PODSTAWA PRAWNA: o Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989r. o Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. o Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty ( Dz. U. z 1996r. nr 67, poz. 329 z póź. zm.). o Ustawia z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. nr 35, poz. 230 z p. zm.), nowelizacja z dnia 12 września 1996r. (Dz. U. nr 127, poz. 593). o Ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych o Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. nr 179, poz. 1485 ze zm.), o Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. poz.977 z dnia 30 sierpnia 2012r. z późniejszymi zmianami). o Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013r w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach Dz.U. 2013 poz. 532. o Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. 2015 poz. 1113 o Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. z 2015 r. poz. 1249) 1
DOKUMENTY WEWNĘTRZNE: Statut Szkoły Koncepcja pracy szkoły Program Wychowawczy Szkoły. Plan działań wychowawczych dla poszczególnych klas WSTĘP Profilaktyka szkolna to działania mające na celu zapobieganie niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowaniu się uczniów. Obejmuje eliminowanie czynników zachowań ryzykownych oraz wzmacnianie działań chroniących przed sytuacjami, które w jakikolwiek sposób zagrażają prawidłowemu rozwojowi uczniów. Szkolny program profilaktyczny jest uzupełnieniem programu wychowawczego szkoły. Program profilaktyczny w szkole podstawowej w Rzuchowie jest wynikiem diagnozy, w której uwzględniono potrzeby rozwojowe uczniów wynikające ze specyfiki środowiska, podlega monitorowaniu i ewaluacji, zostaje wprowadzony po uchwaleniu przez Radę Pedagogiczną i Komitet Rodzicielski. Jego realizacja spoczywa na wszystkich nauczycielach i pracownikach szkoły we współpracy ze specjalistami z Poradni Psychologiczno Pedagogicznej i innych instytucji działających na rzecz dziecka i rodziny. DIAGNOZA Diagnoza środowiska szkolnego została opracowana na podstawie: rozmów z nauczycielami, wychowawcami klas na temat problemów wychowawczych w danej klasie i funkcjonowania uczniów wyników ankiet przeprowadzonych wśród uczniów, nauczycieli, rodziców 2
obserwacji zachowań uczniów wniosków dotyczących pracy szkoły wypracowanych podczas posiedzeń Rady Pedagogicznej analizy dokumentacji szkolnej (dzienników lekcyjnych, klasowych zeszytów wychowawczych) dokumentacji pedagoga szkolnego Podstawowym celem badań było zebranie informacji dotyczących występowania i rozmiarów takich zjawisk jak: bezpieczeństwo uczniów w szkole i poza nią, trudności szkolnych uczniów, występowania przemocy i agresji jak również określenie stanu świadomości uczniów na temat zagrożeń, zachowań ryzykownych i zdrowego stylu życia oraz hierarchii ich wartości i więzi klasowych. Istotnym elementem diagnozy było rozpoznanie oczekiwań rodziców i nauczycieli wobec konstruowanego programu profilaktycznego oraz ocena efektywności dotychczas podejmowanych działań. Przeprowadzona diagnoza pokazała, że należy zwrócić uwagę na: budowanie społecznie akceptowanej hierarchii wartości ze zwróceniem uwagi na prawdomówność i szacunek dla innych, tolerancję i akceptację, uczenie realizowania własnych potrzeb z poszanowaniem drugiego człowieka i jego odmiennego zdania uczenie sposobów rozwiązywania problemów i panowania nad emocjami, rozwijanie umiejętności interpersonalnych oraz umiejętności współpracy eliminowanie konfliktów, zachowań agresywnych we wszystkich jej przejawach (agresji słownej, fizycznej, wulgaryzmów) dbałość uczniów o własne bezpieczeństwo w szkole i poza nią promowanie zdrowego stylu życia z uwzględnieniem zagrożeń płynących z internetu oraz nadmiernego korzystania z komputera, tabletu itp. skuteczniejsze przekazywanie informacji dot. zdrowego odżywiania (brak wzrostu zainteresowania uczniów zdrowym stylem życia) 3
CZYNNIKI RYZYKA W ŚRODOWISKU SZKOLNYM - skomplikowane sytuacje rodzinne (rodziny niepełne, zastępcze) - problemy emocjonalne, mały poziom umiejętności społecznych - niewłaściwe postawy rodzicielskie, brak należytego wypełniania obowiązków rodzicielskich - trudności szkolne uczniów, niska motywacja do nauki CZYNNIKI CHRONIĄCE W ŚRODOWISKU SZKOLNYM - alternatywne możliwości spędzania czasu wolnego, przynależność do kół zainteresowań, więzi rówieśnicze - brak akceptacji dla zachowań aspołecznych - praktyki religijne CELE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO Cel główny programu: Ochrona ucznia przed zagrożeniami rozwoju, zaspokajanie potrzeb psychicznych, uczenie umiejętności radzenia sobie z trudnościami w życiu, tworzenie szkoły przyjaznej uczniom, nauczycielom i rodzicom, kształtowanie kompetencji i odpowiedzialności dzieci w zakresie budowania postawy społecznie akceptowanej. 4
Cele szczegółowe programu: 1. Zapewnienie uczniom pomocy wychowawczej i terapeutycznej 2. Ochrona dzieci przed zdrowotnymi i społecznymi skutkami uzależnień 3. Promowanie zdrowego stylu życia 4. Dbałość o kulturę i piękno języka 5. Kształtowanie umiejętności interpersonalnych, a w szczególności umiejętności empatii, współpracy, tolerancji, komunikowania się oraz rozwiązywania konfliktów w sposób społecznie akceptowany 6. Wyuczenie asertywnej postawy 7. Doskonalenie umiejętności radzenia sobie z emocjami w relacjach z innymi osobami 8. Wyzwalanie naturalnej potrzeby wzajemnej pomocy 9. Doskonalenie umiejętności rodziców i nauczycieli w zakresie prowadzenia działalności profilaktycznej OCZEKIWANE EFEKTY: Uczeń w wyniku realizacji programu: - radzi sobie z przejawami przemocy, potrafi eliminować bądź minimalizować własne zachowania agresywne - uczeń wie jakie obowiązują normy i stara się je przestrzegać - potrafi być asertywny, umie powiedzieć NIE - zna swoją wartość, potrafi bazować na swoich mocnych stronach - zdaje sobie sprawę z zagrożeń współczesnego świata 5
- właściwie używa nowoczesnych technologii informacyjnej i multimedialnej - stara się o zdrowy styl życia (odżywianie, higiena, ruch, ograniczenie złych nawyków) - przestrzega kultury słowa, nie używa wulgaryzmów - odnosi się z szacunkiem do kolegów oraz innych osób, jest tolerancyjny wobec poglądów, odmiennego zdania - szanuje mienie kolegów i szkoły - wie jak sobie radzić ze stresem i sytuacjami trudnymi Rodzice w wyniku realizacji programu: - korzystają ze wsparcia instytucji profesjonalnych - potrafią wspierać dziecko w sytuacjach trudnych - są nastawieni na współpracę z wychowawcami i nauczycielami - są przekonani, że podejmowane wspólnie ze szkołą działania profilaktyczne stwarzają szansę na zapobieganie patologiom w rodzinie - starają się być wzorcem do naśladowania dla własnych dzieci Nauczyciele w wyniku realizacji programu: - posiadają wiedzę z zakresu profilaktyki oraz stosowania różnych form pomocy - lepiej komunikują się i współdziałają z uczniami i rodzicami - swoją postawą wpływają na właściwą postawę uczniów, mobilizując ich do bycia lepszym - kształtują właściwe postawy u uczniów wobec zdrowia fizycznego i psychicznego - udzielają pomocy i wsparcia w prawidłowym rozwoju emocjonalnym i społecznym - rozwijają pasje i zainteresowania uczniów 6
FORMY REALIZACJI PROGRAMU Program profilaktyczny realizowany jest podczas: - zajęć przedmiotowych - godzin wychowawczych - zajęć z pedagogiem szkolnym - zajęć warsztatowych prowadzonych przez specjalistów dla uczniów i rodziców - zajęć pozalekcyjnych rozwijających zainteresowania - konkursów, wycieczek - imprez okolicznościowych - wykonywania gazetek klasowych i szkolnych 7
PLAN DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH W SZKOLE PODSTAWOWEJ W RZUCHOWIE I. Przeciwdziałanie agresji, rozwijanie umiejętności rozwiązywania konfliktów, podnoszenie kultury słowa Lp. Działania Osoba odpowiedzialna Termin 1. Zapoznanie uczniów ze zbiorem norm i zasad, pogadanki i warsztaty w wychowawcy, nauczyciele, wrzesień klasach dotyczące norm społecznych, ich przestrzegania przez uczniów i respektowania. pedagog szkolny 2. Diagnozowanie zjawiska agresji w szkole poprzez obserwację środowiska wychowawcy, nauczyciele, cały rok szkolny szkolnego, ankiety dotyczące zjawiska agresji i przemocy w szkole. pedagog szkolny 3. Dostarczanie wiedzy teoretycznej na temat agresji i sposobów radzenia sobie z agresją własną i innych. Pokojowe rozwiązywanie konfliktów (warsztaty, pogadanki, pogadanki z przedstawicielami Straży wychowawcy, pedagog, Policja, Straż Miejska wg planu pracy szkoły, planu pracy pedagoga i wychowawców klas Miejskiej i Policji -uświadomienie uczniom odpowiedzialności prawnej za stosowanie przemocy). 4. Uwrażliwienie na dostrzeganie przemocy w środowisku rówieśniczym oraz nauczyciele, pedagog cały rok szkolny unikanie sytuacji sprzyjających powstawaniu agresji. Kształcenie umiejętności radzenia sobie ze złością w sposób konstruktywny. Uczenie właściwej reakcji na dostrzeganą agresję. Obserwacja uczniów podczas 8
przerw, interwencje wychowawcze, reagowanie na każde zachowanie agresywne ucznia (kontrakty indywidualne, rozmowy, karty oceny zachowania ucznia). Prowadzenie zajęć integrujących zespoły klasowe i całą społeczność szkolną. Wprowadzenie pojęć tolerancja i akceptacja. 5. Kształtowanie kulturalnych zachowań w relacjach z innymi ludźmi, eliminowanie wulgaryzmów. 6. Realizacja punktowego systemu oceny zachowania ucznia zawartego w statucie szkoły. 7. Stała kontrola zachowań pozytywnych i negatywnych (analiza wpisów w karcie oceny zachowania ucznia). wychowawcy, nauczyciele, pedagog nauczyciele, pedagog wychowawcy, nauczyciele, uczniowie wychowawcy, nauczyciele, pedagog wg potrzeb cały rok szkolny cały rok szkolny, na bieżąco na bieżąco 9
II. Dbałość uczniów o własne bezpieczeństwo w szkole i poza nią Lp. Działania Osoba odpowiedzialna Termin 1. Pogadanki, warsztaty dotyczące rozpoznawania zagrożeń w szkole i poza nią oraz zachowań mających na celu przewidywanie niebezpieczeństw i zapobieganie im. wychowawcy na bieżąco 2. Prelekcje dla wszystkich klas: Bezpieczna droga do szkoły, Bezpieczne ferie, Bezpieczne wakacje Zorganizowanie kursu i egzaminu na kartę rowerową 3. Bezpieczeństwo w sieci (net etykieta, cyberprzemoc, Dzień Bezpiecznego Internetu, negatywny wpływ gier komputerowych, uzależnienie od komputera, internetu, gazetki ścienne) Organizacja prelekcji dla rodziców 4. Zapoznawanie na bieżąco wszystkich uczniów z różnymi niebezpieczeństwami tj. pożar i ewakuacja z budynku, właściwe korzystanie z różnych sprzętów i urządzeń elektrycznych, właściwe zachowanie na wycieczkach. Próbna ewakuacja 5. Umiejętność wzywania i udzielania pomocy w nagłych wypadkach (znajomość telefonicznych numerów alarmowych, sformułowanie informacji o wypadku). Akcja Bijemy rekord w resuscytacji wychowawcy, pedagog, wg harmonogramu policja, Straż Miejska nauczyciel zajęć technicznych nauczyciel informatyki, II wychowawcy pracownik PPP wg harmonogramu spotkań z rodzicami wychowawcy X dyrektor szkoły, nauczyciele Higienistka, nauczyciel zajęć na bieżąco, wg technicznych harmonogramu akcji 10
III. Promocja zasad zdrowego stylu życia Lp. Działania Osoba odpowiedzialna Termin 1. Fluoryzacja zębów higienistka wg terminarza 2. Kształtowanie postaw prozdrowotnych, pogadanki, warsztaty, akcje, wychowawcy, nauczyciele, cały rok szkolny konkursy klasowe: Trzymaj Formę, Śniadanie daje moc, Nie pal przy mnie proszę itp. pedagog 3. Organizacja Szkolnego Dnia Sportu promowanie ruchu fizycznego, nauczyciel wychowania V/VI zawody sportowe, pokaz talentów sportowych fizycznego, wychowawcy 4. Sporządzanie gazetek tematycznych na temat zdrowego trybu życia wychowawca I-III na bieżąco 5. Przekazywanie rodzicom, uczniom, wychowawcom ulotek informacyjno pedagog cały rok szkolny edukacyjnych dotyczących używek, udzielanie wsparcia. 6. Przeprowadzanie lekcji wychowawczych, pogadanek w klasach na temat szkodliwości palenia tytoniu, spożywania alkoholu, narkotyków, wychowawcy, pedagog szkolny na bieżąco, zgodnie z planem pracy pedagoga dopalaczy, napojów energetyzujących. 7. Zdrowe odżywianie lekcje warsztatowe o prawidłowości dziennego menu, konkursy, piramida zdrowego żywienia, akcje: Szklanka mleka, Owoce i warzywa w szkole Wyjazdy na basen wychowawcy, higienistka nauczyciel wychowania fizycznego cały rok szkolny wg harmonogramu wyjazdów 11
IV. Higiena zdrowia psychicznego oraz zapobieganie niepowodzeniom szkolnym uczniów Lp. Działania Osoba odpowiedzialna Termin 1. Zapewnienie alternatywnych możliwości spędzania czasu wolnego, działalność kół zainteresowań: kółko rekreacyjno-sportowe, kółko nauczyciele prowadzący cały rok szkolny, wg planu pracy kółek plastyczne, Sprawne rączki, kółko PCK, kółko przyrodnicze, kółko dziennikarskie, Eurożaczek, kółko biblijno liturgiczne. 2. Organizowanie pomocy psychologiczno pedagogicznej w szkole: dyrektor, pedagog, na bieżąco zajęcia dydaktyczno wyrównawcze, logopedyczne, dodatkowe z elementami terapii pedagogicznej. nauczyciele 3. Diagnozowanie i kierowanie uczniów do PPP pedagog, wychowawcy na bieżąco, wg potrzeb 4. Konsultacje i porady dla rodziców pedagog, wychowawcy na bieżąco, wg potrzeb 5. Motywowanie uczniów do pracy nad sobą (rozmowy indywidualne z nauczyciele, pedagog na bieżąco uczniami, z rodzicami); poznanie technik szkolnych jak się uczyć; pochwały za drobne sukcesy, wzmocnienia pozytywne. 6. Pomoc w odrabianiu zadań domowych, wspieranie uczniów w przezwyciężaniu własnych trudności i ograniczeń pedagog, wychowawca świetlicy, wychowawcy na bieżąco 12
EWALUACJA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO Program profilaktyczny poddawany jest ustawicznej ewaluacji i weryfikowany według potrzeb. Polega na zebraniu informacji o funkcjonowaniu programu profilaktycznego i wprowadzeniu zmian: - powołanie zespołu ds. ewaluacji - sporządzenie ankiet badających realizacje programu - indywidualne monitorowanie programu profilaktyki przez nauczycieli - analizowanie dokumentacji szkolnej Program profilaktyczny został przyjęty do realizacji uchwałą nr 1-2016/2017 z dnia 27 września 2016r... 13