SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Transkrypt

1 Zespół Szkół w Koziegłowach Szkoła Podstawowa im. Alfreda Szklarskiego w Koziegłowach SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Przeznaczony do realizacji na rok szkolny 2016/2017

2 Spis treści: Wychowanie i profilaktyka wprowadzenie Podstawy prawne dla działań profilaktycznych Założenia programu Uczestnicy programu Cele programu Metody i formy pracy Ewaluacja Treści programu profilaktyki ze wskazaniem na adresata Przewidywane efekty programu Osoby odpowiedzialne za realizację programu profilaktyki Plan ogólnoszkolnych działań profilaktycznych 2

3 1.Wychowanie i profilaktyka wprowadzenie Wychowanie i profilaktyka są ze sobą nierozerwalnie połączone, cele profilaktyki pokrywają się z celami wychowania. Wychowanie jest procesem, w którym wychowanek ma osiągnąć pełnię rozwoju osobowego poprzez: ukształtowanie prawego charakteru, budowanie poczucia odpowiedzialności za własny rozwój i dobro wspólne, uznanie i przestrzeganie norm społecznych, budowanie postawy życzliwości do ludzi, uświadomienie sobie celów życiowych. Wychowanie jest więc stałym procesem doskonalenia się wychowanka. Rolą wychowawcy jest towarzyszenie uczniowi w tym rozwoju i stwarzanie takich warunków, które ten rozwój umożliwiają. Do stałej troski wychowawców należy zabezpieczanie wychowanków przed złem, przed tym, co mogłoby niszczyć proces wychowania. Profilaktyka jest chronieniem młodego człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Głównym celem profilaktyki jest ochrona przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju. Nie zawsze zagrożenia, na które napotyka młody człowiek, wypływają ze świata zewnętrznego. Często sam człowiek dokonuje takich wyborów, które zakłócają jego rozwój. Dlatego prowadzenie dziecka do dojrzałości jest zarówno wychowaniem, jak i profilaktyką. Program szkolnej profilaktyki stanowi ogół działań chroniących dzieci i młodzież przed zakłóceniami w rozwoju oraz działań interwencyjnych w sytuacji pojawiających się zagrożeń. Obejmuje działania podejmowane w czasie realizacji programów nauczania i programu wychowawczego, a także działania specyficzne dla profilaktyki, np. programy profilaktyczne, zasady interwencji profilaktycznych, zasady współpracy ze specjalistami. Program 3

4 obejmuje także edukację rodziców w zakresie opieki i wychowania dziecka, jego praw i obowiązków oraz potrzeb niezbędnych dla prawidłowego rozwoju. 2.Podstawy prawne dla działań profilaktycznych Program profilaktyki opracowano w oparciu o następujące akty prawne: 1) ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2015 r. poz ze zm.); 2) ustawę z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego(dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375); 3) ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2012 r. poz. 1356, z 2013 r. poz oraz z 2014 r. poz. 822); 4) ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124); 5) ustawę z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55, z późn. zm.); 6) ustawę z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135, z późn. zm.); 7) ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.); 8) Konwencję o prawach dziecka, przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526); 4

5 9) Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzoną w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 882). 3.Uczestnicy programu 1.Uczniowie 2.Grono pedagogiczne 3.Personel szkoły 4.Rodzice 5.Instytucje samorządowe oraz inne (prowadzące działalność pedagogiczną, wychowawczą, profilaktyczną) 4. Założenia programu Na podstawie obserwacji środowiska szkolnego zauważa się, iż występują następujące problemy: uzależnienie od wzorców medialnych problem przemocy i agresji ( zaczepki, przezywanie, drobne bójki) brak dyscypliny u niektórych uczniów niska kultura języka brak motywacji do nauki ubóstwo materialne rodziców (brak środków finansowych na wycieczki, wyjazdy do kina, teatru itp.) 5

6 zaniedbywanie obowiązków opiekuńczo-wychowawczych przez rodziców wobec dzieci zaburzone więzi rodzinne wynikające z tempa życia Szkolny program profilaktyki stanowi spójną całość z pozostałymi działaniami edukacyjnymi szkoły; Głównymi założeniami programu jest kreowanie zdrowego stylu życia, zapobieganie zachowaniom agresywnym, nauka asertywności, profilaktyka uzależnień oraz szeroko rozumiana edukacja niezbędna do wyrobienia właściwych postaw i zachowań. 5. Cele programu: wyposażenie uczniów w wiedzę i umiejętności zapobiegające nałogom i zachowaniom ryzykownym minimalizowanie zjawiska przemocy i agresji wśród uczniów promowanie zasad higieny osobistej, dbałość o wygląd i estetykę integracja uczniów i doskonalenie relacji koleżeńskich eliminacja zachowań przestępczych w szkole i poza szkołą: kradzieże, akty wandalizmu udzielanie pomocy i wspieranie prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego ucznia promowanie zdrowego stylu życia Treści przekazywane uczniom oraz sposoby realizacji są dostosowane do wieku rozwojowego na poszczególnych etapach. 6

7 6. Metody i formy pracy 1. Uczestniczenie dzieci i młodzieży w kołach zainteresowań służących poszerzaniu wiedzy i aktywizujących uczniów. 2. Wprowadzenie treści profilaktycznych do pracy samorządów szkolnych (przygotowanie tematycznych gazetek ściennych dla uczniów i rodziców). 3. Stworzenie klimatu sprzyjającego uczeniu się i podejmowaniu pracy nad doskonaleniem swojej osobowości. 4. Aktywizowanie nauczycieli, rodziców oraz uczniów i kształtowanie właściwych postaw na rzecz promocji zdrowia, zapobieganiu zagrożeniom a także rozwijanie umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. 5. Omówienie z uczestnikami programu skutków zachowań patologicznych. 6. Upowszechnianie programu w środowisku lokalnym. 7. Udział (czynny lub bierny) wszystkich uczestników programu w: rozmowy indywidualne gry i zabawy integracyjne praca w grupach dyskusje wycieczki konkursy 7

8 zajęcia edukacyjne apele spotkania profilaktyczno-edukacyjne ze specjalistami (przedstawicielami policji, sądu, straży pożarnej, stomatologiem, lekarzem pediatrą) kampanie profilaktyczne 7.Ewaluacja Program zakłada systematyczne monitorowanie zaplanowanych zadań oraz badanie sytuacji wychowawczej uczniów przed i po zakończeniu ich nauki w szkole poprzez: ankiety (diagnozę wstępną i końcową badanego zjawiska) wskaźniki ilościowe (aktywność uczniów w kołach zainteresowań, imprezach klasowych i szkolnych, konkursach, itp.) wskaźniki jakościowe (zaangażowanie uczniów w działalność szkoły) obserwacja oraz rozmowy nauczycieli z uczniami i rodzicami (pozyskiwanie informacji zwrotnej) 8.Treści programu profilaktyki ze wskazaniem adresata Nauczyciele: 8

9 prezentowanie prawidłowych wzorców zachowań przez nauczycieli i personel szkoły, podnoszenie wiedzy i doskonalenie kompetencji wychowawczych nauczycieli, rozwijanie umiejętności współpracy nauczyciele-rodzice (kierowanie się dobrem dziecka), wyciąganie konsekwencji przez dyrekcję i nauczycieli wobec nieprawidłowych zachowań uczniów, pomoc rodzicom w rozwiązywaniu problemów dziecka, motywowanie do podejmowania osobistych wyborów i postanowień przez uczniów, wskazywanie autorytetów i wzorów godnych naśladowania. Uczniowie: modelowanie pozytywnych wzorców zachowań, prawidłowe nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktów międzyludzkich (odpieranie presji otoczenia i grupy rówieśniczej), rozwijanie umiejętności psychologicznych i społecznych (sposoby radzenia sobie ze stresem, z własną i cudzą agresją), promowanie zdrowego stylu życia. Rodzice: podnoszenie wiedzy i umiejętności wychowawczych rodziców, 9

10 współudział rodziców w określaniu kierunków działań profilaktycznych, współpraca z nauczycielami i pedagogiem szkolnym przy rozwiązywaniu konfliktów klasowych i szkolnych, uczenie akceptowanych społecznie sposobów spędzania czasu wolnego przez dzieci. Zaproszeni goście: przekazywanie rzetelnej i adekwatnej wiedzy o konsekwencjach ryzykownych zachowań, promowanie zdrowego stylu życia, uczenie właściwych zachowań w sytuacjach zagrożenia. 9. Przewidywane efekty programu W wyniku działań profilaktycznych uczeń: ma świadomość swojej podmiotowości i ochrony prawnej wynikającej z Międzynarodowej Konwencji o Prawach Dziecka, posiada umiejętności kulturalnego wyrażania swoich uczuć, sądów, opinii, zna swoje mocne i słabe strony, jest zmotywowany do pracy nad swoimi słabymi stronami, wie jak nawiązywać prawidłowe relacje międzyludzkie, potrafi rozpoznać realne niebezpieczeństwo wynikające z sytuacji zagrożenia i skorzystać z pomocy, 10

11 posiada wiedzę na temat zachowań agresywnych i przemocy oraz potrafi eliminować ich przejawy, zna mechanizmy wchodzenia w uzależnienia oraz zagrożenia z nimi związane, zna konsekwencje naturalne i prawne stosowania środków psychoaktywnych, potrafi skutecznie ochraniać siebie w sytuacji manipulacji, zna zasady przyjmowania i organizowania pomocy w sytuacjach zagrożeń (wie gdzie i od kogo uzyskać pomoc, zna numery interwencyjne), zdaje sobie sprawę z wpływu Internetu i telewizji na stan swojej psychiki, posiada umiejętności selektywnego odbierania informacji zawartych w mediach, prasie, wie, czym jest cyberprzemoc, wie jak zdrowo i aktywnie spędzać czas, zna zasady organizowania i udzielania pierwszej pomocy, zna podstawowe przepisy ruchu drogowego, wie jak zachować się w różnych sytuacjach na drodze i środkach komunikacji, zna zasady higieny osobistej. 10.Osoby odpowiedzialne za realizację programu profilaktyki: dyrektor szkoły, wychowawcy klas, 11

12 nauczyciele przedmiotów, rodzice, personel szkoły. 11. Plan ogólnoszkolnych działań profilaktycznych Lp. Zadania Sposób realizacji Termin Odpowiedzialni 1. Podnoszenie umiejętności nauczycieli w obszarze profilaktyki - udział indywidualny nauczycieli w szkoleniach - korzystanie z publikacji na temat przemocy i agresji (wzbogacanie biblioteki szkolnej) - konsultacje z pracownikami instytucji zajmującymi się profilaktyką - korzystanie z materiałów edukacyjnych zamieszczonych na stronie internetowej ORE według potrzeb nauczycieli dyrekcja nauczyciele 12

13 2. Organizowanie poradnictwa rodzinnego i indywidualnego na terenie szkoły - informowanie o instytucjach pozaszkolnych pomagających rodzinie - pedagogizacja rodziców popularyzacja wśród rodziców wiedzy o psychicznych potrzebach dzieci - konsultacje z rodzicami na zebraniach z rodzicami dyrekcja nauczyciele, pedagog szkolny 3. Edukacja uczniów w zakresie przeciwdziałania agresji, przemocy i radzenia sobie ze stresem - lekcje wychowawcze wg elementów programów: 1. Przemoc wobec dzieci 2. Jak żyć z ludźmi - wychowanie do życia w rodzinie - koła zainteresowań - spotkania z policjantem, psychologiem, kuratorem sądowym według potrzeb pedagog szkolny nauczyciele, wychowawcy opiekunowie kół 4. Zapoznanie rodziców i uczniów z dokumentacją regulującą życie szkoły oraz systematyczne przypominanie w/w zagadnień - analiza wewnątrzszkolnego systemu oceniania, statutu szkoły, regulaminów na spotkaniach z rodzicami i zajęciach z wychowawcą wrzesień, listopad, styczeń, maj nauczyciele-wychowawcy 13

14 5. Edukacja uczniów rodziców i nauczycieli w zakresie, zdrowia, bezpieczeństwa i higieny pracy. zapoznanie na zajęciach z wychowawcą i poszczególnych przedmiotach: - ze znakami powszechnej informacji - z sygnałami alarmowymi - zasadami ochrony przeciwpożarowej - z zasadami działania i wykorzystania monitoringu na terenie placówki - zasadami zabaw bezpiecznych przyjemnych i kulturalnych na przerwach śródlekcyjnych i w czasie wolnym - z regulaminami wycieczek - bezpiecznym poruszaniem się po drodze pieszo i na rowerze - podstawowymi zasadami udzielania pierwszej pomocy i postępowania w razie wypadku - uświadomienie uczniom i rodzicom potrzeby stosowania szczepień profilaktycznych, które zapobiegają wielu groźnym chorobom - zapoznanie się z regulaminami pracowni szkolnych - promocja zdrowego odżywiania: udział w akcji Jemy drugie śniadanie udział w akcji Śniadanie daje moc Szklanka mleka, Owoce w szkole - spotkanie ze strażakiem, policjantem, dietetykiem, przedstawicielem Sanepidu - uświadomienie uczniom, że alkohol, nikotyna, środki odurzające i uzależnienie od gier komputerowych mają wpływ na zgodnie ze Szkolnym Zestawem Programów Nauczania listopad wszyscy nauczyciele, higienistka wych. klasy, nauczyciel wf wych. kl. I-III wych. kl. Ia, IIb 14

15 6. Edukacja uczniów w zakresie profilaktyki uzależnień od alkoholu, nikotyny, środków odurzających i gier komputerowych degradację ich zdrowia i życia Włączenie się do ogólnopolskiej akcji profilaktycznej Dopalacze Kradną Życie Realizacja programu Nie pal przy mnie, proszę -spotkanie z policjantem, przedstawicielem Sanepidu, terapeutą od uzależnień, pediatrą, psychologiem, pedagogiem luty-maj pierwszy semestr wychowawcy klas, rodzice, pedagog, higienistka wych. klas VI wych. klasy IIIa 7. Edukacja uczniów w zakresie prawidłowego interpretowania praw człowieka - zajęcia z wychowawcą - na wszystkich lekcjach zgodnie z podstawą programową, planem pracy wychowawcy i programem wychowawczym - zapoznanie z treścią Międzynarodowej Konwencji o Prawach Dziecka wychowawcy 15

16 8. Procedury reagowania w sytuacjach kryzysowych: kradzieże, pobicia, pożar, podłożenie bomby, zagrożenie środkami chemicznymi i biologicznymi uaktualnienie procedur postępowania zgodnie z przyjętymi zasadami - przypomnienie procedur - spotkanie ze strażakiem, policjantem wrzesień, październik wychowawcy 9. Praca nad ograniczaniem czynników wpływających destrukcyjnie na kulturę osobistą - reagowanie na niewłaściwe zachowania uczniów w szkole i poza nią - dyżury nauczycieli - omawianie na lekcjach przypadków niewłaściwego zachowania - uświadamianie skutków złego zachowania w świetle prawa szkolnego i karnego systematycznie przez wszyscy pracownicy szkoły, rodzice nauczyciele, dyrekcja 10. Praca nad wzmacnianiem podstawowych umiejętności społecznych - pogadanki - lekcje na temat kultury osobistej - konsultacje z rodzicami i dziećmi - uwrażliwianie uczniów na zachowania swoje i kolegów - promowanie prawidłowego zachowania w kontaktach interpersonalnych systematycznie. przez nauczyciele, wychowawcy, rodzice, pedagog szkolny 16

17 - uczenie się, jak w prawidłowy sposób wyrażać swoje emocje i uczucia -dostrzeganie osób niepełnosprawnych, podeszłych wiekiem, samotnych -szanowanie prawa drugiego człowieka -wykorzystanie na lekcjach z wychowawcą elementów Programu wspomagania rozwoju psychospołecznego dzieci nielubianych przez rówieśników z powodu zachowań antyspołecznych według potrzeb wych. klas 11. Rozwijanie pozytywnego drugiego życia szkoły - zabawy szkolne - wyjazdy na wycieczki, do kina, teatru - przedstawienia szkolne, akademie i apele -festyny rodzinne według planów wychowawczych nauczyciele, rodzice uczniowie dyrekcja 12. Wzmacnianie poczucia wartości uczniów, uświadamianie im ich mocnych stron zachęcanie do udziału w: - zawodach sportowych i konkursach organizowanych na terenie szkoły i poza nią - kółkach zainteresowań - niesieniu pomocy (pomoc koleżeńska) - do współpracy (samorząd uczniowski, świetlica szkolna) - zajęciach pozaszkolnych wszyscy nauczyciele, rodzice 13. Praca z uczniem słabym - kierowanie na kółka i zajęcia pozalekcyjne - dostosowanie wymagań do możliwości edukacyjnych ucznia - zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze - zajęcia logopedyczne system. przez wychowawcy nauczyciele 17

18 14. Praca z uczniem zdolnym - zachęcanie do rozwijania uzdolnień i zainteresowań poprzez uczestnictwo w kółkach i innych zajęciach pozalekcyjnych - zachęcanie uczniów do udziału w konkursach szkolnych - przygotowanie uczniów do reprezentowania szkoły w zewnętrznych konkursach, olimpiadach, festiwalach, przeglądach, zawodach nauczyciele, rodzice 15. Kierowanie uczniów do Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej i innych poradni specjalistycznych - uzyskanie pisemnej zgody rodziców na badania ucznia w Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej - wypełnianie wniosków przez wychowawców - uzyskanie od rodziców informacji dotyczących wyników badań - stosowanie się do zaleceń zawartych w opinii wydanej przez poradnię według potrzeb pedagog szkolny wychowawcy rodzice 16. Propagowanie sposobów bezpiecznego i zdrowego spędzania wolnego czasu - koła zainteresowań, zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne - świetlica szkolna - świadome i umiejętne korzystanie z komputera, Internetu i TV - biblioteka szkolna rodzice, wychowawcy świetlicy, wszyscy nauczyciele 18

19 17. Zajęcia z uczniami z rodzin patologicznych wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa - konsultacje - udział w zajęciach pozalekcyjnych i świetlicowych - udział w klasowych zajęciach organizowanych w szkole i poza nią wg potrzeb - nauczyciele, opiekunowie kół, wychowawcy świetlicy, wychowawcy, pedagog 18. Stałe kontakty z policją, sądem, kuratorami sądowymi i pracownikami poradni, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej i Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie - udział w zajęciach terapeutycznych organizowanych przez poradnie, - współpraca z sądem i kuratorami sądowymi wg potrzeb przez cały rok pracownicy poradni, rodzice, wychowawcy 19. Wdrażanie ucznia do higieny osobistej, dbałość o higienę i estetykę - problemy okresu dojrzewania - spotkanie z pediatrą - spotkanie ze stomatologiem - spotkania z higienistką - gazetki promujące czystość i higienę osobistą wychowawcy higienistka 20. Ewaluacja programu profilaktyki - ankiety - analiza dokumentów szkoły - obserwacje - rozmowy czerwiec dyrekcja, wychowawcy 19