def T a JeŜeli granica po prawej stronie znaku równości jest skończona, to mówimy, Ŝe całka niewłaściwa def def

Podobne dokumenty
Całka oznaczona. długość k-tego odcinka podziału P. punkt pośredni k-tego odcinka podziału P. Niech funkcja f będzie ograniczona na przedziale

Całka oznaczona. długość k-tego odcinka podziału P. punkt pośredni k-tego odcinka podziału P. Niech funkcja f będzie ograniczona na przedziale

460 Szeregi Fouriera. Definicja. Definicja. Układ trygonometryczny. Definicja Układ ortogonalny funkcji ( ϕ n

Całka oznaczona. długość k-tego odcinka podziału P. średnica podziału P. punkt pośredni k-tego odcinka podziału P

Od wzorów skróconego mnoŝenia do klasycznych nierówności

Całki oznaczone. wykład z MATEMATYKI

Automatyka i Robotyka Analiza Wykład 14 dr Adam Ćmiel

WYKŁAD 2: CAŁKI POTRÓJNE

3.6. Całka oznaczona Riemanna i jej własności. Zastosowania geometryczne całki oznaczonej.

dz istnieje, e f V obszar jak w definicji całki potrójnej (ograniczony powierzchniami o mierze 0) T prostopadłościan nakrywający V ( V T )

FUNKCJA KWADRATOWA. RÓWNANIA I NIERÓWNOŚCI DRUGIEGO STOPNIA.

Problem. Jak praktycznie badać jednostajną ciągłość funkcji?

ef 3 (dziedzina, dziedzina naturalna) Niech f : A R, gdzie A jest podzbiorem płaszczyzny lub przestrzeni Zbiór A nazywamy dziedziną funcji f i oznacza

Automatyka i Robotyka Analiza Wykład 23 dr Adam Ćmiel

ZADANIA Z ANALIZY MATEMATYCZNEJ dla I roku kierunku informatyka WSZiB

Zakres materiału obowiązujący do egzaminu poprawkowego z matematyki klasa 2 Ha i 2 Lb 2011 str 1

CAŁKA NIEOZNACZONA f - funkcja określona w przedziale E. Funkcją pierwotną funkcji f w przedziale E nazywamy funkcję F taką, że

Rozszerzenie znaczenia symbolu całki Riemanna

GENEZA WYZNACZNIKA. Układ równań liniowych z dwiema niewiadomymi. Rozwiązania układu metodą eliminacji Gaussa

WYZNACZANIE OGNISKOWEJ SOCZEWEK CIENKICH ZA POMOCĄ ŁAWY OPTYCZNEJ

GEOMETRIA ANALITYCZNA W PRZESTRZENI

WYZNACZNIKI. . Gdybyśmy rozważali układ dwóch równań liniowych, powiedzmy: Takie układy w matematyce nazywa się macierzami. Przyjmijmy definicję:

2.27. Oblicz wartość wyrażenia 3 a Wykaż, że jeżeli x i y są liczbami dodatnimi oraz x+ y =16, to ( 1+

Wykład 9: Różne rodzaje zbieżności ciągów zmiennych losowych. Prawa wielkich liczb.

ZADANIA Z ZAKRESU SZKOŁY PODSTAWOWEJ, GIMNAZJUM I SZKOŁY ŚREDNIEJ

Wykład 13: Zbieżność według rozkładu. Centralne twierdzenie graniczne.

Metoda szeregów potęgowych dla równań różniczkowych zwyczajnych liniowych. Równanie różniczkowe zwyczajne liniowe drugiego rzędu ma postać

takimi, że W każdym przedziale k 1 x k wybieramy punkt k ) i tworzymy sumę gdzie jest długością przedziału, x ). 1 k

MATEMATYKA DYSKRETNA (2014/2015) dr hab. inż. Małgorzata Sterna WIELOMIANY SZACHOWE

Granica i ciągłość funkcji. 1 Granica funkcji rzeczywistej jednej zmiennej rzeczywsitej

Wykład 8: Zbieżność według rozkładu. Centralne twierdzenie graniczne.

7. Szeregi funkcyjne

480 Przestrzenie metryczne

TABLICE WZORÓW I TWIERDZEŃ MATEMATYCZNYCH zakres GIMNAZJUM

Momenty bezwładności figur płaskich - definicje i wzory

Rozkład normalny (Gaussa)

Rozkład normalny (Gaussa)

Ćwiczenie 46 DYFRAKCJA

Szeregi liczbowe i ich własności. Kryteria zbieżności szeregów. Zbieżność bezwzględna i warunkowa. Mnożenie szeregów.

XI. Rachunek całkowy funkcji wielu zmiennych. 1. Całka podwójna Całka podwójna po prostokącie. Oznaczenia:

Ekoenergetyka Matematyka 1. Wykład 8. CIĄGI LICZBOWE

Ćwiczenie nr 5 BADANIE SOCZEWKI

Semantyka i Weryfikacja Programów - Laboratorium 2 Działania na ułamkach, krotki i rekordy

Ciągi i szeregi liczbowe. Ciągi nieskończone.

Rozdział 1. Nazwa i adres Zamawiającego Gdyńskie Centrum Sportu jednostka budżetowa Rozdział 2. Informacja o trybie i stosowaniu przepisów

I. CIĄGI I SZEREGI FUNKCYJNE. odwzorowań zbioru X w zbiór R [lub C] nazywamy ciągiem funkcyjnym.


Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych i schemat oceniania zadań otwartych

δ δ δ 1 ε δ δ δ 1 ε ε δ δ δ ε ε = T T a b c 1 = T = T = T

AM1.1 zadania 8 Przypomn. e kilka dosyć ważnych granic, które już pojawiły się na zajeciach. 1. lim. = 0, lim. = 0 dla każdego a R, lim (

I. DZIAŁANIA W ZBIORZE LICZB RZECZYWISTYCH ZBIORY LICZBOWE: liczby całkowite C : C..., 3, 2, 1,

Regionalne Koło Matematyczne

GRANIASTOSŁUPY

Gdyńskim Ośrodkiem Sportu i Rekreacji jednostka budżetowa

Wykład 8: Całka oznanczona

o d ro z m ia r u /p o w y ż e j 1 0 c m d ł c m śr e d n ic y 5 a ) o ś r e d n ic y 2,5 5 c m 5 b ) o śr e d n ic y 5 c m 1 0 c m 8

Mamy nadzieję, że zestaw, który przygotowaliśmy maturzystom, spełni swoje zadanie i przyczyni się do egzaminacyjnych sukcesów.

II. ROZWIĄZYWANIE RÓWNAŃ METODAMI ITERACYJNYMI 1

4. Rekurencja. Zależności rekurencyjne, algorytmy rekurencyjne, szczególne funkcje tworzące.

Rachunek całkowy funkcji wielu zmiennych

Matematyka wybrane zagadnienia. Lista nr 4

I. DZIAŁANIA W ZBIORZE LICZB RZECZYWISTYCH


Wykªad 8. Pochodna kierunkowa.

Iloczyn skalarny

IV. RÓWNANIA RÓŻNICOWE

1. Liczby zespolone Zadanie 1.1. Przedstawić w postaci a + ib, a, b R, następujące liczby zespolone (1) 1 i (2) (5)

Ekoenergetyka Matematyka 1. Wykład 15. CAŁKI OZNACZONE. Egzaminy I termin poniedziałek :00 Aula B sala 12B Wydział Informatyki

Granica i ciągłość funkcji. 1 Granica funkcji rzeczywistej jednej zmiennej rzeczywistej

a a = 2 S n = 2 = r - constans > 0 - ciąg jest malejący q = b1, dla q 1 S n 1 CIĄGI jest rosnący (niemalejący), jeżeli dla każdego n a n

RACHUNEK CAŁKOWY FUNKCJI DWÓCH ZMIENNYCH

Działania wewnętrzne i zewnętrzne

Analityczne metody kinematyki mechanizmów

1. Liczby zespolone Stwierdzić kiedy kwadrat liczby zespolonej jest liczbą. (i) rzeczywistą, (ii) ujemną, (iii) tylko urojoną?

Mechanika teoretyczna

Całka podwójna po prostokącie

Minimalizacja automatu

Pole (miara Jordana) obszaru płaskiego

Granica cigu punktów. ), jest zbieny do punktu P 0 = ( x0. n n. ) n. Zadania. Przykłady funkcji dwu zmiennych

Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych

ILOCZYNY WEKTORÓW. s równoległe wtedy i tylko wtedy. b =

H. Dąbrowski, W. Rożek Próbna matura, grudzień 2014 r. CKE poziom rozszerzony 1. Zadanie 15 różne sposoby jego rozwiązania

FUNKCJE DWÓCH ZMIENNYCH

Trapez. w trapezie przynamniej jedna para boków jest równoległa δ γ a, b podstawy trapezu. c h d c, d - ramiona trapezu α β h wysokość trapezu

Szeregi liczbowe. Szeregi potęgowe i trygonometryczne.

Płaskie układy obciąŝeń. Opis analityczny wielkości podstawowych. wersory. mechanika techniczna i wytrzymałość materiałów 1 statyka 2

ANALIZA MATEMATYCZNA 2

( ) O k k k. A k. P k. r k. M O r 1. -P n W. P 1 P k. Rys Redukcja dowolnego przestrzennego układu sił

Zapis wskaźnikowy i umowa sumacyjna

Rozdział 1. Nazwa i adres Zamawiającego Gdyńskie Centrum Sportu jednostka budżetowa Rozdział 2. Informacja o trybie i stosowaniu przepisów

Rozdział 1. Nazwa i adres Zamawiającego Gdyński Ośrodek Sportu i Rekreacji jednostka budżetowa Rozdział 2.

UWAGI O ROZKŁADZIE FUNKCJI ZMIENNEJ LOSOWEJ.

1 Szeregi potęgowe. 1.1 Promień zbieżności szeregu potęgowego. Wydział Informatyki, KONWERSATORIUM Z MATEMATYKI, 2008/2009.

WYKŁAD 7. UKŁADY RÓWNAŃ LINIOWYCH Macierzowa Metoda Rozwiązywania Układu Równań Cramera


Środek masy i geometryczne momenty bezwładności figur płaskich 1

I POCHODNA - INTERPRETACJA GEOMETRYCZNA

Macierze w MS Excel 2007


Szeregi liczbowe. Szeregi potęgowe i trygonometryczne.

Transkrypt:

CAŁKI NIEWŁAŚCIWE CAŁKI NIEWŁAŚCIWE IERWSZEGO ROZAJU e ł iewłśiw półprostej Nieh uj :[ R ęzie łowl przeziłh [T] l Ŝego T> Cłę iewłśiwą pierwszego rozju uji przezile [ eiiujem wzorem: e T T JeŜeli gri po prwej stroie zu rówośi jest sońzo to mówim Ŝe ł iewłśiw jest zieŝ JeŜeli gri t jest rów lu - to mówim Ŝe ł jest rozieŝ opowieio o lu - W pozostłh przph mówim Ŝe ł jest rozieŝ Alogizie eiiuje się łę iewłśiwą pierwszego rozju przezile -]: e S S e ł iewłśiw prostej Nieh uj : R R ęzie łowl przeziłh [ST] l owolh S i T tih Ŝe - < S < T < Cłę iewłśiwą pierwszego rozju uji przezile - eiiujem wzorem: e + gzie ozz owolą lizę rzezwistą JeŜeli oie łi po prwej stroie zu rówośi są zieŝe to mówim Ŝe ł jest zieŝ JeŜeli je z th łe jest rozieŝ o - lu rug jest zieŝ lo rozieŝ opowieio o - lu to mówim Ŝe ł jest rozieŝ o - lu W pozostłh przph mówim Ŝe ł t jest rozieŝ Uwg JeŜeli łi są zieŝe l pewego R to są zieŝe l Ŝego R i ih sum ie zleŝ o Ft 3 zieŝość łe posti Nieh > Wte p p ziez l p > jest roziez l p Uwg Alogiz t jest prwziw tŝe l łe p gzie < o ile uj połow jest poprwie oreślo KRYTERIA ZBIEśNOŚCI CAŁEK NIEWŁAŚCIWYCH IERWSZEGO ROZAJU Tw rterium porówwze JeŜeli g l Ŝego [ uje i g są łowle przeziłh [T] l T> 3 ł g jest zieŝ to ł jest zieŝ Uwg Twierzeie powŝsze pozostie prwziwe g ierówośi w złoŝeiu są prwziwe l Ŝego [ *

gzie * > JeŜeli złoŝeie 3 tego twierzei m postć ł g jest rozieŝ to w tezie otrzmm ł jest rozieŝ rwziwe jest tŝe logize rterium porówwze l łe iewłśiwh posti Tw rterium ilorzowe Nieh uje otie i g ęą łowle przeziłh [T] l Ŝego T> orz ieh Wówzs ł jest zieŝ ł g jest zieŝ g gzie << Uwg rwziwe jest tŝe logize rterium ilorzowe l łe iewłśiwh posti 3 ZBIENOŚĆ BEZWZGLĘNA CAŁEK NIEWŁAŚCIWYCH IERWSZEGO ROZAJU e 3 zieŝość ezwzglę łe iewłśiwh pierwszego rozju Nieh uj ęzie łowl przeziłh [T] l Ŝego T> Cł e jest zieŝ ooie oreśl się zieŝość ezwzglęą łe Tw 3 o zieŝośi łe iewłśiwh zieŝh ezwzglęie Nieh uj ęzie łowl przeziłh [T] l Ŝego T> JeŜeli ł to ł jest zieŝ oto jest zieŝ ezwzglęie jest zieŝ ezwzglęie Uwg owŝsze twierzeie jest prwziwe tŝe l pozostłh rozjów łe iewłśiwh pierwszego rozju Twierzeie owrote ie jest prwziwe l owolej uji p ł iewłśiw z uji [ jest zieŝ le ie jest zieŝ ezwzglęie 4 CAŁKI NIEWŁAŚCIWE RUGIEGO ROZAJU si przezile e 4 łi iewłśiwe rugiego rozju Nieh uj : ] R ęzie ieogrizo prwostrom sąsieztwie putu orz łowl przeziłh [+ε] l Ŝego < ε < Cłę iewłśiwą rugiego rozju uji przezile ] eiiujem wzorem: ε + + ε

JeŜeli gri po prwej stroie zu rówośi jest sońzo to mówim Ŝe ł jest zieŝ JeŜeli gri t jest rów lu - to mówim Ŝe ł jest rozieŝ opowieio o lu - W pozostłh przph mówim Ŝe ł t jest rozieŝ Alogizie eiiuje się łę iewłśiwą uji ieogrizoej lewostrom sąsieztwie putu : e ε + ε JeŜeli uj jest oreślo i ogrizo przezile ] orz łowl przeziłh [+ε] l Ŝego < ε < to ł olizo weług powŝszej eiiji jest zieŝ ooie jest uji oreśloej przezile [ Ft 4 o zieŝośi łe p Nieh > Wte ł iewłśiw Alogiz t jest prwziw tŝe l łe ziez l p < jest roziez l p p p gzie < o ile uj połow jest poprwie oreślo e 43 łi iewłśiwe rugiego rozju iąg lsz Nieh uj :[ ] \ { } R gzie ęzie ieogrizo oustroh sąsieztwh putu orz łowl przeziłh [-ε ] [+ε] l Ŝego < ε < mi{ } Cłę iewłśiwą rugiego rozju uji przezile [] eiiujem wzorem: e + JeŜeli oie łi po prwej stroie zu rówośi są zieŝe to mówim Ŝe ł jest zieŝ JeŜeli je z th łe jest rozieŝ o - lu rug jest zieŝ lo rozieŝ opowieio o - lu to mówim Ŝe ł jest rozieŝ o - lu W pozostłh przph mówim Ŝe ł t jest rozieŝ W poo sposó oreśl się łi iewłśiwe z uji ieogrizoh sąsieztwh putów [] N przł l uji : R ieogrizoej prwostrom sąsieztwie putu i lewostrom sąsieztwie putu orz łowlej przeziłh [ + ε - ε] l Ŝego gzie jest owolm putem przeziłu e ε < + przjmujem: 5 KRYTERIA ZBIEśNOŚCI CAŁEK NIEWŁAŚCIWYCH RUGIEGO ROZAJU Tw rterium porówwze JeŜeli g l Ŝego ] uje i g są łowle [+ε] l < ε < 3 ł g jest zieŝ to ł jest zieŝ

Uwg Twierzeie powŝsze pozostie prwziwe g ierówośi w złoŝeiu są prwziwe l Ŝego * ] gzie < * < JeŜeli złoŝeie 3 tego twierzei m postć ł jest rozieŝ to w tezie otrzmm ł g jest rozieŝ rwziwe jest tŝe logize rterium porówwze l uji oreśloh przezile [ i ieogrizoh lewostrom sąsieztwie putu Tw rterium ilorzowe Nieh uje otie i g ęą łowle przeziłh [+ε] l Ŝego < ε < orz ieh gzie << Wówzs ł jest zieŝ ł g jest zieŝ + g Uwg rwziwe jest tŝe logize rterium l łe iewłśiwh przezile [ SZEREGI LICZBOWE I OTĘGOWE EFINICJE I OSTAWOWE TWIERZENIA e szereg sum zęśiow szeregu Nieh ęzie iągiem lizowm Szeregiem lizowm zwm iąg S gzie S + + + Szereg ti ozzm przez Lizę zwm -tm wrzem lizę S -tą sumą zęśiową tego szeregu e szereg zieŝ i rozieŝ sum szeregu Mówim Ŝe szereg jest zieŝ jeŝeli istieje sońzo gri iągu S JeŜeli to mówim Ŝe szereg S lo S jest rozieŝ opowieio o - lo o W pozostłh przph mówim Ŝe szereg jest rozieŝ Sumą szeregu zieŝego zwm grię Uwg Alogizie moŝ zeiiowć szereg Ft 3 zieŝość szeregu geometrzego Szereg geometrz Uwg rzjmujem tutj Ŝe e S i ozzm ją tm smm smolem o szereg gzie Z orz jego sumę jest zieŝ wte i tlo wte g < Tw 4 wrue oiez zieŝośi szeregu JeŜeli szereg jest zieŝ to Uwg Twierzeie owrote ie jest prwziwe Świz o tm przł iągu le szereg l zieŝego szeregu geometrzego mm: N Mm owiem jest rozieŝ o owŝsze twierzeie zpise w rówowŝej posti: jeŝeli

lo gri ietórh szeregów ie istiej to szereg KRYTERIA ZBIEśNOŚCI SZEREGÓW Tw rterium łowe Nieh uj :[ [ gzie N ęzie ierosą Wówzs szereg Uwg Reszt tego szeregu to jest wrŝeie i Ft zieŝość szeregów posti jest zieŝ ł Szereg ziez l p > jest p roziez l p Tw 3 Krterium porówwze l Ŝego szereg jest zieŝ e R i + p szereg Uwg JeŜeli złoŝeie m postć szereg Tw 4 rterium ilorzowe Nieh > l Ŝego orz ieh Tw 5 Krterium Alemert JeŜeli + < to szereg szereg JeŜeli + > to szereg jest rozieŝ stosujem o uzsii rozieŝośi spełi oszowie: R jest zieŝ jest zieŝ jest rozieŝ to w tezie otrzmm: szereg gzie << Wówzs jest zieŝ szereg jest zieŝ jest rozieŝ jest zieŝ jest rozieŝ Uwg JeŜeli zmist złoŝei poego w puie spełio jest wrue + l Ŝego to szereg jest l rozieŝ JeŜeli + Np l iągów jest rozieŝ to rterium Alemert ie rozstrzg z szereg + + mm le szereg jest zieŝ jest zieŝ tomist szereg

Tw 6 Krterium Cuh ego JeŜeli < to szereg JeŜeli > to szereg jest zieŝ jest rozieŝ Uwg JeŜeli to rterium Cuh ego ie rozstrzg z szereg 3 ZBIEśNOŚĆ BEZWZGLĘNA SZEREGÓW Tw 3 Leiiz o zieŝośi szeregu przemieego JeŜeli iąg jest ierosą o umeru N to szereg przemie + jest zieŝ oto prwziwe jest stępująe oszowie reszt szeregu: i e 3 zieŝość ezwzglę szeregu Szereg jest zieŝ ezwzglęie i+ i e szereg Tw 33 o zieŝośi szeregów zieŝh ezwzglęie JeŜeli szereg lizow jest zieŝ ezwzglęie to jest zieŝ l Ŝego jest zieŝ jest zieŝ Uwg Twierzeie owrote ie jest prwziwe Świz o tm przł szeregu jest zieŝ ezwzglęie + tór jest zieŝ le ie e 34 szereg zieŝ wruowo Szereg zieŝ tór ie jest zieŝ ezwzglęie zwm szeregiem zieŝm wruowo Ft 35 sum wŝiejszh szeregów + π 6 e!! e + l + π 4 4 SZEREGI OTĘGOWE e 4 szereg potęgow Szeregiem potęgowm o śrou w puie R zwm szereg posti: gzie R orz R l Uwg W tm prgrie przjmujem Ŝe e Liz zwm współzimi szeregu potęgowego

e 4 promień zieŝośi szeregu potęgowego romieiem zieŝośi szeregu potęgowego zwm lizę R oreśloą rówośią: g R sup < sup < oto przjmujem R g sup orz R g sup Uwg romień zieŝośi szeregu potęgowego moŝe ć tŝe oliz ze wzoru: o ile te grie istieją R lo ze wzoru R + Tw 43 Cuh ego Hmr Nieh < R < ęzie promieiem zieŝośi szeregu potęgowego zieŝ ezwzglęie w Ŝm puie przeziłu R + R rozieŝ w Ŝm puie zioru - R + R Wte szereg te jest: Uwg W ou ońh przeziłu R + R szereg potęgow moŝe ć zieŝ lu rozieŝ G R to szereg potęgow jest zieŝ jeie w puie G R to szereg potęgow jest zieŝ ezwzglęie łej prostej e 44 przeził zieŝośi szeregu potęgowego rzeziłem zieŝośi szeregu potęgowego zwm ziór: R : szereg jest ziez Tw 45 o rozwijiu uji w szereg potęgow JeŜeli: uj m przezile - δ + δ pohoe owolego rzęu l Ŝego - δ + δ spełio jest wrue R gzie R! ozz -tą resztę we wzorze Tlor l uji przezile [ ] lu [ ] to l Ŝego δ + δ! Uwg Zmist złoŝei powŝszego twierzei moŝ przjąć Ŝe: M > M l Ŝego N {} orz l Ŝego δ + δ Szereg potęgow wstępują w tezie tego twierzei zwm szeregiem Tlor uji w puie G to szereg te zwm szeregiem Mluri Tw 46 o jeozzośi rozwiięi uji w szereg potęgow l Ŝego δ + δ JeŜeli! gzie δ > to l

Ft 47 szeregi Mluri ietórh uji elemetrh 3 e si! os + + + + 3 + + + +!! 3! +! l + r tg sh h! + + + 3 3! l < l R 5 + 5! 4 6 + +! 4! 6! + + 7 + 7! l R l R 3 4 + + l < 3 4 3 5 7 + + l < 3 5 7 + 3 5 7 + + + + +! 3! 5! 7! 4 6 + + + +!! 4! 6! l R l R Tw 48 o róŝizowiu szeregu potęgowego Wte: \ l Ŝego R R Nieh < R ęzie promieiem zieŝośi szeregu potęgowego Uwg N przezile -RR sum szeregu potęgowego m iągłe pohoe owolego rzęu oo wzór jest prwziw tŝe l szeregu potęgowego posti : Nieh < R ęzie promieiem zieŝośi szeregu potęgowego Tw 49 o łowiu szeregu potęgowego \ Wte: l Ŝego R + R Nieh < R ęzie promieiem zieŝośi szeregu potęgowego Wte: + t t l Ŝego R R + Uwg oo wzór jest prwziw tŝe l szeregu potęgowego posti Nieh < R ęzie promieiem zieŝośi szeregu potęgowego t t + : Wte: + l Ŝego R + R

Ft 4 sum wŝiejszh szeregów potęgowh l + l + + 3 Uwg Wszstie poe wŝej wzor są prwziwe l Ŝego - 3 FUNKCJE WÓCH I TRZECH ZMIENNYCH 3 ZBIORY NA ŁASZCZYŹNIE I W RZESTRZENI + l e 3 płszzz przestrzeń rzestrzeią wuwmirową płszzzą zwm ziór wszstih pr uporząowh gzie R rzestrzeń wuwmirową ozzm przez R : R e { : R} ooie przestrzeią trójwmirową przestrzeią zwm ziór wszstih uporząowh z gzie z R rzestrzeń trójwmirową ozzm przez R 3 : 3 R e { z : z R} Elemet orz z th przestrzei zwm opowieio putmi płszzz lu przestrzei Liz orz z zwm opowieio współrzęmi rtezjńsimi putów orz z e 3 oległość putów Oległość putów płszzz lu przestrzei ozzm smolem i oreślm wzorem: gzie R lu wzorem gzie z z R 3 e e + + + z z Rs 3 Oległość wóh putów płszzźie Rs 3 Oległość wóh putów w przestrzei e 33 otozeie putu Otozeiem o promieiu r > putu płszzźie lu przestrzei zwm ziór: O r : { < r} e Otozeiem putu płszzźie jest oło otwrte o śrou w m puie Otozeiem putu w przestrzei jest ul otwrt o śrou w m puie e 34 sąsieztwo putu Sąsieztwem o promieiu r > putu płszzźie lu przestrzei zwm ziór: S e r O r { } \ Sąsieztwem putu płszzźie jest oło otwrte ez śro ooie sąsieztwem putu w przestrzei jest ul otwrt ez śro

Rs 33 Otozeie o promieiu r putu płszzźie Rs 34 Sąsieztwo o promieiu r putu płszzźie e 35 ziór ogrizo i ieogrizo Ziór A jest ogrizo jeŝeli jest zwrt w otozeiu pewego putu tz A O r > W przeiwm przpu mówim Ŝe ziór A jest ieogrizo r Rs 35 Ziór A jest ogrizo płszzźie e 36 put wewętrz zioru wętrze zioru Nieh A ęzie ziorem płszzźie lu w przestrzei ut jest putem wewętrzm zioru A jeŝeli istieje otozeie tego putu zwrte w ziorze A tz O r > r A Wętrzem ziór zwm ziór wszstih jego putów wewętrzh e 37 put rzegow zioru rzeg zioru Nieh A ęzie ziorem płszzźie lu w przestrzei ut jest putem rzegowm zioru A jeŝeli w Ŝm otozeiu tego putu moŝ zleźć put leŝąe o zioru A i put ie leŝąe o zioru A tz r> O r A orz O r A' Brzegiem zioru zwm ziór wszstih jego putów rzegowh Rs 36 ut jest putem rzegowm zioru A e 38 ziór otwrt Ziór jest otwrt jeŝeli Ŝ put tego zioru jest jego putem wewętrzm e 39 ziór omięt Ziór jest omięt jeŝeli zwier swój rzeg

Rs 37 Ziór A jest otwrt płszzźie Rs 38 Ziór B jest omięt w przestrzei e 3 oszr oszr omięt Niepust ziór jest oszrem jeŝeli: jest otwrt Ŝe w put zioru moŝ połązć łmą łowiie w im zwrtą Oszr łązie ze swoim rzegiem zwm oszrem omiętm Rs 39 Ziór A jest oszrem omiętm płszzźie Rs 3 Ziór B ie jest oszrem płszzźie 3 FUNKCJE WÓCH I TRZECH ZMIENNYCH e 3 uj wóh zmieh Fują wóh zmieh oreśloą ziorze A R o wrtośih w R zwm przporząowie Ŝemu putowi ze zioru A ołie jeej liz rzezwistej Wrtość uji w puie ozz przez Fuję tą ozzm przez : A R lu z gzie A Rs 3 Ilustrj o eiiji uji wóh zmieh

e 3 uj trzeh zmieh Fują trzeh zmieh oreśloą ziorze A R 3 o wrtośih w R zwm przporząowie Ŝemu putowi ze zioru A ołie jeej liz rzezwistej Wrtość uji w puie z ozz przez z Fuję tą ozzm przez : A R lu w z gzie z A Rs 3 Ilustrj o eiiji uji trzeh zmieh e 33 ziezi ziezi turl Nieh : A R gzie A jest poziorem płszzz lu przestrzei Ziór A zwm ziezią uji i ozzm przez JeŜeli jest tlo wzór oreślją uję to ziór th putów płszzz przestrzei l tórh wzór te m ses zwm ziezią turlą uji e 34 wres i poziomi uji wóh zmieh Wresem uji wóh zmieh zwm ziór: 3 z R : z { } oziomią wresu uji opowijąą poziomowi hr zwm ziór: : h { } Rs 33 oziomi wresu uji opowiją poziomowi h Ft 35 wres wŝiejszh uji wóh zmieh Wresem uji z A + B + C A B jest płszzz o wetorze ormlm przehozą przez put C Wresem uji z + jest proloi orotow tj powierzhi powstł z orotu proli z woół osi Oz

3 Wresem uji z + jest stoŝe tj powierzhi powstł z orotu półprostej z l woół osi Oz 4 Wresem uji z ± R + jest gór + lu ol - półser o śrou w pozątu ułu współrzęh i promieiu R 5 Wresem uji jest sioło z z Ft 36 przesuięi i oii wresów uji Wres uji powstje z wresu uji Wres uji powstje z wresu uji z + z przez przesuięie o wetor v z z przez smetrię wzglęem płszzz O

Rs 34 rzesuięie wresu uji o wetor v Rs 35 Oiie wresu uji wzglęem płszzz O e 37 uj ogrizo Fuj wóh zmieh jest ogrizo ziorze ogrizo tz A M > A jeŝeli ziór wrtośi uji ziorze A jest M Uwg eiij uji ogrizoej trzeh zmieh jest logiz eiije uji wóh i trzeh zmieh ogrizoh z ołu lu z gór są pooe o opowieih eiiji l uji jeej zmieej 33 GRANICE FUNKCJI W UNKCIE e 33 iąg płszzźie Ciągiem putów płszzźie zwm owzorowie zioru liz turlh w ziór R Wrtość tego owzorowi l liz turlej zwm -tm wrzem iągu i ozzm przez Ciąg ti ozzm przez lu Ziór wrzów tego iągu tj ziór { : N} ozzm róto przez { } lu { } e 33 gri włśiw iągu Ciąg jest zieŝ o putu o otujem lu wte i tlo wte g orz Uwg Ciąg jest zieŝ o putu jeŝeli w owolm otozeiu putu zjują się prwie wszstie wrz tego iągu eiij iągu putów w przestrzei i eiij gri tiego iągu są logize o poh powŝej e 333 Heiego gri włśiwej uji w puie Nieh wóh zmieh ęzie oreślo ziorze otwrtm z wjątiem ć moŝe putu Liz g jest grią włśiwą uji w puie o zpisujem wte i tlo wte g { } g l N g Uwg W poo sposó moŝ oreślić grię uji w puie owolego zioru płszzźie orz grię uji trzeh zmieh Grię uji w puie ozzm przez MoŜ rówieŝ pisć g g e 334 Heiego gri iewłśiwej uji w puie Nieh wóh zmieh ęzie oreślo ziorze otwrtm z wjątiem ć moŝe putu Fuj m w puie grię iewłśiwą o zpisujem

wte i tlo wte g { } N l Uwg eiij Heiego gri iewłśiwej - uji w puie jest logiz o eiiji pisej powŝej ooie eiiujem oie grie iewłśiwe l uji trzeh zmieh Tw 335 o gri sum [ ] q p g q g p + + Tw 336 o gri ilozu [ ] pq g q g p Tw 337 o gri ilorzu p g l Ŝego 3 q g q p g Uwg Osttie trz twierzei są prwziwe l uji trzeh zmieh W th twierzeih opuszzle są tŝe grie iewłśiwe o ile opowieie ziłi z timi smolmi są ozzoe o zjowi gri uji wóh i trzeh zmieh moŝ stosowć twierzei o wóh i o trzeh ujh logize o tih twierzeń l uji jeej zmieej 34 FUNKCJE CIĄGŁE e 34 uj wóh zmieh iągł w puie Nieh uj ęzie oreślo ziorze otwrtm zwierjąm put Fuj jest iągł w puie wte i tlo wte g e 34 uj wóh zmieh iągł ziorze otwrtm Fuj jest iągł ziorze otwrtm R jeŝeli jest iągł w Ŝm puie tego zioru Uwg W poo sposó moŝ zeiiowć iągłość uji w puie owolego zioru A R orz iągłość tm ziorze eiije iągłośi w puie i ziorh l uji trzeh zmieh są logize o poh powŝej Tw 343 ziłi ujh iągłh Sum iloz ilorz orz złoŝeie uji iągłh są ujmi iągłmi Tw 344 Weierstrss o osiągiu resów JeŜeli ziór R jest omięt i ogrizo uj jest iągł to { } : sup orz { } : i

4 RACHUNEK RÓśNICZKOWY FUNKCJI WÓCH I TRZECH ZMIENNYCH 4 OCHONE CZĄSTKOWE FUNKCJI e 4 pohoe ząstowe pierwszego rzęu Nieh uj ęzie oreślo oszrze R orz ieh ohoą ząstową pierwszego rzęu uji wzglęem w puie oreślm wzorem: e + ohoą tą ozzm tŝe smolmi: ooie jest oreślo poho ząstow pierwszego rzęu uji wzglęem w puie : + ohoą tą ozzm tŝe smolmi: Uwg Alogizie oreśl się pohoe ząstowe pierwszego rzęu l uji trzeh zmieh JeŜeli grie oreśljąe pohoe ząstowe są włśiwe iewłśiwe to mówim Ŝe opowieie pohoe ząstowe są włśiwe iewłśiwe e 4 pohoe ząstowe pierwszego rzęu oszrze JeŜeli uj m pohoe ząstowe pierwszego rzęu w Ŝm puie oszru R to uje gzie opowieio przez zwm pohomi ząstowmi pierwszego rzęu uji oszrze i ozzm oszrze R 3 l uji trzeh zmieh lu lo teŝ Alogizie oreśl się pohoe ząstowe pierwszego rzęu Ft 43 iterpretj geometrz pohoh ząstowh Nieh uj z m pohoe ząstowe pierwszego rzęu w puie oto ieh α ozz ąt hlei stzej o rzwej otrzmej w wiu przeroju wresu uji płszzzą w puie o płszzz O orz ieh β ozz ąt hlei stzej o rzwej otrzmej w wiu przeroju wresu uji płszzzą Wte tgα tg β Rs 4 Iterpretj geometrz pohoej ząstowej Rs 4 Iterpretj geometrz pohoej ząstowej oho ząstow jest mirą lolej szośi wzrostu uji wzglęem zmieej prz ustloej wrtośi zmieej ooie jest l pohoej ząstowej zmieh orz l pohoh ząstowh uji trzeh

Uwg Omieie iŝ l uji jeej zmieej wglą związe mięz iągłośią uji wóh zmieh istieiem pohoh ząstowh Fuj moŝe mieć w puie oie pohoe ząstowe le ie musi ć w tm puie iągł e 44 pohoe ząstowe rugiego rzęu Nieh uj m pohoe ząstowe oszrze R orz ieh ohoe ząstowe rugiego rzęu uji w puie oreślm wzormi: + + + + owŝsze pohoe ozzm tŝe opowieio przez lo teŝ Uwg Alogizie oreśl się pohoe ząstowe rugiego rzęu uji trzeh zmieh e 45 pohoe ząstowe rugiego rzęu oszrze JeŜeli uj m pohoe ząstowe rugiego rzęu w Ŝm puie oszru R to uje gzie zwm pohomi ząstowmi rugiego rzęu uji oszrze i ozzm opowieio przez lu przez lo teŝ Uwg Alogizie oreśl się pohoe ząstowe rugiego rzęu uji trzeh zmieh oszrze R 3 e 46 pohoe ząstowe wŝszh rzęów Nieh uj m pohoe ząstowe rzęu otozeiu putu ohoe ząstowe pierwszego rzęu w puie pohoh ząstowh rzęu uji zwm pohomi ząstowmi rzęu + uji w puie JeŜeli uj m pohoe ząstowe rzęu w Ŝm puie oszru to mówim Ŝe oszrze są oreśloe pohoe ząstowe rzęu uji ohoą ząstową -tego rzęu uji w puie powstłą w wiu -rotego róŝizowi wzglęem zmieej i stępie l-rotego róŝizowi wzglęem zmieej gzie + l ozzm przez l Alogizie oreśl się i ozz pohoe ząstowe rzęu 3 uji trzeh zmieh Fuj wóh zmieh m pohoh ząstowh rzęu uje trzeh zmieh 3 pohoh ząstowh rzęu ohoe ząstowe w tórh wstępuje róŝizowie wzglęem wóh róŝh zmieh zwm pohomi ząstowmi mieszmi Tw 47 Shwrz o pohoh mieszh Nieh uj ęzie oreślo otozeiu putu oto ieh pohoe ząstowe istieją otozeiu putu

pohoe ząstowe Wte ęą iągłe w puie Uwg rwziwe są tŝe logize rówośi l pohoh mieszh rugiego rzęu uji trzeh zmieh tŝe l pohoh mieszh wŝszh rzęów 4 RÓśNICZKOWALNOŚĆ FUNKCJI e 4 uj róŝizowl w puie Nieh uj ęzie oreślo otozeiu putu orz ieh istieją pohoe ząstowe Fuj jest róŝizowl w puie wte i tlo wte g spełio jest wrue: h + h + h + h Uwg Alogizie eiiuje się róŝizowlość w puie uji trzeh zmieh Istieie pohoh ząstowh uji w puie ie gwrtuje jeszze róŝizowlośi uji w tm puie Tw 4 wrue oiez róŝizowlośi uji JeŜeli uj jest róŝizowl w puie to jest iągł w tm puie Uwg Twierzeie owrote ie jest prwziwe Świz o tm przł uji w puie le ie jest w tm puie róŝizowl + tór jest iągł Tw 43 wrue wstrzją róŝizowlośi uji Nieh uj ęzie oreślo otozeiu putu Nieh poto pohoe ząstowe pohoe ząstowe istieją otozeiu putu ęą iągłe w puie Wte uj jest róŝizowl w puie Uwg Osttie twierzeie jest prwziwe tŝe l uji trzeh zmieh Ft 44 iterpretj geometrz uji róŝizowlej w puie RóŜizowlość uji w puie ozz Ŝe istieje płszzz stz iepioow o wresu tej uji w puie Rs 4 łszzz stz o wresu uji

Ft 45 rówie płszzz stzej o wresu uji Nieh uj ęzie róŝizowl w puie Rówie płszzz stzej o wresu uji w puie z gzie z m postć: z z + e 46 róŝiz uji Nieh uj ęzie oreślo otozeiu putu oto ieh uj m pohoe ząstowe pierwszego rzęu w puie RóŜizą uji w puie zwm uję zmieh oreśloą wzorem: e + RóŜizę uji ozz się tŝe przez lu róto Uwg Alogizie eiiuje się róŝizę uji trzeh zmieh Ft 47 zstosowie róŝizi uji o olizeń przliŝoh Nieh uj ęzie róŝizowl w puie Wte + + + Uwg rwziw jest tŝe logiz wzór przliŝo l uji trzeh zmieh Wzor te worzstuje się o olizeń przliŝoh sompliowh wrŝeń lgerizh Ft 48 zstosowie róŝizi uji o szowi łęów pomirów Nieh wielośi izze z ęą związe zleŝośią z oto ieh ezwzglęe pomiru wielośi i Wte łą ezwzglę z i ozzją opowieio łę z olizeń wielośi z wrŝ się wzorem przliŝom: + rwziwe są tŝe logize wzor l więszej liz wielośi izzh 43 RÓśNICZKOWANIE FUNKCJI ZŁOśONYCH Tw 43 o pohoej uji złoŝoej Nieh uj m iągłe pohoe ząstowe oszrze R uje ęą róŝizowle przezile R orz tt l Ŝego t Wte uj złoŝo Ft tt jest róŝizowl przezile orz F + t t t Uwg Alogiz reguł róŝizowi jest prwziw l uji trzeh zmieh Tw 433 o pohoh ząstowh uji złoŝoej Nieh uj ęzie oreślo oszrze R orz ieh uje ęą oreśloe oszrze U R prz zm uvuv l Ŝego putu uv U oto ieh pohoe ząstowe ęą iągłe oszrze pohoe ząstowe istieją oszrze U Wte uj złoŝo Fuv uvuv m oszrze U pohoe ząstowe pierwszego rzęu wrŝoe wzormi: F F + + u u u v v v Uwg JeŜeli jest ują tlo jeej zmieej to reguł róŝizowi uji Fuv uv przjmują postć: F F u u v v Alogize reguł róŝizowi są prwziwe tŝe l uji trzeh zmieh

44 OCHONA KIERUNKOWA FUNKCJI e 44 poho ieruow uji Nieh uj ęzie oreślo oszrze R orz ieh put oto ieh v v v ęzie wersorem płszzźie ohoą ieruową uji w puie w ieruu wersor v oreślm wzorem: + tv + tv + v t t Ft 44 iterpretj geometrz pohoej ieruowej Nieh uj ęzie oreślo otozeiu putu oto ieh γ ozz ąt hlei o płszzz O półstzej o rzwej otrzmej w wiu przeroju wresu uji półpłszzzą przehoząą przez prostą orz rówoległą o wersor v Wte tg γ v oho ieruow oreśl szość zmi wrtośi uji w ieruu wersor v Rs 44 Iterpretj geometrz pohoej ieruowej uji Uwg Alogizie oreśl się pohoą ieruową l uji trzeh zmieh oho ieruow jest przeiesieiem uje wielu zmieh pojęi pohoej jeostroej uji jeej zmieej Nietórz utorz przjmują Ŝe w eiiji pohoej ieruowe t ąŝ o z ou stro oho ieruow jest wte uogólieiem pojęi pohoej ząstowej uji Np l uji wóh zmieh orz wersorów v i u mm v i u e 443 griet uji Nieh uj ęzie oreślo oszrze R orz ieh put oto ieh istieją pohoe ząstowe Grietem uji w puie zwm wetor oreślo wzorem: e gr Griet uji ozzm tŝe róto przez gr Alogizie oreśl się griet l uji trzeh zmieh Tw 444 wzór o olizi pohoej ieruowej Nieh uj ęzie oreślo oszrze R oto ieh pohoe ząstowe istieją oszrze pohoe ząstowe ęą iągłe w puie Wte gr οv v gzie v jest owolm wersorem płszzźie oo wzór o olizi pohoej ieruowej jest prwziw tŝe l uji trzeh zmieh

Ft 445 iterpretj geometrz grietu Griet uji w puie wszuje ierue jszszego wzrostu uji w tm puie rs 44 Griet uji w puie jest prostopł o poziomi uji przehoząej przez te put rs 443 Rs 44 Rs 443 45 WZÓR TAYLORA EKSTREMA FUNKCJI e 45 róŝiz -tego rzęu uji wóh zmieh Nieh uj m otozeiu putu iągłe pohoe ząstowe o rzęu N włązie RóŜizą -tego rzęu uji w puie zwm uję zmieh i oreśloą wzorem: + We wzorze tm smole ozzją operje róŝizowi po zmieh i tomist potęgę trtujem ormlie o otrzmi pohoh ząstowh wŝszh rzęów RóŜizę -tego rzęu uji ozzm róto przez otowo przjmujem Ŝe e Tw 45 wzór Tlor Nieh uj m otozeiu O putu iągłe pohoe ząstowe o rzęu włązie orz ieh put + + O Wte!!!! + Θ + Θ + + + + + + + + Θ< < Uwg Rówość poą w tezie twierzei zwm wzorem Tlor l uji wóh zmieh Ostti słi we wzorze Tlor zwm -tą resztą tego wzoru i ozzm przez R l putu powŝszą rówość zwm wzorem Mluri e 453 estrem lole i wrtośi estremle uji wóh zmieh Fuj m w puie miimum lole jeŝeli [ ] S > δ δ Fuj m w puie miimum lole włśiwe jeŝeli [ ] S > > δ δ Liz m jest jmiejszą wrtośią uj ziorze A jeŝeli m A orz A Fuj m w puie msimum lole jeŝeli [ ] S > δ δ Fuj m w puie msimum lole włśiwe jeŝeli [ ] S < > δ δ Liz M jest jwięszą wrtośią uj ziorze A jeŝeli

M A orz A Tw 454 wrue oiez istiei estremum Nieh uj ęzie oreślo otozeiu putu oto ieh uj m estremum lole w puie istieją pohoe ząstowe Wte Uwg Z twierzei tego wi Ŝe uj moŝe mieć estrem tlo w puth w tórh wszstie jej pohoe ząstowe są rówe lo w puth w tórh hoć je poho ząstow ie istieje Zerowie się w puie ou pohoh ząstowh ie gwrtuje jeszze istiei estremum lolego Np uj 3 spełi rówośi le ie m estremum w puie Tw 455 wrue wstrzją istiei estremum Nieh uj ęzie oreślo otozeiu putu oto ieh uj m iągłe pohoe ząstowe rzęu rugiego otozeiu putu 3 > Wte uj m estremum lole w puie i jest to: miimum lole włśiwe g > msimum lole włśiwe g < Uwg G wzzi w złoŝeiu 3 powŝszego twierzei jest ujem to uj ie m w puie estremum lolego Ntomist g wzzi te jest rów to ie z uj m estremum lole w puie przeprowzm imi metomi p orzstją z eiiji e 456 estrem wruowe uji Fuj m w puie miimum lole włśiwe prz wruu g g g orz istieje liz δ> t Ŝe > l Ŝego putu S δ spełijąego wrue g Fuj m w puie msimum lole włśiwe prz wruu g g g orz istieje liz δ> t Ŝe < l Ŝego putu S δ spełijąego wrue g Rs 45 Fuj osiąg w puie msimum prz wruu g Ft 457 lgortm zjowi estremów wruowh Estrem lole uji wóh zmieh z wruiem g zjujem weług lgortmu: rzwą L: g g jest pom wruiem zie łui tóre są wresmi uji posti p l I lu q l J szum estremów uji jeej zmieej p przezile I lu q przezile J 3 porówujem wrtośi otrzmh estremów rzwej L i ustlm estrem wruowe Ft 458 lgortm zjowi wrtośi estremlh oszrze omiętm

Wrtośi jmiejszą i jwięszą uji oszrze omiętm zjujem w stępują sposó: wzzm put poejrze o estrem lole zwrte wętrzu oszru wzzm put poejrze o estrem lole zwrte rzegu oszru 3 wzzm put slejei łuów tworząh rzeg oszru 4 olizm wrtośi uji we wszstih otrzmh puth i wzzm wrtość jwięszą i jmiejszą 46 FUNKCJE UWIKŁANE e 46 uji uwiłe Fują uwiłą oreśloą przez wrue zwm Ŝą uję spełijąą rówość F F l wszstih z pewego przeziłu I ooie oreśl się uję uwiłą posti gzie J Rs 46 Fuje uwiłe I orz J oreśloe przez wrue F Tw 46 o istieiu i róŝizowlośi uji uwiłej Nieh F ęzie oreślo pewm otozeiu putu oto ieh pohoe ząstowe istieją i są iągłe tm otozeiu F 3 Wte pewm otozeiu putu istieje jeozzie oreślo uj uwił spełiją wrui: F l Ŝego z tego otozei ' F F l Ŝego z tego otozei Uwg JeŜeli uj F m iągłe pohoe ząstowe rugiego rzęu otozeiu putu orz spełi wrui F to uj uwił jest wurotie róŝizowl pewm otozeiu putu Tw 463 o estremh uji uwiłej Nieh uj F ęzie oreślo otozeiu putu i ieh m tm iągłe pohoe ząstowe rzęu rugiego oto ieh F F F

F 3 A F Wte uj uwił oreślo przez rówie F m w puie estremum lole włśiwe i jest to: miimum g A > msimum g A < Uwg Rówość jest wruiem oiezm ierówość jest wruiem wstrzjąm istiei estremum uji uwiłej rwziwe jest tŝe logize twierzeie o estremh uji uwiłej posti Ft 464 lgortm zjowi estremów lolh uji uwiłej ut w tórh uj uwił moŝe mieć estrem zjujem orzstją z wruu oiezego istiei estremum W tm elu rozwiązujem uł wruów: F F F W otrzmh puth sprwzm wrue wstrzją istiei estremum tj oreślm z wrŝei F A F N postwie zu tego wrŝei ustlm rozj estremum 5 CAŁKI OWÓJNE 5 CAŁKI OWÓJNE O ROSTOKCIE Ozzei w eiiji łi po prostoąie: {: } prostoąt płszzźie; { } poził prostoąt prostoąt prz zm prostoąt poziłu łowiie wpełiją te prostoąt i mją prmi rozłąze wętrz; wmir prostoąt ; + - ługość przeątej prostoąt ; δ m{ : } śrei poziłu ; Ξ { Κ } gzie ziór putów pośreih poziłu Rs 55 oził prostoąt [] [] e 5 ł powój po prostoąie Nieh uj ęzie ogrizo prostoąie Cłę powóją z uji po prostoąie eiiujem wzorem: δ e o ile gri po prwej stroie zu rówośi istieje orz ie zleŝ o sposoów poziłu prostoąt i o sposoów woru putów pośreih Ξ Mówim wte Ŝe uj jest łowl prostoąie

Uwg Cłę powóją z uji po prostoąie ozzm teŝ smolem prostoąie jest turlm uogólieiem łi z uji jeej zmieej po przezile Ft 5 o łowlośi uji iągłh Fuj iągł prostoąie jest im łowl Tw 53 o liiowośi łi JeŜeli uje i g są łowle prostoąie orz R to: uj + g jest łowl prostoąie orz + g + g ; uj jest łowl prostoąie orz Cł powój po Tw 54 o twośi łi wzglęem oszru łowi Nieh uj ęzie łowl prostoąie Wte l owolego poziłu prostoąt prostoąt o rozłązh wętrzh uj jest łowl th prostoąth orz + Tw 55 o zmiie łi powójej łi iterowe Nieh uj ęzie iągł prostoąie {: } Wte Uwg Cłi wstępująe w tezie powŝszego twierzei zwm róto łmi iterowmi uji po prostoąie Bęziem pisli umowie zmist opowieio i Ft 56 ł z uji o rozzieloh zmieh JeŜeli uj g jest iągł przezile [] uj jest iągł przezile [] to gzie [] [] i g h g h 5 CAŁKI OWÓJNE O OBSZARACH NORMALNYCH e 5 ł powój po oszrze Nieh uj ęzie ują ogrizoą oszrze ogrizom R orz ieh ęzie owolm prostoątem zwierjąm oszr oto ieh * ozz rozszerzeie uji R oreśloe wzorem: l Cłę powóją uji po oszrze eiiujem wzorem: l R e o ile ł po prwej stroie zu rówośi istieje Mówim wte Ŝe uj jest łowl oszrze \

Uwg Cł ie zleŝ o woru prostoąt e 5 oszr ormle wzglęem osi ułu Oszrem ormlm wzglęem osi O zwm ziór : g h { } gzie uje g i h są iągłe [] orz g < h l Ŝego Oszrem ormlm wzglęem osi O zwm ziór : p q { } gzie uje p i q są iągłe [] orz p < q l Ŝego Rs 5 Oszr orml wzglęem osi O Rs 5 Oszr orml wzglęem osi O Tw 53 łi iterowe po oszrh ormlh : g h to JeŜeli uj jest iągł oszrze ormlm { } h g : p q to JeŜeli uj jest iągł oszrze ormlm { } Uwg Cłi iterowe: h g q p ęziem zpiswli umowie opowieio w posti: h g q p q e 54 oszr regulr płszzźie Sumę sońzoej liz oszrów ormlh wzglęem osi O lu O o prmi rozłązh wętrzh zwm oszrem regulrm płszzźie Ft 55 ł po oszrze regulrm Nieh oszr regulr ęzie sumą oszrów ormlh o prmi rozłązh wętrzh orz ieh uj ęzie łowl oszrze Wte + + Κ p + Uwg Cłi po oszrh regulrh mją te sme włsośi o łi po prostoąth liiowość twość wzglęem oszru łowi e 56 ł powój z uji wetorowej Nieh uje Q ęą łowle oszrze regulrm R Cłę z uji wetorowej F Q oreślm wzorem: e F Q po oszrze

Uwg ooie eiiuje się łę po oszrze z uji wetorowej posti: F Q R Tw 57 o łowiu uji ieiągłh JeŜeli uj jest łowl oszrze regulrm uj ogrizo g porw się z ują poz sońzoą lizą rzwh tóre są wresmi uji iągłh posti p lu q to uj g jest łowl orz g e 58 wrtość śrei uji oszrze Wrtośią śreią uji oszrze zwm lizę: gzie ozz pole oszru e śr Tw 59 o wrtośi śreiej l łe powójh Nieh uj ęzie iągł oszrze ormlm Wte śr 53 ZAMIANA ZMIENNYCH W CAŁKACH OWÓJNYCH e 53 współrzęe ieguowe ołoŝeie putu płszzźie moŝ opisć prą liz ϕ gzie: ϕ - ozz mirę ąt mięz otią zęśią osi O promieiem woząm putu - ozz oległość putu o pozątu ułu współrzęh < ϕ < π lo π < ϕ π ; Ft 53 zleŝość mięz współrzęmi ieguowmi i rtezjńsimi Współrzęe rtezjńsie putu płszzz ego we współrzęh ieguowh ϕ oreśloe są wzormi: osϕ : si ϕ B Rs 53 Ilustrj o wzorów przejśie o współrzęh ieguowh o rtezjńsih Tw 533 współrzęe ieguowe w łe powójej Nieh oszr U ęzie oreślo we współrzęh ieguowh wzorem: U : g h { ϕ α ϕ β ϕ ϕ } gzie uje g i h są iągłe przezile [αβ] [π] uj ęzie iągł oszrze tór jest orzem oszru U prz przesztłeiu ieguowm BU Wte β h ϕ osϕ si ϕ ϕ osϕ si ϕ ϕ U α g ϕ Uwg Cłę iterową ęziem zpiswli umowie w posti β α β α h ϕ g ϕ osϕ si ϕ ϕ h ϕ ϕ osϕ si ϕ g ϕ

54 ZASTOSOWANIA CAŁEK OWÓJNYCH Ft 54 zstosowi w geometrii ole oszru R wrŝ się wzorem: Ojętość rł połoŝoej oszrem R i ogrizoej powierzhimi z i z g rs 54 wrŝ się wzorem: g [ ] 3 ole płt Σ tór jest wresem uji z gzie rs 54 wrŝ się wzorem: Σ + + Złm tu Ŝe uj m iągłe pohoe ząstowe pierwszego rzęu oszrze Rs 54 Rs 54 Ft 54 zstosowi w ize Ms oszru o gęstośi powierzhiowej ms σ wrŝ się wzorem: M σ Momet sttze wzglęem osi O i O oszru o gęstośi powierzhiowej ms σ wrŝją się wzormi: MS MS σ X σ Y 3 Współrzęe śro ms oszru o gęstośi powierzhiowej ms σ wrŝją się wzormi: MS Y MS C M C M 4 Momet ezwłośi wzglęem osi O O orz putu O oszru o gęstośi powierzhiowej ms σ wrŝją się wzormi: I X σ Y X I σ I + σ 5 rie jeą stroę płsiej płti zurzoej pioowo w iez o ięŝrze włśiwm γ wrŝ się wzorem: 6 NtęŜeie pol eletrzego iuowe w puie rozłoŝo w sposó iągł oszrze wrŝ się wzorem: E γ r przez łue eletrz o gęstośi powierzhiowej łuu σ σ r r r r r 3 4πε gzie r ε ozz przeilość eletrzą próŝi 7 Sił prziągi grwitjego ms m supioej w puie r przez oszr o gęstośi powierzhiowej ms σ wrŝ się wzorem:

gzie r G ozz stłą grwitji F σ r r r r r Gm 3 8 Eergi ietz oszru o gęstośi powierzhiowej ms σ orjąego się z pręośią ątową ω woół osi O wrŝ się wzorem: ω E σ Uwg Wzór tęŝeie pol grwitjego jest logiz o wzoru tęŝeie pol eletrzego Wzór siłę prziągi pohoząą o łuów eletrzh jest logiz o wzoru siłę prziągi grwitjego Wzor te są prwziwe tŝe l oszrów płsih połoŝoh w przestrzei Wte przjmujem r orz r z Ft 543 śroi ms oszrów smetrzh G oszr płszzźie m śroe smetrii i gęstość powierzhiow jest ują smetrzą wzglęem tego śro p jest stł to śroe ms oszru porw się z jego śroiem smetrii G oszr płszzźie m oś smetrii i gęstość powierzhiow jest ują smetrzą wzglęem tej osi p jest stł to śroe ms oszru leŝ tej osi Ft 544 I reguł Guli Nieh S ęzie igurą ogrizoą zwrtą w półpłszzźie Ojętość rł powstłej z orotu igur S woół rwęzi półpłszzz wrŝ się wzorem: r S gzie r C ozz oległość śro ms igur S o osi orotu S ozz pole tej igur π Ft 545 II reguł Guli Nieh L ęzie rzwą ogrizoą zwrtą w półpłszzźie ole powierzhi Σ powstłej z orotu rzwej L woół rwęzi półpłszzz wrŝ się wzorem: Σ L C πr C gzie r C ozz oległość śro ms rzwej L o osi orotu L ozz ługość tej rzwej 6 CAŁKI OTRÓJNE 6 CAŁKI OTRÓJNE O ROSTOAŁOŚCIANIE Ozzei w eiiji łi po prostopłośiie: {z: p z q} prostopłośi w przestrzei; { } poził prostopłośiu prostopłośi prz zm prostopłośi poziłu łowiie wpełiją prostopłośi i mją prmi rozłąze wętrz; z wmir prostopłośiu ; + + z - ługość przeątej prostopłośiu ; δ m{ : } śrei poziłu ; Ξ { z z Κ z } gzie z ziór putów pośreih poziłu Rs 66 oził prostopłośiu [] [] [pq]

e 6 ł potrój po prostopłośiie Nieh uj ęzie ogrizo prostopłośiie Cłę powóją z uji po prostopłośiie eiiujem wzorem: e z z δ Z o ile gri po prwej stroie zu rówośi istieje orz ie zleŝ o sposoów poziłu prostopłośiu i o sposoów woru putów pośreih Ξ Mówim wte Ŝe uj jest łowl prostopłośiie Uwg Cłę potróją z uji po prostopłośiie ozzm teŝ smolem Ft 6 o łowiu uji iągłej Fuj iągł prostopłośiie jest im łowl z z Tw 63 o liiowośi łi JeŜeli uje i g są łowle prostopłośiie orz R to: uj + g jest łowl prostopłośiie orz z + g z z z z g z z ; + uj jest łowl prostopłośiie orz z z z z Tw 64 o twośi wzglęem oszru łowi JeŜeli uj jest łowl prostopłośiie to l owolego poziłu prostopłośiu w prostopłośi o rozłązh wętrzh uj jest łowl i orz z z z + Tw 65 o zmiie łi potrójej łę iterową JeŜeli uj jest iągł prostopłośiie {z: p z q} to q z z z z p Uwg owŝsze twierzeie ęzie prwziwe tŝe wte g po prwej stroie rówośi piszem owolą ią łę iterową jest sześć rozjów łe iterowh Cłę iterową zpisujem umowie w posti q p z z q z z p ooą umowę przjmujem l pozostłh łe iterowh W wielu przph wór opowieiej olejośi łowi pozwl zzie uprośić olizei łi potrójej Ft 66 ł z uji o rozzieloh zmieh JeŜeli uj jest iągł przezile [] uj g jest iągł przezile [] 3 uj h jest iągł przezile [pq] to gzie [] [] [pq] q g h z z g h z z p

6 CAŁKI OTRÓJNE O OBSZARACH NORMALNYCH e 6 ł potrój po oszrze Nieh uj ęzie ują ogrizoą oszrze ogrizom R 3 orz ieh ęzie owolm prostopłośiem zwierjąm oszr oto ieh * ozz rozszerzeie uji R 3 oreśloe wzorem: z Cłę potróją uji po oszrze eiiujem wzorem: l z 3 l z R e z z z \ z o ile ł po prwej stroie zu rówośi istieje Mówim wte Ŝe uj jest łowl oszrze Uwg Cł z z ie zleŝ o woru prostopłośiu e 6 oszr ormle wzglęem płszzz ułu Oszrem ormlm wzglęem osi O zwm ziór { z : U z G } gzie U jest oszrem regulrm płszzźie O uje i G są iągłe U prz zm < G l putów leŝąh o wętrz oszru U Oszrem ormlm wzglęem osi Oz zwm ziór { z : z U z G z } gzie U jest oszrem regulrm płszzźie Oz uje i G są iągłe U prz zm z < Gz l putów z leŝąh o wętrz oszru U Oszrem ormlm wzglęem osi Oz zwm ziór { z : z U z G z } gzie U jest oszrem regulrm płszzźie Oz uje i G są iągłe U prz zm z < Gz l putów z leŝąh o wętrz oszru U Rs 6 Oszr orml wzglęem płszzz O Rs 6 Oszr orml wzglęem łszzz Oz Rs 63 Oszr orml wzglęem płszzz Oz Tw 63 łi iterowe po oszrh ormlh JeŜeli uj jest iągł oszrze { z : U z G } ormlm wzglęem płszzz O gzie i G są iągłe oszrze regulrm U to G z z z z U z : g z G ormlm wzglęem płszzz O gzie uje i g są iągłe oiu [] uje i G są iągłe oszrze : g to JeŜeli uj jest iągł oszrze { } { } z z g G z z

Uwg Cłę po prwej stroie powŝszej rówośi ęziem zpiswli umowie w posti: g G z z rwziwe są tŝe logize wzor z łmi iterowmi po oszrh ormlh wzglęem pozostłh płszzz ułu e 64 oszr regulr w przestrzei Sumę sońzoej liz oszrów ormlh wzglęem płszzz ułu o prmi rozłązh wętrzh zwm oszrem regulrm w przestrzei Ft 65 ł po oszrze regulrm w przestrzei Nieh oszr regulr ęzie sumą oszrów ormlh o prmi rozłązh wętrzh orz ieh uj ęzie łowl oszrze Wte + + Κ z z z + z Uwg Cłi po oszrh regulrh mją te sme włsośi o łi po prostopłośih liiowość twość wzglęem oszru łowi e 66 ł potrój z uji wetorowej Nieh uje Q R ęą łowle oszrze regulrm R 3 Cłę z uji wetorowej F Q R oszrze oreślm wzorem: e F z z Q z R z v po e 67 wrtość śrei uji oszrze Wrtośią śreią uji oszrze zwm lizę: gzie ozz pole oszru e śr z z v Tw 58 o wrtośi śreiej l łe potrójh JeŜeli uj jest iągł oszrze ormlm to z śr z 63 ZAMIANA ZMIENNYCH W CAŁKACH OTRÓJNYCH e 63 współrzęe wlowe ołoŝeie putu w przestrzei moŝ opisć tróją liz ϕh gzie: ϕ ozz mirę ąt mięz rzutem promiei woząego putu płszzzę O otią zęśią osi O ϕ < π lo π < ϕ π ; ozz oległość putu o pozątu ułu współrzęh < h ozz oległość otią lu ujemą putu o płszzz O < h < Rs 63 Współrzęe wlowe putu w przestrzei

Ft 63 zmi współrzęh wlowh rtezjńsie Współrzęe rtezjńsie z putu przestrzei ego we współrzęh wlowh ϕh oreśloe są wzormi: W osϕ si ϕ z h : Rs 63 Zmi współrzęh wlowh rtezjńsie Tw 633 współrzęe wlowe w łe potrójej Nieh Oszr U ęzie oreślo we współrzęh wlowh wzorem ϕ h : α ϕ β ϕ g ϕ ϕ h G ϕ { } gzie uje i g są iągłe przezile [αβ[ [π] uje i G są iągłe m oszrze { ϕ : α ϕ β ϕ g ϕ } uj ęzie iągł oszrze tór jest orzem oszru U prz przesztłeiu wlowm WU Wte z z U osϕ siϕ h hϕ β α g ϕ ϕ G ϕ ϕ osϕ si ϕ h h ϕ Uwg Cłę iterową z powŝszego twierzei zpisujem umowie w posti: β α g ϕ ϕ G ϕ ϕ osϕ si ϕ h h ϕ Współrzęe wlowe stosujem główie wte g oszr łowi jest ogrizo rgmetmi powierzhi wlów ser stoŝów lu płszzz e 634 współrzęe serze ołoŝeie putu w przestrzei moŝ opisć tróją liz ϕψ gzie ϕ ozz mirę ąt mięz rzutem promiei woząego putu płszzzę O otią zęśią osi O ϕ π lo π < ϕ π ; < ψ ozz mirę ąt mięz promieiem woząm putu płszzzą O ψ ozz oległość putu o pozątu ułu współrzęh < Uwg We współrzęh geogrizh Ziemi liz ϕ ψ są opowieio ługośią i szeroośią geogrizą π π Rs 633 Współrzęe serze putu w przestrzei

Ft 635 zmi współrzęh serzh rtezjńsie Współrzęe rtezjńsie putu z w przestrzei ego we współrzęh serzh ϕψ oreśloe są wzormi: osϕ osψ S : siϕ osψ z siψ Rs 634 Zmi współrzęh serzh rtezjńsie Tw 636 współrzęe serze w łe potrójej Nieh Oszr U ęzie oreślo we współrzęh serzh wzorem : g G { ϕ ψ α ϕ β ϕ ψ ϕ ϕ ψ ϕ ψ } gzie uje i g są iągłe przezile [αβ[ [π] uje i G są iągłe m oszrze { ϕ ψ : α ϕ β ϕ ψ g ϕ } uj ęzie iągł oszrze tór jest orzem oszru U prz przesztłeiu serzm SU Wte z z U osϕ osψ si ϕ osψ siψ osψψϕ β α g ϕ ϕ G ϕ ψ ϕ ψ Uwg Cłę iterową z powŝszego twierzei zpisujem umowie w posti: ϕ ψ osϕ osψ si ϕ osψ siψ osψ ψ ϕ β g ϕ G ϕ ψ ϕ ψ osϕ osψ si ϕ osψ siψ osψ α ϕ Współrzęe serze stosujem główie o opisu oszrów łowi tóre są ogrizoe rgmetmi powierzhi ser stoŝów lu płszzz 64 ZASTOSOWANIA CAŁEK OTRÓJNYCH Ft 64 zstosowi w geometrii Ojętość oszru R 3 wrŝ się wzorem: z Ft 64 zstosowi w ize Ms oszru R 3 o gęstośi ojętośiowej ms γ wrŝ się wzorem: M γ z z Momet sttze wzglęem płszzz ułu współrzęh oszru R 3 o gęstośi ojętośiowej ms γ wrŝją się wzormi: MS zγ z zz z MS γ z zz z MS γ z zz

3 Współrzęe śro ms oszru R 3 o gęstośi ojętośiowej ms γ wrŝją się wzormi: MS z MS MS z C C zc M M M 4 Momet ezwłośi wzglęem osi ułu współrzęh oszru R 3 o gęstośi ojętośiowej ms γ wrŝją się wzormi: I + z γ z z X Y + z I γ z z Z + I γ z z 5 Momet ezwłośi wzglęem pozątu ułu współrzęh oszru R 3 o gęstośi ojętośiowej ms γ wrŝ się wzorem: I + z γ z z + 6 Sił prziągi grwitjego ms m supioej w puie r przez oszr R 3 o gęstośi ojętośiowej ms γ wrŝ się wzorem: gzie r z G ozz stłą grwitji r r γ r F Gm 3 r r 7 NtęŜeie pol eletrzego iuowe w puie r przez łue eletrz rozłoŝo z gęstośią ojętośiową łuu γ oszrze R 3 wrŝ się wzorem: r r γ r E 3 4πε r r gzie r z ε ozz przeilość eletrzą próŝi 8 Eergi potejl wzglęem płszzz O oszru R 3 o gęstośi ojętośiowej ms γ wrŝ się wzorem: E p g zγ z z gzie g ozz przspieszeie ziemsie Złm tutj Ŝe pole grwitje jest jeoroe 9 Eergi ietz oszru R 3 o gęstośi ojętośiowej ms γ orjąego się z pręośią ątową ω woół osi Oz wrŝ się wzorem: + ω E γ z z Uwg Wzór siłę prziągi eletrzego orz tęŝeie pol grwitjego są pooe o poh wŝej Ft 643 śroi ms rł smetrzh JeŜeli rł w przestrzei m płszzzę smetrii i gęstość ojętośiow ms jest ują smetrzą wzglęem tej płszzz p jest stł to śroe ms rł leŝ tej płszzźie JeŜeli rł w przestrzei m oś smetrii i gęstość ojętośiow ms jest ują smetrzą wzglęem tej osi p jest stł to śroe ms rł leŝ tej osi 3 JeŜeli rł w przestrzei m śroe smetrii i gęstość ojętośiow ms jest ują smetrzą wzglęem tego śro p jest stł to śroe ms rł porw się ze śroiem smetrii