PROGRAM PROFILAKTYKI

PROGRAM PROFILAKTYKI II Liceum Ogólnokształcące im. K. K. Baczyńskiego w Koninie rok szkolny 2015/2016 Uchwalony przez Radę Rodziców w porozumieniu z Radą Pedagogiczną Konin, wrzesień 2015

PODSTAWY PRAWNE: 1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 1982 r. Nr 35, poz. 228, z późn. zm.). 2. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 1982 r. Nr 35, poz. 230, z późn. zm.). 3. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 1994 r. Nr 111, poz. 535, z późn. zm.). 4. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55, z późn. zm.). 5. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1485, z późn. zm.). 6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001 r. Nr 61, poz. 624 z późn. zm.). 7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 r., poz. 977, z późn. zm.). 8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy iczno- -pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2013 r., poz. 532). 9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. z 2015 r., poz. 1249). Program wpisuje się w cele i zadania Rządowego programu na lata 2014-2016 Bezpieczna i przyjazna szkoła. 2

ZAŁOŻENIA PROGRAMU Program Profilaktyki realizowany jest w klasach I, II i III. Odpowiada na problemy i zagrożenia pojawiające się w szkole i środowisku. Obejmuje działania o charakterze profilaktycznym kierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. W ich realizację zaangażowani są wszyscy nauczyciele, we współpracy z rodzicami i instytucjami lokalnymi. Nauczyciele przygotowani są do realizacji działań profilaktycznych. Ukończyli m.in. następujące kursy i szkolenia: ARS, czyli jak dbać o miłość?, Szkolna Interwencja Profilaktyczna, Spójrz inaczej, Stop przemocy, Porozumienie bez Przemocy, Szkoła dla Rodziców i Wychowawców wychowanie bez porażek, Rozwiązywanie konfliktów w szkole, Mediacje w praktyce. Szkoła współpracuje także z instytucjami działającymi na rzecz pomocy dzieciom i rodzinie. Są to m.in. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Koninie, Miejska Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Koninie, Stowarzyszenie MONAR Poradnia Profilaktyczno-Konsultacyjna w Koninie, Fundacja im. Doktora Piotra Janaszka Podaj Dalej w Koninie, Towarzystwo Inicjatyw Obywatelskich w Koninie, Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Koninie, Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Kaliszu, Komenda Miejska Policji w Koninie. Program Profilaktyki obejmuje przede wszystkim działania z zakresu profilaktyki uniwersalnej. Ich celem jest zapobieganie zachowaniom ryzykownym uczniów i szkodom wynikającym z problemów w ich otoczeniu, a także reagowanie na pojawiające się zagrożenia. 3

OPIS DIAGNOZY 1. Diagnozy dokonano na podstawie: a) obserwacji zachowania uczniów, ich aktywności i postępów w nauce, b) konsultacji z nauczycielami, pedagogiem i iem dotyczących funkcjonowania uczniów, c) indywidualnych rozmów z uczniami i rodzicami, d) analizy dokumentacji szkolnej, e) wyników ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej, f) ankiety dla uczniów, g) ankiety dla rodziców. 2. Uczniowie mają poczucie odpowiedzialności za własny rozwój. Wychowawcy zwracają uwagę na duże zaangażowanie młodzieży w działania na rzecz klasy, szkoły oraz środowiska lokalnego. Uczniowie przestrzegają obowiązujących norm społecznych. Odnoszą się do siebie z szacunkiem. Potrafią współpracować i pomagają sobie. Czują się w szkole bezpiecznie, na co wskazali w ankietach zarówno sami uczniowie, jak również ich rodzice. Rozwiązują ewentualne konflikty w sposób konstruktywny i nie dochodzi do sytuacji izolowania czy odrzucenia przez rówieśników. Dotychczas podejmowane działania w zakresie bezpieczeństwa i kształtowania pozytywnych relacji są skuteczne. W ubiegłym roku szkolnym rozwiązano jeden poważny konflikt w zespole klasowym. Nie zaobserwowano ani też nie zgłoszono sytuacji przemocy fizycznej. Zdajemy sobie jednak sprawę, że na terenie szkoły zdarzają się sytuacje agresji słownej. Kilkunastu uczniów w ankietach odpowiedziało, że sporadycznie ma miejsce wyśmiewanie, obrażanie, także z wykorzystaniem telefonów komórkowych i Internetu. W związku z tym, że wymienione sytuacje mogą eskalować, konieczne jest natychmiastowe reagowanie w przypadku każdego rozpoznanego zdarzenia. Najczęstszym zachowaniem ryzykownym wśród uczniów jest palenie papierosów na terenie szkoły i poza nią. W związku z tym w ubiegłym roku szkolnym dziewięcioro uczniów otrzymało ostrzeżenie lub naganę dyrektora szkoły. Działania, które były podejmowane w poprzednich latach (profilaktyka, informowanie rodziców, wyciąganie konsekwencji zgodnie ze Statutem szkoły, współpraca z policją i strażą miejską), będą kontynuowane, ponieważ powstrzymuje to niektórych uczniów od palenia papierosów podczas pobytu w szkole. Na podstawie rozmów z uczniami i rodzicami oraz informacji z ankiet można wnioskować, że nieliczni uczniowie eksperymentują z substancjami psychoaktywnymi. Nie ma jednak potwierdzonych informacji dotyczących konkretnych uczniów czy grup, dlatego należy realizować działania na poziomie profilaktyki uniwersalnej. Niezależnie od skali problemu, ale w związku z bardzo poważnymi konsekwencjami dla zdrowia i funkcjonowania 4

w środowisku związanymi z używaniem substancji psychoaktywnych (w tym dopalaczy) należy zwrócić szczególną uwagę na promowanie zdrowego stylu życia, rozwijanie postawy dbałości o zdrowie własne i innych ludzi, współpracując przy tym z innymi instytucjami. Kolejnym problemem szczególnie widocznym w szkole jest niska frekwencja uczniów na zajęciach edukacyjnych. Ubiegły rok szkolny 21 klas zakończyło z frekwencją poniżej 90%. Tak niska frekwencja jest często związana z licznymi nieobecnościami konkretnych uczniów w danej klasie, a także częstymi nieobecnościami na pierwszych godzinach lekcyjnych oraz zwalnianiem z lekcji ostatnich. W związku z licznymi nieobecnościami nieusprawiedliwionymi dyrektor szkoły, na wniosek wychowawców, udzieliła uczniom w ostatnim roku szkolnym 2 ostrzeżenia i 8 nagan (w tym 4 z ostrzeżeniem). Połowa z tych uczniów poprawiła swoją frekwencję. Przyjmując, że liczne nieobecności na zajęciach edukacyjnych są często przyczyną trudności w nauce i mogą być także związane z podejmowaniem zachowań ryzykownych, należy w dalszym ciągu podejmować działania, które poprawią tę sytuację. W tym celu konieczne jest, aby na bieżąco monitorować frekwencję uczniów, a inne działania w tym zakresie podejmować we współpracy z rodzicami. 3. Problemami, którymi zajmiemy się w sposób szczególny w tym roku szkolnym, są: - palenie papierosów i stosowanie substancji psychoaktywnych, - niska frekwencja. 5

CELE PROGRAMU Cel ogólny programu: Wspieranie młodych ludzi w rozwoju osobowym poprzez doskonalenie umiejętności życiowych jako czynników chroniących przed zagrożeniami oraz wspierających proces uczenia się. Cele szczegółowe: 1. Dostarczanie informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwianie dokonywania odpowiedzialnych wyborów. 2. Pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności icznych i społecznych: - nawiązywania i podtrzymywania kontaktów z ludźmi, - radzenia sobie z emocjami i ze stresem w sytuacjach trudnych, - rozwiązywania konfliktów, - opierania się naciskom otoczenia, - podejmowania decyzji, - asertywności. 3. Pomoc w zaspokajaniu ważnych potrzeb, m. in. sukcesu i przynależności, oraz osiąganiu satysfakcji życiowej poprzez stwarzanie możliwości zaangażowania się w działalność poznawczą, artystyczną, społeczną, sportową. 4. Pomoc w identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów oraz wspieranie w sytuacjach kryzysowych. 5. Pogłębianie zdolności do wyznaczania i osiągania celów oraz zwiększanie motywacji osiągnięć. 6. Promowanie zdrowego stylu życia i postaw proekologicznych. 6

PLAN DZIAŁANIA Zadanie Sposób realizacji Realizatorzy Termin Osiągnięcia ucznia Podejmowanie działań profilaktycznych zapobiegających zachowaniom ryzykownym 1. Godziny wychowawcze i lekcje przedmiotowe w klasach I, II, III na temat uzależnień oraz ich skutków zdrowotnych i społecznych (m.in. nikotyna, alkohol, narkotyki i dopalacze, uzależnienie od komputera i Internetu). 2. Realizowanie w klasach I programu profilaktycznego ARS, czyli jak dbać o miłość?. 3. Zorganizowanie Światowego Dnia bez Papierosa. nauczyciele,, Psycholog Pedagog,, nauczyciel biologii 4 listopada Wzbogaca swoją wiedzę z zakresu profilaktyki. Zna konsekwencje palenia papierosów i zażywania substancji psychoaktywnych. Przestrzega Statutu szkoły i zachowuje się kulturalnie. Dokonuje odpowiedzialnego wyboru w sytuacjach ryzykownych. 4. Przygotowanie uczniów do udziału w Olimpiadzie Wiedzy o Środkach Psychoaktywnych. Pedagog II półrocze 5. Indywidualne rozmowy z uczniami palącymi papierosy, zażywającymi substancje psychoaktywne i ich rodzicami., dyrekcja Wg potrzeb 6. Informowanie uczniów i ich rodziców o instytucjach zajmujących się terapią uzależnień. Wg potrzeb 7. Wyciąganie konsekwencji wobec uczniów lekceważących obowiązki ucznia zgodnie ze Statutem szkoły. nauczyciele, dyrekcja Na bieżąco 7

Zadanie Sposób realizacji Realizatorzy Termin Osiągnięcia ucznia Promowanie zdrowego stylu życia oraz rozwijanie postawy dbałości o zdrowie własne i innych ludzi 1. Zachęcanie do aktywnego wypoczynku poprzez udział w sportowych zajęciach pozalekcyjnych i akcjach promujących zdrowy styl życia. 2. Zorganizowanie Miesiąca Zdrowia. Nauczyciele, opiekunowie kół zainteresowań Psycholog, Kwiecień Uczestniczy w aktywnych formach spędzania wolnego czasu. Potrafi świadomie decydować o swoim zdrowiu. 3. Realizowanie programów prozdrowotnych (np. Mam haka na raka, Rakoobrona ). Pedagog,, nauczyciele biologii 4. Prowadzenie godzin wychowawczych i zajęć lekcyjnych na temat zdrowego żywienia, zdrowego stylu życia oraz zachowań proekologicznych. Nauczyciele, wychowawcy, 8

Zadanie Sposób realizacji Realizatorzy Termin Osiągnięcia ucznia Poprawa frekwencji uczniów na zajęciach lekcyjnych 1. Systematyczna, miesięczna analiza frekwencji uczniów. 2. Poinformowanie uczniów i rodziców o zasadach usprawiedliwiania nieobecności i spóźnień oraz zwalniania uczniów. Wychowawcy Wychowawcy Wrzesień Rozumie, że systematyczna obecność na lekcjach ma korzystny wpływ na jego wyniki w nauce. 3. Konsekwentne stosowanie zasad usprawiedliwiania nieobecności i spóźnień oraz zwalniania uczniów zapisanych w Statucie szkoły. nauczyciele Na bieżąco 4. Objęcie uczniów pomocą iczno- -pedagogiczną. Wg potrzeb 5. Indywidualne rozmowy z uczniami niesystematycznie uczęszczającymi na zajęcia lekcyjne i ich rodzicami. nauczyciele, Wg potrzeb 6. Wyciąganie konsekwencji zgodnie ze Statutem szkoły wobec uczniów, którzy wagarują. dyrektor Na bieżąco 9

Zadanie Sposób realizacji Realizatorzy Termin Osiągnięcia ucznia Budowanie wzajemnych relacji uczeń nauczyciel, uczeń uczeń, nauczyciel rodzic opartych na zaufaniu i szacunku 1. Integrowanie zespołu klasowego poprzez udział w wycieczkach oraz organizowanie uroczystości i imprez klasowych oraz szkolnych. 2. Godziny wychowawcze na temat budowania poczucia własnej wartości, rozwijania asertywności, umiejętności efektywnej komunikacji i rozwiązywania problemów. uczniowie Ma poczucie przynależności i akceptacji w klasie/szkole. Relacje z nauczycielami, rodzicami i kolegami oparte są na wzajemnym szacunku i zaufaniu. 3. Organizacja Dnia Bezpiecznego Internetu. Psycholog Luty 4. Rozwiązywanie konfliktów między uczniami poprzez mediacje. Pedagog, mediator szkolny, nauczyciele, dyrekcja Wg potrzeb 10

Zadanie Sposób realizacji Realizatorzy Termin Osiągnięcia ucznia Udzielanie pomocy i wsparcia uczniom i rodzicom w rozwiązywaniu problemów 1. Przekazywanie informacji na godzinach wychowawczych i zebraniach z rodzicami o formach pomocy i instytucjach jej udzielających. 2. Analizowanie sytuacji uczniów (wyniki w nauce, frekwencja, zachowanie) i rozpoznawanie trudności. nauczyciele, Na bieżąco Wie, kto może udzielić pomocy w szkole. Zna instytucje i organizacje udzielające pomocy. Otrzymuje wsparcie w trudnej sytuacji. 3. Wspieranie uczniów, którzy mają trudności w nauce, poprzez dostosowanie wymagań edukacyjnych do ich indywidualnych potrzeb, organizowanie pomocy koleżeńskiej, prowadzenie zajęć pozalekcyjnych uzupełniających wiadomości i umiejętności. nauczyciele,, dyrekcja Wg potrzeb Poprawia swoje wyniki w nauce. 4. Prowadzenie indywidualnych rozmów z uczniami, którzy mają problemy. Wychowawca,, dyrekcja Wg potrzeb 5. Wspieranie rodziców w oddziaływaniach wychowawczych i rozwiązywaniu problemów poprzez poradnictwo, organizowanie warsztatów., dyrekcja 6. Prowadzenie zajęć psychoedukacyjnych w klasach I dotyczących radzenia sobie ze stresem i zasad efektywnego uczenia się. Pedagog, 11

Zadanie Sposób realizacji Realizatorzy Termin Osiągnięcia ucznia Motywowanie uczniów do osiągania sukcesów 1. Stwarzanie uczniom możliwości prezentowania umiejętności, zainteresowań, hobby na godzinach wychowawczych, lekcjach przedmiotowych, zajęciach pozalekcyjnych oraz imprezach klasowych i szkolnych. nauczyciele, opiekunowie kół, dyrekcja Pokazuje się w innej roli niż rola ucznia. Czuje się doceniony i motywowany do dalszej pracy. 2. Nagradzanie uczniów zgodnie z zapisami Statutu szkoły. Dyrekcja, wychowawcy, nauczyciele Zgodnie z zasadami przyznawan ia nagród 3. Zachęcanie uczniów do większej aktywności poznawczej, artystycznej, sportowej, społecznej (konkursy, olimpiady, zawody, projekty edukacyjne, uroczystości i imprezy klasowe oraz szkolne). Nauczyciele, wychowawcy, Samorząd Uczniowski 4. Prezentowanie uczniom podczas zajęć lekcyjnych i psychoedukacyjnych technik efektywnego uczenia się, planowania i organizowania czasu oraz rozwijania kreatywności. Wychowawcy nauczyciele, 5. Prowadzenie zajęć psychoedukacyjnych w klasach II na temat wyznaczania celów i ich realizowania. Psycholog, pedagog 12

Zadanie Sposób realizacji Realizatorzy Termin Osiągnięcia ucznia Uwrażliwienie młodzieży na niesienie pomocy słabszym i pokrzywdzonym 1. Prowadzenie akcji charytatywnych na terenie szkoły. 2. Uczestniczenie uczniów w akcjach charytatywnych organizowanych np. przez Koniński Bank Żywności, Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy, Polski Czerwony Krzyż. Opiekunowie Samorządu Uczniowskiego, Opiekunowie Samorządu Uczniowskiego, Wie, na czym polega praca wolontariusza. Uczestniczy w różnych akcjach charytatywnych. Umie okazać wsparcie słabszym i pokrzywdzonym. 3. Wspieranie schroniska dla zwierząt. p. I. Andrzejak Listopad 5. Zapoznanie uczniów z działalnością organizacji pozarządowych działających na rzecz potrzebujących (m.in. Fundacja im. Doktora Piotra Janaszka Podaj Dalej ). Pedagog,, zaproszeni przedstawiciele organizacji pozarządowych 6. Prowadzenie godzin wychowawczych na temat wolontariatu, honorowego krwiodawstwa, dawstwa szpiku i narządów. p. B. Siemiński,, zaproszeni przedstawiciele instytucji i organizacji pozarządowych 7. Spotkania integracyjne oraz przygotowanie prezentów dla wychowanków Domu dla Dzieci i Młodzieży w Nowym Świecie. p. S. Maciejewski 13

OPIS DZIAŁAŃ INTERWENCYJNYCH 1. Aby zapewnić uczniom bezpieczeństwo, ochronę przed przemocą, uzależnieniami, demoralizacją oraz innymi przejawami patologii społecznej nauczyciele i pracownicy szkoły podejmują następujące działania: 1) W przypadku podejrzenia, że uczeń przebywający na terenie szkoły jest pod wpływem alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych: a) odizolowują ucznia od reszty klasy, ale ze względów bezpieczeństwa nie pozostawiają go samego; stwarzają warunki, w których nie będzie zagrożone jego życie lub zdrowie, b) wzywają lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości lub odurzenia, ewentualnie udzielenia pomocy medycznej, c) bezzwłocznie zawiadamiają dyrektora szkoły (wicedyrektora) oraz rodziców, których zobowiązują do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły. Gdy rodzice odmówią, o pozostaniu ucznia w szkole, przewiezieniu do placówki zdrowia albo przekazaniu go policji decyduje lekarz, po ustaleniu jego stanu zdrowia i w porozumieniu z dyrektorem szkoły, d) gdy rodzice ucznia będącego pod wpływem alkoholu odmawiają przyjścia do szkoły, dyrektor szkoły wzywa policję. Informuje się o tym rodziców oraz sąd rodzinny, jeśli uczeń nie ukończył 18 lat, e) wychowawca wraz z dyrekcją i pedagogiem lub iem przeprowadzają spotkanie z uczniem i jego rodzicami, na którym ustalają dalsze działania wobec dziecka oraz zasady współpracy, f) brak poprawy zachowania ucznia powoduje zastosowanie konsekwencji określonych w Statucie szkoły do skreślenia z listy uczniów włącznie. 2) W przypadku uzyskania informacji, że uczeń, który nie ukończył 18 lat, używa substancji psychoaktywnych w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawia nierząd bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji, nauczyciel podejmuje następujące działania: a) przekazuje uzyskaną informację wychowawcy klasy, b) wychowawca informuje o tym fakcie dyrektora szkoły i pedagoga/a, c) wychowawca wzywa do szkoły rodziców ucznia i przekazuje im uzyskaną informację. Wraz z dyrektorem i/lub pedagogiem/ iem przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz uczniem w ich obecności, d) jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a szkoła nadal uzyskuje informacje o przejawach demoralizacji ucznia, dyrektor szkoły pisemnie powiadamia sąd rodzinny lub policję, 14

e) w sytuacji, gdy szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych, a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, dyrektor szkoły powiadamia sąd rodzinny lub policję; 3) niezwłocznie zawiadamiają dyrektora szkoły (wicedyrektora) i wzywają policję w przypadku: a) znalezienia na terenie szkoły nielegalnych substancji psychoaktywnych, b) gdy zachowanie ucznia zagraża bezpieczeństwu innych osób, c) naruszenia prawa. 2. Wobec ucznia, który ukończył 18 lat, a jego zachowania świadczą o demoralizacji, wyciągane są konsekwencje zgodnie ze Statutem szkoły. 3. W klasach, do których uczęszczają uczniowie z problemem używania substancji psychoaktywnych, są prowadzone przez pedagoga, a lub specjalistę dodatkowe zajęcia profilaktyczne. 15

OCENA EFEKTYWNOŚCI DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH, EWALUACJA PROGRAMU 1. Ewaluacja bieżąca, czyli monitorowanie przebiegu realizacji zadań (informacje zwrotne od nauczycieli i wychowawców po I i II półroczu). 2. Ewaluacja wyników na podstawie ankiet, obserwacji i sprawozdań z przeprowadzonych działań. 16

SPIS TREŚCI Podstawy prawne str. 2 Założenia programu str. 3 Opis diagnozy str. 4 Cele programu str. 6 Plan działania str. 7 Opis działań interwencyjnych str. 14 Ocena efektywności działań profilaktycznych, ewaluacja programu str. 16 17