Szkolny program profilaktyki Katolickiego Gimnazjum i Liceum Księży Pallotynów w Chełmnie na rok szkolny 2013/2014 I. Podstawy prawne Szkolnego Programu Profilaktyki Akty prawne obowiązujące przy konstruowaniu Szkolnego Programu Profilaktyki: Konstytucja RP Art.72 ust.1: Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją. Konwencja o Prawach Dziecka (przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989r) Art. 3 pkt 1 We wszystkich działaniach dotyczących dzieci, podejmowanych przez publiczne lub prywatne instytucje opieki społecznej, sądy, władze administracyjne lub ciała ustawodawcze, sprawą nadrzędną będzie najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka. Art. 19 pkt1 Państwa Strony będą podejmowały wszelkie kroki w dziedzinie, administracyjnej, społecznej oraz wychowawczej dla ochrony dziecka przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź psychicznej, krzywdy lub nadużyć, zaniedbania bądź niedbałego traktowania lub wyzysku, a w tym wykorzystywania w celach seksualnych dzieci pozostających pod opieką rodzica/ów/, opiekuna/ów/ prawnego/ych/ lub innej osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem. Art.33 Państwa Strony będą podejmowały wszelkie odpowiednie kroki, w tym środki ustawodawcze, administracyjne, socjalne oraz środki w dziedzinie oświaty, w celu zapewnienia ochrony dzieci przed nielegalnym używaniem środków narkotycznych i substancji psychotropowych, zgodnie z ich zdefiniowaniem w odpowiednich umowach międzynarodowych, oraz w celu im zapobiegania wykorzystywania dzieci do nielegalnej produkcji tego typu substancji i handlu nimi. Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 9 lutego 2007 zmieniające rozporządzenie w sprawie statutów publicznych przedszkoli oraz publicznych szkół W załączniku nr 2 do rozporządzenia z dnia 21 maja 2001r wprowadza się następujący zapis: 2 ust 1: Statut szkoły określa w szczególności: Cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz uwzględniające program wychowawczy szkoły i program profilaktyczny dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska, o których mowa w odrębnych przepisach( )wychowawczy szkoły i program profilaktyczny, o którym mowa w ust1 pkt1 uchwala Rada Pedagogiczna po zasięgnięciu opinii Rady Rodziców i Samorządu Uczniowskiego Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez: Szkolny zestaw programów nauczania, który uwzględniając wymiar wychowawczy obejmuje całą działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego, 1
Program wychowawczy szkoły, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i jest realizowany przez wszystkich nauczycieli, Program Profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Szkolny zestaw programów nauczania, Program Wychowawczy szkoły oraz Program Profilaktyki tworzą spójną całość. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniami zarówno całej szkoły, jak i moralnego nauczyciela. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 25 lipca 2005 r. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Program Profilaktyczny Szkoły uzupełnia program wychowawczy, respektując wszelkie jego standardy, a przy tym rozszerza zakres poszczególnych działań oraz konkretyzuje obszerne zadania proponując metody, programy, scenariusze rozwiązań profilaktycznych. Celem jest wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia, wzmacnianie czynników ochronnych przy jednoczesnej redukcji czynników ryzyka. II. Założenia szkolnego programu profilaktyki aktywizacja i integracja uczniów przy realizacji wspólnych zamierzeń; rozwój aktywności uczniów poprzez udział w planowaniu, organizowaniu i przygotowaniu imprez klasowych, szkolnych, wycieczek, wyjść itp.; podejmowanie działań na rzecz środowiska szkolnego poprzez udział w pracach zainicjowanych przez samorząd uczniowski, współorganizowanie imprez ogólnoszkolnych i charytatywnych; uczulanie na dostrzeganie potrzeb innych dzieci i dorosłych; włączanie w miarę możliwości rodziców do realizacji zadań wychowawczych; udział w konkursach, prezentowanie dorobku na forum szkoły i w środowisku lokalnym; stworzenie warunków do rozwoju indywidualnych zainteresowań i uzdolnień uczniów; III. Cele szczegółowe programu 1. Zwiększenie bezpieczeństwa uczniów na terenie szkoły i poza nią; 2. Tworzenie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu dzieci na drodze i w szkole; 3. Zapoznanie uczniów z regulaminem szkoły i dokumentacja dotyczącą bezpieczeństwa; 4. Bezpieczeństwo uczniów podczas przerw i imprez szkolnych; 5. Uwzględnienie profilaktyki uzależnień: problem narkotyków, dopalaczy, palenie papierosów, picie alkoholu, zagrożenia związane z Internetem i grami komputerowymi; 2
6. Diagnoza poziomu bezpieczeństwa w szkole; 7. Kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych; 8. Wzbudzanie empatii, tolerancji; 9. Rozwijanie umiejętności współżycia społecznego; 10. Uwrażliwianie uczniów na potrzeby innych; 11. Integrowanie społeczności klasowej i szkolnej; 12. Działania na rzecz propagowania zdrowego trybu życia; 13. Popularyzacja aktywnych sposobów spędzania wolnego czasu; 14. Wdrażanie wybranych programów profilaktycznych; 15. Uświadomienie uczniowi jego mocnych stron i możliwości; 16. Rozwijanie indywidualnych zainteresowań uczniów; 17. Pomoc uczniom w przezwyciężaniu własnych trudności i ograniczeń. IV. Formy, metody i cele realizacji działań profilaktycznych W realizacji programu łączącego wychowanie, nauczanie i rozwijanie umiejętności psychospołecznych oraz wspieranie wszechstronnego rozwoju uczniów wykorzystuje się: przedmioty nauczania; godziny wychowawcze; zajęcia sportowe; zajęcia pozalekcyjne; uroczystości klasowe, szkolne; zajęcia indywidualne i grupowe; Metody np.: ankiety, rozmowy, obserwacje, wykorzystane w ewaluacji wynikać będą z charakteru działań, warunków i okoliczności w których te działania są realizowane. Cele działań profilaktycznych realizowane są poprzez: 1. Programy informacyjno - edukacyjne; 2. Programy profilaktyczne; 3. Zajęcia warsztatowe; 4. Udział w kampaniach profilaktycznych; 5. Współpracę z instytucjami działającymi na rzecz młodzieży (poradnia psychologiczno - pedagogiczna, policja, świetlice środowiskowe, PCK, Caritas). 3
V. Działania profilaktyczne Obszary działań profilaktycznych 1. Promowanie zdrowego stylu życia: właściwe odżywiania się; propozycje spędzania wolnego czasu; kształtowanie umiejętności samodzielnego dokonywania wyborów chroniących własne zdrowie; 2. Budowanie poczucia własnej wartości: kształtowanie postawy asertywnej; zwiększenie szacunku do siebie samego; wzmacnianie samooceny; budowanie wiary w siebie i własne siły; rozwijanie świadomości własnych wad i zalet; umiejętność radzenia sobie w sytuacjach trudnych 3.Osiąganie pozytywnego wpływu grupy jako całości na poszczególnych uczniów: wyzwalanie aktywności u wszystkich członków zespołu klasowego; budowanie zgranego zespołu klasowego; tworzenie społecznej kontroli zachowań związanych z pełnioną rolą w klasie; 4. Minimalizowanie oddziaływania czynników ryzyka związanych z papierosami, alkoholem, środkami odurzającymi i zagrożeniami w sieci internetowej Sposoby realizacji realizowanie programów profilaktyki: III Elementarz, programy proponowane przez instytucje wspierające prace szkoły; organizowanie spektakli o tematyce profilaktycznej - PaT; Tydzień profilaktyki; organizowanie konkursów, quizów, zabaw o charakterze prozdrowotnym; zajęcia w ramach godzin wychowawczych; udział w zajęciach z profilaktyki antynowotworowej; profilaktyka uzależnień; Święto wiosny; dzień bez papierosa pełnienie przez poszczególnych uczniów funkcji w klasie i w szkole; praca Samorządu Uczniowskiego; działalność kół zainteresowań; planowanie i organizowanie przez uczniów wydarzeń kulturalnych, sportowych i patriotycznych; zajęcia w ramach godzin wychowawczych; rozmowy indywidualne z uczniami zajęcia integracyjne dla klas pierwszych Zielona szkoła; imprezy klasowe: Andrzejki, Mikołajki, Wigilia; wyjazdy do teatru, kina,; wycieczki klasowe; imprezy planowane i organizowane przez uczniów przy wsparciu nauczycieli: dyskoteki, apele, itd.; Zajęcia i dyskusje na temat: szkodliwości palenia papierosów, wpływu alkoholu i środków odurzających na organizm człowieka i funkcjonowanie społeczne, negatywnego wpływu uzależnienia na relacje w rodzinie i wśród najbliższych; formy pomocy osobom uzależnionym; spotkania z osobami pracującym w instytucjach 4
5. Zapobieganie i radzenie sobie uczniów z przemocą i agresją: sposoby reagowania w sytuacjach trudnych; metod radzenia sobie ze złością i gniewem; sposobów radzenia sobie ze stresem; odpowiedzialność uczniów za swoje czyny; 6. Zagrożenia w sieci: pogłębienia wiedzy o Internecie; możliwości i sposobów szukania pomocy w sytuacjach cyberprzemocy; uzależnienia od komputera, Internetu i gier komputerowych; kultury języka nastolatków korzystających z Internetu; pozorna anonimowości w sieci; konsekwencje przekraczania norm obowiązujących w sieci; pomocowych; programy profilaktyczne; Dzień bezpiecznego Internetu; Profilaktyka antynikotynowa i antynowotworowa; współpraca z Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz instytucjami wspierającymi działania w zakresie profilaktyki uzależnień Zajęcia i dyskusje na temat agresji i przemocy; przestrzeganie procedur związanych z sytuacjami zagrożenia; współpraca z rodzicami w zakresie: informowania o zaistniałych zdarzeniach, pomocy dziecku w rozwiązywaniu jego problemów, postaw rodziców wobec zachowań agresywnych dzieci, potrzeb i zachowań dzieci w wieku dorastania; spotkanie z przedstawicielami policji; Zajęcia w klasach na temat stron internetowych stanowiących zagrożenie dla młodego człowieka; współpraca z rodzicami w zakresie: informowania rodziców o zaistniałych zdarzeniach, informowania o cyberprzemocy i uzależnienia od komputera, możliwości pomocy w tym zakresie; spotkania z przedstawicielami policji i innych instytucji nt. cyberprzemocy; szybka interwencja w przypadku cyberprzemocy i uzależnienie od Internetu i komputera; VI. Osoby realizujące Program Profilaktyki Osobami bezpośrednio realizującymi Program Profilaktyki są: wychowawcy, pedagog, prefekt, nauczyciele biologii i informatyki. VII. Harmonogram: Wrzesień: Zielona Szkoła- zajęcia integracyjne dla uczniów klas I; Zapoznanie z procedurami obowiązującym w szkole; 5
Spotkanie z rodzicami klas I; Organizacja pomocy psychologiczno- pedagogicznej; PCK- zajęcia w terenie; Październik: Lekcje wychowawcze dotyczące przestrzegania procedur; Realizacja wybranych elementów z profilaktyki uzależnień; Profilaktyka antynowotworowa - wyjazd do Bydgoszczy; Listopad: Godziny wychowawcze empatia, wyczulenie na potrzeby drugiego człowieka; Akcja Znicz ; Grudzień: Profilaktyka prozdrowotna - HIV AIDS; Wigilia szkolna i klasowa - integracja zespołów klasowych, współpraca z rodzicami; Styczeń: Przeprowadzenie spotkania z przedstawicielami Policji na temat bezpiecznego zachowania, poszanowania własnych praw i praw innych, zagrożeń; Luty: Dzień bezpiecznego Internetu; Marzec: Święto wiosny - promowanie zdrowego stylu życia; Konkursy; Maj: Dzień bez papierosa akcja profilaktyczna; Spotkanie z przedstawicielem Sanepid lub lekarzem; Czerwiec: Dni profilaktyki 6
VIII. Ewaluacja Ewaluacja zakłada sprawdzenie stopnia osiągnięcia spodziewanych efektów przy pomocy: obserwacji zachowań uczniów w różnych sytuacjach; rozmów i wywiadów z uczniami, rodzicami i nauczycielami; badania ankietowe przeprowadzone wśród uczniów, rodziców i nauczycieli. IX. Spodziewane efekty Po zakończeniu realizacji Programu Profilaktyki spodziewa się następujących efektów: społeczność szkolna promuje zdrowy styl życia; uczniowie utrzymują poprawne kontakty z koleżankami i kolegami; uczniowie znają i stosują zasady dobrej komunikacji interpersonalnej; uczniowie nie przejawiają postaw i zachowań agresywnych; uczniowie znają konsekwencje używania środków odurzających, papierosów i alkoholu i nie używają ich; uczniowie znają zagrożenia wynikających z nieodpowiedzialnego korzystania z Internetu. Program opracowali: ks. mgr lic. Łukasz Śleziak SAC p. mgr Magdalena Witkowska Chełmno, 10 września 2013 7