Krótkoterminowe finanse przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstw z branży Manufacture of food products.

Transkrypt

1 Krótkoterminowe finanse przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstw z branży Manufacture of food products. Małgorzata Bąk Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Słowa kluczowe: finanse przedsiębiorstw, płynność finansowa, finanse krótkoterminowe Wprowadzenie Krótkoterminowe finanse to przede wszystkim bieżąca działalność firmy. Decyzje dotyczą wpływów i wypływów pieniężnych, poziomu płynności i wewnętrznych przepływów pieniężnych. Krótki okres to czas do jednego roku, czyli mniej niż jeden rok bilansowy. Firma produkująca żywność w celu realizacji swojej działalności zakupuje materiały i usługi wydatkując środki pieniężne. W momencie sprzedaży towarów gotowych otrzymuje zapłatę. W związku z tym, że wpływy i wypływy środków pieniężnych nie są zsynchronizowane, przedsiębiorstwa muszą posiadać odpowiednią rezerwę płynności 1. Specyfika decyzji długoterminowych Decyzje krótkoterminowe są następstwem decyzji długoterminowych. Mają charakter operacyjnych, błąd decyzyjny przynosi szkody, jednak nie tak poważne jak w przypadku decyzji długoterminowych. Najczęściej też decyzje krótkookresowe dotyczą operacji pieniężnych lub składników kapitału pracującego 2. Zarządzanie finansami krótkoterminowymi związane jest z kapitałem pracującym netto (finansowanie, zakup, obrót i kontrola aktywów bieżących) oraz zarządzeniem płynnością finansową (nabywanie i zbywanie środków pieniężnych i innych aktywów bieżących). Celem kapitału obrotowego jest finansowanie majątku obrotowego przedsiębiorstwa. Dobór źródeł finansowania majątku obrotowego, a więc również struktury kapitału obrotowego, jest zależne od zapotrzebowania przedsiębiorstwa na aktywa obrotowe i od przyjętej przez to przedsiębiorstwo strategii ich finansowania Pieniądze w przedsiębiorstwie są w ciągłym obiegu. Środki pieniężne są inwestowane w materiały, aby w procesie produkcji wytworzyć dany produkt, następnie sprzedać i wygenerować przychód. W związku z powyższym typowa działalność operacyjna przedsiębiorstwa składa się z: zakupu materiałów i surowców, zapłaty za zakupione materiały i surowce, wytworzenie wyrobów gotowych, sprzedaży produktów oraz ewentualne ściągnięcie należności dla sprzedaży z odroczonym terminem płatności. Zdarzenia, które następują w cyklu przedsiębiorstwa są ściśle powiązane z decyzjami, które muszą podejmować zarządzający jednostką, dotyczą one m.in. wielkości zamówienia materiałów, czy udzielić danemu kontrahentowi kredytu handlowego oraz jak skutecznie odzyskać pieniądze od kontrahentów za sprzedane towary. Wpływy i wypływy środków pieniężnych zachodzą w różnych kolejnościach. Czynnikiem warunkującym to zjawisko jest m.in. terminować wpłat od kupujących. W przypadku trudności z odzyskaniem należności kolejność cyklu zostaje zachwiana, firma musi zakupić nowe materiały do kolejnej produkcji nie odzyskując jeszcze zapłaty za poprzedni cykl. Takie sytuacje 1 2 Lee, Finnerty, Corporate Finance: Theory, Method, Thomson Learning 1990, s G. Michalski, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, str. 174

2 tworzą niepewność i bardzo duże trudności w określeniu realizacji wpływów i wypływów środków pieniężnych. Płynność finansowa to podstawowy warunek funkcjonowania przedsiębiorstwa. Kryterium możliwości zamiany wyrobu na środki pieniężne. Charakteryzuje się jako zdolność firmy do spłacania bieżących zobowiązań oraz do dokonywania zakupów w celu działalności firmy towarów i usług. Od płynności zależy czy, w terminie wypłacane jest wynagrodzenie pracownikom, uregulowanie zobowiązań dostawcom za dobra i usługi oraz czy firma jest w stanie zakupić dobra i usługi niezbędne do prowadzenia działalności. Płynność finansowa jest równie ważną cechą jak osiągany zysk przez przedsiębiorstwo. Zarządzanie środkami pieniężnymi polega przede wszystkim na utrzymywaniu minimalnej ilość pieniądza w gotówce zapewniającej możliwość prowadzenia działalności, poziom powinien być optymalny, co uzależnione jest od strategii finansowej firmy. Należy prognozować środki potrzebne przedsiębiorstwu w krótkim okresie. Celami takiego działania jest: programowanie obiegu środków pieniężnych w sposób gwarantujący utrzymanie płynności finansowej w przedsiębiorstwie na wymaganym optymalnym poziomie; określanie działań, jakie powinny być podjęte w celu zapewnienia dodatkowych źródeł finansowania lub innego rozwiązania przewidywanych problemów związanych z oczekiwanym spiętrzeniem się płatności, jeśli zgodnie z prognozą miałyby zagrażać utratą płynności; określenie najkorzystniejszych sposobów lokowania przewidywanych krótkoterminowych nadwyżek 3. Zarządzenie krótkoterminowe w praktyce Kapitał pracujący netto NWC 2011 = = NWC 2010 = = Wskaźnik kapitału pracującego netto jest dodatni, co oznacza, że firma jest w stanie pokryć zobowiązania ze względu na wystarczającą ilość środków. Wynik NWC stanowi nadwyżkę aktywów nad zobowiązaniami. Analizowane przedsiębiorstwo posiada odpowiedni poziom kapitału pracującego netto. Wskaźnik bieżącej płynności Płynność bieżąca 2011 = / = 1,16 Płynność bieżąca 2010 = / = 1,50 Wskaźnik pokazuje pokrycie zobowiązań bieżących aktywami bieżącymi. Analizowane przedsiębiorstwo posiada zdolność płatniczą. Wskaźnik wyższy niż 1 oznacza dobry przepływ środków pieniężnych. W latach nastąpiło pogorszenie wartości wskaźnika, jednak nie do tego stopnia, aby budziło niepokój. Zarządzający powinien obserwować poziom wskaźnika i w razie potrzeby zareagować. Wskaźnik szybkiej płynności Płynność szybka 2011 = ( ) / = 0,92 Płynność bieżąca 2010 = ( ) / = 1,15 3 Stone, Hill, 1980, s ; G. Michalski, Wprowadzenia do zarządzania finansami przedsiębiorstw, Wydawnictwo C.H Beck, Warszawa 2010,

3 Wskaźnik szybki oscyluje około wartości 1 dla roku 2010 jest wyższy wynosi 1,15, w roku 2011 nastąpiło pogorszenie wartości do 0,87, co oznacza że aktywa o dużym stopniu płynności (bez zapasów) nie pokrywają bieżących zobowiązań. Wskaźnik na poziomie 1,0 byłby wystarczający, aby pokryć bieżące pasywa przez przedsiębiorstwo. Przyjmując średnią wartość wskaźnika z lat ,04, można oczekiwać polepszenia wskaźnika w kolejnym roku działalność przedsiębiorstwa. W przeciwnym razie, w przypadku ponownego spadku wartości wskaźnika dla 2012 roku, niski poziom wskaźnika bieżącej płynności będzie oznaczał problemy finansowe, świadczył o utracie lub wysokim prawdopodobieństwie utraty przez przedsiębiorstwo zdolności do terminowego regulowania bieżących zobowiązań. Wskaźnik płynności gotówkowej 2011 = ( ) / = 0, = ( ) / = 0,26 Wskaźnik płynności gotówki pokazuje pokrycie zobowiązań bieżących środkami pieniężnymi. Płynność gotówki to wskaźnik najlepiej odzwierciedlający zdolność firmy do terminowego regulowania zobowiązań. W literaturze uznaje się za optymalną wartość 0,2. Badane przedsiębiorstwo w roku 2010 spełniło warunek optymalnej płynności gotówkowej. Jednak w roku 2011 nastąpiło pogorszenie wskaźnika. Wskaźnik rotacji zapasów 2011 = / = 26, = / = 19,80 Wskaźnik rotacji zapasów jest podstawowym wskaźnikiem sprawności zarządzania aktywami określający efektywność wykorzystania zapasów. Dla analizowanego przedsiębiorstwa wzrost wskaźnika w 2011 roku oznacza, że zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę dni sprzedaży. Nastąpił wzrost efektywności wykorzystania zapasów przez przedsiębiorstwo. Wskaźnik cyklu należności 2011 = / * 365 = 48,76 ~ 49 dni 2010 = / * 365 = 48,88 ~ 49 dni Wskaźnik cyklu należności pokazuje średnią długość okresu, jaki upływa od wystawienia faktury do ściągnięcia należności. Wartość zbyt wysoka może świadczyć o nieefektywnym ściąganiu należności. Wskaźnik dla branży kształtuje się na poziomie 35 dni, co oznacza że wskaźnik dla badanego przedsiębiorstwa odbiega od innych przedsiębiorstw, jednak kształtuje się na stałym poziomie. Wskaźnik cyklu zobowiązań 2011 = / * 365 = 60,63 ~ 61 dni 2010 = / * 365 = 54,28 ~ 54 dni Wskaźnik cyklu zobowiązań pokazuje średni czas regulowania zobowiązań. Wysoka wartość jest korzysta dla badanego przedsiębiorstwa ponieważ finansuje swoją działalność kredytem od dostawców. Ważne dla płynności finansowej jest dłuższy cykl zobowiązań od cyklu należności. W przypadku analizowanego przedsiębiorstwa średnio dla lat cykl zobowiązań jest dłuższy o 9 dni.

4 Podsumowanie Przedsiębiorstwo powinno w ramach decyzji krótkoterminowych przemyślanie prognozować poziom należności, zapasów i zobowiązań. Przedstawione wskaźniki dla analizowanego przedsiębiorstwa z branży Manufacture of food products, wykazują stabilną sytuację przedsiębiorstwa, gdyż firma jest zdolna do regulowania bieżących zobowiązań. Bibliografia Czekaj J., Dresler Z., Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, Podstawy teorii, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2001, Michalski G., Wprowadzenia do zarządzania finansami przedsiębiorstw, Wydawnictwo C.H Beck, Warszawa 2010, Michalski G., Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2005, Skowronek-Mielczarek A., Leszczyński Z., Analiza działalności i rozwoju przedsiębiorstwa, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2008, Lee, Finnerty, Corporate Finance: Theory, Method, Thomson Learning 1990, Encyklopedia zarządzania, strona internetowa: Bień W., Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Difin, Warszawa 1999 Dudycz Tadeusz, Analiza finansowa jako narzędzie zarządzania finansami, Wydawnictwo Indygo Zahir Media, Warszawa 2011 Dziawgo D., Zawadzki A., Finanse przedsiębiorstwa : istota - narzędzia zarządzanie, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce - Zarząd Główny. Instytut Certyfikacji Zawodowej Księgowych, Warszawa 2011 Gabrusewicz W., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Sami Sobie, Poznań 1998 Kopiński A., Finanse przedsiębiorstw, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2010 Michalski G., Wprowadzenia do zarządzania finansami przedsiębiorstw, Wydawnictwo C.H Beck, Warszawa 2010 Michalski G., Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk 2008 Michalski G., (2012), FINANCIAL LIQUIDITY MANAGEMENT IN RELATION TO RISK SENSITIVITY: POLISH FIRMS CASE, Proceedings of the International Conference Quantitative Methods in Economics (Multiple Criteria Decision Making Xvi), Michalski G., Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk 2009 Michalski G., (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp , Available at SSRN:

5 Michalski G., (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika Michalski G., (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika Michalski G., (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research Michalski G., (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: Michalski G., (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting Michalski G., (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of Economic Forecasting Michalski G., (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava Michalski G., (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, Michalski G., (2010), Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment, Romanian Journal of Economic Forecasting, vol: 13 iss: 1 pp Michalski G., Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012 Michalski G., Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, Available at SSRN: Michalski G., Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)): ICID: , Available at SSRN: or Nowak E., Analiza sprawozdań finansowych, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2005 Pazio W. J., Analiza finansowa i ocena efektywności projektów inwestycyjnych przedsiębiorstw, Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2001 Walczak M., Analiza finansowa w procesie sterowania przedsiębiorstwem, Wydawnictwo Finans- Servis, Warszawa 1994 Wrzosek S., Finanse - nowe wyzwania teorii i praktyki : finanse przedsiębiorstw, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2011 Wypych M., Praca zbiorowa: finanse przedsiębiorstwa z elementami zarządzania i analizy - Wyd. 7 zaktualizowane, Wydawnictwo Absolwent, Łódź 2007 Materiały dydaktyczne dr Grzegorza Michalskiego Materiały dydaktyczne dr Dariusz Porębskiego