Franczak Ewa Uniwersytet Ekonomiczny Krótkoterminowe finanse przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstwa z branży handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi. Working paper Słowa kluczowe: finanse przedsiębiorstw, krótkoterminowe finanse przedsiębiorstw, handel detaliczny z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi. Streszczenie: Raport ma na celu przedstawienie najważniejszych zagadnień związanych z krótkoterminowymi finansami przedsiębiorstwa, z jakimi borykają się przedsiębiorstwa w krótkim okresie czasu. 1
Krótkoterminowe finanse przedsiębiorstw są to z punktu widzenia całego procesu zarządzania finansami wszelkie decyzje, które skupiają swoją uwagę na problemach dotyczących funkcjonowania kapitału obrotowego w przedsiębiorstwie. Najważniejsze jest ustalenie pożądanej wielkości i struktury środków obrotowych łącznie z określeniem organizacyjnych barier zarządzania tymi środkami. Właściciele przedsiębiorstwa mają za zadanie maksymalizację majątku firmy w krótkim okresie czasu (do 1 roku). Aby zrealizować owy cel nie mogą zapominać o utrzymaniu odpowiedniego poziomu płynności, aby bez jakichkolwiek przeciwności oferować swoje dobra i usługi na rynku oraz systematycznie regulować bieżące zobowiązania 1. Finanse krótkoterminowe związane są najczęściej z działaniami operacyjnymi. Nie wymagają one szczegółowych analiz, a w przypadku popełnienia błędu właściciele danego przedsiębiorstwa tracą mniej, niż ci, którzy takowe błędy popełnili w długim okresie. Jak już wspomniałam we wstępie, zarządzanie finansami krótkoterminowymi dotyczy kapitału obrotowego, które nawiązuje do zakupu, finansowania i kontroli poziomu bieżących aktywów, co w następstwie oddziałuje na zarządzanie przedsiębiorstwem w dalszym czasie jego funkcjonowania na rynku. Owe zarządzanie płynnością finansową skupia się na nabywaniu i zbywaniu środków pieniężnych, ich ekwiwalentów, a także innych aktywów bieżących. Wszystko to prowadzi do zapewniania optymalnego poziomu płynności finansowej 2. Płynność finansowa jest najważniejsza. Na podstawie obliczonych wskaźników można ocenić, czy dane przedsiębiorstwo ma szansę kontynuowania swojej działalności na rynku, czy też odwrotnie. Owe wskaźniki dają wyraźny obraz tego, czy firma może terminowo spłacać zobowiązania nie tylko wobec dostawców, ale i swoich pracowników (wynagrodzenia), a także monitorować, czy jednostka ma fundusze na zakup kolejnych potrzebnych materiałów do produkcji oraz do nabywania narządzi pracy przy świadczeniu swoich usług. Niski poziom wskaźników informuje o zagrożeniu dla danego przedsiębiorstwa (trudności w regulowaniu krótkoterminowych zobowiązań). Natomiast wysoki poziom może świadczyć o gromadzeniu środków pieniężnych, a nawet braku inwestowania (taka sytuacja może mieć wpływ na obniżenie rentowności) 3. 1 G. Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 37-44. 2 G. Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013, s. 45-46. 3 B. Pomykalska, P. Pomykalski, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 66. 2
Wskaźnik bieżącej płynności finansowej Wskaźnik ten informuje o zdolności regulowania zobowiązań krótkoterminowych środkami obrotowymi. Im większa wartość wskaźnika, tym większa płynność przedsiębiorstwa. Natomiast jeśli następuje spadek wartości poniżej 1, wówczas sytuacja ta może być odbierana jako utrata płynności - przedsiębiorstwo nie posiada na tyle płynnych aktywów, aby pokryć bieżące zobowiązania. Wzór 1. Wskaźnik bieżącej płynności finansowej. Tabela 1. WBP Spółka X. WBP = 23 315 000 7 390 000 2011 2012 3,15 WBP = 12 370 000 8 898 000 1,39 Wskaźnik płynności szybkiej Wskaźnik obrazuje natychmiastową zdolność przedsiębiorstwa do spłaty zaciągniętych zobowiązań. Optimum wynosi od 1,0 do 1,2. Spadek wartości wskaźnika poniżej 1,0 oznacza chwiejność płynności firmy. Wzór 2. Wskaźnik płynności szybkiej. Tabela 2. WPS Spółka X. 2011 2012 WPS = 23 315 000 19 207 000 0,56 WPS = 12 370 000 10 028 000 7 390 000 8 898 000 0,26 3
Wykres 1. Wskaźnik płynności bieżącej i wskaźnik płynności szybkiej. 3.50 3.00 2.50 2.00 1.50 WBP WPS 1.00 0.50 0.00 2011 r. 2012 r. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zaczerpniętych ze strony http://erasmusmichalski.files.wordpress.com/2012/10/e0910sprm.pdf Wskaźnik bieżącej płynności oraz wskaźnik płynności szybkiej w przedsiębiorstwie X w latach 2011-2012 mają tendencję malejącą. Sytuacja wygląda niepokojąco z uwagi na pogarszający się stan płynności finansowej przedsiębiorstwa. Należy zwrócić szczególną uwagę na sposób, w jaki jest zarządzana firma, ponieważ wskaźnik pierwszy (WBP) w 2011 roku wynosił 3,15, a w 2012 roku 1,39. Chcąc poprawić swoją kondycję finansową należy zająć się m.in. stanem zapasów, a także obserwować, czy należności spływają na konto przedsiębiorstwa o czasie. Na podstawie krótkoterminowego zarządzania ową firmą wskaźnik bieżącej płynności pokazuje, że efekt podejmowanych decyzji jest mało trafny. Natomiast wskaźnik płynności szybkiej w 2011 roku wynosił 0,56, a w 2012 roku 0,26. Owe wyniki nie mieszczą się w optymalnej skali, wręcz przeciwnie, wynoszą poniżej 1,0, co także oznacza chwiejną płynność przedsiębiorstwa. Można tu zaobserwować, że firma ma kłopoty z terminowym regulowaniem zobowiązań. Nie wróży to nic dobrego. Spłata zobowiązań ma związek m.in. z wpływem należności. Jeśli odbiorcy nie będą wywiązywać się z terminów wpłaty zobowiązań wobec firmy, firma nie będzie mogła spłacać swoich dostawców. 4
W krótkoterminowym zarządzaniu finansami przedsiębiorstwa okres spływu należności nie powinien być zbyt długi. Można tu powiedzieć o pewnego rodzaju kredycie udzielanym przez firmę swoim odbiorcom. Najlepiej, aby przedsiębiorstwo preferowało sprzedaż za gotówkę albo przedpłatę, co dawałoby szansę na wywiązywanie się z terminów zapłaty wobec dostawców. Podsumowanie Każde przedsiębiorstwo ma jeden cel maksymalizacja zysku. Im więcej pieniędzy w kieszeni, tym większa satysfakcja i motywacja do dalszego działania. Aby osiągnąć owy cel, wszelkie decyzje muszą być podejmowane rozważnie i na pewno nie pochopnie. Te decyzje, które podejmowane są w krótki okres czasu (do roku) dotyczą m.in. wpływu należności, stanu zapasów w magazynie oraz zdolności terminowej spłaty zobowiązań. Jest to ważne ze względu na dalszą perspektywę funkcjonowania przedsiębiorstwa. Wyniki obliczonych wskaźników pokazują, że stan spółki X pogarsza się. Choć na przestrzeni dwóch lat (2011 i 2012) ciężko jest wysuwać pochopne wnioski, można więc powiedzieć, że negatywny okres dla tej firmy jest przejściowy. Właściciele przedsiębiorstwa powinni dokładnie przeanalizować sytuację firmy i zacząć podejmować trafniejsze decyzje, co mogłoby wyłącznie polepszyć wydajność jednostki i zwiększyć zysk. Bibliografia 1. Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk 2009. 2. Michalski G., Wartość płynności w bieżącym zarządzaniu finansami, CeDeWu, Warszawa 2004. 3. Michalski G. Podstawy zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Edukacja, Wrocław 2004. 4. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych 5. (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk 2008. 6. Czekaj J., Dreszer Z., Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, Podstawy teorii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001. 7. Nowak E., Analiza sprawozdań finansowych, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2005. 8. Pomykalska B., Pomykalski P., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Wyd PWN, 2008. 9. Dudycz T., Analiza finansowa jako narzędzie zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Indygo Zahir Media, Wrocław 2011. 5
10. http://erasmusmichalski.files.wordpress.com/2012/10/e0910sprm.pdf (ostatni dostęp: 2013-04-25) 11. G. Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. 12. G. Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013. 6