Anna Kalińska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. Słowa kluczowe: analiza finansowa, wskaźniki finansowe, rentowność

Transkrypt

1 Analiza finansowa przedsiębiorstwa z punktu widzenia zarządzającego na przykładzie przedsiębiorstwa z branży zajmującej się wydobywaniem ropy naftowej i gazu ziemnego. Anna Kalińska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Słowa kluczowe: analiza finansowa, wskaźniki finansowe, rentowność

2 Wprowadzenie Niniejsza praca została zrealizowana na podstawie danych zwartych w sprawozdaniach finansowych przedsiębiorstwa X z gałęzi przemysłu zajmującego się wydobywaniem ropy naftowej i gazu ziemnego. Omawiane przedsiębiorstwo należy do jednych z największych przedsiębiorstw w kraju. Jest to koncern naftowy prowadzący działalność w Polce i poza jej granicami, zajmujący się wydobyciem i przerobem ropy naftowej oraz sprzedażą produktów naftowych. Poza produkcją różnego rodzaju paliw koncern specjalizuje się w wytwarzaniu olejów smarowych i asfaltów. Głównym zadaniem pracy jest zebranie danych zawartych w sprawozdaniach finansowych i ich wykorzystanie w celu uzyskania informacji na temat aktualnej sytuacji przedsiębiorstwa oraz zarekomendowania działań mogących obecną sytuację polepszyć. Analiza wskaźnikowa Analiza wskaźnikowa stanowi rozpowszechnioną i ważną metodę analizy finansowej umożliwiającą zbadanie różnych sfer działalności przedsiębiorstwa. Wielkości uzyskane po obliczeniu wskaźników same w sobie nie pozwalają na ocenę sytuacji przedsiębiorstwa ich interpretacja możliwa jest dopiero w momencie porównywania uzyskanych wskaźników z innymi. Wskaźniki można porównywać: - w czasie, gdy porównanie obejmuje wskaźniki tego samego przedsiębiorstwa w różnych okresach, - w przestrzeni, gdy wskaźniki badanego przedsiębiorstwa porównywane są ze średnimi wskaźnikami w danej branży, ze wskaźnikami konkurencyjnych przedsiębiorstw lub innymi oddziałami analizowanego przedsiębiorstwa, - z danymi postulowanymi, gdy wyniki analizy zestawiane są z danymi uznanymi z optymalne lub wartościami wynikającymi z opracowanych w przedsiębiorstwie planów. Do najczęściej stosowanych wskaźników badania sytuacji finansowej przedsiębiorstwa zaliczają się: - wskaźniki płynności finansowej, - wskaźniki efektywności (sprawności), - wskaźniki wypłacalności, - wskaźniki rentowności, - wskaźniki giełdowe,

3 - wskaźniki oceny przepływów pieniężnych. 1 Na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa zostaną omówione wskaźniki płynności, wypłacalności, rentowności oraz sprawności działania. Analiza płynności Płynność finansowa jest rozumiana jako zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania bieżących zobowiązań. Badanie płynności finansowej przedsiębiorstwa pozwala ocenić możliwość przetrwania przedsiębiorstwa w krótkim okresie. Do oceny płynności stosowane są najczęściej wskaźniki: Wskaźnik płynności finansowej I stopnia Wskaźnik płynności finansowej II stopnia Wskaźnik płynności finansowej III stopnia Zestawienie wymienionych wskaźników płynności w latach 2010 i 2011 dla przedsiębiorstwa X oraz dla całego sektora w 2011 r. przedstawia poniższa Tabela 1. Tabela 1. Wskaźniki płynności Wskaźniki Sektor 2011 Wskaźnik płynności finansowej I stopnia 1,33 1,30 7,39 Wskaźnik płynności finansowej II stopnia 0,44 0,42 7,23 Wskaźnik płynności finansowej III stopnia 0,01 0,06 1,11 Wskaźnik płynności finansowej I stopnia ukazuje stopień pokrycia zobowiązań bieżących aktywami obrotowymi. Dla przedsiębiorstwa X wynosi on 1,33 w 2010 r. oraz 1,30 w roku 2011 i mieści się w przedziale, który w literaturze został uznany za wzorcowy, tj. 1, Utrzymywanie tego wskaźnika na obecnym poziomie pozwala jest rozwiązaniem optymalnym, ponieważ zbyt wysoka jego wartość oznaczałaby, że przedsiębiorstwo przechowuje zbyt dużo środków finansowych, zaś zbyt niska wartość, że firma będzie miała problem z terminowym regulowaniem zobowiązań. Wskaźnik płynności finansowej II stopnia pokazuje w jakim stopniu zobowiązania krótkoterminowe mogą być pokryte aktywami o wysokiej płynności. Powinien być utrzymany na poziomie około 1. W przypadku firmy X wskaźnik jest na poziomie niższym od 1, zatem przedsiębiorstwo nie jest w stanie pokryć swoich zobowiązań płynnymi aktywami finansowymi. Wskaźnik płynności finansowej III stopnia pokazuje jaką część zobowiązań można pokryć aktywami o najwyższym stopniu płynności, czyli niezwłocznie spłacić Bień. W., Ocena efektywności finansowej spółek kapitałow ych, Difin, 2005, s. 80

4 Wskaźnik powinien być utrzymany na poziomie 0,2. W przypadku firmy X wskaźnik jest na niższym niż zalecany poziomie, co oznacza, że firma może mieć problem z dokonywaniem natychmiastowej spłaty zobowiązań. Odnosząc się do wskaźników sektorowych można zauważyć, że w przeciwieństwie do firmy X są one na poziomie znacznie wyższym niż sugerowana norma. To oznacza, że firma X ma znacznie niższy poziom płynności niż jej konkurencja. Analiza wypłacalności Wypłacalność przedsiębiorstwa X zostanie zbadana za pomocą wskaźnika ogólnego zadłużenia. Wskaźnik ten ukazuje stosunek zobowiązań do całkowitych aktywów przedsiębiorstwa i został przedstawiony w Tabeli 2. Tabela 2. Wskaźnik ogólnego zadłużenia Wskaźnik Sektor 2011 Wskaźnik ogólnego zadłużenia 0,58 0,62 0,35 Wartość wskaźnika powinna oscylować pomiędzy 0,57 a 0,67. W związku z tym badane przedsiębiorstwo charakteryzuje się zgodnym z rekomendacjami wskaźnikiem ogólnego zadłużenia. Odnosząc się do danych z sektora można zauważyć, że firma X radzi sobie bardzo dobrze na tle branży. Analiza rentowności Rentowność jest to zdolność do generowania zysków przez przedsiębiorstwo. Oceny rentowności można dokonać za pomocą następujących wskaźników: Wskaźnik rentowności sprzedaży (ROS) Wskaźnik rentowności aktywów (ROA) Wskaźnik rentowności kapitału własnego (ROE) Wskaźniki te dla przedsiębiorstwa X oraz sektora zostały przedstawione w Tabeli 3. Tabela 3. Wskaźniki rentowności Wskaźniki Sektor 2011 ROS 3,45% 2,22% -15,68% ROA 3,83% 3,18% -5,14% ROE 9,49% 8,49% -32,66%

5 Wskaźnik rentowności sprzedaży mówi o tym ile zysku netto przypada na jedną złotówkę zrealizowanej sprzedaży. Im wyższa wartość wskaźnika tym bardziej opłacalna jest sprzedaż. Wskaźnik rentowności aktywów pokazuje ile zysku netto przypada na każdą złotówkę aktywów posiadanych przez firmę. Wskaźnik rentowności kapitału własnego wskazuje wielkość zysku, jaka przypada na przeciętny stan aktywów. Z Tabeli 3. wynika, że spółka X w porównaniu do branży radzi sobie bardzo dobrze pod względem rentowności. Świadczy to o spółce bardzo dobrze, ponieważ im wyższe są wskaźniki rentowności tym większa jest generowana przez spółkę nadwyżka finansowa. Analiza sprawności działania Wskaźniki sprawności działania służą do oceny efektywności wykorzystywania zasobów majątkowych. Pozwalają one stwierdzić jak szybko krążą zasoby majątkowe firmy. Do oceny aktywności gospodarczej stosowane są najczęściej wskaźniki: Wskaźnik rotacji zapasów Wskaźnik rotacji należności krótkoterminowych Wskaźnik rotacji zobowiązań krótkoterminowych Tabela 4. przedstawia wymienione wskaźniki dla firmy X oraz sektora w dniach. Tabela 4. Wskaźniki sprawności działania Wskaźniki Sektor 2011 Wskaźnik rotacji zapasów 69,89 64,63 28,19 Wskaźnik rotacji należności krótkoterminowych 38,02 29,09 43,19 Wskaźnik rotacji zobowiązań krótkoterminowych 73,04 74,50 75,52 Wskaźnik rotacji zapasów określa co ile dni następuje odnowienie zapasów. Interpretacja wskaźnika rotacji zapasów polega na określeniu czy czas rotacji nie jest zbyt długi, gdyż posiadanie nadmiernych zapasów może generować dodatkowe koszty, związane z przechowywaniem zapasów. Zbyt niska wartość tego wskaźnika również jest niekorzystna, gdyż może spowodować zastoje produkcyjne lub sprzedażowe. Wskaźnik ten w porównaniu ze wskaźnikiem sektora jest dość wysoki jednakże, mając na uwadze charakter działalności znaczne zapasy nie są zjawiskiem negatywnym, gdyż na rynku paliwowym pojawiają się dość duże zawirowania chociażby pod względem cenowym. W przypadku takich zawirowań możliwość sprzedaży zapasów po niższej cenie pozwala zająć konkurencyjne stanowisko na rynku. Wskaźnik rotacji należności krótkoterminowych pokazuje średnio co ile dni na stępuje spłata należności. Analiza tego wskaźnika pokazuje jaka jest skuteczność funkcjonowania działu

6 windykacji przedsiębiorstwa im niższy wskaźnik tym sprawniejsze działanie sektora windykacji. W przypadku przedsiębiorstwa X wskaźnik ten jest nieco niższy niż w sektorze, jednakże można uznać, iż znajduje się na przyzwoitym poziomie. Wskaźnik rotacji zobowiązań określa co ile dni jednostka spłaca swoje zobowiązania krótkoterminowe. Analizując ten wskaźnik należy wziąć pod uwagę, że w przypadku długiego czasu regulowania zobowiązań kontrahenci mogą utracić zaufanie do przedsiębiorstwa. Trzeba również liczyć się z naliczeniem dodatkowych odsetek, otrzymaniem monitów oraz utratą wiarygodności w instytucjach finansowych. Przedsiębiorstwo X prezentuje wskaźnik na poziomie zbliżonym do całego sektora, co oznacza, że reguluje zobowiązania w terminie przyjętym w danym sektorze za normę. Podsumowanie Biorąc pod uwagę zawarte w niniejszej pracy obliczenia można wysunąć wniosek, że omawiane przedsiębiorstwo ma przed sobą stabilną przyszłość. Jedynym niepokojącym sygnałem może być niższa niż w sektorze płynność finansowa. Brak płynności może być spowodowany nieterminowymi wpływami kontrahentów z tytułu należności. By zwiększyć płynność przedsiębiorstwo powinno zaostrzyć politykę związaną z odzyskiwaniem należności lub wprowadzić system premiowania wcześniejszych płatności. Bibliografia 1. Bednarski, L. (2002) Analiza finansowa w przedsiębiorstwie. Warszawa: PWE 2. Bień, W. (2005) Ocena efektywności finansowej spółek kapitałowych. Warszawa: Difin 3. Cenkier, A. (1996) Analiza finansowa w praktyce. Warszawa: CIM 4. Dudycz, T. (2011) Analiza finansowa jako narzędzie zarządzania finansami przedsiębiorstwa. Wrocław: Wydawnictwo Indygo Zahir Media 5. Dudycz, T. (2000) Analiza finansowa. Wrocław: AE 6. Fengler, Z. (1996) Analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa. Warszawa: SGH 7. Gabrusewicz, W. (1998) Analiza finansowa przedsiębiorstwa. Poznań: Sami Sobie 8. Gąsiorkiewicz, L. (2011) Analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstw. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej 9. Leszczyński, Z. (2001) Analiza ekonomiczno-finansowa firmy. Warszawa: Difin 10. Marcinkowski, Sz. Analiza-finansowa-przedsiebiorstwa-z-punktu-widzeniawłasciciela-na-przykladzie-przedsiebiorstw-z-branzy Z-wydobywanie-weglakamiennego-Marcinkowski-S (April 06, 2013). Available at SSRN: a_w_a_ciciela_na_przyk_adzie_przedsi_biorstw_z_bran_y_05_10_z_wydobywanie_ w_gla_kamiennego_/ Michalski, G. (2002) Wartość płynności w bieżącym zarządzaniu finansami.

7 12. Michalski, G. (2005) Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach. Warszawa: PWN 13. Michalski, G. (2004) Podstawy zarządzania finansami przedsiębiorstwa : treść wykładu i przykłady. Wrocław: Wyższa Szkoła Zarządzania Edukacja 14. Nowak, E. (2008) Analiza sprawozdań finansowych. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne 15. Nowicka, S., Stankiewicz, J. (2009) Analiza i ocena kondycji finansowej na przykładzie wybranych spółek : materiały pomocnicze dla słuchaczy studiów podyplomowych. Toruń: Wydawnictwo "Dom Organizatora" 16. Ostaszewski, J. (1996) Analiza cash flow - podstawą budowy strategii firmy. Łódź: Interfart 17. Pazio, W. (2001) Analiza finansowa i ocena efektywności projektów inwestycyjnych przedsiębiorstw. Warszawa: Politechnika Warszawska 18. Pomykalska, B., Pomykalski P. (2012) Analiza finansowa przedsiębiorstwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 19. Sasin, W. (1994) Analiza ekonomiczno-finansowa w praktyce z elementami diagnozy ekonomicznej i rachunku kalkulacyjnego: poradnik analityka. Łódź: InterFart 20. Sasin, W. (1998) Analiza płynności finansowej (cash flow) firmy. Łódź: Interfart, 21. Siudek, T. (2004) Analiza finansowa podmiotów gospodarczych. Warszawa: Wydaw. SGGW 22. Skowronek, C., Piechowicz, B. (2012) Analiza i kształtowanie sytuacji finansowej polskiego sektora przedsiębiorstw. Siedlce: Collegium Mazowia Innowacyjna Szkoła Wyższa 23. Świetlik, W. (2005) Analiza działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Warszawa: WSE 24. Walczak, M. (1994) Analiza finansowa w procesie sterowania przedsiębiorstwem. Warszawa: Finans-Servis 25. Waśniewski, T. (1993) Analiza finansowa przedsiębiorstwa. Warszawa: Fundacja Rozwoju Rachunkowości