SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO GIMNAZJUM NR l IM. KRÓLA JANA KAZIMIERZA W RAJCZY NA ROK SZKOLNY 2011/ WSTĘP

Transkrypt

1 1 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO GIMNAZJUM NR l IM. KRÓLA JANA KAZIMIERZA W RAJCZY NA ROK SZKOLNY 2011/ WSTĘP Szkolny Program Wychowawczo-Profilaktyczny realizowany w roku szkolnym 2010/2011 poddano niewielkiej modyfikacji, którą uzasadnia aktualna sytuacja wychowawcza w szkole oraz wytyczne zawarte w nowej podstawie kształcenia ogólnego. Potrzeby i zasoby szkoły-z zakresu wychowania i profilaktyki-diagnozowane są corocznie na podstawie: Ankiety zapoznawczo-rozpoznawczej realizowanej w klasach pierwszych. Rozmów indywidualnych i wywiadów prowadzonych z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami. Bieżących obserwacji zachowań uczniów na lekcjach, podczas przerw, zajęć świetlicowych i pozalekcyjnych, także na wycieczkach oraz imprezach pozaszkolnych. Analizy niepowodzeń szkolnych dokonywanej systematycznie, nie rzadziej niż po zakończeniu każdego śródrocza. Analizy dokumentacji dotyczącej diagnozowania, monitorowania oraz podejmowania interwencji wychowawczej, którą stanowią dzienniki lekcyjne, klasowe zeszyty uwag, protokoły posiedzeń zespołu wychowawczego, dokumentacja pedagoga szkolnego, notatki służbowe, indywidualnie zawierane kontrakty. Wnikliwa analiza posiadanych informacji pozwoliła wyłonić podstawowe problemy występujące w szkole, którymi są: naruszenia dyscypliny szkolnej, agresja i przemoc rówieśnicza, wagary, zachowania ryzykowne-palenie papierosów, alkoholizowanie się, brak kultury osobistej u niektórych uczniów. Analizując zagrożenia wśród uczniów i ich rodziców uwzględniono również problemy istniejące w środowisku lokalnym. W gminie Rajcza występuje zagrożenie bezrobociem. Dorośli-rodzice naszych uczniów podejmują pracę zarobkową na terenie państw Zjednoczonej Europy. Niesie to za sobą szereg negatywnych konsekwencji związanych z realizacją podstawowych funkcji rodziny. W związku z tym wyróżniliśmy następujące obszary problemowe: bezrobocie i zubożenie rodzin, niska samoocena dzieci i ich rodziców, deprywacja kulturowa, zaburzone więzi rodzinne, a tym samym wpływy wychowawcze środowiska rodzinnego, brak motywacji do nauki.

2 2 2. Podstawa prawna 1. Konwencja o Prawach dziecka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989r., ratyfikowana przez Polskę 30 kwietnia 1991r. 2. Program Polityki Prorodzinnej państwa przyjęty w dniu 17 listopada 1998r. przez Komitet Społeczny Rady Ministrów. 3. Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. 4. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego dnia 19 sierpnia 1994r. 5. Ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. 6.Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii. 7. Rozporządzenie MENiS z dnia 23 grudnia 2008r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. 8. Rozporządzenie MENiS z dnia 12 sierpnia 2002r. w sprawie nauczania treści wiedzy o życiu seksualnym, określonych w podstawie programowej jako zajęcia edukacyjne: wychowanie do życia w rodzinie 9. Statut Publicznego Gimnazjum nr 1 w Rajczy. 10. Program Wychowawczy Publicznego Gimnazjum nr 1 w Rajczy.

3 3 3. Nowa podstawa programowa a program profilaktyczny. Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez: 1. Szkolny zestaw programów nauczania, który obejmuje całą działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego. 2. Program wychowawczy szkoły, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i jest realizowany przez wszystkich nauczycieli. 3. Program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy szkoły oraz program profilaktyki tworzą wspólną całość. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły, jak każdego nauczyciela. W preambule do nowej podstawy programowej akcentuje się wyraźnie role szkoły w edukacji zdrowotnej, która realizowana jest przez nauczycieli wielu przedmiotów. Celem edukacji zdrowotnej jest kształtowanie u uczniów umiejętności dbania o zdrowie własne i innych ludzi, i tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu. Obecna podstawa programowa w III i IV etapie edukacyjnym jest zgodna z modelem zalecanym przez WHO, w którym to modelu wiodącym przedmiotem jest wychowanie fizyczne oraz wymagania dotyczące zdrowia włączone do wielu przedmiotów. Podkreśla się, że dotychczas zaniedbanym obszarem edukacji zdrowotnej były zagadnienia zdrowia psychospołecznego, w tym umiejętności życiowe( osobiste i społeczne), dlatego tez obecnie rozszerza się edukacje zdrowotna o te aspekty. W okresie nauki w szkole kształtują się zachowania zdrowotne: - prozdrowotne- zasoby ( kapitał) dla zdrowia - antyzdrowotne- ryzyko dla zdrowia, większość problemów zdrowotnych młodych ludzi jest związana z zachowaniami zdrowotnymi. Istotą edukacji zdrowotnej i profilaktyki wg. nowej podstawy programowej jest nie tylko przekazywanie wiedzy, ale kształtowanie: - właściwych postaw wobec zdrowia - umiejętności życiowych umożliwiających uczniom (teraz i w przyszłości) dokonywanie wyborów sprzyjających zdrowiu oraz podejmowaniu działań na rzecz zdrowia własnego, innych ludzi oraz tworzenia zdrowego środowiska. Umiejętności życiowe (psychospołeczne) sprzyjają pozytywnym zachowaniom przystosowawczym, dzięki którym możemy sobie radzić z zadaniami i wyzwaniami codziennego życia. Umiejętności uwzględnione w nowej podstawie programowej: - pozytywne myślenie, budowanie poczucia własnej wartości, wiary w siebie. - podejmowanie decyzji - utrzymywanie dobrych relacji z innymi, dawanie i przyjmowanie wsparcia. - rozwiązywanie problemów. - gospodarowanie czasem. - radzenie sobie z presją, krytyką, negatywnymi emocjami, stresem.

4 4 ZAŁOŻENIA OGÓLNE I CELE PROGRAMU Celem oddziaływań naszej szkoły jest dążenie do wszechstronnego rozwoju osobowego ucznia poprzez rozbudzanie zainteresowania światem, kształcenie umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów, wspieranie w przygotowaniu do uczestnictwa w życiu rodzinnym, zawodowym, kulturalnym. Zgodnie z przyjętymi przez nas zasadami: 1. Uważamy, że człowiek jest najwyższą wartością. 2. Każdy członek szkolnej społeczności ma takie same prawa i obowiązki. 3. Szanujemy odmienność poglądów, opinii i religii. 4. Dbamy o rozwój intelektualny, psychiczny, społeczny, zdrowotny i etyczny. 5. Popieramy wszelkie działania oparte na zasadach partnerskich. 6. Stopniowo przygotowujemy do samokształcenia i samowychowania, kultywujemy tradycje regionu i kraju. 7. Dbamy o zdrowie i bezpieczeństwo uczniów i pracowników. FILARAMI SZKOLNYCH ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZO- PROFILAKTYCZNYCH SĄ: INFORMACJA-dostarczanie informacji na temat celów i treści kształcenia oraz efektów pracy, jasne kryteria oceniania, wskazywanie mocnych i słabych stron ucznia. KOMUNIKOWANIE SIĘ-wyrażanie emocji, inicjowanie dyskusji umożliwiającej wyrażanie własnych poglądów, szczerość i otwartość dyskusji, podejmowanie tematów trudnych dotyczących jednostki i grupy. WSPÓŁDZIAŁANIE- podejmowanie współpracy z uczniem i jego rodzicami, wspólne rozwiązywanie problemów i konfliktów, inspirowanie współpracy między uczniami. MODELOWANIE-bycie wzorem, autorytetem dla ucznia, wskazywanie reguł i norm postępowania na lekcji, w szkole, w otoczeniu innych ludzi. DOŚWIADCZENIE-stwarzanie różnorodnych sytuacji wychowawczych, aktywne i refleksyjne pełnienie ról w klasie i szkole, dzielenie się efektami własnej pracy z innymi. MOŻLIWOŚCI WYBORU-stwarzanie warunków do wyboru różnej aktywności przez ucznia oraz różnych strategii umożliwiających mu uzyskiwanie wyników adekwatnych do możliwości rozwojowych.

5 5 ZAKRES ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNYCH Działania adresowane do wszystkich uczniów Zapoznanie uczniów z obowiązującymi regulaminami, w tym prawami obowiązkami ucznia Tworzenie bezpiecznego, wolnego od agresji, przemocy i uzależnień środowiska wychowawczego szkoły Propagowanie szacunku dla kultury i tradycji oraz zdrowego stylu życia Propagowanie kulturalnego zachowania wobec rówieśników i osób starszych Omówienie na lekcjach wychowawczych organizacji roku szkolnego, podstawowych zapisów Statutu, WSO i Szkolnego Programu Profilaktyki, Zapoznanie uczniów z działalnością samorządu szkolnego. Zapoznanie uczniów z punktami Statutu dotyczącymi zakazu używania środków uzależniających, opuszczania szkoły podczas zajęć lekcyjnych oraz procedurami interwencji szkoły w sytuacjach ryzykownych zachowań uczniów, Systematyczna kontrola boiska, toalet i pomieszczeń szkoły w ramach dyżurów pełnionych przez nauczycieli, Przestrzeganie zakazu stosowania agresji oraz zażywania środków uzależniających podczas wszystkich imprez szkolnych, Stosowanie procedur przewidzianych odpowiednio do ryzykownych zachowań uczniów, Kształtowanie postawy poszanowania mienia szkolnego przez uczniów, zapobieganie demolowaniu pomieszczeń i sprzętu szkolnego. Kultywowanie tradycji i obrzędowości narodowej, lokalnej i szkolnej, Omawianie tematyki z tego zakresu na lekcjach wychowawczych, Zachęcanie młodzieży do udziału w akcjach profilaktycznych {Dzień bez Papierosa, Światowy Dzień Walki z AIDS itp.), Poznanie przyczyn powstawania nowotworów złośliwych i profilaktyka chorób nowotworowych, Organizowanie spotkań ze specjalistami z zakresu profilaktyki uzależnień, Organizowanie szkolnych kampanii, debat i konkursów na temat zbierania i segregowania odpadów, udział w akcji Sprzątanie Świata, Poznanie zasad zdrowego odżywiania się, Opracowywanie gazetek tematycznych, plakatów, ulotek itp. Przeprowadzenie zajęć integrujących zespoły klasowe, Przeprowadzenie zajęć na temat kultury komunikowania się, nieużywania wulgaryzmów, Egzekwowanie norm postępowania wobec rówieśników i pracowników szkoły. Term. Real. Przew. SU IX IX Nauczyciele Uczniowie Dyr., Uczniowie XI-VI XI-VI Wych. Ped. n-le śwetl. XII, VI Pielęgniarka szk. X, III-Y Dyr., wych. Ped. XII, V Wych., n-ie świetl., Ped. XII,V IX VI Naucz. Świetl. Uczniowie

6 6 Działania alternatywne adresowane do wszystkich uczniów Zajęcia pozalekcyjne przeznaczone są dla uczniów pragnących wspólnie z nauczycielem poszerzyć swoje wiadomości i umiejętności w zakresie jednego przedmiotu lub innej dziedziny aktywności. Celem zajęć jest: rozbudzanie i kształtowanie zainteresowań uczniów, poszerzanie wiedzy uczniów poza zakres przewidziany w programie nauczania, rozwijanie uzdolnień uczniów, udzielanie pomocy edukacyjnej uczniom napotykającym na trudności w uczeniu się, zagospodarowanie wolnego czasu ucznia. W zajęciach pozalekcyjnych typu: kółka zainteresowań, zajęcia świetlicowe, korekcyjnokompensacyjne biorą udział, za zgodą rodziców, uczniowie zainteresowani przedmiotem lub zakwalifikowani przez nauczyciela do odpowiedniej formy pomocy psychologicznopedagogicznej. W pozalekcyjnych zajęciach sportowych uczestniczą uczniowie z predyspozycjami do uprawiania określonej dyscypliny sportowej, wyznaczeni przez nauczycieli wychowania fizycznego, zajęciach rekreacyjno-sportowych biorą wszyscy chętni uczniowie, w tym nie mający predyspozycji do udziału w sekcjach specjalistycznych. Praca w organizacjach działających szkole Zajęcia pozalekcyjne Organizacja imprez masowych Organizacja i propagowanie olimpiad, konkursów i zawodów Samorząd uczniowski. Kła przedmiotowe, SKS, Grupa Teatralna EFFATHA, Zespół Regionalny RAJCUSIE. Wjazdy na spektakle filmowe, Spotkania z ciekawymi ludźmi, Plenery i warsztaty artystyczne, Wycieczki klasowe i międzyklasowe, Dyskoteki szkolne, w tym z udziałem absolwentów i rodziców, Organizacja świąt szkolnych, państwowych, środowiskowych, kiermaszy i festynów Udział w zawodach sportowych, Udział w konkursach wiedzy i umiejętności, Udział w konkursach przedmiotowych. Termin Real. Przew. SU N-le N-le w.f. Naucz. Prowadzący zaj. pozalekcyjne N-le. pol., hist. N-le plast. Wychów. Wych., SU, rodzice Dyr., wych. pedagog N-le w.f. N-le przedm.

7 7 Działania skierowane do uczniów klas pierwszych Główne zadania do realizacji w klasie pierwszej to: poznanie uczniów, ich potrzeb i możliwości rozwojowych, udzielanie wsparcia i pomocy w rozwiązywaniu pojawiających się trudności w nauce, komunikacji interpersonalnej, integracja zespołu klasowego oraz zespołu rodziców, wypracowanie form współpracy z rodzicami. Przeciwdziałanie sytuacją stresowym Kształtowanie oraz wzmacnianie poczucia własnej wartości, budowanie postaw empatii i zaufania Zintegrowanie zespołu klasowego Zapoznanie się ze szkołą, jej najbliższym otoczeniem, Klasowe zajęcia adaptacyjne, w tym NOC INTEGRACYJNA dla wszystkich pierwszoklasistów, Otrzęsiny organizowane przez uczniów klas drugich, Uroczyste pasowanie na gimnazjalistę Organizowanie imprez klasowych w celu bliższego poznania się (wycieczki, ogniska, dyskoteki, andrzejki, mikołajki). Ustalenie z klasą kontraktu, który uwzględnia zasady obowiązujące obie strony uczeń-nauczyciel, Godziny wychowawcze poświęcone tematom związanym z zainteresowaniami uczniów. Termin real., IX, SU Wych., Ped. IX-X Wych. ped. Rozwijanie u uczniów umiejętności radzenia sobie z presją rówieśników Kształtowanie umiejętności pracy w grupie Godziny wychowawcze dotyczące asertywności i radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Zajęcia z zakresu: komunikacji interpersonalnej, budowania zaufania do innych, poszanowania odmienności, wdrażanie do zachowania bezpieczeństwa w szkole i poza nią., Wych.,. Nauczyciele przedmiotów

8 8 Działania skierowane do uczniów klas drugich Istotnymi tematami do realizowania w klasie drugiej są: umiejętna współpraca z innymi, profilaktyka uzależnień, profilaktyka zachowań agresywnych. Kształtowanie postaw asertywnych poprzez: sztukę odmawiania, wzajemne wsparcie, werbalizację potrzeb. Psychoedukacyjne zajęcia z asertywności, Realizacja na lekcjach wychowawczych tematów o systemie wartości, kształtowaniu charakteru, Spotkania z pedagogiem lub psychologiem, Konkursy, projekcje filmowe i ich omawianie. Termin real. Kształtowanie pozytywnego obrazu siebie poprzez: poznawanie swoich mocnych stron, docenianie własnych sukcesów Organizowanie kół zainteresowań umożliwiających uczniom rozwijanie talentów, umiejętności, uzdolnień, Promowanie sukcesów młodzieży (artystycznych, naukowych, sportowych) poprzez nagrody, dyplomy, pochwały, Działalność w organizacjach szkolnych i kołach zainteresowań. Uświadamianie młodzieży zagrożeń związanych z podejmowaniem zachowań ryzykownych, promocja zdrowia Omawianie tematyki dbałości o zdrowie na wszystkich zajęciach i przedmiotach, Udział w ogólnopolskich programach, np. Trzymaj formę", Projekcje filmów o tematyce profilaktycznej, Przygotowywanie gazetek tematycznych dotyczących akcji: Dzień bez Papierosa, Światowy Dzień Walki z AIDS, Agresji-STOP itp. Hig. szkolna, SU XII,V

9 Działania skierowane do uczniów klas trzecich Istotnymi elementami działań do realizacji w klasie trzeciej są: podejmowanie przez młodzież decyzji o wyborze kierunku swojego kształcenia, czyli pierwszej decyzji zawodowej, egzamin gimnazjalny. 9 Kształtowanie odpowiedzialności za siebie i innych, za podejmowane decyzje i zachowania Szerzenie wśród młodzieży znajomości prawa i wyrabianie nawyku poszanowania go Kształtowanie właściwych postaw wobec uzależnień Kształtowanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy Przygotowanie uczniów do wyboru szkoły ponadgimnazjalnej Godziny wychowawcze dotyczące właściwych wyborów, Działalność w organizacjach szkolnych i kołach zainteresowań. Spotkania z policją, prawnikiem, kuratorem sądowym, Godziny wychowawcze dotyczące obowiązków człowieka oraz odpowiedzialności za ich lekceważenie. Informowanie o społecznych i zdrowotnych skutkach uzależnień, zwalczanie mitów na temat zachowań ryzykownych, w tym uzależnień, Filmy o uzależnieniach, dyskusje na godzinach wychowawczych. Pogadanka i instruktaż udzielania pierwszej pomocy w przypadku zagrożenia życia, Prawidłowe zasady zachowania się w czasie pożaru, Udział w konkursach wiedzy pożarniczej i próbnych alarmach. Spotkania z doradcą zawodowymwarsztaty zawodoznawcze Udział w akcjach: Dzień Otwartej Szkoły, Targi Edukacyjne, Udostępnianie informacji o szkolnictwie ponadgimnazjalnym (gazetki tematyczne, informatory) oraz pomoc w kompletowaniu dokumentacji, Organizowanie różnego rodzaju próbnych" egzaminów zewnętrznych i wewnętrznych. Termin real. Wychow, X, II, IV SU, RR Pielęgniarka Nauczyciel ed. dla bezpiecz. IX - VI X-V Nauczyciele III

10 10 Działania skierowane do rodziców Termin real. Monitorowanie potrzeb i oczekiwań rodziców wobec programu profilaktyki szkoły Zapoznanie rodziców ze Statutem Szkoły, podstawowymi regulaminami oraz szkolnym programem profilaktyki Psychoedukacja Umożliwienie rodzicom aktywnej działalności i współdecydowania o życiu szkoły Rozmowy i konsultacje indywidualne, dyskusje podczas wywiadówek klasowych, anonimowe sondaże ankietowe, bieżąca współpraca z Radą Rodziców. Udostępnianie tekstów oraz omówienie najważniejszych z nich, zapisów podczas wywiadówek klasowych, Udostępnianie Statutu i regulaminów przez szkolna bibliotekę. Wykłady i prelekcje o tematyce wychowawczej z udziałem pedagoga, psychologa, Warsztaty umiejętności wychowawczych, Udostępnianie literatury z zakresu problematyki okresu dorastania. Zapraszanie rodziców do współorganizowania lekcji wychowawczych, imprez i uroczystości klasowych, ogólnoszkolnych oraz zajęć pozalekcyjnych, Organizowanie spotkań o charakterze mediacyjnym uczeń- nauczyciel- rodzic, Podziękowania w formie: listów, dyplomów, podziękowań na forum klasy, szkoły, również w formie wybranej przez uczniów, zapis w Kronice Szkoły. IX IX - VI