Wybrane dane finansowe Alma Market SA oraz spółki KGHM Polska Miedź SA przedstawiają się następująco: Dane za rok 2010 (w tys. zł)

Transkrypt

1 17 Ocena ryzyka finansowego 17.1 Ocena wypłacalności j Dla utrzymania ciągłości funkcjonowania w biznesie przedsiębiorstwo powinno, obok przestrzegania zasad racjonalnego gospodarowania majątkiem oraz sterowania zyskownością, tak poprowadzić swoją działalność, aby zachować płynność finansową. Płynność oznacza tu zdolność firmy do terminowego regulowania swoich zobowiązań i w praktyce jest oceniana poprzez porównanie stanu posiadanych aktywów o wysokim stopniu płynności (aktywa ) do zobowiązań bieżących (krótkoterminowych). W zależności od zakresu aktywów obrotowych uwzględnianych w tej relacji, możemy wyróżnić trzy stopnie płynności finansowej: płynność I stopnia mierzona wskaźnikiem wypłacalności gotówkowej (Cash Ratio), płynność II stopnia mierzona wskaźnikiem szybkiej płynności (Quick Ratio, QR), płynność I stopnia mierzona wskaźnikiem bieżącej płynności (Current Ratio, CR), Wskaźnik bieżącej płynności jest traktowany jako podstawowy miernik zdolności przedsiębiorstwa do regulowania wszystkich jego zobowiązań bieżących przez upłynnienie posiadanych zasobów majątku go. Przykład 17.1 Wybrane dane finansowe Alma Market oraz spółki KGHM Polska Miedź przedstawiają się następująco: Dane za rok 2010 (w tys. zł) Alma KGHM ) oblicz wskaźnik CR 1

2 Rozwiązanie przykładu 17.2 Wskaźnik bieżącej płynności CR aktywa zobowiązania Alma KGHM 0,45 2,57 Analiza danych wskazuje, iż w KGHM Polska Miedz aktywa ponad 2,5 krotnie przewyższają bieżące zobowiązania, podczas gdy w Alma Market ich wartość wystarczy jedynie na pokrycie połowy zobowiązań krótkoterminowych. Należy zatem uznać, iż ryzyko utraty płynności w spółce KGHM jest wyraźnie niższe w porównaniu do Alma Market. Teoretycznie im wyższy jest ten wskaźnik, tym korzystniej oceniać należy perspektywicznie stopień wypłacalności. Jednak w praktyce zbyt wysoki jego poziom może sygnalizować niedostatecznie efektywne wykorzystanie wolnych zasobów majątkowych. Odwrotnie niski poziom świadczy o trudnościach płatniczych przedsiębiorstwa, a niekiedy nawet o jego niewypłacalności. Jako optymalny poziom wskaźnika, dający realne zapewnienie spłaty zobowiązań, traktuje się jego wysokość w granicach 1,5 do 2,0. Obniżenie wskaźnika poniżej 1,2 jest wyraźnym zagrożeniem bezpieczeństwa finansowego firmy. Należy jednak pamiętać, iż poziom wskaźnika bieżącej płynności a co za tym idzie także jego wartość interpretacyjna może być determinowana specyfiką branży a także strukturą majątku go i zobowiązań. Im większy udział w majątku obrotowym aktywów pieniężnych tym niższa może być akceptowalna wartość wskaźnika CR. Oznacza to, że zasadnicze znaczenie dla oceny wskaźnika CR ma porównanie jego wartości w czasie oraz w ramach sektora (przykład 17.2). 2

3 Przykład 17.2 Wybrane dane finansowe Alma Market oraz Bomi należących do sektora handlowego przedstawiają się następująco: Alma Market w tys. zł Bomi w tys. zł ) oblicz wskaźnik CR Rozwiązanie przykładu 17.2 Wskaźnik CR Alma Market Bomi ,45 0, ,43 0, ,84 0,90 Analiza danych wskazuje, iż w obu badanych spółkach wskaźnik bieżącej płynności we wszystkich latach utrzymuje się znacznie poniżej wielkości wzorcowej. Nie oznacza to jednak utraty płynności przez obie te spółki i szybkiego ich bankructwa. Niski wskaźnik bieżącej płynności utrzymujący się znacznie poniżej wielkości 1,5 jest zjawiskiem normalnym w segmencie sklepów wielkopowierzchniowych. Wynika to głownie z częstej praktyki wymuszania przez sieci handlowe na swoich dostawcach długich terminów płatności zobowiązań handlowych, co przy szybkim, gotówkowym obrocie towarami pozwala utrzymywać wskaźnik CR na stosunkowo niskim poziomie bez utraty płynności. Nie oznacza to jednak, iż wypłacalność badanych spółek należy oceniać pozytywnie. Analiza szeregów czasowych pozwala zaobserwować wyraźny spadek w latach wskaźnika CR, co oznacza wzrost ryzyka utraty wypłacalności przez obie badane spółki. 3

4 W praktyce może się także okazać, że jednostka gospodarcza odczuwa brak płynnych środków na pokrycie bieżących zobowiązań, nawet przy korzystnym wskaźniku CR. Może to dotyczyć tych jednostek, w których obserwujemy wysoki udział w aktywach obrotowych zapasów (przykład 17.3). Dlatego w ocenie wypłacalność j powszechne zastosowanie ma wskaźnik szybkiej płynności, który wyraża możliwość spłaty zobowiązań przedsiębiorstwa na podstawie łatwiej dostępnych do rozliczeń finansowych składników majątku go. W związku z tym z całości uprzednio uwzględnionego majątku go wyłącza się zapasy i rozliczenia międzyokresowe czynne. Pozostają w ten sposób środki pieniężne, należności oraz przeznaczone do obrotu papiery wartościowe. Środki te przeciwstawiane są zobowiązaniom bieżącym. Powszechnie uważa się, ze wartość tego wskaźnika powinna kształtować się w okolicach 1,0. Przykład Wybrane dane finansowe dwóch spółek z branży developerskiej i jednej z branży spożywczej przedstawiają się następująco: Dom Development Dane w tys. zł Zapasy Rozliczenia międzyokresowe czynne Marvipol PKM DUDA ) oblicz wskaźnik CR i QR, 4

5 Rozwiązanie przykładu 17.3 Wskaźnik CR Wskaźnik QR Dom Development 3,58 1,06 Marvipol 2,35 0,45 PKM DUDA 1,34 1,22 Analiza danych pozwala stwierdzić, iż w przypadku spółek branży developerskiej wskaźnik bieżącej płynności utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie - znacznie powyżej wielkości wzorcowej. Nie oznacza to, iż w tych spółkach nie występuje ryzyko opóźnień spłaty zobowiązań krótkoterminowych. Analiza wskaźnika QR pokazuje, iż spółki te charakteryzują się wysokim stanem zapasów, co w sytuacji recesji na rynku mieszkaniowym może powodować trudność w ich upłynnieniu. Konsekwencją tego stanu rzeczy może być właśnie występowanie opóźnień w spłacie zobowiązań. Szczególnie problem ten dotyczy spółki Marvipol, w której najbardziej płynne składniki aktywów obrotowych pokrywają jednie 45% zobowiązań krótkoterminowych. Odwrotną sytuację obserwujemy w przypadku PKM DUDA, gdzie niski poziom wskaźnika CR (poniżej wartości wzorcowej) przy bardzo wysokim stanie najbardziej płynnych składników majątkowych (wysoki poziom wskaźnika QR) świadczy o niskim ryzyku utraty płynności. Przykład 17.3 jednoznacznie pokazuje, że formułowanie oceny w zakresie wypłacalności j wyłącznie na podstawie wielkości wskaźnik CR może powodować pewne zniekształcenie rzeczywistej sytuacji. Stąd oceniając płynność finansową należy koncentrować się zarówno na bieżącej wartości wskaźnika CR oraz QR dokonując porównań z wzorcami i wielkościami branżowymi, zbadać trend ich zmian w czasie a także ocenić relacje zachodzące miedzy nimi. Na pozytywną ocenę zasługuje przedsiębiorstwo, w którym wskaźniki te kształtują się na poziomie wielkości średnio branżowych, utrzymują stabilny poziom z tendencją wzrostową a różnica między wskaźnikiem płynności CR i QR nie jest zbyt duża. 5