(1) Najprostszym, najnaturalniejszym wektorem jest więc położenie w czasoprzestrzeni

Transkrypt

1 Wykład4 Planoałe na poprzedni ykładzie zakońzyć kineaykę i poiedzieć parę słó o ekorah zasoprzesrzeni ale nie zdążyłe ię eraz od ego zazynay. Wekory pełnej zasoprzesrzeni są o zeroekory ransforująe się jak 4 spółrzędne : z z y y W duyiaroej podprzesrzeni ekory będą iały die spółrzędne jedną zasoą drugą przesrzenną. Jeśli nueruje się spółrzędne przesrzenne indekse z y zaias zaias zaias edy spółrzędnej zasoej przypisuje się indeks 0. Nie należy się dziić gdy zaias zas będzie oznazany niekiedy 0. Najprosszy najnauralniejszy ekore jes ię położenie zasoprzesrzeni o spółrzędnyh. albo 0 Inny ażny ekore jes ekor ałego przyrosu ekora odząego. Jes o ekor syzny do linii śiaa. Jes o szzególnie ozyise zapisie aierzoy. Skoro L gdzie L oboiązuje osobno dla i dla o po odjęiu sronai dosaniey L zyli L Lierę L ożna kojarzyć i z Lorenze i ze słoe linioy

2 Wekor syzny do linii krzyej geoerii euklidesoej pełni ażną rolę badaniu krzyyh. Wekor jakiegoś przyrosu jes o yle nieygodny że jes akih ekoró iele. No bo połóka ekora infiniezyalnego przyrosu eż jes ekore syzny e. Dobrze jes brać ekory o sandardoej długośi. W geoerii dzielą przez nieziennik y dosajey jednoskoy ekor syzny y y y W zasoprzesrzeni eż będzie ygodnie użyać ekora unoroanego. Znay nieziennik ię unoroany ekore syzny jes: eraz zbliżenie punkó i zniejszenie przyrosó już nie zienia naszego ekora bo lizniki rosną ak jak ianoniki Przyrosy na linii śiaa iążą się z prędkośią hiloą ząski:. Wsaiają do ekora syznego ay: Sens ekora polega na y że jego spółrzędne układzie U yrażają się przez spółrzędne układzie U za pooą ej saej aierzy spółzynnikó kóra pozala przelizyć spółrzędne zasoprzesrzenne zdarzenia. Z saej konsrukji naszego ekora idać że ak jes. No bo ekor podzieliliśy przez skalar. Gdyby śia był Galileuszoy o TEŻ byłyby ni zeroekory syzne do linii śiaa ylko aierz ransforaji byłaby oiupinkę inna 0 G a nie L Inny byłby eż unoroany ekor syzny :

3 u u G 0 u Spradźy jeszze u Gu G 0 Niebae użyezność yh ekoró sanie się jasna. W doyhzasoyh naszyh rozażaniah ysępoały iała sobodne od kóryh yagaliśy ylko by ożna było ih linie śiaa dzielić na segeny rónej długośi i lizyć lizbę yh segenó. Naura yh iał była zupełnie obojęna. Ziązki iędzy ynikai akiego lizenia yknięć na zegarah jednej rodziny zajenie nieruhoyh zegaró z ynikai dla drugiej rodziny zaare są e zorah ransforaji Lorenza i ego o z nih ynika. Ze zględu na niezależność od harakeru zegaró e realne fizyzne łasnośi przypisujey saej zasoprzesrzeni i óiy że r. Lorenza zy zór na dodaanie prędkośi harakeryzują saą zasoprzesrzeń. Ogół yh łasnośi nazya się eż geoerią zasoprzesrzeni albo bardziej radyyjnie kineayką. Można by badać iele jeszze iekayh łasnośi zyso kineayznyh złaszza po rozszerzeniu na ruhy kolejnyh układó z prędkośiai kóre nie są spółlinioe. Można się zasanaiać nad harakere zian jakie obrazie iała roziągłego yołuje jego ruh przy paięaniu o y że śiało jakie danej hili rejesrujey zosało ysłane z różnyh punkó iała nieo różnyh hilah. Byłoby ię przesadą poiedzenie że zgłębiliśy już kineaykę relayisyzną ale przynajniej rozuiey dlazego prędkośi nie dodają się zyzajnie a szzególnośi dlazego hoćby nie ie jak się sarać nie da się przekrozyć ruhu prędkośi. Jednak już e skrone poząki pozalają na zajęie się y o ineresuje nas najbardziej a ianoiie podsaai dynaiki. W szzególnośi hey zrozuieć zy

4 jes asa zy jes pęd zy jes energia. W dalszej kolejnośi zehey zrozuieć zy jes siła i skąd się biorą rónania Neona. Drogoskaze nieal jedyny konsrukji yh pojęć będzie nazelna zasada syerii. Nieusannie będziey podkreślali że zasoprzesrzeni żaden kierunek nie jes z naury rzezy yróżniony a rozaie różne układy inerjalne są szyskie na rónyh praah. Zduieająe jes jak iele daje się dzięki eu zrozuieć. Próbują zrozuieć jak geoeria zasoprzesrzeni yusza akie a nie inne praa oddziałyań zyli praa dynaiki będziey rozażali rónolegle da ożlie śiay: en pradziy z nieziennikie i en iluzoryzny z nieziennikie. Śia Einseina i śia Galileusza-Neona. W ielu ypadkah gdy ogranizyć się do ałyh prędkośi przeidyania yh dóh eorii nieiele różnią się od siebie. Są jednak probley nae dla ruhó z prędkośiai nieielkii gdzie bez eorii relayisyznej błąkay się jak e gle. Jeden z nih o zbadany na ćizeniah proble pohodzenia siły agneyznej. Bez skróenia Lorenza przeód neuralny jedny układzie LAB pozosaałby neuralny akże układzie spozynkoy elekronu nie byłoby ię poodu pojaienia się siły działająej na en elekron. Bardziej dosłonie siła agneyzna praie Apera jes proporjonalna do sałej zasoprzesrzennej C. 0 ε 0 µ C Drugi zagadnienie jes uniersalność zasady zahoania energii. W raah ehaniki Neona nie idać iejsa na akie pojęie jak energia. Zreszą zasada zahoania energii zosała odkrya dobre 00 la po Neonie. I o nie przez fizykó a razej przez prakykó inżynier Ruford lekarz Mayer pioar Joule dosrzegająyh ją prakye gdyż ona napradę oboiązuje śiśle podzas gdy zasady Neona są ylko przybliżone. Zobazyy zreszą że praie zahoania energii eż ysąpi sała C i o ianoniku ię położenie jej rónej 0 byłoby absurde. 4

5 W radyyjny podejśiu do ehaniki po zbadaniu najprosszyh ruhó prosolinioyh jako kolejny sopień ajenizenia rozaża się ruhy jednosajnie przyspieszone. Wyaga o jednak nayhiasoego yjaśnienia od zego zależy przyspieszenie zy jes asa zy jes siła. O kłopoah z klarony objaśnienie yh pojęć już spoinałe. Ruh jednosajnie przyspieszony zaś eorii relayisyznej nie jes ale aki prosy. Nieskońzenie prossze do śisłego opisu i do analizy pojęć podsaoyh są inne oddziałyania niż roziągłe zasie przyspieszanie. Są o ZDERZE- NIA. Na ysarzą na poząek zderzenia najprossze polegająe na sklejeniu dóh iał jedno lub rozpadzie jednego da. Mogłoby się ydaać na pierszy rzu oka że proesy akiego sklejania zy rozpadu o jakiś argines arginesu rozaiyh pradziyh proesó fizyznyh. Nae gdyby o był argines o nioski jakie ożna ysnuć z badania akiego arginesu jeśli są ineresująe o są ineresująe! Ale ja poie ięej! Wysłuhaliśie Pańso ykładu inaugurayjnego. Profesor Pokorski óił że synonie oddziałyania jes yiana zyli kolejno eisja i absorpja przez obieky oddziałująe innyh ząsek zanyh bozonai pośredniząyi kóryi są foon gluon bozon W bozon Z Higgs no i graion. Są przypuszzalnie jakieś jeszze ale dla nas na y eapie ażne jes o iż szyskie proesy ak zy inazej ukane są z giganyznyh sekenji przekszałeń jednego iała da a poe dóh iał jedno. Jak zęso e yiany zahodzą jaki pły na oe yiany a odległość ząsek oddziałująyh zy ih zględna prędkość sanoi przedio badań spółzesnej eorii ząsek eleenarnyh na ego rodzaju łasnośi nie będą jeszze porzebne. Linie śiaa ząsek uzesniząyh aki sklejeniu sa półprosyi. Ih harakerysyka do zasu sklejenia lub ej rzeiej po proesie sklejenia sproadza się do ego saego o opis ząsek sobodnyh. Tu szysko jes prose. Wyobrażay sobie akże że oe harakerysyki zyli prędkośi y 5

6 zy inny układzie inerjalny dla ząsek poząkoyh są znane. Jak biegnie półprosa będąa linią śiaa ząski posałej skuek sklejenia dóh poząkoyh? Oo jes yzanie! Rozaży da idenyzne iała leąe na pros siebie z rónyi o do arośi prędkośiai: i -. Przyjijy że iała e zlepiają się jedno. Jaka będzie końoa prędkość iała? Bez ahania każdy odpoie: 0. Nie jes u porzebna żadna fizyka żadna iedza poza peną ogólną ozyisą zasadą syerii: kierunek z praa na leo nie jes ani lepszy ani gorszy od kierunku z lea na prao. Ciało końoe usi spozyać. A eraz rozaży e sae iała gdy iało z praej już nie spozya a jes ruhu z prędkośią. Ciało z leej pędzi z prędkośią dodanią na yle dużą by do zderzenia doszło akże edy gdy >0 zyli gdy iało nuer da uieka przed zderzenie. Co eraz? Isnieje i za hilę go znajdziey układ odniesienia nazijy go CM leąy z prędkośią zględe naszego układu kóry się doyhzas posługialiśy nazijy go układe LAB. Układ CM definiujey jako en kóry prędkośi iał są róne o do arośi i przeine. Zasada zględnośi ni ięej nie jes porzebne ói że y poyślany przez nas układzie CM ak sao jak o iało iejse LAB przy pierszy zderzeniu syeryzne zderzenie doproadzić usi do zarzyania zlepionyh iał! To ozyise. Skoro ak o prędkość iała końoego LAB usi pokryać się z ylizoną przez nas prędkośią saego CM oznazaną radyyjnie. Dlaego ożey napisać dla podkreślenia że yznazona prędkość będzie po prosu prędkośią końoą noego iała. O układzie CM będziey ogli zaponieć. Na zegarah oego układu ni nie będziey odzyyać. Wysarzy sa fak że akie zegary ogłyby być. To reguła zasosoaniah STW z kórą już się zeknęliśy. 6

7 Skoro układzie CM prędkośi iał są i a sa układ a prędkość o: oraz 4 Wysarzy roziązać poyższy układ rónań zględe i a prędkość iała po zderzeniu będzie yrażona przez i. Ni ięej nie jes porzebne!!!!!!!!!! A przeież nie zająknąłe się o jakiś pędzie jakiejś energii. Wale yi spraai się nie zajoałe poyższy arykule ale eż nie a zaiaru brać jakihś zoró zy noyh zasad od jakiegokoliek auora! Oo o noej eorii! Nie ylko nie będę korzysał z pojęia pędu zy asy zy pra zahoania ale przeinie układoi rónań 4 nada forę kóra nayhias pozoli zinerpreoać je jako praa zahoania i dosrze o jes pęde o asą a o energią!!!. Dla osiągnięia ego elu przydany będzie duekor syzny przed hilą poznany. W układzie kóry ząski poruszają się syeryznie ih duekory są: u u Sua yh duekoró ynosi u u W układzie kóry ząski poruszają się syeryznie yznazenie ekora u dla rzeiej ząski poszło na dzieinnie łao. Ponóży eraz poyższe rónanie przez aierz L. Zaieni na ona spółrzędne ekoró syznyh układzie syeryzny na spółrzędne 0 doolny układzie kóry prędkośi ząsek oznazyliśy:. 7

8 8 u u Poyższe da rónania algebraizne niosą ę saą inforaję o rónania od kóryh zazęliśy. Gdy hey znać ysarzy podzielić sronai poyższe da rónania sronai. Po praej sronie zosanie saiukie po leej zaś ułaek pięroy zaierająy yłąznie dane poząkoe. Osiągnęliśy o o o przeażnie fizye hodzi. Odpoiedzieć na pyanie o będzie gdy ie o jes ześniej. Czasai oże nae dość zęso roziązać hey zadanie odrone: iey o było później a hey odorzyć o było ześniej. Roziązaliśy relayisyzny proble zderzeń nie zająknąszy się nae o o jes asa pęd energia!!!!!! Jaki ziązek dla prędkośi dosalibyśy sosują zory Galileusza? To ozyisa ozyisość: G G G u u u Zadanie o zderzeniu zlepiająyh się jednakoyh kul każdy uzeń roziązałby sosują prao zahoania pędu ynikająe jak źle uzą rzekoo z praa akji reakji. Nieh i będzie! Sosują o prao i nie słyszą o zasadzie zględnośi i jej śisłyh konsekenjah przypisują iało poząkoy asy uzeń napisałby da praa zahoania: asy i pędu: Wynik na prędkość końoą jes u aki jak z naszyh rozażań dla przypadku Galileuszoego ale jeśli prędkośi są duże ynik jes inny a y go

9 ay! Oznaza o iż klasyzne praa zahoania asy i klasyzna zależność pędu od prędkośi już nie oboiązują. Jeśli skuek uoy zy porónania z zore znay i y asę spólną dla jednakoyh iał poząkoyh i jeśli oznazyy ożey rónania 7 i 8 zapisać posai: 9 0 Rónania poyższe ają posać rónośi su yrażeń idenyznie zbudoanyh dla każdej z ząsek. Po jednej sronie są ząski poząkoe po drugiej sronie końoe. To łaśnie ay na yśli óią że są o praa zahoania. Badają zderzenie dóh iał różnyh dosaje się analogizne zory z asai i zaias i. Gdy iała są różne ale po zderzeniu się sklejają jedno o jasne jes iż obserują proes układzie odniesienia kóry iało końoe spozya zaobserujey na ogół różne prędkośi poząkke: i. W ej syuaji ożey ozyiśie dobrać na iele sposobó die lizby i ak by składoe przesrzenne duprędkośi się suoały do zera: W przypadku nierelayisyzny sosunek as o z definiji lizba bezyiaroa róna sosunkoi prędkośi jakie rzeba nadać iało by po sklejeniu się spozyały. Inuiyjnie odpoiada o ielkośi iała. Dużeu ysarzy nadać ałą prędkość by zarzyało leąe na pros iało ałe. W eorii relayisyznej ni ądrego byśy nie uzyskali definiują ak sosunek as rzeba definioać go jako odroność składoyh duprędkośi. 9

10 0 Dzięki akiej definiji 0 a zae 0 Mnożą sronai przez L i oznazają ożey rónanie poyższe zapisać jako Nierudno eż zrozuieć np. yobrażają sobie że iało kóre nazyaliśy doyhzas po hili rozpada się na da iała i 4 ożsae albo różne od iał i iż praa zahoania zaierać będą po leej i praej sronie suy ielkośi odnosząe się odpoiednio do szyskih iał poząkoyh i do szyskih iał końoyh To o należy yodrębnić i zapaięać o srukura zahoująyh się ielkośi ih zależność od prędkośi. Z zoru 0 jasno ynika iż pęde należy nazyać od ego oenu ielkość gdyż o ona spełnia prao zahoania! Ma ę przyjeną łasność że dla ałyh prędkośi gdy jes znikoo ałe sproadza się do ielkośi znanej z klasyznej fizyki. Dlaego łaśnie nazyay ją pęde. Gdy yjdzie się z duyiaroej zasoprzesrzeni do pełnej zasoprzesrzeni kórej przesrzeń zegaró jes rójyiaroa zienną zasępuje ekor rójyiaroy. Pęd zaias jedną lizbą saje się rójekore: p r r r

11 Ziana yrażenia na pęd jaką proadza STW jes isona dla iał szybkih dla fizyki nierelayisyznej a nieielkie znazenie. Zupełnie inazej a się spraa z odyfikają klasyznego praa zahoania asy. Zaias relaji nie zaierająej prędkośi dosajey rónanie ikłająe kadra prędkośi! Wielkość rośnie ze zrose kadrau prędkośi. Podejrzeay iż a a ielkość oś spólnego z energią. Waro sobie przyponieć że klasyzna ehanika opara na zasadzie zględnośi z geoerią Galileusza a prao zahoania pędu i asy prao zahoania energii jes jej obe. To że niekóre siły byają poenjalne o proadzi do ierdzenia iż sua energii kineyznyh i poenjalnyh układu jes ielkośią sałą o zupełnie inna bajka. Nie a zasady kóra by zabraniała isnienia ehanie sił niezahoazyh np. arie. W fizye prao zahoania energii pojaiło się 50 la po Neonie i nie ehanie a erodynaie. Nie zosało yyślone a yuszone przez dośiadzenie. Pojaienie się eorii Einseina praa zahoania energii przy kóry poza zasadą zględnośi nizego innego się nie zakłada jes ało doenianą eleenarny nauzaniu fizyki reelają. Młodzież szkolna a i dorośli uażają zasadę zahoania energii za ozyisą jedynie przez o że jes o slogan poarzany dziesiąki i seki razy. Bez szzególnej eorii zględnośi nie ożna jednak zrozuieć nijak uniersalnośi zasady zahoania energii akże doenie nieielkih prędkośi. Tak ię STW a doniosłe znazenie nie ylko dla śiaa ielkih prędkośi ale dla fizyki ogólnośi! Aby poiązać rónanie 9 z prae zahoania energii rozłóży zaho- aną ielkość C na arość spozynkoą i przyros C C C C C C C Pojaił się lizniku ilozyn a ianoniku da składniki kóre dla ałyh prędkośi ałyh porónaniu z ale niekonieznie ałyh z nasze-

12 go ludzkiego punku idzenia; prędkość poisku zględe karabinu jes poyższy znazeniu eż znikoa suują się do. Ponieaż o a ielkość raz ze sałą hodzi do śisłego praa zahoania usiy ę ielkość nazać energią kineyzną T: T C C C C graniy nierelay. Skoro ielkość C podlega prau zahoania o po podzieleniu jej przez C dosaniey ielkość eż podlegająą prau zahoania. Ponieaż jes ona suą składnika sałego dla danej ząski i energii kineyznej nazya się ją po prosu energią: E T C C C Energia kineyzna dla układó akroskopoyh zykle spoykanyh jes radykalnie niejsza niż energia spozynkoa. Na przykład energia spozynkoa saohodu o asie ony ynosi 0 0 J. Gdyby szyskie polskie elekronie o oy MW użyć do rozpędzenia ego saohodu ak by energia kineyzna zrónała się ze spozynkoą yagałoby o ok. 00 la rozpędzania. Jeżeli ogólny praie zahoania przeniesiey na jedną sronę składniki z energiai kineyznyi a na drugą yrażenia z energiai spozynkoyi dosaniey bilans: kon T poz. T kon C poz. poz. kon 4 To jes o słynne! Tyle ynosi energia spozynkoa zana eż energią enęrzną iała. W przeiieńsie do fizyki klasyznej gdzie energia e- 8 Ponieaż jes nauralne oznazać lierą E energię ałkoia iała ruhu ię dla uniknięia szelkih nieporozuień poinien słynny zór Einseina sybol 0 ieku być zapisyany jako o energia enęrzna zyli spozynkoa jes jak pokazaliśy róna przedsaić różnyh posaiah np. E 0. Boie. Energię ałkoią ożna E p 4 T. Gdy

13 nęrzna była doeną erodynaiki i gdzie była ona niedookreślona rejesroać i oblizać ożna było ylko ziany energii enęrznej eraz jes określona jednoznaznie i hodzi doenę ehaniki. Gdy ay garanje że iała końoe są idenyzne i idenyzny sanie z iałai poząkoyi poyższe rónanie yraża prao zahoania energii kineyznej z. zderzenie sprężyse. Jeśli energia kineyzna aleje jak przy zderzeniu kul z plaseliny zór 4 ói na że asy końoe usiały zrosnąć. Obeność ałej ielkośi C ianoniku pooduje że przy uiarkoanej zianie energii jak dla kul plaselinoyh zy dla reakji heiznyh ysarzy bardzo bardzo nieielka proenoo ziana asy by szysko się zgadzało. Ta ziana asy jes ak ała że na adze jej się nie zauaży ale ona jes! Różniy asy się nie zaży ale zianę sanu zros eperaury zauażyy. Podobnie przy reakji heiznej. Weźy dla przykładu reakję H Cl HCl HCl Nie jes o proes kóry jakikoliek sposób dałby się opisać rónaniai Neona jednak prędkośi są ałe i hielibyśy opisać je nierelayisyzny praai zahoania. Skąd je brać? Złaszza jeśli jedyny uzasadnienie praa zahoania pędu iało by być prao ruhu Neona połązeniu z jego zasadą akji i reakji. Tu yraźnie ujania się porzeba yproadzania praa zahoania pędu proesie nauzania pros dla zderzeń z ykorzysanie zasady zględnośi ersji Galileuszoej przynajniej. Wraz z aki yproadzenie pojai się prao zahoania asy doskonale prakye heii spełnione. A skąd ziąć prao zahoania energii? W y proesie przyjie ono posać: T T T Q HCl HCl H TCl ząska spozya dany układzie zaróno jej prędkość jej pęd jej energia kineyzna są róne zero. A arość energii ej spozyająej ząski edług każdego ze zoró yhodzi. Gdy zobazyie zór E popularny ekśie paięajie że o zasadzie z lenisa np. gazey nie porafią na ogół drukoać indeksó przy lierah albo dla uhonoroania penej radyji opuszzono skaźnizek 0.

14 gdzie Q iepło reakji. Sao o iepło rzeba albo zierzyć albo ylizyć raah heii kanoej ale że jakieś ono jes a akże o że i ięej zainesujey energie poząkoe o yle ięej odnajdziey energiah końoyh jes nijak do udoodnienia raah klasyznej ehaniki. Jedyną napradę jedyną fundaenalną przyzyną isnienia ego praa jes zaara e zorze geoeria zasoprzesrzeni kóra sosoana konsekennie doproadziła nas do zoru 4. Nae gdybyśy jeszze nie znali sopnia ałośi C sojąego ianoniku i sopnia ałośi ziany suy as reagenó o oznazają iloraz nieznanyh znikoyh ielkośi sybole Q ielibyśy prao zahoania energii posai użyeznej heii. Dynaika Neona jes bezsilna jeśli hodzi o yproadzenie poyższego zoru. O relayisyzny harakerze praa zahoania energii śiadzy o iż rónaniu 4 nie da się przejść do graniy C 0. Dohodziy do niosku że nae energia obszarze fizyki nierelayisyznej i jej prao zahoania jes konepe ałkoiie relayisyzny. A jaki jes ziązek z bobą? Wzór 6 E0 9 0 dżulkg 5 skazuje jak poorny zapas energii drzeie nieinny kilograie aerii. Jak ją ydobyć jak przekszałić na energię kineyzną dająą się zaprzą do pray albo do zniszzenia o inna spraa. Hisoryznie rzez ujują laah rzydziesyh ubiegłego ieku fizyy iedzieli że ożlie są przekszałenia jąder aooyh. W peny oenie zorienoano się że ożliy jes szzególnośi rozpad jądra uranu na da lżejsze jądra i dodakoo da lub rzy neurony. Wiedziano z poiaró as aooyh że sua as jąder końoyh i as końoyh neuronó jes niejsza o ok. 0% od asy rozpadająego się jądra. 0% o inazej 000 o zniejsza ykładnik e zo- rze 5 z 6 do ale 9 0 dżula z kilograa uranu o i ak ogronie dużo. 4

15 To yle ile ynosi energia praie biliona! poiskó z kałasznikoa! pisoleoyh! Sraszna jeśli hodzi o zabijanie oa poęga oże być zbaienie ludzkośi najbliższyh dziesięioleiah jako jedyne napradę obfie źródło energii. Ropa ęgiel gaz zieny dość szybko się yzerpują. Jeśli Czyelniku jeseś łody Toi nuko gdy dorosną oże już nie ysarzyć! A obe akiej perspekyy już niedługo już dla Ciebie kopalne suroe energeyzne zazną jak szalone drożeć. Opróz rozpadu iężkih jąder rónież niekóre proesy synezy np. deuer ry -> hel neuron harakeryzują się znazną obniżką końoej asy zanej kiedyś asą spozynkoą produkó końoyh. To ozyiśie proes zahodząy bobie odoroej. Reakji ej jeszze nie uiey proadzić sposób konroloany nie gałony. Do zasu opanoania ego probleu należy ykorzysyać i rozbudoyać bardziej konenjonalną energeykę oparą na uranie i eenualnie orze. Obay jakie żyią społezeńsa obe energeyki jądroej są a rażenie szuznie podnieane przez korporaje zerpiąe ogrone zyski z energeyki konenjonalnej. Szkodliość ej osaniej dla środoiska a akże lizba ofiar ały proesie ydobyania ęgla hoiażby przelizeniu na jednoskę uzyskanej energii elekryznej są ielokronie groźniejsze od szkód i ofiar energeyki jądroej łąznie z Czarnobyle ozyiśie. Gdyby przyjąć że kaasrofa Czarnobylu będąa ynikie yjąkoego zbiegu okoliznośi nie a praa się poórzyć ożnaby określić energeykę jądroą jako nieskońzenie bezpiezniejszą i bardziej ekologizną od konenjonalnej. W rakie koreky ego arykułu ogłoszono bardzo poażny rapor doyząy skukó kaasrofy zarnobylskiej. Głóną ezą raporu jes o iż fakyzne złe skuki okazują się radykalnie niejsze od ego o się przez szyskie e laa głosiło środkah asoego przekazu. To bardzo podbudouje pogląd o niezykłej przeadze ekologiznej energeyki jądroej nad energeyką ęgla i ropy. 5