Sylabus Wydział / Kierunek / Specjalność WYDZIAŁ NAUK o ZDROWIU WYDZIAŁ NAUK o ZDROWIU/Pielęgniarstwo INFORMACJE OGÓLNE Studia (odpowiednie podkreślić) I stopnia - stacjonarne I stopnia - niestacjonarne II stopnia - stacjonarne II stopnia niestacjonarne III stopnia - doktoranckie Podyplomowe Profil (odpowiednie podkreślić): ogólnoakademicki, praktyczny, praktyczno ogólnoakademicki. Obszar (odpowiednie podkreślić): nauk medycznych, nauk o zdrowiu, nauk o kulturze fizycznej Nazwa przedmiotu (zgodnie z obowiązującym Dydaktyka medyczna standardem i/lub zatwierdzonym planem ). Rodzaj przedmiotu (odpowiednie podkreślić): obowiązkowy, fakultatywny Język prowadzonych zajęć Polski Rok studiów/semestr I rok/i semestr Kod przedmiotu wg standardu A Jednostka organizacyjna prowadząca zajęcia Stopień/tytuł/nazwisko i imię osób realizujących przedmiot Przedmioty wprowadzające. Wymagania wstępne Punkty ECTS Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu tj. godziny kontaktowe z nauczycielem i samodzielna praca studenta. Nakład pracy studenta/bilans punktów ECTS (1 punkt ECTS = 25-30 godzin nakładu pracy studenta). Forma zajęć Katedra i Zakład Edukacji Medycznej Coll. Wrzoska, ul. Dąbrowskiego 79, Poznań Tel. 61 8546900 zpm@ump.edu.pl Osoba odpowiedzialna za przedmiot: Prof. dr hab. Ryszard Marciniak Pedagogika I r. s. I stopnia 1. Wykłady 10 0,5 2. Seminaria 30 1 3. Ćwiczenia 4. Zajęcia praktyczne 5. Prak zawodowe/staże 40 2 6. E-learning 7. Ogółem (godziny kontaktowe z 80 3,5 nauczycielem) 8. Samodzielna praca studenta -wpisać 95 3,5 formę: (samo: przygotowanie się do seminariów, przygotowanie do kolokwium i egzaminu, opracowanie scenariusza zajęć, przygotowanie prezentacji) Wykaz osób prowadzących zajęcia: Dr Leszek Rębała Dr Karolina Szczeszek Dr Anna Maria Stanek Należy wpisać liczbę punktów ECTS należną dla danego przedmiotu (wpisywane z planu studiów, matrycy) Całkowity nakład pracy studenta Liczba godzin ECTS 7 Forma zaliczenia przedmiotu (odpowiednie podkreślić) Egzamin Zaliczenie z oceną Zaliczenie 9. Łączny nakład pracy studenta 175 7 Cele przedmiotu (C) w zakresie: wiedzy (W), umiejętności (U), kompetencji społecznych (K) 1
Symbol celu C(W)1. C(W)2. C(W)3. C(U)1. C(U)2. C(U)3. Cele Posiadanie wiedzy dotyczącej podstawowych elementów systemu medycznego. Posiadanie wiedzy o procesach uczenia się i nauczania. Posiadanie podstawowej wiedzy z zakresu edukacji dorosłych i dzieci ze szczególnym uwzględnieniem edukacji zdrowotnej i działań edukacyjnych podejmowanych w zawodzie pielęgniarki. Analizowanie wybranych zasad, form i metod oraz kształtowanie umiejętności stosowania ich w praktyce. Analizowanie form i metod kontroli i oceny osiągnięć uczących się oraz kształtowanie umiejętności stosowania ich w działalności dydaktycznej. Projektowanie i przeprowadzenie zajęć dydaktycznych z zakresu pielęgniarstwa. C(K)1. Stosowanie strategii ustawicznego i doskonalenia we własnym rozwoju zawodowym. C(K)2. Rozwijanie umiejętności wykonywania określonych zadań zawodowych o charakterze edukacyjnym wspólnie z innymi przedstawicielami zawodów medycznych Przewidywane efekty studenta w zakresie wiedzy (W), umiejętności (U), kompetencji społecznych (K). Symbol efektu Przewidywane efekty studenta (EK): wiedza (W), umiejętności (U), kompetencje społeczne (K). Odniesienie do celów (symbol) EK (W)1 EK(W)2 EK (W)3 EK (W)4 EK(W)5 EK(W)6 EK(W)7 EK(W)8 EK(W)9 EK(W)10 EK (U)1 EK (U)2 EK (U)3 A.W.6. Różnicuje systemy przed- i podyplomowego pielęgniarek w krajach Unii Europejskich. A.W27. Charakteryzuje warunki organizowania i planowania działalności dydaktycznej. A.W28. Omawia cele i zadania dydak medycznej oraz medycznego. A.W29. Wyjaśnia genezę, rozwój i cechy nowoczesnego modelu nauczaniauczenia się. A.W30. Zna cele zawodowego (klasyfikacja, taksonomia, operacjonalizacja celów zawodowego). A.W31. Zna rolę treści oraz teorii ich doboru. A.W32. Wyjaśnia klasyfikację i zastosowanie metod nauczania w kształceniu medycznym. A.W33. Zna zasady pomiaru dydaktycznego, kontroli i oceny w procesie dydaktycznym. A.W34. Określa istotę, cele i uwarunkowania ustawicznego. A.W35. Wyjaśnia funkcjonowanie człowieka w aspekcie społecznym i psychicznym oraz mechanizmy powstania wybranych zaburzeń funkcjonowania jednostek. A.U11. Konstruuje plan doskonalenia podyplomowego oraz model kariery zawodowej. A.U22. Dobiera i ocenia formy i metody nauczania w pielęgniarstwie. A.U23. Planuje pomiar wyników nauczania i uczenia się. C(W)1. C(W)2., C(W)3., C(U)1., C(U)2. C(W)1., C(W)2. C(W)2. C(W)3. C(W)1. C(W)1., C(W)2., C(U)1., C(U)3. C(W)1., C(W)2., C(U)2., C(U)3. C(W)2.,. C(W)3. C(U)1, C(U)3. C(U)1, C(U)3. C(U)2, C(U)3. EK (K)1 EK (K)2 EK (K)3 EK (K)4 EK (K)5 EK (K)6 EK (K)7 AB.K1. Ponosi odpowiedzialność za udział w podejmowaniu decyzji zawodowych.. Krytycznie ocenia własne i cudze działania przy zachowaniu szacunku dla różnic kulturowych.. Rozwiązuje dylematy etyczne w organizacji pracy własnej i zespołu. AB.K.4. Przestrzega praw autorskich i praw podmiotu badań.. Ponosi odpowiedzialność za bezpieczeństwo własne i osób znajdujących się pod opieką. AB.K.6. Przestrzega zasad e zawodowej w relacji z pacjentem i zespołem terapeutycznym. AB.K.7. Dba o wizerunek własnego zawodu. Treści (TK): opis przedmiotu wynikający z obowiązującego standardu i/lub programu nauczania zatwierdzonego przez Radę WNoZ. Symbol treści Opis treści Forma realizacji treści Odniesienie do efektów (symbol) TP1 Dydaktyka medyczna jako szczegółowa dziedzina dydak Dydaktyka jako dział pedagogiki; dydaktyka medyczna jako dydaktyka szczegółowa. Podstawowe pojęcia dydak: Wykład/samo 2
uczenie się, nauczanie,, samo, ustawiczne, system. TP2 Współczesne tendencje w edukacji medycznej Tendencje w światowej i europejskiej edukacji medycznej: zmiany systemowe, globalizacja edukacji, nowe strategie, zmiany w organizacji. Kierunki modernizacji medycznego w świetle postulatów dot. w Unii Europejskiej. Wykład/samo A.W.6 A.W.34 TP3 Główne strategie medycznego: podające i aktywne Pojęcie strategia nauczania ; typy strategii. Cechy strategii podającej (tradycyjnej): postępowanie nauczyciela w przypadku nauczania podającego. Współczesne próby doskonalenia strategii podającej. Koncepcja aktywnego (poszukującego); podstawowe cechy aktywnego. Nauczanie problemowe (PBL) jako przykład podejścia aktywnego w nauczaniu. Uczenie się oparte na zadaniach. Dodatnie i ujemne cechy podejścia podającego i aktywnego w kształceniu medycznym. Wykład/samo A.W.29 TP4 Ewaluacja Pojęcie ewaluacja w kontekście systemu i osiągnięć uczących się. Rola ewaluacji w procesie medycznego; cele i funkcje ewaluacji w aspekcie zapewnienia jakości. Kontrola osiągnięć uczących się - pojmowanie kontroli w procesie ; przedmiot kontroli. Etapy i metody kontroli wyników medycznego. Funkcje kontroli w procesie : dydaktyczna, wychowawcza, diagnostyczna, selekcyjna, aktywizująca i metodyczna; kształtująca i sumująca funkcja kontroli. Proces kontroli; optymalizacja kontroli osiągnięć. um/samo A.W.33 A.U.23 TP5 Podające i aktywizujące metody nauczania Pojęcie metoda nauczania ; klasyfikacja metod nauczania; czynniki doboru metod nauczania. Cechy podających metod nauczania; strategia nauczania podającego a podające metody nauczania. Wybrane metody podające: wykład informacyjny, opis, instruktaż i pogadanka; zastosowanie metod podających w kształceniu medycznym. Cechy metod aktywizujących.; strategia aktywnego a A.W.32 3
aktywizujące metody nauczania; zadania nauczyciela w przypadku stosowania metod aktywizujących. Cechy wybranych metod aktywizujących: wykład problemowy, dyskusja dydaktyczna, analiza przypadków i metoda sytuacyjna; możliwość zastosowania metod aktywizujących w kształceniu medycznym. Drama w edukacji - cechy dramy, warunki dotyczące planowania dramy, grupy, infrastruktury dydaktycznej. Techniki dramy i wykorzystywanie ich w określonych sytuacjach dydaktycznych. Rodzaje dramy (socjodrama, dramoterapia, psychodrama) w działalności terapeutycznej pielęgniarki. Wykorzystanie dramy w edukacji zdrowotnej. TP6 Cele medycznego Regulacyjna funkcja celów, zachowanie celowe. Pojmowanie celów ; cele w systemie. Funkcje celów ; wpływ celów na dobór form i metod nauczania, cele jako podstawa kontroli osiągnięć uczących się. Cele rzeczowe i podmiotowe; cele ogólne i szczegółowe: ich cechy i funkcje. A.W.30 TP7 Komunikowanie się w sytuacji dydaktycznej: komunikowanie się werbalne Komunikowanie się (porozumiewanie się) jako wymiana informacji; cele komunikowania się. Model komunikowania się; proces komunikowania się i jego fazy. Wybrane zasady komunikowania się werbalnego zapewniające powodzenie w interakcji nauczyciel - uczeń". A.W.35 AB.K.1 TP8 Komunikowanie się w sytuacji dydaktycznej: komunikowanie się niewerbalne Cechy komunikacji niewerbalnej; związek komunikacji niewerbalnej i werbalnej. Środki komunikacji niewerbalnej: mimika, kontakt wzrokowy, ruchy głowy, gesty, postawa ciała, przestrzeń personalna, ubiór. Rola komunikacji niewerbalnej w sytuacji dydaktycznej. A.W.35 TP9 Kształcenie problemowe (PBL) PBL jako strategia szczegółowa w ramach aktywnego. Podstawowe cechy PBL: koncentracja na osobie uczącej się, uczenie się w małych grupach, problem jako bodziec inicjujący, tutoring, ukierunkowanie uczenia się przez uczących się. A.W.29 A.W.32 4
Organizacja zajęć dydaktycznych z przedmiotów medycznych z zastosowaniem PBL; zalety i wady stosowania PBL w kształceniu medycznym. TP10 Pielęgniarka w różnych rolach nauczycielskich Rola społeczno-zawodowa. Cechy roli nauczyciela. Role nauczyciela medycyny (wg AMEE) w obszarze: dostarczania informacji, modelowania ról, facylitacji, kontrolowania i oceniania, planowania i programowania nauczania, projektowania i wytwarzania mediów. Nauczyciel medycyny jako: wykładowca, nauczyciel czynności klinicznych, wzór na stanowisku pracy, wzór do naśladowania, facylitator, mentor, osoba, konstruktor programu nauczania, projektant kursu przedmiotowego, twórca mediów edukacyjnych, twórca przewodników dla uczących się. A.W.6 A.U.11 AB.K.1 AB.K.4 AB.K.6 AB.K.7 TP11 Zasady nauczania Pojmowanie zasad nauczania. Zasady nauczania w ujęciu R.H. Davisa, L.T. Alexandra i S.L. Yelona oraz w ujęciu Cz. Kupisiewicza. Rola zasad nauczania we współczesnej dydaktyce medycznej. Rola zasad nauczania w odniesieniu do nauczyciela i osoby uczącej się. Związek zasad nauczania i projektowania zajęć dydaktycznych z położnictwa. Analiza zasad nauczania w ujęciu Davisa, Alexandra i Yelona oraz Kupisiewicza. Zasady nauczania jako środek zapewniania sukcesu w nauczaniu. TP12 Style uczenia się i style nauczania Pojęcie stylu uczenia się. Styl uczenia się a przyswajanie, porządkowanie i przetwarzanie informacji oraz warunki uczenia się. Klasyfikacje stylów uczenia się. Style uczenia się wg P. Honeya i A. Mumforda; klasyfikacja VARK. Styl uczenia się a styl nauczania. Braki koncepcji stylów uczenia się. Autodiagnoza stylu uczenia się. Pojęcie styl nauczania.klasyfikacja stylów nauczania: styl ekspercki, demonstrujący, ułatwiający i delegujący (A. Grash); styl kierowniczy, terapeutyczny i wyzwalający (D. Fenstermacher i J.F. Solis); styl demokratyczny, autokratyczny i liberalny. Dodatnie i ujemne konsekwencje stosowania określonego stylu nauczania. A.W.29 TP13 Formułowanie operacyjnych celów A.W.30 5
Relacje ogólnych i szczegółowych celów. Formalna postać ogólnych i szczegółowych celów z zakresu medycyny. Operacjonalizacja celów szczegółowych z dziedziny pielęgniarstwa. TP14 Zastosowanie taksonomii celów Pojęcie taksonomia w dydaktyce. Taksonomia celów B. Niemierki, poziomy i kategorie taksonomiczne; taksonomia B.S. Blooma. Praktyczne zastosowanie taksonomii celów poznawczych. A.W.30 TP15 Nauczanie w małych grupach Pojęcie mała grupa ; znaczenie nauczania w małej grupie. Cechy nauczania w małej grupie: aktywne uczestnictwo, bezpośredni kontakt, sterowana aktywność; styl pracy nauczyciela z małą grupą. Zasady pracy z małą grupą; plan pracy grupowej; trudności w pracy nauczyciela z małą grupą i sposoby ich pokonywania. Warunki funkcjonowania małej grupy uczących się. Dynamika rozwoju małej grupy zadaniowej. Praktyczne aspekty pracy z małą grupą uczących się. Trudności w pracy nauczyciela z mała grupą uczących się (zjawisko: facylitacji społecznej, polaryzacji grupowej, rozproszenia odpowiedzialności oraz sposoby ich pokonywania. Plusy i minusy działań edukacyjnych w małej i dużej grupie uczących się. A.W.29 A.W.32 TP16 Hospitacja zajęć dydaktycznych Podstawowe cele hospitacji. Rodzaje hospitacji: kontrolnooceniająca, doradczo-doskonaląca i diagnozująca. Przebieg hospitacji: przygotowanie, przeprowadzenie, czynności pohospitacyjne. Przygotowanie i zastosowanie arkusza hospitacji. A.W.33 A.U.23 TP17 Planowanie zajęć dydaktycznych Przedmiot i cele planowania w dydaktyce. Planowanie dydaktyczne a program i perspektywa czasowa realizacji zajęć dydaktycznych. Etapy planowania dydaktycznego: planowanie kierunkowe, wynikowe i metodyczne; cechy etapów planowania. Szczególna rola planowania metodycznego (tworzenia scenariusza zajęć). A.W.31 TP18 Planowanie metodyczne zajęć z zakresu pielęgniarstwa Składniki planu metodycznego. Szczegółowe zasady planowania metodycznego. A.W.31 A.U.11 AB.K.1 6
AB.K.4 AB.K.6 AB.K.7 TP19 Zasady opracowywania scenariusza zajęć dydaktycznych z pielęgniarstwa Praktyczne konstruowanie scenariusza zajęć dydaktycznych z zastosowaniem szczegółowych zasad planowania metodycznego. Ocena jakości scenariusza zajęć dydaktycznych wg przyjętych kryteriów. A.W.30 A.W.31 A.W.32 A.W.33 A.U.23 AB.K.1 AB.K.4 AB.K.6 AB.K.7 Metody dydaktyczne (sposób pracy nauczyciela, umożliwiający osiągnięcie celów ) Środki dydaktyczne wykorzystywane w procesie Wykaz piśmiennictwa dla studenta Piśmiennictwo podstawowe do 4 pozycji Piśmiennictwo uzupełniające do 4 pozycji Szczegółowe informacje na temat metod nauczania (podkreślić właściwe): - Metody podające: wykład informacyjny, prelekcja, odczyt. - Metody aktywizujące: metoda przypadków, metoda symulacji, gry dydaktyczne, seminarium, dyskusja dydaktyczna. - Metody eksponujące: film, ekspozycja, pokaz. - Metody programowane: z wykorzystaniem komputera - Metody praktyczne: pokaz, ćwiczenia laboratoryjne, rachunkowe, warsztaty, metoda projektów, symulacja, prezentacja. - Metody problemowe: wykład problemowy, wykład konwersatoryjny, metody aktywizujące. -Inne: Przykłady środków dydaktycznych (podkreślić właściwe): Tablica, przeźrocza, filmy, rysunki, schematy, plakaty, podręczniki, teksty dydaktyczne, pakiety edukacyjne, multimedialne programy komputerowe, komputery, fantomy/trenażery (np. do wykonywania iniekcji), preparaty, flipczarty, inne Bereźnicki F.: Podstawy dydak. Impuls, Kraków 2007 Kruszewski K. (red.): Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. WN PWNP, Warszawa 1998 Kupisiewicz Cz.: Dydaktyka ogólna. OW GRAF PUNKT, Warszawa 2000 Petty G.: Nowoczesne nauczanie. Praktyczne wskazówki i techniki dla nauczycieli, wykładowców i szkoleniowców. GWP, Sopot 2010 Ciechaniewicz W. (red.) : Pedagogika. WL PZWL, Warszawa 2008. Newble D.: Cannon R. Jak uczyć medycyny? PZWL, Warszawa 1988. Kostera M., Rosiak A.: Zajęcia dydaktyczne. GWP, Gdańsk 2005 Wasyluk J.: Podręcznik dydak medycznej, CMKP, Warszawa 1998 Sposób oceny pracy studenta Typ oceny: diagnostyczne (D), formujące (F), podsumowujące (P) Metody oceny Kryteria oceny Ocena lokalna Definicja lokalna Ocena ECTS F,P 5 Bardzo dobry znakomita wiedza, umiejętności, kompetencje (93-100% opanowania W,U,K) 4,5 Ponad dobry bardzo dobra wiedza, umiejętności, kompetencje (84-92% opanowania W,U,K) Podkreślić właściwe: Ocenianie diagnozujące: wejściówki Ocenianie formujące: np. kolokwia obejmujące obszary tematyczne zajęć; obserwacja dyskusji na zajęciach; obserwacja wykonywanych zadań. Ocenianie podsumowujące: np. ocena pracy semestralnej, diagnoza indywidualnego przypadku, aktywność na zajęciach (aktywność na zajęciach nie może być jedyną metodą oceny). A B Definicja ECTS Celujący wybitne osiągnięcia Bardzo dobry powyżej średniego standardu, z pewnymi błędami 4 Dobry dobra wiedza, umiejętności, C Dobry generalnie solidna praca z 7
kompetencje (77-83% opanowania szeregiem zauważalnych błędów W,U,K) 3,5 Dość dobry zadowalająca wiedza, umiejętności, kompetencje, ale ze D Zadowalający zadowalający, ale ze znaczącymi błędami znacznymi niedociągnięciami (71-76 % opanowania W,U,K) 3 Dostateczny zadowalająca wiedza, umiejętności, kompetencje, z licznymi E Dostateczny wyniki spełniają minimalne kryteria błędami ( 60-70 % opanowania W,U,K) 2 Niedostateczny niezadowalająca wiedza, umiejętności, kompetencje (poniżej 60% opanowania W,U,K) FX, F Niedostateczny podstawowe braki w opanowaniu materiału Odniesienie efektów i treści do sposobów prowadzenia zajęć i metod oceniania Symbol efektu dla przedmiotu EK (W)1 EK(W)2 EK (W)3 EK (W)4 EK(W)5 EK(W)6 EK(W)7 EK(W)8 EK(W)9 EK(W)10 EK (U)1 EK (U)2 EK (U)3 EK (K)1 Numery symboli treści realizowanych w trakcie zajęć TP2,TP10 TP3,TP5,TP9,TP11,TP15,TP17,T P18,TP19 TP1,TP2,TP7,TP9,TP11,TP15,TP 17,TP18,TP19 TP3,TP9,TP12,TP15 TP6,TP13,TP14,TP19 TP17,TP18,TP19 TP5,TP9,TP15,TP19 TP4,TP16,TP19 TP2 TP7,TP8 TP10,TP18 TP5,TP15,TP17,TP18,TP19 TP4,TP16,TP19 TP7,TP10,TP18,TP19 Forma zajęć umożliwiając a osiągnięcie założonych efektów Wykład/samoksz tałcenie Typy (D,F,P) i metody oceny osiągnięcia założonego efektu (patrz standard) 8
EK (K)2 EK (K)3 EK (K)4 EK (K)5 EK (K)6 EK (K)7 TP5,TP7,TP10,TP18,TP19 TP10,TP11,TP15,TP16,TP18,TP1 9 TP10,TP18,TP19 TP8,TP10,TP15,TP18,TP19 TP10,TP18,TP19 TP10,TP18,TP19 Zestawienie przewidywanych efektów przedmiotu do efektów dla programu studiów tzw. programowych efektów (PEK) oraz efektów zdefiniowanych dla obszaru (wyłącznie symbolami) Efekty dla przedmiotu (EK) Przyporządkowanie efektu dla przedmiotu do efektów zdefiniowanych dla całego programu (PEK) Odniesienie efektu dla przedmiotu do efektów zdefiniowanych dla obszaru EK (W)1 EK(W)2 EK (W)3 EK (W)4 EK(W)5 EK(W)6 EK(W)7 EK(W)8 EK(W)9 EK(W)10 EK (U)1 EK (U)2 EK (U)3 EK (K)1 EK (K)2 EK (K)3 EK (K)4 EK (K)5 EK (K)6 EK (K)7 A.W.6. A.W27. A.W28. A.W29. A.W30. A.W31. A.W32 A.W33. A.W34. A.W35. A.U11. A.U22. A.U23. AB.K1... AB.K.4.. AB.K.6. AB.K.7. Osoby odpowiedzialne za przygotowanie sylabusu: Dr Leszek Rębała Dr Karolina Szczeszek Dr Anna Maria Stanek Adres jednostki, w której realizowany jest przedmiot, nr telefonu, e-mail: Katedra i Zakład Edukacji Medycznej Coll. Wrzoska, ul. Dąbrowskiego 79, Poznań Tel. 61 8546900 zpm@ump.edu.pl Data ostatniej aktualizacji sylabusu: 20.11.2016r. 9