pokrywają poniesione koszty operacyjne, wówczas: przedsiębiorstwo nie osiąga ani zysku, ani straty rentowność przychodów ze jest zerowa nadwyżka przychodów ze ponad koszty zmienne (marża na pokrycie) pokrywa koszty stałe Założenia modelu Wielkość produkcji w okresie badanym jest dostosowana do wielkości (produkcja ), Koszty są funkcją wielkości produkcji, Koszty stałe są jednakowe dla każdej wielkości produkcji, Jednostkowe koszty zmienne są stałe, więc całkowite koszty zmienne kształtują się proporcjonalnie do zmian, Ceny poszczególnych produktów nie zmieniają się z upływem czasu, a także ze zmianą rozmiarów produkcji i w badanym okresie, ze są zatem liniową funkcją ceny i ilości wyrobów sprzedanych, Poziom jednostkowych kosztów zmiennych i stałych nie ulega zmianie w okresie badanym, Koszty stałe nie reagują na zmiany rozmiarów produkcji, Koszty zmienne kształtują się w zależności o rozmiarów produkcji ZYSK Ilościowy próg Q szt. rentowności Wartościowy próg S zł rentowności STRATA KS KZ KC S Wyszczególnienie Skrót Wartość Jednostka Koszty stałe KS 3000 tys. zł M B Analiza progu rentowności Czynniki determinujące próg rentowności to: Cena produktu (c) Jednostkowe koszty zmienne (kz) Koszty stałe (KS) (S) przy danym poziomie (Q) i w/w czynników ustalimy wg formuły: S Q c (1) Poziom kosztów operacyjnych całkowitych(kc): KC KS + KZ KS +Q kz (2) jednostkowy koszt zmienny kz 10 zł. 26 Cena c 15 zł. 27 4

5 Aby ustalić próg rentowności, szukamy takiego poziomu (Q 0 ), przy którym dochodzi do zrównania przychodów ze i kosztów całkowitych: Wówczas: Wartościowy próg rentowności: (3) Wówczas: Wskaźnik kosztu zmiennego i marży brutto Ilościowy próg rentowności: Jednostkowa marża brutto: Próg rentowności ilościowy to ilość, przy której następuje zrównanie przychodów i kosztów, podmiot nie ponosi ani zysku, ani straty Wartościowy próg rentowności to wartość, przy której następuje zrównanie przychodów i kosztów, podmiot nie ponosi ani zysku, ani straty Ustalenie poziomu zysku przy danym poziomie ponosząc koszty stałe KS3000, jednostkowe koszty zmienne kz10, i sprzedało go po cenie c15. Ustal: a) ilościowy (Q 0 ) i wartościowy próg rentowności (S 0 ), Marża na pokrycie kosztów stałych b) poziom zysku (Z 1 )przywielkości równejq szt., c) ile należysprzedaćszt. wyrobu(q 2 ), byzysk wyniósł Z zł ponosząc koszty stałe KS3000, jednostkowe koszty zmienne ponosząc koszty stałe KS3000, jednostkowe koszty zmienne kz10, i sprzedało go po cenie c15. Ustal: kz10, i sprzedało go po cenie c15. Ustal: a) ilościowy(q 0 )i wartościowypróg rentowności(s 0 ), b) poziomzysku (Z 1 )przy wielkości równej Q szt.,

6 ponosząc koszty stałe KS3000, jednostkowe koszty zmienne kz10, i sprzedało go po cenie c15. Ustal: c) ile należy sprzedać szt. wyrobu (Q 2 ),byzysk wyniósł Z zł. ZAD 2. Jeśli KS100000, jednostkowa marża brutto mb25, to czy sprzedaż była opłacalna przy poziomie równym: a) Q14500 szt., b) Q23000 szt. Ustal margines bezpieczeństwa bezwzględny(s1-s0) i względny(s1-s0)/ S1, c30 zł. TAK NIE