SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Opracował zespół nauczycieli: mgr Jolanta Danel mgr Dorota Hutek

Spis treści I. Wstęp...1 II. Podstawa prawna...1 III. Diagnoza problemów występujących w społeczności szkolnej...2 IV. Potencjalne zagrożenia...2 V. Założenia programu...2 VI. Cele programu...3 VII. Obszary objęte profilaktyką...3 VIII. Działania profilaktyczne szkoły w poszczególnych klasach...4 IX. Działania profilaktyczne szkoły wobec rodziców i nauczycieli...9 X. Współpraca z podmiotami i instytucjami wspomagającymi szkołę w jej działaniach profilaktycznych...10 XI. Ewaluacja programu...10

I. Wstęp Od dawna wiadomym jest, że dzieci bardziej od dorosłych narażone są na wszelkiego rodzaju zagrożenia. Często same wręcz proszą się o to, by stało się im coś złego, gdyż są zbyt beztroskie, zaangażowane w zabawę; brak im doświadczenia lub powoduje nimi zwykła i bardzo silna w tym okresie ciekawość. Nieuwaga, nierozważność przynosi dzieciom cierpienie, trwałe okaleczenia a nawet śmierć. Dziecko często nie potrafi samodzielnie zaradzić skutkom wypadku. Jego reakcje są bardzo impulsywne. Brak mu doświadczenia i opanowania, które są niezbędne w sytuacjach zagrożenia. Celem szkolnej profilaktyki jest m.in. pokazanie dziecku jak zachować się w takiej sytuacji i jak powiadomić dorosłych a przede wszystkim jak jej unikać. II. Podstawa prawna Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r, Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 23.12.2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, Ustawa o systemie oświaty (zapis postulujący wprowadzenie programów profilaktycznych), Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z 24.04.1997 r. - nowelizacja z dnia 26.10.2002r. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31.01.2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem, Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19.08.1994 r. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu z dnia 09.11.1995 r. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26.10.1982 r. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z 26.10.1982r. - nowelizacja z dnia 15.09.2000r. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 stycznia 2001r. w sprawie zasad i organizacji udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach, placówkach. Program polityki prorodzinnej państwa z dnia 3.11.1999r przygotowany przez Międzyresortowy Zespół do Spraw Opracowania Polityki Prorodzinnej Państwa. 1

III. Diagnoza problemów występujących w społeczności szkolnej. Diagnozę zachowań problemowych przeprowadzono na podstawie rozmów z uczniami i rodzicami, oraz na podstawie obserwacji uczniów. Największymi problemami w szkole są: niska kultura osobista uczniów: agresja słowna, wulgaryzm trudności w uczeniu się, przypadki stosowania przemocy drobne bójki, brak umiejętności racjonalnego wykorzystywania wolnego czasu, drobne kradzieże, IV. Potencjalne zagrożenia. IVa. Realne zagrożenia a) drobne bójki, b) niszczenie mienia, c) drobne kradzieże, d) agresja słowna, wulgaryzm. IVb. Potencjalne zagrożenia a) w budynku szkolnym: wszelkiego rodzaju urazy: złamania, zwichnięcia, potłuczenia, skaleczenia, upadki itp. agresja czynna: rozboje wymuszenia, zjawisko fali uczniowskiej, kradzieże, zastraszanie, niszczenie mienia proponowanie używek przez starszych kolegów i dorosłych, którzy mogą dostać się na teren szkoły i rozprowadzać używki, b) w drodze do szkoły: urazy mechaniczne, wypadki komunikacyjne, agresja starszych kolegów i dorosłych V. Założenia programu Profilaktyka rozumiana jako zapobieganie występowania niepożądanych procesów i zjawisk, określanych jako przejaw patologii życia społecznego, jako system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie społecznie postawy uczniów w roku wychowania, realizowana jest podczas działalności edukacyjnej szkoły, tj. w ramach godzin wychowawczych i w postaci różnych odrębnych zajęć profilaktyczno edukacyjnych. Profilaktyka w naszej szkole powinna koncentrować się na wzmocnieniu czynników chroniących: - rozwijanie zainteresowań uczniów, - pomoc w pokonywaniu trudności szkolnych poprzez udział w zaproponowanych przez szkołę 2

formach pomocy, - zaangażowanie rodziców w pomoc psychologiczno-pedagogiczną proponowana przez szkołę, - rozwijanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, uwrażliwienie na dokonywanie przez uczniów w trudnych sytuacjach dobrego wyboru, - wspomaganie rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości, autorytetów, szacunek do osoby własnej), - stworzenie uczniom możliwości przynależenia do pozytywnych grup rówieśniczych: kół zainteresowań, udziału w konkursach i zawodach sportowych, - wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych (silna więź emocjonalna z rodzicami). Realizacja programów profilaktycznych zaproponowanych przez Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Limanowej, Kuratorium Oświaty i Ministerstwo Edukacji Narodowej VI. Cele programu stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły, stworzenie warunków powstania szkoły wolnej od zagrożeń, promocja zdrowego trybu życia, kształtowanie właściwego zachowania uczniów, zapobieganie poprzez odpowiednią działalność profilaktyczną takim uzależnieniom jak: alkoholizm, nikotynizm, narkomania poprawa komunikacji w relacjach nauczyciel uczeń, uczeń rodzic, uczeń-uczeń. VII. Obszary objęte profilaktyką A. Profilaktyka w zakresie uzależnień i zdrowego trybu życia. B. Profilaktyka niedostosowania społecznego. C. Profilaktyka w zakresie bezpieczeństwa. 3

VIII. Działania profilaktyczne szkoły w poszczególnych klasach ODDZIAŁ PRZEDSZKOLNY I EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA Zagadnienia objęte działaniami profilaktycznymi Zadania Uczniowie: Osiągnięcia Osoby odpowiedzialne Wdrażanie do życia w szkole, w klasie i społeczeństwie. zapoznanie z wybranymi treściami Statutu Szkoły dbałość o estetykę i znajdujące się w niej sprzęty kształtowanie umiejętności zachowania się wobec pracowników szkoły kształtowanie pozytywnych relacji między uczniami uczniowie przestrzegają zasady i normy przyjęte w klasie i szkole kulturalnie zachowują się wobec rówieśników i pracowników szkoły potrafią rozwiązywać konflikty w klasie, a w razie potrzeby udzielają sobie pomocy prawidłowo współdziałają w grupie Bezpieczeństwo w szkole, drodze do szkoły i w domu. zapoznanie ze sposobami bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas zabaw w domu, szkole i miejscu publicznym zapoznanie z zasadami udzielania pierwszej pomocy w sytuacjach zagrożenia uczniowie znają zasady poruszania się po drodze znają podstawowe przepisy ruchu drogowego znają i przestrzegają regulaminy dotyczące bezpieczeństwa na terenie szkoły i w jej otoczeniu dbają o swoje bezpieczeństwo podczas zabaw wiedzą w jaki sposób udzielać pierwszej pomocy i znają pozytywne skutki tej pomocy Bezpieczeństwo w relacjach z innymi uczenie reagowania na zjawisko przemocy uczenie rozwiązywania kwestii spornych bez użycia przemocy zachęcanie do szukania znają numery alarmowe chętnie szukają pomocy u osób dorosłych prezentują postawę ograniczonego zaufania potrafią dostrzec nauczyciel zajęć komputerowych 4

pomocy u osób dorosłych przestrzeganie przed niebezpieczeństwami mogącymi grozić ze strony nieznanych osób wyrabianie umiejętności mówienia nie w sytuacjach grożących zdrowiu dziecka uwrażliwienie dzieci na kontakty z osobami obcymi w domu, na podwórku, na ulicy i poprzez internet zwrócenie uwagi dzieci na aspekt przemocy w rodzinie kształtowanie właściwej postawy wobec osób innej narodowości i osób niepełnosprawnych sytuację zagrażające ich zdrowiu znają zagrożenia płynące z zawierania znajomości poprzez internet potrafi odróżnić niewłaściwe zachowania dorosłych wobec dzieci i wie gdzie szukać pomocy właściwie zachowują się w stosunku do osób niepełnosprawnych i mniejszości narodowych Zdrowy styl życia kształtowanie i utrwalanie wśród dzieci nawyków higienicznych, zdrowego odżywiania i aktywności fizycznej dbanie o właściwą postawę i wzrok podczas pracy w domu i szkole zapobieganie stosowania przez uczniów używek (alkohol, tytoń, narkotyki) znają zasady higieny osobistej znają zasady zdrowego odżywiania oraz wiedzą jakie znaczenie ma higiena i właściwe odżywianie na zdrowie i życie człowieka wiedzą jaką rolę odgrywa aktywność fizyczna w życiu człowieka przyjmują właściwą postawę przy odrabianiu lekcji, oglądaniu telewizji, pracy przy komputerze i siedzeniu w ławce szkolnej znają skutki uzależnień higienistka Choroby zagrożeniem dla życia człowieka. uświadomienie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im zapobiegać znają sposoby zapobiegania chorobom (szczepienia ochronne, właściwe odżywianie się, aktywność fizyczna, przestrzeganie higieny) potrafią odpowiednio zachować się w czasie choroby wiedzą, że nie można samodzielnie zażywać lekarstw i stosować,, higienistka 5

środków chemicznych Niepowodzenia szkolne diagnozowanie problemów uczniów, oraz udzielanie pomocy psychologiczno - pedagogicznej wyrabianie umiejętności radzenia sobie ze stresem i niepowodzeniami szkolnymi, korzystają z zajęć zaproponowanych przez szkołę w ramach pomocy psychologiczno pedagogicznej: zajęcia logopedyczne, rewalidacyjne, korekcyjno kompensacyjne, dydaktyczno - wyrównawcze, potrafią radzić sobie w sytuacjach związanych z niepowodzeniami szkolnym: rozmawiają o swoich problemach z rodzicami i nauczycielami, starają się zapobiegać niepowodzeniom logopeda 6

KLASY IV VI Zagadnienia objęte działaniami profilaktycznymi Zadania Uczniowie: Osiągnięcia Osoby odpowiedzialne Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc. zapoznanie ze sposobami bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym realizacja programu wychowania komunikacyjnego zapoznanie z zasadami udzielania pierwszej pomocy znają zasady poruszania się po drodze pieszo i na rowerze znają podstawowe przepisy ruchu drogowego znają i przestrzegają regulaminy dotyczące bezpieczeństwa na terenie szkoły potrafią udzielać pierwszej pomocy i znają wpływ szybkiego udzielenia pierwszej pomocy na życie człowieka nauczyciel techniki nauczyciel przyrody nauczyciel wychowania fizycznego Bezpieczeństwo w relacjach z innymi uczenie reagowania na zjawisko przemocy uczenie rozwiązywania kwestii spornych bez użycia przemocy zachęcanie do szukania pomocy u osób dorosłych przestrzeganie przed niebezpieczeństwami mogącymi grozić ze strony nieznanych osób wyrabianie umiejętności mówienia nie w sytuacjach grożących zdrowiu dziecka uwrażliwienie dzieci na kontakty z osobami obcymi w domu, na podwórku, na ulicy i poprzez internet zwrócenie uwagi dzieci na aspekt przemocy w rodzinie zapobieganie zachowaniom negatywnym: używanie wulgaryzmów, przezywanie, obrażanie, popychanie, szturchanie, bicie, zapobieganie zachowaniom izolacji i odrzucenia uczniów przez grupę znają numery alarmowe chętnie szukają pomocy u osób dorosłych prezentują postawę ograniczonego zaufania potrafią dostrzec sytuację zagrażające ich zdrowiu znają zagrożenia płynące z zawierania znajomości poprzez internet potrafią wskazać niewłaściwe zachowania dorosłych wobec dzieci i wiedzą gdzie szukać pomocy nawiązują prawidłowe relacje między sobą, nie stosują agresji słownej tolerują się wzajemnie i eliminują ze swojego zachowania zjawiska izolacji i odrzucenia nauczyciel informatyki 7

Zdrowy styl życia. rozwijanie zainteresowań, podkreślanie roli sportu i właściwego wypoczynku poznanie i przestrzeganie zasad higieny dotyczących higieny osobistej, zdrowego żywienia i higieny pracy ucznia z uwzględnieniem właściwej postawy ciała higiena pracy z komputerem promowanie wśród uczniów zdrowego stylu życia poznanie zagrożeń cywilizacyjnych w kontekście zdrowia uświadomienie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im zapobiegać, promowanie badań przesiewowych mających na celu wczesne wykrywanie chorób zapobieganie stosowania przez uczniów używek (alkohol, tytoń, narkotyki) znają zasady higieny osobistej znają wpływ właściwego odżywiania na zdrowie człowieka wiedzą jaką rolę odgrywa aktywność fizyczna w życiu człowieka znają zagrożenia cywilizacyjne dotyczące zdrowia: otyłość, stres, próchnica znają sposoby zapobiegania chorobom (szczepienia ochronne, właściwe odżywianie się, aktywność fizyczna, przestrzeganie higieny) potrafią odpowiednio zachować się w czasie choroby wiedzą, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych (np. środków chemicznych) wiedzą czemu służą badania przesiewowe znają skutki stosowania używek nauczyciel przyrody higienistka Zapobieganie zachowaniom agresywnym wzmacnianie pozytywnego obrazu samego siebie i samooceny kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych wdrażanie do współpracy jako formy zapobiegania zachowaniom agresywnym kształtowanie postaw otwartości wobec nauczycieli i innych pracowników szkoły wyrabianie umiejętności dobrego kontaktu pomiędzy uczniami i nauczycielami, kształtowanie prawidłowych relacji nauczyciel-uczeń i uczeń-nauczyciel prowadzenie rozmów na temat uczniowie mają pozytywny obraz samych siebie, potrafią polubownie załatwić swoje sprawy, potrafią odróżnić rzeczy dobre od złych, szanują się wzajemnie, potrafią w określonych sytuacjach odmówić właściwie zachowują się w stosunku do osób niepełnosprawnych i mniejszości narodowych 8

poszanowania godności ludzkiej i koleżeństwa uczenie sztuki odmawiania Niepowodzenia szkolne diagnozowanie uczniów, oraz udzielanie pomocy psychologiczno - pedagogicznej wyrabianie umiejętności radzenia sobie ze stresem i niepowodzeniami szkolnymi korzystają z zajęć zaproponowanych przez szkołę w ramach pomocy psychologicno pedagogicznej: zajęcia logopedyczne, rewalidacyjne, korekcyjno kompensacyjne, dydaktyczno - wyrównawcze potrafią radzić sobie w sytuacjach związanych z niepowodzeniami szkolnym: rozmawiają o problemach z rodzicami i nauczycielami logopeda IX. Działania profilaktyczne szkoły wobec rodziców i nauczycieli CEL : Wychowujemy chroniąc dzieciństwo i młodość. ZADANIA: Uświadomienie zagrożeń z jakimi mogą mieć kontakt dzieci we współczesnym świecie. Zapoznanie ze sposobami rozwiązywania zaistniałych problemów. Dostarczenie informacji dotyczącej uzyskania fachowej pomocy w instytucjach zajmujących się rozwiązywaniem problemów: rodzinnych, wychowawczych, opiekuńczych. RODZICE: 1. Pedagogizacja rodziców zgodnie z tematyką zaproponowaną i zgodną z ich oczekiwaniami. 2. Organizacja spotkań z pracownikiem Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Limanowej pedagog, psycholog. 3. Organizacja spotkań z przedstawicielem policji 4. Prowadzenie doraźnych rozmów indywidualnych z rodzicami według potrzeb (dyżury nauczycieli zgodnie z harmonogramem spotkań, kontakt z rodzicem na żądanie, kontakty telefoniczne). NAUCZYCIELE: 1. Udział nauczycieli w różnych formach doskonalenia zawodowego w zakresie profilaktyki: kursy, 9

warsztaty. 2. Przeprowadzenie rad samokształceniowych zgodnie z problematyką zaproponowaną przez nauczycieli i rodziców. 3. Udział w spotkaniach z pracownikiem Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej w Limanowej pedagog, psycholog. 4. Udział w spotkaniach z przedstawicielem policji na temat: Narkotyki, środki odurzające sposoby rozpoznawania. X. Współpraca z podmiotami i instytucjami wspomagającymi szkołę w jej działaniach profilaktycznych 1. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Limanowej, 2. Policja, 3. Gminny Ośrodek Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 4. Służba Zdrowia, pielęgniarka, 5. Straż Pożarna, 6. Kuratorium Oświaty w Krakowie, 7. Urząd Gminy w Limanowej, 8. Rada Rodziców. XI. Ewaluacja programu. ankieta ewaluacyjna skierowana do uczniów i rodziców obserwacja, wywiad środowiskowy, rozmowy wychowawcze, opinie uczniów i rodziców, analiza dokumentów szkoły. 10

Szkolny Program Profilaktyki został zatwierdzony Uchwałą Rady Pedagogicznej z dnia Szkolny Program Profilaktyki został zatwierdzony Uchwałą Rady Rodziców w porozumieniu z Radą Pedagogiczną z dnia 11