SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNY GIMNAZJUM NR 1 W LUBINIE WSTĘP Szkolny Program Wychowawczo - Profilaktyczny uwzględnia aktualną sytuację wychowawczą w szkole oraz wytyczne zawarte w nowej podstawie kształcenia ogólnego. Potrzeby i zasoby szkoły z zakresu wychowania i profilaktyki diagnozowane są corocznie na podstawie: Ankiety rozpoznawczej realizowanej w klasach pierwszych, Rozmów indywidualnych i wywiadów prowadzonych z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami, Bieżących obserwacji zachowań uczniów na lekcjach, podczas przerw i zajęć pozalekcyjnych, a także na wycieczkach oraz imprezach pozaszkolnych, Analizy niepowodzeń szkolnych dokonywanej systematycznie, nie rzadziej niż co semestr, Analizy dokumentacji dotyczącej diagnozowania, monitorowania oraz podejmowania interwencji wychowawczych, którą stanowią dzienniki lekcyjne, klasowe zeszyty uwag, dokumentacja pedagoga szkolnego, notatki służbowe, indywidualnie zawierane kontrakty. Wnikliwa analiza posiadanych informacji pozwoliła wyłonić podstawowe problemy występujące w szkole, którymi są: Naruszenia dyscypliny szkolnej, Agresja i przemoc rówieśnicza, Wagary, Zachowania ryzykowne palenie papierosów (alkohol, narkotyki, dopalacze), Specyficzne problemy okresu dorastania (konflikty, zachowania opozycyjno-buntownicze, trudności emocjonalne, adaptacyjne, lęki, akceptacja własnego i ciała i inne), Nieumiejętność korzystania z zasobów Internetu. Główne cele programu: Poznanie i przestrzeganie zasad, praw i obowiązków szkolnych, Nauczenie umiejętności rozwiązywania konfliktów koleżeńskich oraz reagowania na niepożądane zachowania się oraz kulturalne zwracanie do innych, Kształtowanie postawy tolerancji i szacunku wobec kolegów i koleżanek (religia, kultura, wygląd), Kształtowanie umiejętności słuchania innych ludzi, rozmawiania oraz dyskutowania, Kształtowanie wrażliwości na potrzeby innych, pomaganie im i wspieranie, Kształtowanie pozytywnego obrazu siebie poprzez poznanie swoich mocnych stron, Kształtowanie prawidłowych relacji z rówieśnikami i dorosłymi, Rozwijanie zdolności artystycznych i organizacyjnych poprzez angażowanie uczniów w organizację imprez i działań szkolnych, Kształtowanie umiejętności pracy w grupie, Uczenie świadomego planowania własnej przyszłości, Kształtowanie kultury czytelniczej.
ZADANIA DO REALIZACJI 1. Działania adresowane do wszystkich uczniów Zapoznanie uczniów z obowiązującymi regulaminami, w tym prawami i obowiązkami ucznia Omówienie na lekcjach wychowawczych organizacji roku szkolnego, podstawowych zapisów statutu, ze szczególnym zwróceniem uwagi na zapisy WSO, Szkolnego Programu Wychowawczo-Profilaktycznego oraz procedur szkolnych. Zwrócenie szczególnej uwagi na poziom frekwencji w klasach. Opracowanie procedury ujednolicającej zasady określające wygląd i strój ucznia oraz konsekwencje ich łamania. Tworzenie bezpiecznego, wolnego od agresji, przemocy i uzależnień środowiska wychowawczego szkoły. Zapoznanie uczniów z zapisami statutu dotyczącymi zakazu używania środków uzależniających, opuszczania szkoły podczas zajęć lekcyjnych, oraz procedurami interwencji szkoły w sytuacjach ryzykownych zachowań uczniów. Realizowanie działań profilaktycznych zmierzających do wyeliminowania zagrożeń związanych z paleniem papierosów, zażywaniem alkoholu, narkotyków i dopalaczy. Systematyczne monitorowanie boiska, toalet i pomieszczeń szkoły, wskazanych przez uczniów jako niebezpieczne, w ramach dyżurów pełnionych przez nauczycieli i zainstalowanego monitoringu. Dbanie o przestrzeganie przez uczniów zakazu stosowania agresji w środowisku szkolnym. Propagowanie szacunku dla kultury i tradycji oraz zdrowego stylu życia, i twórczego samorozwoju Kultywowanie tradycji i obrzędowości narodowej, lokalnej i szkolnej. Omawianie tematyki z tego zakresu na lekcjach wychowawczych. Zachęcanie uczniów do udziały w akcjach profilaktycznych i charytatywnych (Dzień Bez Papierosa, Światowy Dzień Walki z AIDS, Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, wolontariat).
Organizowanie spotkań ze specjalistami z zakresu profilaktyki uzależnień. Organizowanie szkolnych kampanii, debat i konkursów. Opracowywanie gazetek tematycznych, plakatów, ulotek. Eksponowanie osiągnięć szkolnych (tablice dyplomowe, gabloty) Komunikaty gratulacyjne. Propagowanie zainteresowań czytelniczych Udział w konkursach czytelniczych, Udział w akcjach ogólnopolskich Cała Polska czyta dzieciom. Rozwijanie postawy altruistycznej Udział w akcjach charytatywnych, Wolontariat. 2. Działania alternatywne adresowane do wszystkich uczniów Szkoła organizuje liczne i różnorodne zajęcia pozalekcyjne przeznaczone dla uczniów pragnących wspólnie z nauczycielem poszerzać swoje wiadomości i umiejętności w zakresie jednego przedmiotu lub innej dziedziny aktywności. Celem tych zajęć jest: Rozbudzanie i kształtowanie zainteresowań uczniów Poszerzanie wiedzy uczniów poza zakres przewidziany w programie nauczania Rozwijanie uzdolnień i talentów uczniów Udzielanie pomocy edukacyjnej uczniom napotykającym na trudności w uczeniu się Zagospodarowanie wolnego czasu ucznia Dbałość o kondycję zdrowotną Integrowanie i kształtowanie postawy aktywności społecznej Kształtowanie właściwych postaw życiowych Wspieranie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Praca w organizacjach działających w szkole Samorząd Uczniowski. Zajęcia pozalekcyjne Koła przedmiotowe i inne koła zainteresowań. Zajęcia rozwijające uczniów w ramach zajęć sportowych. Organizacja imprez szkolnych Wyjścia na spektakle. Spotkania z ciekawymi ludźmi. Warsztaty i plenery artystyczne. Wycieczki klasowe i międzyklasowe. Dyskoteki szkolne, bal gimnazjalny.
Organizacja świąt szkolnych, państwowych i środowiskowych. Organizacja Dnia Bez Agresji. Organizacja festiwali odkrywamy talenty. Organizacja i propagowanie olimpiad, konkursów i zawodów Udział w zawodach sportowych. Udział w konkursach wiedzy i umiejętności. Udział w olimpiadach przedmiotowych. 3. Działania skierowane do uczniów klas pierwszych Główne zadania do realizacji w klasie pierwszej to: Poznanie uczniów, ich potrzeb i możliwości rozwojowych Udzielanie wsparcia i pomocy w rozwiązywaniu pojawiających się trudności w nauce, komunikacji interpersonalnej oraz pomoc w adaptacji w nowym środowisku szkolnym Integracja zespołu klasowego oraz zespołu rodziców Wypracowanie form współpracy z rodzicami Przeciwdziałanie sytuacjom stresowym Zapoznanie ze szkołą i jej najbliższym otoczeniem. Klasowe zajęcia adaptacyjne i integracyjne. Uroczyste pasowanie na gimnazjalistę - Otrzęsiny. Kształtowanie oraz wzmacnianie poczucia własnej wartości, budowanie postaw empatii i zaufania Organizowanie imprez klasowych w celu bliższego poznania się (wycieczki, ogniska, dyskoteki, andrzejki, mikołajki). Organizowanie warsztatów tematycznych. Zintegrowanie zespołu klasowego Ustalenie z klasą kontraktu, który uwzględnia zasady obowiązujące obie strony uczeń-nauczyciel. Godziny wychowawcze poświęcone tematom związanym z zainteresowaniami uczniów. Rozwijanie u uczniów umiejętności radzenia sobie z presją rówieśników Godziny wychowawcze dotyczące asertywności, radzenia sobie w sytuacjach trudnych, Organizowanie imprez profilaktycznych. Kształtowanie umiejętności pracy w grupie Zajęcia z zakresu: -Komunikacji interpersonalnej. -Budowania zaufania do innych. -Poszanowania odmienności. Szerzenie wśród młodzieży znajomości prawa i wyrabianie nawyku jego poszanowania Spotkanie z pracownikiem KPP.
4. Działania skierowane do uczniów klas drugich Istotnymi tematami do realizacji w klasie drugiej są: Umiejętna współpraca z innymi Profilaktyka uzależnień Profilaktyka zachowań agresywnych Świadomość własnych możliwości i ich rozwijanie, koncentracja na samorozwoju Kształtowanie postaw asertywnych poprzez - sztukę odmawiania - wzajemnie wspieranie - werbalizację potrzeb Psychoedukacyjne zajęcia z asertywności. realizacja na lekcjach wychowawczych tematów o systemie wartości, kształtowaniu charakteru. Spotkania z pedagogiem i pracownikami PPP. Kształtowanie pozytywnego obrazu siebie poprzez: poznawanie swoich mocnych stron, docenianie własnych sukcesów Organizowanie kół zainteresowań umożliwiających uczniom rozwijanie talentów, umiejętności, uzdolnień. Promowanie sukcesów młodzieży poprzez system nagród, stypendia, dyplomy. Udział w organizacjach szkolnych i kołach zainteresowań. Uświadomienie młodzieży zagrożeń związanych z podejmowaniem zachowań ryzykownych, promocja zdrowia Omawianie tematyki dbałości o zdrowie na wszystkich zajęciach i przedmiotach. Projekcje filmów o tematyce profilaktycznej. Przygotowanie gazetek tematycznych. Omawianie tematyki akceptacji własnego ciała. Kształtowanie postawy tolerancji wobec innych zachowań i ludzi oraz kształtowanie umiejętności minimalizujących zachowania agresywne Uświadomienie obowiązku przestrzegania prawa i konsekwencji jego łamania Systematyczne przypominanie zasad obowiązujących w grupie i środowisku szkolnym. Omawianie tematyki tolerancji. Zajęcia poświęcone emocjom i radzeniu sobie z nimi. Rozmowy wspierające i kształtujące właściwe zachowania. Omawianie tematyki agresji i przemocy. Spotkania z funkcjonariuszem KPP. Doraźne interwencje funkcjonariuszy KPP w sytuacjach kryzysowych.
5. Działania skierowane do uczniów klas trzecich Istotnymi elementami działań do realizacji w klasie trzeciej są: Podejmowanie przez młodzież decyzji o wyborze kierunku swojego kształcenia, czyli pierwszej decyzji zawodowej. Radzenie sobie ze stresem w obliczu egzaminu gimnazjalnego. Profilaktyka uzależnień: nikotyna, alkohol, narkotyki, komputer, dopalacze Efektywne uczenie się. Kształtowanie odpowiedzialności za siebie i innych, za podejmowane decyzje i zachowania Kształtowanie właściwych postaw wobec uzależnień Przygotowanie uczniów do wyboru szkoły ponadgimnazjalnej Godziny wychowawcze dotyczące właściwych wyborów. Działalność w organizacjach szkolnych i kołach zainteresowań. Zajęcia wychowawcze. Akcje profilaktyczne (spektakle, gazetki, warsztaty, filmy, spotkania). Informowanie o społecznych i zdrowotnych skutkach uzależnień, zwalczanie mitów na temat zachowań ryzykownych. Filmy o uzależnieniach, dyskusje na godzinach wychowawczych. Spotkania z doradcą zawodowym - warsztaty zawodoznawcze. Udział w akcjach w dniach otwartych szkół. Udostępnianie informacji o szkolnictwie ponadgimnazjalnym. Organizowanie spotkań z przedstawicielami innych szkół, prezentującymi swoje oferty edukacyjne. Zajęcia na temat wypełniania podań do szkół ponadgimnazjalnych w systemie elektronicznym. Kształtowanie kompetencji radzenia sobie ze stresem Omawianie tematyki stresu na lekcjach wychowawczych. Warsztaty radzenia sobie ze stresem. Kształtowanie kompetencji efektywnego uczenia się Trening technik uczenia się. 6. Działania skierowane do nauczycieli Bieżąca aktualizacja wiedzy z zakresu funkcjonowania oświaty Udostępnienie tekstów oraz omówienie najważniejszych ich zapisów. Monitorowanie potrzeb Rozmowy i konsultacje indywidualne, dyskusje podczas
nauczycieli w zakresie doskonalenia umiejętności wychowawczych zebrań rady pedagogicznej. Anonimowe sondaże ankietowe Bieżąca współpraca w zespole wychowawczym. Zwiększenie konsekwencji i ujednolicenie oddziaływań wychowawczych. Psychoedukacja Umożliwienie udziału w różnych zewnętrznych formach szkoleniowych. Organizowanie warsztatów umiejętności wychowawczych w ramach WDN. Udostępnianie literatury z zakresu problematyki okresu dorastania. Udzielanie wsparcie w sytuacjach kryzysowych i konfliktowych Organizowanie spotkań mediacyjnych z rodzicami i uczniami (kuratorami, pracownikami KPP). Pomoc w konstruowaniu kontraktów wychowawczych z klasą lub uczniem i jego rodzicami. Pomoc w rozwiązywaniu bieżących problemów wychowawczych. 7. Działania skierowane do rodziców Monitorowanie potrzeb i oczekiwań rodziców wobec sytuacji wychowawczoprofilkatycznej szkoły Zapoznanie rodziców z aktami normującymi pracę szkoły (statut szkoły, regulaminy, procedury, niniejszy program) Rozmowy i konsultacje indywidualne. Dyskusje podczas wywiadówek klasowych. Anonimowe sondaże ankietowe. Bieżąca współpraca z radą rodziców. Udostępnianie tekstów oraz omawianie najważniejszych ich zapisów podczas wywiadówek klasowych. Funkcjonowanie dziennika librus oraz strony internetowej szkoły udostępniającej dokumenty i komunikaty. Psychoedukacja Wykłady i prelekcje, warsztaty o tematyce wychowawczej z udziałem specjalistów. Udostępnianie literatury z zakresu problematyki z zakresu okresu dorastania. Kierowanie do placówek pomocowych. Umożliwienie rodzicom współdziałania i decydowania w zakresie życia szkoły Zapraszanie rodziców do współorganizowania lekcji wychowawczych, imprez i uroczystości klasowych oraz ogólnoszkolnych zajęć pozalekcyjnych. Organizowanie spotkań o charakterze mediacyjnym (uczeń, nauczyciel, rodzic). Podziękowania kierowane do rodziców za aktywny udział w życiu szkoły oraz listy gratulacyjne za osiągnięcia, sukcesy ich dzieci.
EWALUACJA PROGRAMU Program będzie podlegał metodycznej ocenie skuteczności. Działania wychowawczoprofilaktyczne zakładają powodowanie pozytywnych zmian w wiedzy, postawach i zachowaniach młodych ludzi. Niezbędne więc będzie sprawdzanie, czy zmiany te rzeczywiście zachodzą i czy program jest pożądany. Należy sprawdzać, czy zrealizowano zakładane cele wychowawczoprofilaktyczne i w jakim zakresie, co ułatwiło, a co utrudniło realizację. Taka kontrola umożliwi podjęcie decyzji o zakończeniu programu, kontynuacji lub wprowadzeniu korekt podnoszących jego jakość. Sposoby ewaluacji: - obserwacja - wywiad - ankiety diagnostyczne dla uczniów, rodziców i nauczycieli - wystawy prac - ankiety ewaluacyjne - raporty wychowawców klas - sprawozdania pedagoga - sprawozdanie pielęgniarki szkolnej - raport końcowy.