ZESPÓŁ SZKÓŁ W LEGIONOWIE Szkoła Podstawowa nr 8 ul. Zegrzyńska 3 PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoły Podstawowej nr 8 im. 1 WDP w Legionowie Wydanie 1 Data wydania 15.09.2014str. 1-15 PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoły Podstawowej nr 8 im. 1 WDP w Legionowie Zmiany społeczno-ekonomiczne w ostatnich latach sprawiły, iż zwiększyła się liczba czynników destrukcyjnych oddziałujących na dzieci i młodzież, skutkiem czego stale wzrasta liczba osób przejawiających dysfunkcje rozwojowe oraz poszukujących wsparcia w trudnych sytuacjach życiowych. Do najważniejszych problemów należy zaliczyć: zróżnicowanie stopy życiowej, zły stan zdrowia, brak jasnej perspektywy rozwoju, kryzys moralny, alkoholizm, narkomania, agresja, przemoc, rozpad tradycyjnej rodziny i przestępczość. W celu przygotowania uczniów do przeciwstawienia się powyższym zagrożeniom i uodpornienia na ich negatywne oddziaływanie opracowano i przyjęto do realizacji następujący program działań profilaktycznych: Cele główne programu: Promowanie zdrowego stylu życia, rozwijanie umiejętności radzenia sobie z różnymi trudnymi sytuacjami i problemami bez nadmiernego napięcia, rozwijanie umiejętności rozumienia siebie, współżycia z innymi oraz znajdowania w samym sobie oparcia w trudnych sytuacjach. 1
Cele szczegółowe: 1. Wzajemne poznawanie się oraz doskonalenie umiejętności komunikacyjnych, budowanie zaufania i integrowanie zespołów klasowych. 2. Poznawanie sposobów radzenia sobie ze stresem i agresją, wzmacnianie poczucia własnej wartości. 3. Rozbudzanie i rozwijanie indywidualnych zainteresowań i hobby uczniów. 4. Wskazywanie na szkodliwość używek i ukazywanie zagrożeń, jakie niosą ze sobą uzależnienia. 5. Propagowanie zdrowego trybu życia i wartościowych rozrywek właściwe zagospodarowanie czasu. 6. Rozwiązywanie konfliktów z wykorzystaniem metod mediacji i negocjacji. Oczekiwane efekty realizacji programu: - uczeń potrafi skutecznie porozumiewać się, rozwiązywać problemy, podejmować właściwe decyzje; - zdobędzie informacje o zagrożeniach związanych z uzależnieniami, pozna sposoby radzenia sobie z nimi; - potrafi budować pozytywny obraz siebie, dokonywać samooceny, pozna swoją wartość; - pozna sposoby dbania o swoje zdrowie, będzie potrafił właściwie wykorzystać czas wolny, rozwijać swoje zdolności i zainteresowania; - zdobędzie doświadczenie we wspólnym planowaniu i współdziałaniu. Metody: dyskusja dydaktyczna, drama, pogadanka i inne, z dużą przewagą metod aktywizujących, metoda projektu. Formy pracy: zbiorowa, grupowa, indywidualna. 2
PROGRAM DZIAŁAŃ L.p Obszar działania Cele szczegółowe Sposoby realizacji Odpowiedzialni za realizację 1. Budowanie - rozpoznawanie - godziny z wychowawcą; - wszyscy pozytywnego uczuć oraz uczenie - spotkania z pedagogiem nauczyciele, obrazu siebie, umiejętności szkolnym; - pedagog szkolny, rozumienie swoich otwartego ich - spotkania z psychologiem - psycholog uczuć wyrażania; szkolnym. szkolny. - budzenie i rozwijanie poczucia własnej wartości. Ewaluacja - obserwacja zachowań uczniów. 2. Integracja zespołów klasowych, międzyklasowych grup świetlicowych oraz całej społeczności uczniowskiej - kształtowanie umiejętności pracy w grupie; - przestrzeganie ustalonych reguł zachowań i regulaminów; - budzenie świadomości własnej roli w grupie. - demokratyzacja - Realizacja programów profilaktycznych z uwzględnieniem założeń profilaktyki pozytywnej i zintegrowanej (w zależności od potrzeb i ofert - wykaz programów w zał. nr 1) - udział oraz współorganizowanie imprez i uroczystości klasowych; - wycieczki; - Dyrekcja szkoły - wychowawcy klas, nauczyciele uczący, - świetlica, - opiekun Samorządu Uczniowskiego, - Rada Rodziców - obserwacja zachowań uczniów, - ankieta określająca zaspokojenie potrzeb uczniów. 3
społeczności uczniów - SU - organizowanie pomocy koleżeńskiej. - organizacja i uczestniczenie w akcjach charytatywnych, realizowanie projektów. 3. Wzajemne poznawanie się, budowanie zaufania, rozwijanie empatii - kształtowanie poczucia bezpieczeństwa; - kształtowanie inteligencji emocjonalnej (rozpoznawanie własnych i cudzych emocji, wyrażanie emocji, kontrola emocji) - uznawanie prawa do własnego celu życia; - nauka otwartego mówienia o swoich potrzebach. - godziny z wychowawcą; - spotkania klas z pedagogiem, programy profilaktyczne - organizowanie wspólnego świętowania ; - organizowanie pomocy koleżeńskiej; - opieka starszych nad młodszymi; - współtworzenie regulaminów. - wychowawcy, - pedagog i psycholog szkolny, - wychowawcy świetlicy. - obserwacja uczniów pod kątem więzi koleżeńskiej i skuteczności pomocy. 4
4. Poznawanie sposobów radzenia sobie ze stresem - uświadomienie znaczenia stresu dla zdrowia człowieka; - uczenie sposobów radzenia sobie z nadmiernym stresem. - godziny z wychowawcą; - spotkania z pedagogiem, psychologiem i pielęgniarką szkolną; - sprawdziany próbne, oswajanie uczniów ze stresem, z sytuacją egzaminacyjną - pedagogizacja rodziców. - wychowawcy, - pedagog, - psycholog, - pielęgniarka. - obserwacja uczniów; - wymiana informacji między wychowawcami i nauczycielami uczącymi. 5. Przygotowanie do skutecznego rozwiązywania problemów. - uświadamianie konieczności umiejętnego - rozwiązywania konfliktów, rozwijanie umiejętności negocjacji i mediacji - uczenie umiejętności wymiany poglądów w sposób przyjazny i kulturalny, ze świadomością prawa do popełniania błędów - zapoznanie z prawami ucznia, prawami człowieka - praca na lekcjach; - tworzenie regulaminów, dokumentów regulujących życie społeczności uczniowskiej - zawieranie kontraktów wychowawcy z uczniem - promowanie pozytywnych postaw np. konkurs super kolega, super koleżanka, super świetliczak - wychowawcy, - nauczyciele przedmiotów, - pedagog. - analiza treści prac uczniów; - obserwacja zachowań i relacji między uczniami. 5
6. Propagowanie zdrowego stylu życia 7. Wspomaganie rozwoju uczniów. Pomoc w pokonywaniu trudności w nauce - uświadomienie znaczenia higieny osobistej i otoczenia; - nauka prawidłowego żywienia; - propagowanie aktywności ruchowej; - uświadomienie wpływu używek na organizm człowieka; - uczenie umiejętności asertywnego odmawiania; - walka z hałasem. - poznawanie swoich mocnych i słabych stron, uzdolnień, zainteresowań; - Znajdź właściwe rozwiązanie profilaktyka palenia tytoniu - zajęcia wychowania fizycznego, - zajęcia pozalekcyjne z tzw. profilaktyki - zagadnienia międzyprzedmiotowe; - spotkania z pielęgniarką szkolną; - zajęcia sportowo-rekreacyjne w szkole, - wycieczki, zajęcia sportowe. - organizacja dni promocji zdrowia - realizacja projektów w-f z klasą, Trzymaj formę, piknik rodzinny, rajd rowerowy, rajd pieszy. - godziny z wychowawcą; -praca nauczycielskich zespołów klasowych, - pomoc psychologicznopedagogiczna w szkole, - wychowawcy, - nauczyciele uczący, - pielęgniarka szkolna, - wychowawcy świetlicy. - nauczyciele przyrody - wychowawcy, - nauczyciele uczący, - pedagog, - psycholog, - badania lekarskie; - wyniki sportowe; - kontrola higieny osobistej. - ocena wyników nauczania; - ocena wyników konkursów; - analiza udziału 6
- uświadomienie dzieciom, ze z każdym problemem można zwrócić się do nauczyciela; - rozbudzenie zainteresowania własnym rozwojem -zajęcia logopedyczne, reedukacja; - współpraca z PPP, - praca z uczniem zdolnym i słabym ; - koła zainteresowań, - pomoc koleżeńska - projekty profilaktyczne wspomagające ucznia w nauce - opiekunowie kół zainteresowań. w zajęciach kompensacyjnych - zestawienie osiągnięć artystycznych, sportowych, dydaktycznych 8. Przeciwdziałanie trudnościom wychowawczym. - przeciwdziałanie agresji w szkole; - kształtowanie postaw prospołecznych; - rozpoznawanie i niwelowanie objawów nadpobudliwości. - systematyczne diagnozowanie problemów szkolnych uczniów, - badanie klimatu szkoły, - realizacja programów profilaktycznych - doskonalenie umiejętności wychowawczych nauczycieli (przygotowanie kadry pedagogicznej pod kątem realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem zjawiskom patologii i innym problemom dzieci i młodzieży). - Uwzględnienie w planach - wychowawcy, - pedagog, - nauczyciele świetlicy. - analiza sprawozdań z pracy wychowawców oraz agend szkolnych; - świetlica. 7
9. Przeciwdziałanie przemocy w szkole oraz zapobieganie problemom z nią związanych - kształtowanie podstawowych umiejętności prospołecznych, - uczenie doskonalenia zawodowego nauczycieli szkoleń mających na celu wyposażenie ich w umiejętności prawidłowego konstruowania oraz realizowania programów profilaktyki i wychowawczych. - doskonalenie umiejętności wychowawczych rodziców (w ramach pedagogizacji), - dostarczanie informacji o nowej literaturze; - program Szkoła bez przemocy - sprawny przepływ informacji pomiędzy nauczycielami, świetlicą i pedagogiem. - propagowanie pozytywnych postaw - praca zespołu wychowawczego szkoły - cykl zajęć, w czasie których uczniowie wraz z wychowawcami udoskonalają - Dyrektor szkoły, - zespół wychowawczy szkoły wychowawcy, - analiza sprawozdań wychowawców i pedagoga. 8
zastosowania podstawowych umiejętności prospołecznych, - uświadomienie, że przemoc i agresja nie są skutecznymi sposobami realizacji własnych celów, - uświadamianie konsekwencji agresji i przemocy, - kształtowanie alternatywnych umiejętności wobec agresji - poprawianie jakości więzów rodzinnych wśród dzieci, Kodeks etyczny ucznia - katalog norm zachowania ucznia na terenie szkoły jako część systemu zapobiegania przemocy i agresji w szkole, -relacje Uczeń-Nauczyciel oparte na wzajemnym szacunku, podmiotowe traktowanie ucznia - programy proponowane przez Urząd Miasta - udział w ogólnopolskich projektach, programach przeciw agresji i przemocy. - godziny z wychowawcą, rozmowy z pedagogiem, psychologiem, - pomoc materialna uczniom, - bezpłatne obiady w stołówce szkolnej - spotkania z przedstawicielami policji - zawieranie kontraktów z uczniami, rodzicami - zorganizowanie spotkań z - pedagog, - psycholog, - nauczyciele religii. 9
10. Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży - kształtowanie umiejętności planowania wolnego czasu, wyboru sposobów rekreacji; - rozbudzanie zainteresowań. - zainteresowanie wolontariatem, działaniami na rzecz innych ludzi Policją, Strażą Miejską, Strażą Pożarną w ramach profilaktyki zachowań przemocowych w szkole ze szczególnym uwzględnieniem przemocy werbalnej oraz cyberprzemocy - organizowanie dyskotek klasowych, szkolnych, - organizowanie imprez środowiskowych - organizowanie wycieczek; - szeroka oferta różnorodnych zajęć pozalekcyjnych, - udział w licznych akcjach charytatywnych organizowanych przez SU, - koła zainteresowań; - udział w szerokiej ofercie konkursowej - dyrektor szkoły, - wychowawcy, - nauczyciele, - opiekunowie kół. - Samorząd Uczniowski - analiza wyników zajęć sportowych i innych osiągnięć szkolnych. 10
DZIAŁANIA UKIERUNKOWANE NA NAUCZYCIELI Lp. Rodzaj działania Tematyka 1. Szkolenia Rady Pedagogicznej. 1. Monitorowanie i ewaluacja szkolnego Programu profilaktyki. 2. Zachowania asertywne rola nauczyciela w przeciwdziałaniu nieprawidłowym zachowaniom uczniów. 3. Przeciwdziałanie uzależnieniom zasady rozpoznawania zagrożonych uczniów i stosowanych środków. 4. Mechanizmy powstawania przemocy i zachowań agresywnych oraz przeciwdziałanie. 5. Zagrożenia dla procesu wychowania wynikające z postępu cywilizacyjnego. 6. Umiejętność empatycznego słuchania. 7. Podstawowe zagrożenia patologiami społecznymi w środowisku funkcjonowania szkoły i możliwości przeciwdziałania. 8. Prawidłowości i najczęstsze zaburzenia w rozwoju uczniów szkoły podstawowej. 9. Wykorzystanie nowych technik w procesie wychowania i nauczania. 11
2. Samodoskonalenie nauczycieli. 1. Samodzielne studiowanie fachowej literatury pedagogicznej i psychologicznej. 2. Udział w programach i działaniach profilaktycznych realizowanych przez inne instytucje wychowawcze. 3. Spotkania z pedagogiem i psychologiem szkolnym 1. Rozpoznawanie środowisk uczniów i analizowanie występujących w nich problemów wychowawczych. 2. Rozwiązywanie problemów uczniów sprawiających trudności wychowawcze. 3. Tworzenie właściwego klimatu szkoły. 4. Spotkania z policjantami z Wydziału ds. Nieletnich i Patologii oraz przedstawicielami innych instytucji pracujących na rzecz wychowania. 1. Możliwości współpracy i współdziałania i policją, strażą miejska w przeciwdziałaniu problemom wychowawczym: przemocy, uzależnieniom, agresji. 2. Kierunki współdziałania z poradnia psychologiczno-pedagogiczną w zakresie rozwiązywania trudności wychowawczych uczniów szkoły podstawowej. 12
DZIAŁANIA UKIERUNKOWANE NA RODZICÓW Lp Rodzaj działań Tematyka 1. Pedagogizacja. 1. Główne zasady higieny pracy umysłowej uczniów szkoły podstawowej tworzenie optymalnych warunków do nauki. 2. Podstawowe zagrożenia w procesie wychowania dzieci i młodzieży i ich pokonywanie przekazanie doświadczeń szkoły w tym zakresie. 3. Czynniki sprzyjające powstawaniu agresji i przemocy oraz skuteczne metody przeciwdziałania. 4. Obowiązki rodziców w zakresie kształcenia i wychowania dzieci wynikające z uregulowań prawnych. 5. Odpowiedzialność nieletnich i ich rodziców za popełniane wykroczenia i przestępstwa. 6. Jak rozmawiać z dzieckiem, jak wspólnie rozwiązywać problemy? 7. Jak radzić sobie z problemami wychowawczymi wieku dojrzewania? 8. Czas wolny dzieci i młodzieży podstawowe zasady wypoczynku i rekreacji. 9. Zagrożenia wynikające z uzależnień ochrona dzieci i młodzieży przed nałogami. 10. Funkcjonowanie instytucji powołanych do świadczenia pomocy rodzinie w procesie wychowania dzieci i młodzieży. 13
2. Spotkania z pedagogiem i psychologiem szkolnym, pedagogiem wspomagającym. 1. Rozpoznawanie środowiska ucznia i analiza występujących w nich problemów. 2. Spotkania psychologa i pedagoga szkolnego z rodzicami uczniów sprawiających trudności wychowawcze. 3. Organizowanie spotkań dla rodziców dzieci z orzeczeniem w celu ustalenia metod pracy w domu. 3. Zebrania rodziców. 1. Zapoznanie rodziców z najważniejszymi dokumentami normującymi działalność szkoły, w tym z programami: wychowawczym i profilaktycznym. 2. Informowanie o wynikach nauczania wychowania, sukcesach i zagrożeniach w tej dziedzinie. 3. Realizacja przedsięwzięć z zakresu pedagogizacji rodziców. 14