Zarządzanie wartością na przykładzie przedsiębiorstw z branży hodowli zwierząt i trzody chlewnej.

Transkrypt

1 M. Mełeszko, P. Tomasik, P. Wągrowska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Zarządzanie wartością na przykładzie przedsiębiorstw z branży hodowli zwierząt i trzody chlewnej. JEL classification A10 Słowa kluczowe: Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, wskaźniki księgowe zarządzania wartością Streszczenie: Raport zawiera sposoby zarządzania wartością przedsiębiorstwa w przedsiębiorstwach hodowli zwierząt i trzody chlewnej oraz rolnictwa. Do oceny efektywności zarządzania wartością zastosowane zostały wskaźników księgowe. Obliczeo dokonano za pomocą danych finansowych zaczerpniętych ze sprawozdao finansowych na lata

2 Wstęp Nadrzędnym celem każdego przedsiębiorstwa jest podnoszenie jego wartości. Potrzeba maksymalizowania wartości firmy nie tylko z punktu widzenia właścicieli, ale również zaangażowanego przez nich kapitału ukształtowała koncepcje zarządzania wartością przedsiębiorstwa (z ang. valuebased management VBM). Łączy ona strategię firmy z uzyskiwanymi przez nią wynikami finansowymi. Aby koncepcja VBM została skutecznie wdrożona, niezbędne jest dogłębne poznanie różnorodnych mechanizmów i narzędzi oceny efektów działalności przedsiębiorstwa wykorzystywanych w tej koncepcji. Mierniki efektywności mają dwie postaci: bezwzględną(mierzą wartośd w danym okresie) i względną (pomiar i stosunek do wartości zaangażowanych kapitałów). Istnieją trzy grupy mierników oceny efektywności zarządzania wartością: 1. Księgowe 2. Finansowe 3. Rynkowe W swojej pracy posłużymy się pierwszą grupą, którą tworzą mierniki księgowe. Oceniają one wartośd pod kątem wypracowywanych wyników finansowych z działalności operacyjnej. Wyniki te podlegają pewnym modyfikacjom o inne wartości ekonomiczne, dzięki czemu lepiej oddają realny wzrost wartości, pomagają także ustalid ostateczną wielkośd wypracowanego wyniku gospodarowania. Korzystad będziemy z 2 rodzajów mierników: 1) MIERNIKI BEZWZGLĘDNE do których zaliczamy: 1 a) EBIT- zysk przed opodatkowaniem i zapłaceniem odsetek (zysk operacyjny) EBIT = zysk netto + odsetki + podatek dochodowy b) EBITDA- zysk przed opodatkowaniem, zapłaceniem odsetek i amortyzacją EBITDA = EBIT + amortyzacja 1 Żródło: 2

3 c) NOPAT- zysk operacyjny po opodatkowaniu NOPAT = EBIT (1 T) d) EBIDAAT -zysk przed zapłaceniem odsetek i amortyzacją, po opodatkowaniu EBIDAAT = (EBIT + amortyzacja) (1 T) e) EPS- zysk netto na jedną akcję EPS = zysk netto liczba akcji 2) MIERNIKI WZGLĘDNE, w skład których wchodzą: 2 a) ROA-wskaźnik rentowności aktywów Zysk netto ROA = Aktywa Ogółem 100% b) ROE-wskaźnik rentowności kapitału własnego Zysk netto ROE = Kapitał własny 100% c) DFL-stopieo dźwigni finansowej DFL = ROE ROI ROI Tabela 1 wskaźniki księgowe w wybranych przedsiębiorstwach Spółka A Spółka P Spółka T EBIT , , , , , ,53 EBITTDA , , , , , ,76 NOPAT 63259, , , , , ,75 EBIDAAT 74351, , , , , ,55 ROA 12,46% 5,55% 11,54% 8,76% 2,03% 1,97% ROE 53,10% 20,27% 18,40% 12,75% 3,18% 2,87% DFL 1,276 18,354 2,631 Wskaźnik płynności bieżącej 3,92 3,67 2,00 1,87 2,01 2,77 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdao finansowych, Monitor Polski B 22 Źródło: 3

4 Wykonanie powyższych obliczeo pozwoliło nam na ocenę kondycji finansowej poszczególnych przedsiębiorstw. Największą wartośd zysku operacyjnego (EBIT) w roku 2010 osiągnęła Spółka A w wysokości 78098,00 tys. zł., kolejne wskaźniki okazały się dla tej spółki również najlepsze, tj. EBITTDA równy 91791,50 tys. zł., NOPAT w wysokości 63259,38 tys. zł oraz EBIDAAT o wartości 74351,12 tys. zł. Najniższe wskaźniki wykazała spółka T, której zysk operacyjny wyniósł 5682,17 tys. zł. Sytuacja odmieniła się w kolejnym roku, kiedy to najlepsze wyniki osiągnęła spółka P. Jej zysk operacyjny wyniósł wtedy 49214,00 tys. zł, czyli o niemal 9000 tys. zł. więcej niż spółka pierwsza. Dynamika tego wskaźnika miała dla wszystkich tych przedsiębiorstw charakter spadkowy, głównie dla spółki A, która wygenerowała niemal dwa razy mniejszy zysk operacyjny niż w roku poprzednim. Wskaźnik rentowności aktywów posłużył nam do oceny zdolności aktywów przedsiębiorstwa do generowania zysku. Wartośd tych wskaźników wykazała, że najefektywniej w 2010 roku swoim majątkiem zarządzała spółka A (12,46%), blisko tej wartości znalazła się spółka P (11,54%), zaś majątkiem najsłabiej zarządzała spółka T (2,03%). Pożądana wartośd tego wskaźnika wynosi minimum około 5%, co świadczy o bardzo dobrych wynikach dwóch pierwszych spółek. Wartośd ROA spółki T może wskazywad na niewykorzystanie w pełni mocy wytwórczych przedsiębiorstwa. Wskaźniki te w kolejnym roku wykazały dla wszystkich trzech przedsiębiorstw tendencję spadkową. Największy spadek odnotowała spółka A, gdyż ROA wyniosła wtedy 5,55%, czyli o ponad 3% mniej niż spółka P. Po raz kolejny, najniższą wartośd ROA miała spółka T, osiągając rentownośd aktywów na poziomie 1,97%. 4

5 Wartości wskaźnika rentowności kapitałów własnych (ROE) jasno wskazuje na to, że spółka A najlepiej wykorzystuje posiadane zasoby. W roku 2010 wartośd tego wskaźnika dla tej spółki wyniosła ponad 50%, następnie wartośd 18,4% odnotowała spółka P. Ostatnia ze spółek osiągnęła rentownośd kapitałów własnych jedynie na poziomie 3,18% co świadczy o niskiej efektywności zaangażowanego kapitału. Rok kolejny wykazał ponownie tendencję spadkową, gdyż wartośd ROE u wszystkich spółek spadła. Największy spadek odnotowała spółka A (niemalże o 30%), jednak w dalszym ciągu ma ten wskaźnik najwyższy. Najniższy wskaźnik ma ponownie spółka T. Stopieo dźwigni finansowej jest u wszystkich spółek większy niż 1, co świadczy o wykorzystywaniu kapitału obcego przez te przedsiębiorstwa. Spółki A i T dobrze wykorzystują kapitał obcy w finansowaniu spółki. Jednak wartośd tego wskaźnika dla przedsiębiorstwa P może wydad się niepokojąco wysoki, gdyż wiąże się z bardzo dużym ryzykiem. Ostatni wskaźnik, wskaźnik płynności bieżącej okazał się w roku 2010 najkorzystniejszy dla spółek P i T, gdyż zawierał się w normie (1,2 2,0). Wartośd wskaźnika powyżej 2 może wskazywad na nadmierne utrzymywanie środków obrotowych. W takiej sytuacji znajduje się spółka A (3,92 w 2010 roku i 3,67 w 2011 roku) zamrożone środki mogłyby generowad dodatkowe przychody. W roku 2011 wskaźnik dla spółki P znalazł się ponownie w granicach normy, jednak dla przedsiębiorstwa T jego wartośd znacząco przekroczyła tę granicę (2,77). Na podstawie tych wskaźników można wysnud wniosek, że żadna ze spółek nie miała trudności płatniczych, gdyż żaden ze wskaźników nie znalazł się na poziomie poniżej 1,2. 5

6 Bibliografia: Jajuga, K.: Elementy nauki o finansach. Kategorie i instrumenty finansowe, PWE Warszawa Cwynar, A.; Cwynar, W.: Kreowanie wartości spółki przez długoterminowe decyzje finansowe, Polska Akademia Rachunkowości, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania, Warszawa Rzeszów Bielecki J., Pawłowicz L., Zarządzanie wartością spółki kapitałowej, CeDeWu, Warszawa Dudycz T., Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa Jabłooski M., Zarządzanie wartością przedsiębiorstw, Finanse Strategie - Kompetencje, Prace naukowe Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza Praca zbiorowa pod red. A. Hermana i A. Szablewskiego, Zarządzanie wartością firmy, Poltext, Warszawa Antonowicz A., Antonowicz P., Zarządzanie wartością przedsiębiorstw, Wydział Zarządzania Uniwersytetu Gdaoskiego : Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdaoskiego, Sopot Urbaoczyk E., Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecioskiego, Szczecin Siudak M., Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, Politechnika Warszawska, Warszawa Michalski G., Płynnośd finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Michalski G., Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment. Romanian Journal of Economic Forecasting vol. 13 Michalski G., Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdaosk Michalski G., Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdao finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdaosk Michalski G., Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: or 6

7 Praca zbiorowa pod red. J. Bielinskiego, Zarządzanie wartością a alokacja kapitału, CeDeWu, Warszawa Pluta W., Zarządzanie wartością w małych i średnich przedsiębiorstwach, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa Monitor Polski B Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp , Available at SSRN: Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: Michalski Grzegorz (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting, 8, 3, Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of Economic Forecasting, 9, 1, Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava,