PROGRAM PROFILAKTYCZNY Szkoły Podstawowej im. Polskich Olimpijczyków w Kwakowie na rok szkolny 2013/2014 1
PROFILAKTYKA W SZKOLE Celem pracy szkoły jest wszechstronny rozwój osobowości ucznia. Dokonuje się tego poprzez tworzenie warunków, które umożliwiają ten rozwój w sferach: fizycznej, emocjonalnej, intelektualnej, społecznej, moralnej i duchowej. Zadania służące realizacji tych celów określone są w szkolnym zestawie programów nauczania, programie wychowawczym i programie profilaktyki. Szkolny program profilaktyki określa zadania profilaktyczne, które dostosowane są do potrzeb rozwojowych uczniów z uwzględnieniem uwarunkowań danego środowiska. Celem działań profilaktycznych jest ochrona człowieka, dziecka, ucznia, przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju. Mają one szczególne znaczenie w odniesieniu do dzieci i młodzieży w okresie dorastania, kiedy to dokonuje się wiele istotnych zmian w ich osobowości. Jest to czas niezwykle podatny na zakłócenia i podejmowanie ryzykownych zachowań. Są to działania zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych psychologicznych, społecznych i zdrowotnych konsekwencji, zaburzających prawidłowy rozwój. To, co chroni dzieci przed problemami emocjonalnymi to: silna więź z rodzicami, zainteresowanie nauką szkolną, wartości, autorytety, dobre wyniki w nauce, wrażliwość społeczna, poczucie własnej wartości. Na pozór może się wydawać, że wszelkie zagrożenia czyhają na człowieka w świecie zewnętrznym, a w istocie sam człowiek dokonuje wyborów, które zakłócają jego rozwój. Człowiek niedojrzały sam dla siebie może być zagrożeniem. Dlatego prowadzenie dziecka ku dojrzałości, jest zarówno wychowaniem, jak i profilaktyką. Szkoła to miejsce, gdzie uczniowie spędzają wiele czasu. Jest więc okazją do realizacji zadań profilaktyki pierwszorzędowej i wzmacniania czynników chroniących. Profilaktyka pierwszorzędowa skierowana jest przede wszystkim do dzieci i młodzieży niepodejmujących jeszcze zachowań ryzykownych. Polega ona na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na kształtowaniu umiejętności radzenia sobie z niekorzystnymi wpływami otoczenia. POWOŁANIE ZESPOŁU ORAZ DIAGNOZA STANU I POTRZEB Zgodnie z Rozporządzeniem MENiS z 31 stycznia 2002r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 10, poz. 96), nakładającym na placówki szkolne obowiązek tworzenia programów profilaktycznych. Podstawą prawną opracowania Szkolnego Programu Profilaktyki są również ustawy: Ustawa z dnia 19.08.1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego; Ustawa z dnia 24.04.1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii; Ustawa z dnia 09.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych; Ustawa z dnia 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Wybór narzędzi badawczych dostosowany był do specyfiki szkoły. Do Szkoły Podstawowej im. Polskich Olimpijczyków w Kwakowie uczęszczają uczniowie z terenu okolicznych wsi. W roku szkolnym 2013/2014 w naszej placówce uczy się 98 uczniów, oraz 33 dzieci z oddziału przedszkolnego. 2
W związku z wiekiem rozwojowym dzieci od 7-13 lat, w naszej szkole profilaktyka jest kategorią nadrzędną. Od lat istnieje dobra współpraca środowiska lokalnego ze szkołą, dzięki czemu uczniowie naszej szkoły nie należą do grupy wysokiego ryzyka zagrożeń. Na początku roku szkolnego 2013/2014 przeprowadzona zostanie ankieta diagnozującą. Pytania ankiety będą dotyczyły klimatu szkoły oraz występowania w środowisku szkolnym zagrożeń z uwzględnieniem ich rodzaju, nasilenia i specyfiki. Ankietą zostaną objęci uczniowie klas IV-VI. Udział uczniów w diagnozie będzie dobrowolny i anonimowy. Ankieta będzie zawierała pytania dotyczące alternatywnych form spędzania wolnego czasu, zdrowia, higieny i wypoczynku, a także kontaktu uczniów z substancjami psychoaktywnymi oraz zachowań agresywnych i aktów wandalizmu. CELE I ZADANIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Program Profilaktyki został opracowany na podstawie: diagnozy stanu i potrzeb, dokonanej na podstawie, obserwacji, analizy aktów prawnych, wskazówek przekazanych przez rodziców, nauczycieli, innych pracowników szkoły, informacji otrzymanych od funkcjonariuszy policji, straży miejskiej, pracowników świetlicy środowiskowej i OPS. 3
Główne założenia i cele szczegółowe postawione w Programie Profilaktyki ZADANIA Główne założenia Formy realizacji Cele szczegółowe Formy alternatywne spędzania wolnego czasu Pomoc w zaspakajaniu ważnych potrzeb psychicznych, takich jak potrzeba przebywania wśród rówieśników. Proponowanie różnorodnych działań o pozytywnym charakterze i angażowanie w nie uczniów. koła sportowe, koła zainteresowań, koła przedmiotowe, udział w konkursach, dokarmianie zwierząt i ptaków wspieranie rozwoju osobowości, nauka atrakcyjnych sposobów spędzania czasu wolnego, rozwijanie zainteresowań, możliwość nawiązania bliskiego kontaktu z drugim człowiekiem, obcowanie z przyrodą Promocja zdrowia Propagowanie zdrowego stylu życia. Edukacja prozdrowotna z uwzględnieniem zdrowia fizycznego i psychicznego. zajęcia sportoworekreacyjne, wycieczki rekreacyjne i turystyczne, wyjazdy na basen, imprezy i zabawy szkolne, turnieje sportowe, tematyczne konkursy np. plastyczne, literackie propagujące zdrowy styl życia, udział w zajęciach gimnastyki korekcyjnej, udział w warsztatach z zakresu udzielania pierwszej pomocy, realizacja programów o tematyce zdrowotnej we współpracy z Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Słupsku organizowanie czynnego wypoczynku, kształcenie sprawności psychofizycznej, uczenie zasad higieny psychicznej i fizycznej, propagowanie znaczenia umiejętności pływania, wyrabianie umiejętności współpracy i współdziałania w zespole, wyrabianie nawyków kulturalnej i bezpiecznej zabawy Edukacja społeczna Kształcenie ważnych umiejętności psychologicznych i -zajęcia wychowawcze z wykorzystaniem dramy, odgrywania ról i scenek, ćwiczeń sztuki 4 wspieranie rozwoju osobowości ucznia, dostarczenie pozytywnych
Profilaktyka uzależnień Profilaktyka agresji w szkole i aktów wandalizmu społecznych. Uczenie rozpoznawania zagrożeń i radzenia sobie z niekorzystnymi wpływami środowiska. Przekazywanie wiedzy o uzależnieniach i sposobach przeciwdziałania tym zjawiskom. Kształtowanie świadomości uczniów dotyczącej odpowiedzialności za własne czyny i umocnienie odmawiania, udział w spektaklach teatralnych o tematyce społecznej, realizacja wybranych elementów programu profilaktyczno-wycho wawczego Zachowaj Trzeźwy umysł udział w akcji,,dzień bez papierosa, udział w kampanii,, Szkoła bez przemocy pogadanki na lekcjach, spotkania z profesjonalistami, projekcje filmów, pokazów multimedialnych przekazywanie informacji o substancjach uzależniających i skutkach ich oddziaływania: na gazetkach ściennych, kompletowanie materiałów dydaktycznych (czasopisma, książki, filmy, wideo), udostępnianie zainteresowanym - nauczycielom, rodzi-com, uczniom materiałów dydaktycznych, realizacja programów nt. uzależnień we współpracy z Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Słupsku - zajęcia wychowawcze, spotkania z pracownikami Poradni Psychologiczno Pedagogicznej i Powiatowego Centrum 5 wzorców osobowych, rozwijanie uniwersalnych umiejętności psychologicznych, pomocnych w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi, np. radzenie sobie ze stresem, nawiązywanie kontaktów z ludźmi, nie uleganie naciskom otoczenia, rozwiązywanie konfliktów, kształcenie umiejętności mówienia,,nie w sytuacjach presji otoczenia, ćwiczenie zachowań asertywnych dostarczanie informacji o środkach uzależniających, przekazywanie wiedzy o czynnikach środowiskowych, społecznych i ekonomicznych sprzyjających uzależnieniom, eksponowanie konsekwencji używania tych substancji opracowanie zasad ogólnych dotyczących zwalczania i zapobiegania przejawom przemocy i wandalizmu,
poczucia bezpieczeństwa w szkole i wokół niej. Pomocy Rodzinie w Słupsku spotkania z funkcjonariuszami Policji i Straży Gminnej w Kobylnicy, pogadanki na temat powstrzymania prze-mocy i wandalizmu, przystąpienie społeczności szkolnej do Programu,,Bezpieczna szkoła, przystąpienie do kampanii,, Szkoła bez przemocy zapoznanie uczniów z prawami dziecka, sporządzenie listy osób, do których może zwrócić się uczeń w przypadku pojawiających się problemów, przeprowadzenie pogadanek w klasach na temat radzenia sobie z emocjami, umacnianie poczucia odpowiedzialności za mienie własne i społeczne W realizację programu zaangażowani są: dyrektor, nauczyciele, pedagog szkolny, psycholog szkolny,pielęgniarka środowiskowa, Samorząd Szkolny, rodzice, gościnnie pracownicy Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej, Policji i Straży Gminnej oraz Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Programem objęci są wszyscy uczniowie naszej szkoły. Zbudowany w naszej szkole program: uwzględnia rzeczywiste problemy i realne zagrożenia, jest dostosowany do potrzeb i problemów dzieci w naszej szkole, jest skuteczny, ponieważ dostarcza rzetelnej wiedzy, zapewnia profesjonalizm realizatorów, sprawdzone, atrakcyjne formy i metody pracy, daje poczucie bezpieczeństwa uczniom, poszanowanie godności oraz ochronę prywatności, zakłada kontynuację działań profilaktycznych. EWALUACJA PROGRAMU Z racji tego, że opracowany Szkolny Program Profilaktyki został przewidziany do realizacji w okresie roku szkolnego 2013/2014, należy zaznaczyć, że jego ewaluacja jest konieczna pod koniec roku szkolnego. Ewaluację planuje się przeprowadzić przy pomocy: ankiet diagnozujących wśród uczniów, nauczycieli i rodziców, indywidualnych rozmów przeprowadzanych przez pedagoga szkolnego, wychowawców, szczegółowych obserwacji pedagoga szkolnego, Wyniki ewaluacji będą niezwykle istotne, ponieważ dadzą wskazówki do przeprowadzenia ewentualnych zmian w programie na kolejny rok szkolny, jeżeli wystąpi taka konieczność. PRZEWIDYWANE EFEKTY PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ W RAMACH SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Efektem Szkolnego Programu Profilaktyki powinno być: 1. Zdobycie i poszerzenie wiedzy o tym, że: 6
można atrakcyjnie i bezpiecznie spędzać czas wolny, problemy należy rozwiązywać, a nie ich unikać lub nie dostrzegać, palenie tytoniu jest szkodliwe, okres dorastania jest specyficznym okresem w życiu dziecka, uzależnić się można od wielu rzeczy, uczniowie mogą skutecznie oprzeć się presji podejmowanych zachowań ryzykownych, zażywanie środków odurzających pociąga za sobą skutki zdrowotne, społeczne i psychiczne, alkohol jest silną trucizną, istnieją inne sposoby komunikowania interpersonalnego. 2. Wykształcenie postaw: odpowiedzialności za własne zdrowie, dumy z faktu niesięgania po używki, asertywnych. 3. Wykształcenie umiejętności: spostrzegania siebie jako wartościowego człowieka, konstruktywnego rozwiązywania konfliktów, asertywnych zachowań w sytuacjach nacisku grupy, dostrzegania uczuć i mówienia o nich. Program opracowany przez zespół wychowawczy pod kierunkiem pedagoga szkolnego: Program zatwierdzony do realizacji dnia 30.08. 2013 r. na posiedzeniu Rady Pedagogicznej. 7