K. Kasprzyk. Wroclaw University of Economics. Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży produkującej pojazdy

Transkrypt

1 K. Kasprzyk Wroclaw University of Economics Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży produkującej pojazdy samochodowe, przyczepy i naczepy z wyłączeniem motocykli. Working paper JEL Classification: 29 Słowa kluczowe: Zarządzanie wartością i ryzykiem przedsiębiorstwa, ryzyko finansowe. Streszczenie: Przedstawiony raport prezentuje sposób zarządzania ryzykiem finansowym w przedsiębiorstwie z branży nr 29 tj. produkującej pojazdy samochodowe, przyczepy i naczepy z wyłączeniem motocykli.

2 WSTĘP Zarządzanie ryzykiem stanowi nieodłączną część zarządzania przedsiębiorstwem, w szczególności zarządzania wartością przedsiębiorstwa. Jest to uzasadnione, ponieważ kategoria ryzyka jest ściśle związana z kategorią wartości. Związek ten wynika z faktu, iż wartość przedsiębiorstwa zależy od przepływów pieniężnych, które ono otrzyma w przyszłości. Przepływy te są obarczone ryzykiem. Istnieje możliwość, iż uzyskane w rzeczywistości przepływy pieniężne będą mniejsze od spodziewanych przepływów, czyli wartość przedsiębiorstwa będzie mniejsza od spodziewanej wartości. Im większe ryzyko związane z tymi przepływami, tym większa może być różnica między spodziewaną a rzeczywistą wartością. Skoro zaś występowanie ryzyka może doprowadzić do zmniejszenia wartości podmiotu gospodarczego, czyli do niezrealizowania najważniejszego celu zarządzania tym podmiotem, oczywiste jest znaczenie zarządzania ryzykiem, jako ważnej części składowej zarządzania wartością. 1 OPIS PRZEDSTAWIONEJ METODY Za pomocą strategii finansowania aktywów bieżących można określić zaspokajanie stałe i zmienne przedsiębiorstwa na fundusze finansujące aktywa, których poziom ulega zmianie, więc jest to ogólna strategia przedsiębiorstwa w zakresie finansowania aktywów obrotowych. W zależności od przyjętego sposobu finansowania aktywów bieżących wyróżniamy jedną z trzech strategii: - agresywną, gdy wykorzystujemy najbardziej ryzykowne, lecz równocześnie najtańsze, głównie krótkoterminowe finansowanie - umiarkowaną, w której mamy do czynienia z wyborem wariantu umiarkowanego między ryzykiem a wysokością kosztów finansowania - konserwatywną, będącą najdroższą pod względem kosztów finansowania, ale równocześnie najbardziej bezpieczną, wiążącą się z najniższym ryzykiem spośród trzech strategii finansowania aktywów bieżących. 1

3 Wybierając między trzema różnymi poziomami aktywów bieżących w ich relacji do spodziewanych poziomów sprzedaży, możemy wykorzystać jedną z trzech strategii: -restrykcyjną, w przypadku gdy zarząd przedsiębiorstwa decyduje się użyć bardziej ryzykownego, ale równocześnie tańszego w utrzymaniu, najmniejszego z możliwych poziomów aktywów bieżących w stosunku do oczekiwanego poziomu sprzedaży -pośrednią, kiedy zarząd pośrednio dobiera poziom aktywów bieżących w taki sposób, że ryzyko braku aktywów bieżących ma również umiarkowany poziom -elastyczną, w której zarząd przedsiębiorstwa wybiera najdroższe, ale również najbezpieczniejsze rozwiązanie, utrzymując najwyższe poziomy aktywów bieżących do spodziewanej sprzedaży, obawiając się braku aktywów bieżących 2 PRZYKŁAD METODY Tabela 1 Finansowanie aktywów bieżących STRATEGIE FINANSOWANIA NWC Agresywna Umiarkowana Konserwatywna Przychody ze sprzedaży (CR) Aktywa trwałe (FA) Aktywa bieżące (CA) Aktywa całkowite (TA) = Pasywa całkowite (TL) Zobowiązania wobec dostawców (AP) Kapitał zaangażowany (E+D) Kapitał własny (E) Kapitał obcy długoterminowy (Dd) Kapitał obcy krótkoterminowy (Dk) Zysk przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) Zysk operacyjny netto po opodatkowaniu (NOPAT) Wolne przepływy pieniężne od 1 do n (FCF1..n) Wolne przepływy pieniężne w 0 (FCFo) korekta premii za ryzyko ϣ 0,35 0,13 0,01 Współczynnik ryzyka βl 3,78 3,16 2,82 Koszt kapitału własnego (ke) 42,11% 35,98% 32,63% Koszt kapitału obcego długoterminowego (kdd) 17,82% 14,92% 13,33% Koszt kapitału obcego krótkoterminowego (kdk) 12,76% 10,68% 9,54% Koszt kapitału finansującego firmę (CC) 29,89% 25,87% 23,78% Przyrost wartości przedsiębiorstwa ( V) Źródło: Publikacje dostępne na stronie obliczenia własne. 2 J. Dziechciarz, Wpływ wyboru strategii inwestowania w aktywa bieżące na koszt kapitału i na wartość przedsiębiorstwa, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 163, Wrocław 2011

4 Z powyższych obliczeń, wynika, że przedsiębiorstwo powinno wybrać strategię konserwatywną, ponieważ jako jedyna gwarantuje przyrost wartości przedsiębiorstwa Tabela 2 Inwestowanie w aktywa bieżące 0,25 0,45 0,65 STRATEGIE INWESTOWANIA NWC Restrykcyjna Pośrednia Elastyczna premia za elastyczność popytu 0 0,045 0,031 Przychody ze sprzedaży (CR) Aktywa trwałe (FA) Aktywa bieżące (CA) Aktywa całkowite (TA) = Pasywa całkowite (TL) Zobowiązania wobec dostawców (AP) Kapitał zaangażowany (E+D) Kapitał własny (E) Kapitał obcy długoterminowy (Dd) Kapitał obcy krótkoterminowy (Dk) udział EBIT w CR 0,6 0,45 0,35 Zysk przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) Zysk operacyjny netto po opodatkowaniu (NOPAT) Wolne przepływy pieniężne od 1 do n (FCF1..n) Wolne przepływy pieniężne w 0 (FCFo) korekta premii za ryzyko µ 0,2 0,1 0,01 Współczynnik ryzyka βl 3,36 3,08 2,82 Koszt kapitału własnego (ke) 37,93% 35,14% 32,63% Koszt kapitału obcego długoterminowego (kdd) 15,84% 14,52% 13,33% Koszt kapitału obcego krótkoterminowego (kdk) 11,34% 10,40% 9,54% Koszt kapitału finansującego firmę (CC) 27,02% 24,99% 23,16% Przyrost wartości przedsiębiorstwa ( V) Źródło: Publikacje dostępne na stronie obliczenia własne. Z analizowanych strategii, wynika, iż najlepszą strategią jest strategia restrykcyjna, ponieważ jako jedyna zwiększy wartość przedsiębiorstwa. \

5 Tabela 3 Zarządzanie kapitałem pracującym 0,4 0,4 0,65 0,65 STRATEGIE INWESTOWANIA i FINANSOWANIA NWC Rest-Agres Rest-Kons Elast-Agres Elast-Kons premia za elastyczność popytu 0 0 0,085 0,085 Przychody ze sprzedaży (CR) Aktywa trwałe (FA) Aktywa bieżące (CA) Aktywa całkowite (TA) = Pasywa całkowite (TL) Zobowiązania wobec dostawców (AP) Kapitał zaangażowany (E+D) Kapitał własny (E) Kapitał obcy długoterminowy (Dd) Kapitał obcy krótkoterminowy (Dk) udział EBIT w CR 0,60 0,60 0,35 0,35 Zysk przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) Zysk operacyjny netto po opodatkowaniu (NOPAT) Wolne przepływy pieniężne od 1 do n (FCF1..n) Wolne przepływy pieniężne w 0 (FCFo) korekta premii za ryzyko ϣ i µ 0,403 0,200 0,350 0,014 Współczynnik ryzyka βl 3,92 3,36 3,78 2,84 Koszt kapitału własnego (ke) 43,59% 37,94% 42,12% 32,75% Koszt kapitału obcego długoterminowego (kdd) 18,52% 15,84% 17,82% 13,39% Koszt kapitału obcego krótkoterminowego (kdk) 13,26% 11,34% 12,76% 9,58% Koszt kapitału finansującego firmę (CC) 30,96% 27,75% 29,90% 23,86% Przyrost wartości przedsiębiorstwa ( V) Źródło: Publikacje dostępne na stronie obliczenia własne. Z analizy strategii wynika, że przedsiębiorstwo powinno wybrać strategię restrykcyjno-konserwatywną, ponieważ ta strategia gwarantuje przyrost wartości przedsiębiorstwu. Podsumowanie Podstawowym celem finansowym działania przedsiębiorstwa jest maksymalizacja wartości przedsiębiorstwa. Szacować ja można miedzy innymi poprzez zsumowanie przyszłych wolnych przepływów pieniężnych generowanych przez przedsiębiorstwo zdyskontowanych kosztem kapitału. Decyzje w zakresie zarządzania kapitałem obrotowym netto powinno także przyczyniać sie do realizacji głównego celu jakim jest maksymalizacja wartości przedsiębiorstwa 3 3 G. Michalski., Net Working Capital Strategies Decisions Influence on Firm Value in Polish,

6 Bibliografia: 1. Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: or 4. Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, Dudycz Tadeusz, Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, Available at SSRN: 7. Michalski Grzegorz, Zastosowanie modeli zarządzania środkami pieniężnymi w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2005, 8. Bielecki Krzysztof, Pawłowicz Leszek, Zarządzanie wartością spółki kapitałowej. Podręcznik akademicki., Wydawnictwo CeDeWu.pl, Warszawa 2012, s Szczepankowski Piotr, Wycena i zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, 10. Pluta Wiesław, Zarządzanie wartością w małych i średnich przedsiębiorstwach, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009, 11. Betas by Sector, (ostatni dostęp: ),

7 12. Red. nauk. Dariusz Zarzecki, Zarządzanie finansami : zarządzanie ryzykiem i kreowanie wartości. T. 1 - Szczecin : Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, Red. nauk. Dariusz Zarzecki, Zarządzanie finansami : zarządzanie ryzykiem i kreowanie wartości. T. 2 - Szczecin : Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, Zenon Marciniak, Zarządzanie wartością i ryzykiem przy wykorzystaniu instrumentów pochodnych - Warszawa : SGH, Red. nauk. Stanisław Kasiewicz, Zarządzanie zintegrowanym ryzykiem przedsiębiorstwa w Polsce : kierunki i narzędzia - Warszawa : Oficyna a Wolters Kluwer business, W. Pluta, Planowanie finansowe, PWE, Raport NBP, Wróblewski Ryszard, Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo- Humanistycznego, Siedlce Magdalena Hodun, Strategie gospodarowania kapitałem obrotowym netto a sytuacja finansowa przedsiębiorstw przemysłowych, Biała Podlaska Czajkowska, Anna, Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży produkcji maszyn (Management of the Company Value on the Example of Companies Producing Machinery) (March 21, 2013). Available at SSRN: At SSRN: Jajuga Krzysztof, Zarządzanie ryzykiem, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa J. Dziechciarz, Wpływ wyboru strategii inwestowania w aktywa bieżące na koszt kapitału i na wartość przedsiębiorstwa, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 163, Wrocław G. Michalski., Net Working Capital Strategies Decisions Influence on Firm Value in Polish, 25.J. Czuk, Zarządzanie Ryzykiem w Tworzeniu Wartości na Przykładzie Przedsiębiorstwa z Branży Farmaceutycznej (Risk Management in Creating Value for Example, Companies from the Pharmaceutical Industry)