GODZINY WYCHOWAWCZE Bibliografia wydawnictw zwartych, w wyborze za lata 2000-2014, na podstawie zbiorów inowrocławskiej Filii Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy Opracowała: Beata Kotlarek Jednym z zadań edukacji jest przygotowanie młodych ludzi do funkcjonowania w różnych rolach społecznych. Współczesny nauczyciel nie ma łatwej pracy, wychowanie i wspieranie dzieci i młodzieży nie jest proste. Rodzice, często zapracowani, zabiegani nie mają czasu. Niejednokrotnie bezrobotni, z ogromem problemów, przelewają swoje frustracje na dzieci. Zdarza się, że sami potrzebują pomocy i wsparcia. Bywa, że zrzucają obowiązek wychowania dzieci na placówki oświatowe. W otaczającej nas rzeczywistości pojawiają się nowe problemy. Wymaga to utrwalania tradycyjnych wartości, ale również kształtowania nowych umiejętności, pomagających lepiej rozumieć samego siebie, rozpoznawać swoje potrzeby i emocje, rozwijać empatię, asertywność oraz wiarę we własne możliwości, zdolność rozwiązywania konfliktów, czy podejścia do trudności. Posiadanie tych umiejętności stworzy podstawy do późniejszego, prawidłowego funkcjonowania wychowanków w życiu rodzinnym i zawodowym. Niniejsze zestawienie zostało przygotowane z myślą o wychowawcach, którym leży na sercu przyszłość i sprawy uczniów, którzy chcą ich nauczyć dobrych nawyków i tego, że szklanka niekoniecznie bywa od połowy pusta, raczej jest do połowy pełna.zawiera ono najnowsze pozycje, prezentujące ciekawe metody zapobiegania i rozwiązywania problemów wychowawczych. 1. 10 minut przerwy / Klaus W. Vopel ; [przekł. z niem. Sylwia Morasiewicz-Michna]. - Kielce : "Jedność", 1999. - 143s. sygn. 52256 Zestaw 60 zabaw eksperymentów, które pomagają uczestnikom odprężyć się oraz zregenerować siły psychiczne i fizyczne. Ułatwiają one koncentrację uwagi i przywracają równowagę między obiema półkulami mózgu, systemem nerwowym i sferą cielesną. Istotne jest też ich oddziaływanie psychologiczne - pozwalają zintegrować wydarzenia i uczucia, zasymilować poznany materiał z posiadaną wiedzą, poszerzyć zasięg rozumienia, rozwinąć optymistyczną perspektywę i pozytywny obraz samego siebie. 2. Edukacja medialna : scenariusze zajęć / Ewa Grzesiak, Renata Janicka-Szyszko, Magdalena Steblecka. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2005. 73s. sygn. 53829 W sytuacji napływających do nas z wszystkich stron przekazów oraz agresji medialnej, umiejętność zdystansowania się do treści, jakie przekazują telewizja, czasopisma i Internet nie są sprawą łatwą, zwłaszcza dla uczniów. Przydatne dla nauczycieli wydawnictwo zawiera komplet scenariuszy lekcji, które mają na celu nauczenie młodzieży właściwej oceny docierających do nich informacji, świadomego korzystania z mediów i prowokowanie do przemyśleń. Załączona bibliografia. 3. Gdy nauczyciel jest wychowawcą / Jacek Szuty. - Wyd. 1, dodr. - Warszawa ; Łódź : Wydawnictwo Szkolne PWN, 2001. - 99s. sygn. 52040 Publikacja adresowana do nauczycieli, gimnazjów i liceów, którzy oprócz nauczania własnego przedmiotu chcą być dobrymi wychowawcami, postrzegają oni każdego ucznia
indywidualnie i poszukują innowacyjnych sposobów pracy z młodzieżą. Pierwsza części książki odpowiada na pytania: jako organizować i prowadzić lekcje wychowawcze, jakie znaczenie mają: język ciała, gesty czy głos, jak radzić sobie z trudnym uczniem, jak pracować z rodzicami oraz wiele innych. Druga część, to kilkanaście sprawdzonych scenariuszy lekcji wychowawczych, między innymi dotyczących budowania, zaufania w klasie, poczucia własnej wartości, uczenia porozumiewania się oraz bycia asertywnym, radzenia sobie ze stresem, czy profilaktyki uzależnień. 4. Jak zaplanować pracę wychowawczą w gimnazjum? : program wychowawczy szkoły, programy wychowawcze poszczególnych klas, wybrane scenariusze godzin z wychowawcą, z notatnika wychowawcy-praktyka / Danuta K. Kitowska, Wioletta Lis, Ewa Polańska-Ciechanowska. - Złotów : Pracownia Wydawniczo-Edukacyjna K&K, 2001. - 108s. 51959 Zawiera przykładowy program wychowawczy gimnazjum, spójne z nim programy wychowawcze poszczególnych klas oraz przykładowe scenariusze lekcji wychowawczych, a także spotkań z rodzicami. Książka wzbogacona jest o opis wybranych metod, wykorzystanych w scenariuszach oraz krótką analizę programów profilaktycznych, a także słowniczek i wykaz wykorzystanej literatury. 5. Komunikacja w szkole : scenariusze godzin wychowawczych / Ewa Grzesiak, Renata Janicka-Szyszko, Magdalena Steblecka. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2005. - 96s. sygn. 53834, 54250 Książka adresowana do nauczycieli dostrzegających wagę posiadania umiejętności komunikacyjnych w prawidłowym funkcjonowaniu w życiu. Wychowawcy dążący do tego, żeby jak najlepiej przygotować swoich uczniów do życia społecznego mogą skorzystać z zwartych w niej scenariuszy lekcji, ułatwiających przygotowanie ucznia do funkcjonowania w społeczeństwie, które uczą: porozumiewania się, skutecznego wypowiadanie się i prezentacji oraz samoakceptacji i asertywności. Wzbogacona o bibliografię. 6. Lekcje wychowawcze w gimnazjum / Krzysztof Zajączkowski. - Kielce : Wydawnictwo "Jedność", 2003. - 111s sygn. 56990 Publikacja zawiera część teoretyczną dotyczącą takich obszarów, jak: wychowanie w świetle prawa, koncepcje wychowania, charakterystyka okresu rozwojowego młodzieży w wieku gimnazjalnym, zagrożenia prawidłowego rozwoju, a także zasady prowadzenia zajęć i współpraca nauczycieli z rodzicami. Część praktyczna, to zbiór scenariuszy zajęć z uczniami. Całość uzupełniają załączniki przepisy prawne, materiały pomocnicze do realizacji scenariuszy oraz wykaz ciekawych książek dotyczących tematu. 7. My - razem w społeczeństwie : scenariusze zajęć dla uczniów szkół gimnazjalnych / Aleksandra Banasiewicz-Tenerowicz. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2008. - 72s sygn. 54695 Książka stanowi zbiór ciekawych, wykorzystujących atrakcyjne metody i materiały scenariuszy zajęć, służących pokazaniu młodzieży kierunków samorozwoju, kształceniu u uczniów umiejętności służących przygotowaniu ich do lepszego funkcjonowania w społeczeństwie. Całość wzbogaca obszerna bibliografia.
8. Nauczyciel wychowawca / Garry Hornby, Eric Hall, Carol Hall. Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2005. 304s. sygn. 54062 Obecna rzeczywistość powoduje, że wzrasta liczba uczniów z trudnościami emocjonalnymi, sprawiających problemy wychowawcze. Aby sobie z nimi radzić, każdy nauczyciel musi posiadać podstawową wiedzę z zakresu psychologii i odpowiednie umiejętności terapeutyczne, dzięki którym nawiąże on właściwą relację z uczniem i jego rodzicami. Książka jest zaadresowana do świadomych nauczycieli, psychologów i pedagogów szkolnych, którzy chcą odpowiedzialnie wypełniać swoją rolę. Całość wzbogacona jest o bibliografię i indeksy. 9. Nauczyciel, wychowawca, pedagog : szkolne wyzwania / Joanna M. Łukasik, Katarzyna Jagielska, Roman Solecki. - Kielce : Wydawnictwo Jedność, 2013. - 237s. sygn. 56681 Książka wspomagająca nauczycieli w ich dążeniach do wsparcia prawidłowego rozwoju uczniów, podpowiadająca jak rozwiązywać trudne sytuacje wychowawcze, ucząca podejścia do rodziców i współpracy z nimi. Analizę teoretyczną autorzy wspierają praktycznymi przykładami. Pozycja wskazuje wychowawcom jak prawidłowo prowadzić dokumentację, jak poznawać uczniów, jak prowadzić zajęcia wychowawcze i profilaktyczne. Zawiera aneksy i bibliografię. 10. Nauczyciel - wychowawcą / Grzegorz J. Koźmiński, Danuta K. Kitowska. - Złotów : Pracownia Wydawniczo-Edukacyjna "K&K", 2000. - 104s. sygn. 51960 Zbiór refleksji nauczycieli-praktyków dotyczących metod radzenia sobie z codzienną rzeczywistością wychowawcy. Różnorodność sytuacji wychowawczych zmusza pedagogów do ciągłych poszukiwań nowych, innowacyjnych metod rozwiązywania problemów i postępowania z wychowankami. Takie rozwiązania proponuje powyższa pozycja. Zawiera też wykaz literatury, wybór tekstów z piśmiennictwa pedagogicznego oraz przykładowe scenariusze zajęć z młodzieżą i spotkań z rodzicami. 11. O kompetencjach współczesnych wychowawców : perspektywa praktyki edukacyjnej / red. Dariusz Zając. - Bydgoszcz : Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2010. - 226s. sygn. 57094 Publikacja porusza problematykę konieczności posiadania przez nauczycieli i wychowawców szerokich kompetencji, niezbędnych we współczesnym, intensywnie rozwijającym się świecie. Zawiera ona zarówno część teoretyczną, jaki i wiele wskazówek praktycznych. Praca przybliża nam między innymi zagadnienia: wychowawca klasy integracyjnej, rola wychowawcy w rozwoju uczniów zdolnych, kontakty wychowawcy z rodzicami i wiele innych. Każdy rozdział uzupełnia bibliografia. 12. Odwaga cywilna a przemoc w szkole : scenariusze godzin wychowawczych / Karl E. Dambach. ; przekł. Olga i Wojciech Kubińscy. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2008. - 103s. sygn. 54764 Autor sugeruje nauczycielom jak rozmawiać z uczniami o prześladowaniu w szkole oraz jak mu przeciwdziałać ; jak kształtować odwagę cywilną, ucząc sprawnej komunikacji i umiejętności rozpoznawania uczuć swoich oraz cudzych ; jak wspierać jednostki, by nie uległy naciskom grupowy ; jak poprawiać klimat w grupie. Książka zawiera też propozycje
scenariuszy zajęć i ćwiczeń oraz listę organizacji i instytucji, w których można szukać pomocy i informacji. 13. Oswoić nieśmiałość : scenariusze 22 lekcji wychowawczych w gimnazjum, 17 tematów / Hanna Hamer. - Warszawa : Veda, 2000. - 133s. sygn. 51594 Książka zawiera propozycje lekcji dla gimnazjów, możliwych do wykorzystania także w szkołach ponadgimnazjalnych. Podpowiadają one wychowawcom sposoby poruszania pewnych zagadnień, kształtujących postawy i umiejętności ułatwiające funkcjonowanie w społeczeństwie. Autorka porusza takie tematy, jak: pokonywanie nieśmiałości i tremy, wystąpienia publiczne, dystansowanie się do przykrych reakcji innych, opanowanie złych emocji, walka z agresją, profilaktyka uzależnień, rozwijanie poczucia własnej wartości i wiele innych. 14. Polubić szkołę : ćwiczenia grupowe do pracy wychowawczej / Mariola Chomczyńska- Miliszkiewicz, Dorota Pankowska. - Wyd. 3 - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2001. - 196 s. sygn. 53937 Pozycja zawiera ofertę scenariuszy z wykorzystaniem niekonwencjonalnych ćwiczeń grupowych, dzięki którym w atmosferze zabawy i życzliwości wychowankowie mogą zdobyć cenne umiejętności społeczne i doświadczenia osobiste. Autorki załączyły obszerną bibliografię. 15. Profilaktyka pierwszorzędowa w szkole : scenariusze zajęć z uczniami / Ewa Kosińska, Barbara Zachara. - Kraków : "Rubikon", 2003. - 107s. sygn. 53103 Celem profilaktyki pierwszorzędowej jest promowanie zdrowego trybu życia i niedopuszczenie do pojawiania się patologii społecznych. Książka zawiera służące tym celom propozycje zajęć z młodzieżą. Dążą one do utrwalania pozytywnych postaw społecznych, korygowania nieprawidłowych zachowań uczniów, tworzenia atmosfery zrozumienia, zaufania i bezpieczeństwa, a także rozwijanie u uczniów poczucia własnej wartości i uczenie ich brania odpowiedzialności za własne decyzje. 16. Profilaktyka uzależnień a wartości : przewodnik dla rodziców i wychowawców / Krzysztof Zajączkowski. - Kielce : "Jedność", 2002. - 56s. sygn. 54305 Pozycja zawiera podstawowe informacje na temat środków psychoaktywnych, ich działania, przebiegu procesu uzależnienia i przyczyn sięgania po narkotyki, a także błędów wychowawczych najczęściej popełnianych przez rodziców. Zakładając, że w obecnym świecie, w dążeniu do uchronienia młodzieży przed uzależnieniami niezbędna jest współpraca rodziny i szkoły, zawarto w książce także część poświęconą wartościom. Uświadamia ona istotę ich wpływu na prawidłowy rozwój moralny dziecka, podpowiada rodzicom i wychowawcom jak przedstawiać, uświadamiać oraz kształtować wartości w różnych okresach życia młodego człowieka. 17. Scenariusze godzin wychowawczych : wychowanie a role płciowe / Dorota Pankowska. - Wyd. 2. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2008. - 288 s. sygn. 54872 Autorka książki proponuje ćwiczenia i zadania, które pomogą młodzieży inicjować
świadomy proces tworzenia indywidualnej koncepcji roli płciowej, zgodnie z własnymi potrzebami, wartościami i celami życiowymi. Publikacja jest adresowana do nauczycieli, wychowawców, psychologów, edukatorów tych wszystkich, którzy stymulują osobisty i społeczny rozwój młodzieży. Zawiera praktyczne ćwiczenia do wykorzystania na godzinach wychowawczych i innych zajęciach oraz wskazówki do konstruowania autorskich programów edukacyjnych. 18. Scenariusze godzin wychowawczych dla gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych / Magdalena Gruszka, Iwona Janiak, Justyna Prarat. - Gdańsk : Wydawnictwo "Harmonia", 2002. - 154, [24] s. sygn. 52586 Publikacja składa się z cyklu scenariuszy przeznaczonych do pracy z młodzieżą, poruszających problem integracji w grupie, podnoszenia poczucia własnej wartości, profilaktyki uzależnień, oraz zapobiegania agresji wśród młodzież. Autor stosuje w scenariusza różnorodne metody i techniki, a wśród nich: wykład, pogadankę, burzę mózgów, ćwiczenia w małych grupach, rysunki i inne prace plastyczne, psychodramy oraz zabawy (integracyjne i edukacyjne). Książka zawiera aneks (z przykładowymi kartami pracy) bibliografię. 19. Spotkania w klasie szkolnej : propozycje scenariuszy godzin wychowawczych dla uczniów gimnazjum (i nie tylko!) / Barbara Stryczniewicz. - Kraków : Oficyna Wydawnicza Impuls, 2001. - 109s. sygn. 52383 Książka zawiera zestaw ciekawych scenariuszy dotyczących przede wszystkim komunikacji interpersonalnej, umiejętności funkcjonowania w rodzinie, grupie rówieśniczej i środowisku. Autor sugeruje wykorzystanie rozsypanek, plakatów, scenek, metod aktywizujących, czy ankiet. Publikacja zawiera także część teoretyczną oraz bibliografię. 20. Teoretyczne i metodyczne aspekty kalendarza wychowawcy : scenariusze zajęć wychowawczych. [T.] 5 / Grażyna Gajewska, Artur Doliński, Anna Szczęsna. - Wyd. 2 popr., uzup. i zm. - Zielona Góra : "Gaja", 2002. - 300 s. sygn. 52827 Książka zawiera wprowadzenie teoretyczne poruszające problemy: umiejętnego wykorzystania zainteresowań dzieci i młodzieży w pracy pedagoga, wykorzystania zabawy w działaniach wychowawczych oraz współpracy rodziców i nauczycieli. Część praktyczna zawiera scenariusze zajęć z młodzieżą, uporządkowane według następujących po sobie, obchodzonych corocznie wydarzeń. Obejmuje ona zarówno święta rodzinne, szkolne, zawodowe, narodowe, religijne, jak i globalne. 21. Teoretyczno-metodyczne aspekty warsztatu pedagoga :scenariusze zajęć wychowawczych / Grażyna Gajewska, Artur Doliński. - Wyd. 2 zm. - Zielona Góra : Gaja, 2002. - 286 s. sygn. 52565 Książka składa się z dwóch części: teoretycznej, dotyczącej warsztatu i metod pracy będącej podstawą dla warsztatowo-metodycznej części drugiej, będącej zestawem 106 scenariuszy zajęć wychowawczych, pomagających rozwiązywać pojawiające się problemy wychowawcze, umożliwiających wprowadzanie uczniów w nowe sfery życia, uczących ich nowego spojrzenia na wiele spraw, umożliwiających im prawidłowy rozwój społeczny i emocjonalny.
22. Teoretyczno-metodyczne aspekty wychowania młodzieży : scenariusze zajęć wychowawczych / Grażyna Gajewska, Anna Szczęsna, Artur Doliński. - Wyd. 2 zm., uzup. i popr. - Zielona Góra : "Gaja", 2003. - 200 s. sygn. 52826 Skierowana przede wszystkim do nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych pozycja, zawiera teoretyczne ujęcie ułatwiające zrozumienie młodzieży, jej podejścia do wielu spraw życiowych oraz trudności wychowawczych, jakie pojawiają się przed dorosłymi, a także propozycje scenariuszy zajęć. 23. Trudne tematy : propozycje godzin wychowawczych / Ewa Grzesiak, Renata Janicka- Szyszko, Magdalena Steblecka. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2005. - 64 s. sygn. 55222 Nauczyciel, który zostaje wychowawcą musi się zmierzyć problemami, jakie mają jego podopieczni. Nie tylko je zrozumieć, ale także pomóc je pokonać. Autorki poruszają rzeczywiście trudne tematy uzależnień - od narkotyków, alkoholu, jedzenia, nikotyny czy sekt, a także problemy z seksualnością. Publikacja zawiera scenariusze godzin wychowawczych, które, w założeniu, mają również inspirować nauczycieli do twórczych poszukiwań w dziedzinie organizowania lekcji i szukania porozumienia z uczniami. Oprócz bibliografii autorki dodały wykaz ciekawej, polecanej przez nie literatury. 24. Uczymy się uczyć / Mel Silberman. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2005. - 192s. sygn. 54375 Książka prezentuje 101 metod aktywizujących nauczanie, dzięki którym kształcenie stanie się nie tylko owocne, ale będzie satysfakcjonujące i przyjemne. Stanowi cenną pomoc dla nauczycieli, których celem jest aktywowanie uczniów, uczenie ich odwagi, zachęcanie ich do przemyśleń i dyskusji. 25. Vademecum wychowawcy / Beata Badziukiewicz, Mirosław Sałasiński. - Warszawa : Wydawnictwo Akademickie "Żak" Teresa i Józef Śniecińscy, cop. 2005. - 244s. sygn. 53991-37cz Autorzy dzielą się doświadczeniami i refleksjami z własnej pracy, w obecnych niełatwych realiach. Sugerują interesujące metody rozwiązywania problemów, akcentują kwestię odpowiedzialności za ucznia, ale także wobec ucznia, rodziców oraz nauczycieli. Publikacja zawiera zbiór cennych wskazówek również dla wychowawców. 26. Warsztat pracy pedagoga :zbiór scenariuszy i konspektów. Z. 4 / Grażyna Gajewska, Anna Szczęsna, Artur Doliński. - Zielona Góra : Stowarzyszenie Edukacyjne Pedagogów Praktyków "Cogito", 2000. - 224s. sygn. 51934 Publikacja zawierająca, obok części teoretycznej wybór scenariuszy zajęć dostosowanych, ze względu na tematykę i sposoby ich realizacji, do wykorzystania w pracy z młodzieżą szkół ponadgimnazjalnych. Podsuwa ona sposoby przeprowadzania zajęć na trudne tematy, takie jak: różne oblicza miłości, małżeństwo, rodzina, seksualność człowieka agresja, przemoc, tolerancja, uzależnienia, AIDS, więzi interpersonalne, postawy wobec cierpienia, choroby i śmierci, znaczenia i miejsca mas-mediów w życiu ludzi, znaczenie współpracy i rywalizacji.
27. Wychowywać, ale jak? : przewodnik dla nauczyciela-wychowawcy / Iwona Kutrzyk- Jurków, Aleksandra Charążka. - Warszawa : Centrum Doradztwa i Informacji Difin, 2005. - 127s. sygn. 54020, 54142 Książka adresowana do nauczycieli, wychowawców, psychologów, edukatorów tych wszystkich, którzy stymulują osobisty i społeczny rozwój młodzieży i dorosłych. Zawiera praktyczne ćwiczenia do wykorzystania na godzinach wychowawczych i innych zajęciach oraz wskazówki do konstruowania autorskich programów edukacyjnych. 28. Wychowanie bez przemocy : zabawy i działania służące rozwiązywaniu konfliktów / Lea Regine Koll ; [przekł. z niem Magdalena Jałowiec-Sawicka]. - Kielce : Jedność, 2006. - 104s. sygn. 54304 Nasilająca się w placówkach oświatowych fala przemocy urasta już do rangi poważnego problemu. Coraz powszechniejsza staje się agresja dzieci werbalna i fizyczna przezwiska, przekleństwa i bicie. Książka zawiera propozycje zabaw i ćwiczeń pomocnych w kształtowaniu zgodnych relacji wśród rówieśników. Podpowiada, jak interweniować w konfliktach, uczyć dzieci rozumienia własnych emocji, radzenia sobie ze złością, rozwiązywania sporów. Autor sugeruje włączenie do walki z agresją dziecięca także rodziców i przedstawia propozycje spotkań z nimi. Opisuje także dobrą praktykę - realizowany w całych Niemczech projekt, któremu przyświeca hasło Bicie jest głupie. 29. Wyobraź sobie, że... : ćwiczenia rozwijające twórcze myślenie uczniów / Stephen Bowkett ; tł. Krzysztof Kruszewski. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, cop. 2000. - 171s. sygn. 51752-37cz, 51801 Publikacja będąca zbiorem atrakcyjnych konspektów oraz pomysłów metodycznych i ćwiczeń rozwijających postawy i umiejętności twórczego myślenia i uczenia się. Proponowane zajęcia pobudzają zmysły i rozwijają wyobraźnię uczniów, uczą rozwiązywania problemów, tolerancji i szacunku dla innych oraz wiary w siebie.