Zespół Szkół nr 1 im. Powstańców Wielkopolskich we Wronkach Program profilaktyki na lata 2013 2016 Niniejszy Program został opracowany zgodnie z zasadami zawartymi w: Ustawie o Systemie Oświaty z dnia 7 września 1991 r. z późniejszymi zmianami, Ustawie - Karta Nauczyciela z dnia 26 stycznia 1982 r. z późniejszymi zmianami, Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół z późniejszymi zmianami, Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. 1
I. UWAGI WSTĘPNE Profilaktyka w szkole Szkoła uczestniczy w procesie wychowania czyli wspomagania ucznia w rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej dojrzałości: fizycznej, psychicznej (osiągania odpowiedzialności za siebie i stosunek do świata), społecznej (nabywania umiejętności prawidłowego wywiązywania się z pełnionych ról społecznych) oraz duchowej. Proces ten może być zakłócony zachowaniami dysfunkcjonalnymi dzieci i młodzieży: - sprzecznymi z normami rozwojowymi, - wpływającymi negatywnie na prawidłowy proces dojrzewania, - nieakceptowanymi społecznie. Profilaktyka ma więc na celu: - wspomagać ucznia w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, - ograniczać i likwidować czynniki ryzyka, - inicjować i wzmacniać czynniki zabezpieczające (sprzyjające prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu). Profilaktyka powinna dotyczyć: - ucznia (jako osoby wymagającej wsparcia), - nauczyciela, rodzica, itd. (jako źródeł czynników wspierających lub szkodliwych). Powinna obejmować zadania: - pierwszorzędowe skoncentrowane na zapobieganiu pojawiania się zachowań dysfunkcjonalnych, - drugorzędowe skoncentrowane na hamowaniu rozwoju tych zachowań, - trzeciorzędowe profesjonalne wspieranie ucznia, by zachowania dysfunkcjonalne nie powróciły. II. STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH RADA PEDAGOGICZNA: Określa zadania w zakresie profilaktyki. Określa zapotrzebowanie na realizację programów profilaktycznych. Dokonuje analizy działalności profilaktycznej na podsumowujących posiedzeniach Rady Pedagogicznej. 2
NAUCZYCIELE: Realizują zadania SPP w zakresie swojego przedmiotu oraz współpracują z wychowawcami klas w realizacji tych zadań. Wykonują zalecenia zawarte w opiniach wydanych przez poradnię psychologiczno pedagogiczną i inne placówki specjalistyczne. Współpracują z instytucjami wspierającymi wychowanie i profilaktykę, z psychologiem szkolnym i dyrekcją szkoły. Dokonują bieżącej wymiany informacji z wychowawcami klas, rodzicami, psychologiem szkolnym i dyrekcją. Stosują konsekwencję w działaniu, przy współpracy z innymi pracownikami szkoły. WYCHOWAWCY KLAS: Integrują zespół klasowy ze szczególnym zwróceniem uwagi na uczniów klas pierwszych. Realizują programy profilaktyczne bądź elementy tych programów zaakceptowane przez Radę Pedagogiczną i Dyrekcję Szkoły. Biorą udział w szkoleniach na temat profilaktyki; mają możliwość samodzielnego opracowywania programów profilaktycznych. Dbają o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji uczniów w klasie. Wyposażają uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Udzielają uczniom pomocy pedagogicznej. Realizują zadania zawarte w SPP we współpracy z rodzicami uczniów. WICEDYREKTOR SZKOŁY: Monitoruje pracę wychowawców klas i psychologa w zakresie profilaktyki. Diagnozuje wspólnie z psychologiem oczekiwania uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki. Inicjuje i organizuje przedsięwzięcia określone w SPP. PSYCHOLOG SZKOLNY: Rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych i innych trudności. Określa formy i sposoby udzielania uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, we współpracy z nauczycielami i wychowawcami. Organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli. Podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające ze Szkolnego Programu Profilaktycznego i Wychowawczego w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli. Wspiera działania opiekuńczo-wychowawcze, wynikające ze Szkolnego Programu Profilaktycznego. Prowadzi współpracę z instytucjami wspierającymi realizację zadań profilaktycznych. Jest głównym koordynatorem wszystkich działań w zakresie realizacji Szkolnego Programu Profilaktycznego. Prowadzi punkt konsultacyjny dla wszystkich podmiotów realizujących Szkolny Program Profilaktyczny. RODZICE: Korzystają z pomocy i wsparcia ze strony psychologa, wychowawców, nauczycieli, dyrekcji szkoły i szkolnej służby zdrowia w zakresie profilaktyki. Uczestniczą w realizacji zadań profilaktyki szkolnej. Mają możliwość korzystania ze szkolnego punktu konsultacyjnego. 3
III. ZASADY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH Zasady Szkolnego Programu Profilaktycznego zostały sformułowane na podstawie projektu Standardów realizacji pierwszorzędowych programów profilaktycznych realizowanych w szkołach i placówkach oświatowych autorstwa Krzysztofa A. Wojcieszka i Joanny Szymańskiej. W naszej szkole należą do nich: Bezpieczeństwo uczniów: - Respektowanie podmiotowości uczniów. - Poszanowanie ich godności i indywidualności. - Ochrona prywatności i zapewnienie dyskrecji. - Uwzględnianie wieku uczniów. - Uwzględnienie systemu wartości i stopnia wrażliwości uczniów. - Nienaruszanie w stosowanych technikach terapeutycznych mechanizmów obronnych osobowości uczniów. Adekwatność oddziaływań: Działania profilaktyczne będą maksymalnie dostosowane do potrzeb i problemów uczniów oraz będą mieć konkretnych adresatów. Skuteczność: - Działania powinny być zgodne z aktualnym stanem wiedzy z dziedziny, której dotyczą. - Działania powinny wykorzystywać wiedzę dotyczącą sprawdzonych strategii i metod działania. - Podejmowane działania powinny uwzględniać wiedzę z zakresu psychologii rozwojowej. Rzetelność: - Informacje powinny być rzetelne i dostosowane do rozwoju intelektualnego, emocjonalnego i społecznego uczniów, do ich możliwości percepcyjnych. - Informacje przekazywane uczniom powinny uwzględniać poziom posiadanej wiedzy. Nie powinny wykraczać poza poziom posiadanej wiedzy, aby nie podsuwały pomysłów na niepożądane zachowania. - Informacje powinny być rzeczowe, odwołujące się do emocji uczniów, tak aby nie odrzucały zachowań obronnych i nie pobudzały ciekawości. - Informacje dotyczące zagrożeń nie powinny być zbyt szczegółowe, aby nie stanowiły instruktażu nieprawidłowych zachowań. Głębokość i czas trwania: -Szkolny Program Profilaktyczny oparty jest o koncepcję czynników ryzyka i czynników chroniących. - Działania profilaktyczne zintegrowane są z Programem Wychowawczym Szkoły. - Czas trwania oddziaływań i ich intensywność zależne są od zdiagnozowanych zagrożeń w naszej szkole. IV. DIAGNOZA ŚRODOWISKA Diagnoza dotyczy wstępnego rozpoznania problemów: Szkoły Uczniów Rodziców Środowiska lokalnego 4
Narzędziami diagnozy w szkole były: Obserwacja Kwestionariusz ankiety i wywiadu PRZYCZYNY ZACHOWAŃ RYZYKOWNYCH Słabe lub zaburzone więzi rodzinne Niejasne i/ lub niekonsekwentne przekazywanie reguł zachowania Brak lub niska motywacja do nauki Słaba kontrola rodziców ze względu na duże odległości między szkołą a domem rodzinnym (dotyczy uczniów klas sportowych) CZYNNIKI CHRONIĄCE: Silna więź emocjonalna ucznia z rodziną. Zainteresowanie nauką i własnym rozwojem, budzenie ciekawości poznawczej. Budowanie wartość, także wynikające ze światopoglądu i praktyki religijnej odwoływanie się do systemu moralnego, wartości myśli. Respektowanie norm i wartości społecznych ukazywanie młodzieży jasnych zasad zachowania i konsekwentnego wychowania. Przynależność do pozytywnej grupy. Działalność uczniów w szkolnych kołach zainteresowań oraz w różnych organizacjach pozaszkolnych. CZYNNIKI RYZYKA: Nieobecności nieusprawiedliwione, spóźnienia Agresja słowna w stosunku przede wszystkim pomiędzy uczniami, ale także w stosunku do nauczycieli, Używanie środków psychoaktywnych (palenie tytoniu, spożywanie alkoholu i innych środków) Cyberprzemoc, brak odpowiedzialności w komunikowaniu się za pomocą Internetu, nadużywanie Internetu, telefonów komórkowych Używanie wulgaryzmów, braki w kulturze osobistej Brak lub niskie zainteresowanie nauką Niehigieniczny styl życia Brak zdyscyplinowania i koncentracji na lekcjach DZIAŁANIA: Wywiad z rodzicami, wychowawcami i nauczycielami Analiza relacji interpersonalnych w klasach za pomocą ankiet socjometrycznych Analiza dokumentów V. CELE I WYKONAWCY Działania profilaktyczne na lata 2013 2016: 5
opieka nad zagrożonymi niedostosowaniem społecznym i demoralizacją pomoc uczniom w rozwinięciu kompetencji intra - oraz interpersonalnych (np. budowanie pozytywnego obrazu siebie, rozwijanie asertywności, umiejętności komunikacji, radzenia z trudnymi sytuacjami, planowania i realizacji celów, pracy w grupie) zwiększenie świadomości młodzieży dotyczących szkodliwości palenia tytoniu, spożywania alkoholu i używania innych środków psychoaktywnych niwelowanie zachowań agresywnych i przemocowych propagowanie pozytywnych wzorców zachowań, norm i wartości dbanie o poczucie bezpieczeństwa uczniów w szkole i poza szkołą (również w aspekcie psychicznym wzajemne wspieranie się) zmniejszenie częstotliwości wagarowania i spóźniania się na lekcje zwiększenie motywacji uczniów do nauki zapobieganie łamaniu przepisów wewnątrzszkolnych dotyczących pobytu ucznia w szkole propagowanie idei i działań prozdrowotnych wspomaganie w rozwinięciu umiejętności odpowiedzialnego korzystania z komputera, Internetu ciągła praca nad zdyscyplinowaniem uczniów na lekcjach stwarzanie szans rozwijania zainteresowań, poszerzania wiedzy i umiejętności uczniów usprawnienie systemu oddziaływań wychowawczych pogłębienie współpracy z rodzicami, instytucjami i organizacjami w zakresie działań profilaktycznych pomoc wychowawcom, uczniom i rodzicom w zorganizowaniu kontaktów ze specjalistami Cele operacyjne: Wskazanie uczniom pozytywnych wzorców zachowań. Ukazanie młodzieży konsekwencji zachowań ryzykownych. Uświadomienie rodzicom zagrożeń, na które narażone są ich dzieci. Doskonalenie umiejętności interpersonalnych oraz intrapersonalnych młodzieży, rodziców i nauczycieli Łączenie wysiłków rodziców, nauczycieli oraz pracowników administracji i obsługi w zapobieganiu zachowaniom ryzykownym wśród młodzieży naszej szkoły. Wykonawcy: Wykonawcami tego programu są wszyscy pracownicy szkoły, a w szczególności dyrekcja, wychowawcy, nauczyciele, psycholog, higienistka szkolna, przy udziale instytucji pomocowych : Policji, Poradni Psychologiczno Pedagogicznej, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Realizacja niniejszego programu uzależniona jest także od jakości współpracy z rodzicami i uczniami naszej szkoły. VI. OBSZARY DZIAŁANIA I. PROMOCJA ZDROWIA. 6
II. PRZYSTOSOWANIE DO ŻYCIA SPOŁECZNEGO MŁODZIEŻY. III. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ. IV. PRZECIWDZIAŁANIE PRZESTĘPCZOŚCI NIELETNICH. V. OCHRONA PRZED NEGATYWNYM WPŁYWEM MEDIÓW. Szkolny Program Profilaktyki jest zgodny z Programem Wychowawczym Zespołu Szkół nr 1 im. Powstańców Wielkopolskich we Wronkach. Integralną jego część stanowią załączniki: plan działań szczegółowych (załącznik 1), procedury postępowania w sytuacjach zagrożenia (załącznik 2), Kalendarz Wydarzeń na bieżący rok szkolny (załącznik nr 3), Program opracował Zespół w składzie: Iwona Woźniak, Kinga Bujna, Monika Siekańska. 7
ZAŁĄCZNIK NR 1 ZADANIA SZCZEGÓŁOWE WYNIKAJĄCE ZE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I PROMOCJA ZDROWIA Lp. Cel operacyjny Zadania do realizowania Formy realizacji zadań Odpowiedzialne osoby Uczeń prowadzi Lekcje wychowawcze, zdrowy i przedmiotowe, wycieczki, higieniczny styl zajęcia sportowe życia. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Uczeń zna zasady udzielania pierwszej pomocy Uczeń zna zasady racjonalnego odżywiania, zna pokarmy odżywcze niezbędne dla swojego organizmu Uczeń potrafi wskazać choroby związane z nieprawidłowym odżywianiem i ich konsekwencje Uczeń zna pojęcie choroby nowotworowej, zna metody zapobiegania Uczeń rozwija w sobie nawyk zdrowego stylu życia poprzez aktywność ruchową Uczeń potrafi wybrać i czynnie zaangażować się Wzbogacenie wiedzy na tematy związane z higieną pracy i nauki, higieną psychiczną i osobistą. Promowanie aktywnych form wypoczynku: udział w wycieczkach szkolnych, spektaklach teatralnych, seansach filmowych, włączanie w życie kulturalne miasta, udział w rajdach pieszych, zawodach, Dzień Sportu Przeprowadzenie zajęć dotyczących udzielania pierwszej pomocy, Światowy Dzień Ratownictwa Medycznego Układanie prawidłowych jadłospisów, analiza pokarmów pod względem wartości odżywczych Zapoznanie uczniów z zaburzeniami dotyczącymi nieprawidłowego odżywiania: bulimia, anoreksja Cykl spotkań z pielęgniarką poświęcony zapobieganiu nowotworom szyjki macicy i nowotworom piersi. Program Mam Haka na Raka. Światowy Dzień Walki z Rakiem. Organizowanie rajdów i wycieczek krajoznawczych, organizowanie rozgrywek sportowych na terenie szkoły i poza nią, udział w zawodach sportowych, SKS ach, kołach tanecznych Mam haka na raka Drugie życie (w tym Światowy Dzień Donacji i Lekcje wychowawcze, przedmiotowe Lekcje wychowawcze, przedmiotowe Lekcje wychowawcze, przedmiotowe Lekcje wychowawcze, przedmiotowe Zajęcia sportowe, pozalekcyjne Lekcje wychowawcze, zajęcia pozalekcyjne Wychowawcy klas, nauczyciele: techniki biologii, przygotowania do życia w rodzinie, w - f, Higienistka, nauczyciele przedmiotów zawodowych Higienistka, nauczyciel Edukacji dla bezpieczeństwa Nauczyciel biologii, higienistka, wychowawcy Nauczyciel biologii, higienistka, wychowawcy Higienistka, wychowawcy klas, psycholog Nauczyciele, nauczyciele w-f, opiekun S.U Dyrektor, psycholog, nauczyciele 8
w regionalne i Transplantacji) ogólnopolskie programy Światowy Dzień Walki z HIV-AIDS promujące zdrowie Światowy Dzień Zdrowia Światowy Dzień Walki z Rakiem Odpowiedzialni za monitoring i realizację I działu: Jagoda Bąk, Monika Kinowska, Artur Michalak 1. II. PRZYSTOSOWANIE DO ŻYCIA SPOŁECZNEGO Lp. Cel operacyjny Zadania do realizowania Formy realizacji zadań Odpowiedzialne osoby Uczeń zna własne Lekcje wychowawcze, przedmiotowe, prawa, potrafi ich zebrania organizacji szkolnych bronić Poszerzenie wiedzy uczniów na temat własnych praw i obowiązków. Zaznajomienie uczniów z Prawami i Obowiązkami Ucznia, Statutem Zespołu Szkół nr 1, Wychowawcy klas, nauczyciele WOS, Opiekun Samorządu Uczniowskiego; 2. Uczeń pogłębia i wzmacnia znajomość wartości moralnych oraz systemy wsparcia: koleżeństwo, przyjaźń, zaufanie i uczciwość. Konstytucją RP, Prawami Człowieka, Prawami Dziecka, itp.) Przedstawienie i omówienie pozytywnych i negatywnych zachowań postaci z literatury i historii. Stosowanie wartości moralnych zgodnie z obowiązującymi prawami i tradycją. Działania uczniów - wolontariat. Lekcje przedmiotowe, lekcje wychowawcze, zajęcia pozalekcyjne Wychowawcy klas, nauczyciele: języka polskiego, historii, religii, wos-u, psycholog 3. Uczeń potrafi skutecznie odmawiać (asertywność) Promowanie postaw asertywnych w stosunkach międzyludzkich. Wyrabianie nawyku poszukiwania kompromisu (kształcenie postaw asertywnych). Lekcje wychowawcze, Spotkania z policją, zajęcia psychoedukacyjne Wychowawcy klas, nauczyciele psycholog 4. Uczeń zna i potrafi korzystać z ofert Udział w targach edukacyjnych i DRZWIACH OTWARTYCH na uczelniach Lekcje wychowawcze Dyrektor, wychowawcy 9
5. 6. 7 8 edukacyjnych Uczeń potrafi efektywnie podejmować decyzje Uczeń potrafi wyrazić swoje emocje we właściwy sposób, nabywa umiejętność panowania nad emocjami Uczeń potrafi pohamować swoje zachowania agresywne, radzić sobie ze stresem Uczeń potrafi realizować własne pomysły i być samodzielnym Udzielanie informacji na temat wyboru dalszego kształcenia. Planowanie przyszłości dotyczącej dalszego kształcenia, wyboru zawodu. Doskonalenie umiejętności wyrażania emocji w konstruktywny sposób, rozwiązywania konfliktów, komunikacji (sztuka negocjacji i prowadzenia rozmów). Program Spójrz Inaczej. Zajęcia psychoedukacyjne z psychologiem. Zdiagnozowanie miejsc oraz sytuacji występowania agresji i przemocy w szkole. Motywowanie do unikania sytuacji wyzwalających agresję. Stosowanie ćwiczeń ułatwiających radzenie sobie ze stresem. Udział z zajęciach psychoedukacyjnych. Przygotowanie uroczystości klasowych i szkolnych. Pełnienie funkcji w samorządzie klasowym lub szkolnym, innych organizacjach działających na terenie szkoły i w zajęciach pozalekcyjnych. Zachęcanie do wolontariatu np. Starszy brat Starsza Siostra, paczki dla dzieci z Domów Dziecka, Szlachetna Paczka itp., zbiórki na rzecz schronisk dla zwierząt. Udział w projektach. Lekcje wychowawcze, językowe; zajęcia z psychologiem, Spotkania z doradcą zawodowym Lekcje wychowawcze, lekcje przedmiotowe, zajęcia pozalekcyjne Lekcje wychowawcze, lekcje przedmiotowe, zajęcia pozalekcyjne, zajęcia psychoedukacyjne Zachęcanie do WOLONTARIATU. Tworzenie i realizowanie uroczystości szkolnych wg pomysłów uczniów; aktywne działania na rzecz społeczności szkolnej i lokalnej (współpraca z placówkami), propagowanie i udział w akcjach charytatywnych Odpowiedzialni za podsumowanie i monitoring II działu: Karolina Bendkowska, Monika Wachowiak, Lucyna Szymankiewicz Dyrektor, wychowawcy klas, psycholog, doradca zawodowy Wychowawcy klas, nauczyciele po przeszkoleniu programu SI, psycholog Wychowawcy, nauczyciele, psycholog Wychowawcy klas, organizatorzy uroczystości, nauczyciel sztuki, wychowawcy, opiekun Samorządu Uczniowskiego, psycholog III. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ Lp. Cel operacyjny Zadania do realizowania Formy realizacji zadań Odpowiedzialne osoby Uczeń ma świadomość odnośnie skutków Organizacja zajęć prowadzonych przez specjalistę ds. uzależnień dla podniesienia Lekcje wychowawcze, spotkania ze Specjalistami, zajęcia psychoedukacyjne Wychowawcy klas, nauczyciele, psycholog 1. używania środków świadomości odnośnie skutków używania środków uzależniających psychoaktywnych. (psychoaktywnych, alkoholu, tytoniu itp.) 10
2. 3. 4. 5. 6. 7. Uczeń potrafi podejmować racjonalne decyzje dotyczące zażywania środków psychoaktywnych, zna konsekwencje i szkodliwość ich działania Uczeń potrafi współdziałać w zespole. Uczeń potrafi radzić sobie z własnymi negatywnymi emocjami oraz z przemocą z zewnątrz Uczeń zna etapy uzależnień Uczeń zna przyczyny i zapobieganie depresji, wie, do kogo może zwrócić się z tym problemem Uczeń zna oraz uświadamia sobie sens i cel życia Przekazanie rzetelnej i adekwatnej wiedzy o konsekwencjach zachowań ryzykownych. Motywowanie do podejmowania osobistych wyborów i postanowień przez uczniów. Organizowanie imprez szkolnych, zajęć sportowych, wycieczek, apeli, przedstawień, Przygotowywanie przez uczniów materiałów pomocniczych do lekcji. Popularyzowanie i wspieranie pomocy Koleżeńskiej. Udział w projektach. Stworzenie systemu wsparcia dla młodzieży poprzez zintegrowanie szkolnej społeczności. Ukazanie możliwości i miejsc pomocy w środowisku lokalnym Poszerzenie wiedzy uczniów na temat szkodliwości substancji psychoaktywnych. Poznanie etapów uzależniania się. Stała informacja dla uczniów na temat osób i instytucji udzielających pomocy pedagogiczno-psychologicznej oraz przyczyn i zapobiegania depresji. Wspomaganie w akceptacji, zwiększanie wiary we własne możliwości. Pomoc w wyznaczaniu krótkoterminowych i długoterminowych celów Podkreślanie wartości życia, przydatności młodego człowieka w kształtowaniu otaczającej go rzeczywistości. Odpowiedzialni za monitorowanie i przebieg działań III działu: Alina Słomińska, Iwona Kapłon, Emilia Nogaj Prelekcje prowadzone przez policję, kuratorów, pedagogów, psychologów Opracowanie i przygotowanie imprez szkolnych, wycieczek, zajęć pozalekcyjnych; tworzenie materiałów według pomysłów uczniów, tworzenie systemu pomocy koleżeńskiej. Lekcje wychowawcze, spotkania ze specjalistami - przekazywanie informacji w formie ulotek, adresów instytucji, spotkania z psychologiem Lekcje wychowawcze, spotkania ze specjalistami, zajęcia psychoedukacyjne Zajęcia dotyczące depresji, radzenia sobie z emocjami Lekcje wychowawcze, przedmiotowe. Zajęcia na temat samopoznania, wartości, celu i sensu życia. Lekcje wychowawcze, psycholog Wychowawcy klas, nauczyciele, W -f, organizatorzy wycieczek., Samorząd Uczniowski Wychowawcy klas, nauczyciele, higienistka szkolna, psycholog Wychowawcy, nauczyciele, pielęgniarka szkolna, psycholog Psycholog, wychowawcy klas Psycholog, wychowawcy klas, nauczyciele 11
IV. PRZECIWDZIAŁANIE PRZESTĘPCZOŚCI NIELETNICH Lp. Cel operacyjny Zadania do realizowania Formy realizacji zadań Odpowiedzialne osoby Rodzic, pedagog, wychowawca wie, jak Zorganizowanie Rady Szkoleniowej dotyczącej zagrożeń wynikających z zaburzeń emocjonalnych Stały kontakt rodziców, opiekunów z wychowawcami, pedagogiem, psychologiem Wychowawcy, nauczyciele, psycholog 1. udzielić pomocy uczniom oraz zachowań o charakterze suicydalnym. (bądź do kogo zwrócić się o pomoc) w sytuacji trudnej 2. 3. 4. 5. 6. Reagowanie na niepokojące sygnały w zachowaniu uczniów Świadomość prawna nauczycieli, pedagogów, rodziców Rodzic, wychowawca zapoznał się z wiedzą z zakresu prawa oświatowego dotyczącą Przestępczości Nieletnich Nauczyciele, rodzice i pracownicy szkoły posiadają wiedzę (lub wiedzą gdzie jej szukać) dotyczącą przyczyn depresji, samookaleczeń oraz sposoby reagowania na nie Uczeń zna podstawowe dokumenty szkolne określające warunki realizowania obowiązku nauki Umiejętność wczesnego rozpoznawania niedostosowania społecznego i podejmowania oddziaływań profilaktycznych, wychowawczych Świadomość prawna, o tym jakie zachowania ze strony uczniów stanowią przestępstwo Pedagogizacja rodziców, zapoznanie z działaniami dotyczącymi przeciwdziałania przestępczości nieletnich Rozszerzanie i aktualizowanie wiedzy nauczycieli i rodziców z zakresu depresji, samookaleczeń Przeprowadzenie zajęć edukacyjne dotyczące depresji, samopoznania, wartości, celu i sensu życia Wyposażenie uczniów i rodziców w wiedzę z zakresu prawa szkolnego. Konsekwentne stosowanie przyjętego w szkole systemu kar i nagród Właściwa reakcja, wychowawcy, pedagoga, dyrekcji adekwatna do sytuacji oraz powiadomienie w razie potrzeby stosownych Instytucji, aby zwiększyć skuteczność działań Specjalne szkolenia, omawianie problemów na bieżąco lub podczas wywiadówek Podczas spotkań, wywiadówek, wg indywidualnych potrzeb Spotkanie dla nauczycieli, rodziców i pracowników szkoły prowadzone przez specjalistów na temat depresji, samookaleczeń, samobójstw Organizowanie pomocy psych.-pedagogicznej dla uczniów z trudnościami Przeprowadzenie zajęć edukacyjnych dla uczniów i rodziców (wywiadówki), Informacje dotyczące prawa szkolnego i systemu kar i nagród na stronie www szkoły. Wychowawcy, nauczyciele, psycholog, dyrektor Wychowawcy, psycholog, dyrektor Wychowawcy, psycholog, dyrektor Specjaliści, pedagog, psycholog Wychowawcy, nauczyciele, psycholog, dyrektor 7. Uczeń przestrzega, na co dzień prawo Reagowanie na lekceważenie obowiązku szkolnego przez uczniów. Powiadamianie rodziców, Systematyczna analiza frekwencji i wyników w nauce Wychowawcy, psycholog, dyrektor, 12
szkolne i wypełnia obowiązki uczniowskie, Uczeń ma pełną świadomość konsekwencji zaniedbań szkolnych wychowawców i odpowiednich instytucji. Współpraca z rodzicami, szkołą, środowiskiem lokalnym, kuratorem, policją. Odpowiedzialni za monitoring i realizację IV działu: Agnieszka Turowska, Jolanta Góral, Monika Roszak uczniów; stały kontakt z rodzicami w zakresie wymiany informacji dotyczących sytuacji szkolnej dziecka. kurator, policja V. OCHRONA PRZED NEGATYWNYM WPŁYWEM MEDIÓW Lp. Cel operacyjny Zadania do realizowania Formy realizacji zadań Odpowiedzialne osoby 1. Uczeń potrafi właściwie wykorzystać wzorce przekazywane w mediach Uświadomienie metod oddziaływania mediów na odbiorców (reklama, Internet, gry komputerowe). Doskonalenie umiejętności rozgraniczania między fikcją a rzeczywistością w proponowanych przez media treściach. Lekcje wychowawcze, przedmiotowe Wychowawcy, nauczyciele 2. 3. 4. Uczeń zna konsekwencje niewłaściwego używania wytworów kultury masowej Uczeń potrafi wymienić jakie negatywne skutki wywołują media i dokonać właściwego wyboru ich użytkowania. Rodzice, nauczyciele, wychowawcy potrafią chronić przed negatywnym wpływem mediów Zapoznanie z konsekwencjami niewłaściwego użytkowania telefonów, Internetu. Ponoszenie odpowiedzialności za niewłaściwe zastosowanie przedmiotów (nagrywanie rozmów, scenek, filmików) Wskazywanie na umiejętność segregowania i krytycznego odbioru informacji. Uświadamianie zagrożeń związanych z uzależnieniem od środków masowego przekazu (telewizja, gry komputerowe). Zapobieganie marginalizacji słownictwa i postawom konsumpcyjnym. Dzień Bezpiecznego Internetu. Zwrócenie uwagi na zapobieganie agresywnym zachowaniom wywoływanym przez mass media. Branie odpowiedzialności za treści oglądane przez dzieci. Uczenie krytycznego i aktywnego korzystania z TV, komputera i innych wytworów kultury masowej. Dbanie o to, aby podczas nieobecności rodziców, Lekcje wychowawcze, przedmiotowe, zajęcia nt. cyberprzemocy i uzależnienia od Internetu Lekcje wychowawcze, przedmiotowe Rozmowy z rodzicami podczas wywiadówek na temat właściwego korzystania ze środków masowego przekazu. Ograniczenie bądź kontrolowanie oglądania telewizji, korzystania z komputerów, Internetu. Wychowawcy, nauczyciele, psycholog Wychowawcy, nauczyciele Wychowawcy, nauczyciele, psycholog, rodzice 13
dzieci korzystały z mass mediów pod kontrolą kogoś dorosłego. Odpowiedzialni za realizację V działu oraz monitoring są: Dariusz KIełbasiewicz, Monika Siekańska, Justyna Rissman - Jenek UWAGA! Wszystkie zaproponowane zadania szczegółowe nie mają charakteru obligatoryjnego, stanowią swego rodzaju matrycę, na której będzie się opierać cała działalność profilaktyczna szkoły. Jednocześnie zastrzega się możliwość modyfikacji w celu dostosowania działań do bieżących potrzeb. LITERATURA: Aronson E. (1978). Człowiek istota społeczna. Warszawa: PWN. Danilewska J. (2002). Agresja u dzieci. Szkoła porozumienia. Warszawa: WSiP. Kołodziejczyk J. (2004). Agresja i przemoc w szkole. Konstruowanie programu przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole. Kraków: NODN. Malewska M.M. (2001). Narkotyki w szkole i w domu. Zagrożenie. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax. Seweryńska A. M. (2004). Uczeń z rodziny dysfunkcyjnej. Warszawa: WSiP. Simm M., Węgrzyn Jonek E. (2002). Budowanie szkolnego programu profilaktyki. Kraków: Rubikon. Wegscheider Cruse S. (2002). Poczucie własnej wartości. Jak pokochać siebie?. Gdańsk: GWP. 14
ZAŁĄCZNIK NR 2 PROCEDURY POSTĘPOWANIA W SYTUACJACH ZAGROŻENIA 1. Procedura postępowania nauczycieli i metody współpracy szkoły z Policją w sytuacjach zagrożeń młodzieży przestępczością i demoralizacją. 1.Wstęp Wśród różnorodnych przejawów demoralizacji za najbardziej niepokojące i zagrażające zdrowiu młodzieży uznaje się alkoholizm, narkomanię, wczesną inicjację seksualną, kradzieże, wagary oraz zachowania agresywne, które często współistnieją. Wszystkie te czynniki mogą być przyczyną nawiązania kontaktów z grupami przestępczymi a w dalszej kolejności popełniania przestępstw. Szkoła zobowiązana jest do wczesnego rozpoznawania niedostosowania społecznego i podejmowania stosownych oddziaływań wychowawczych, profilaktycznych a wobec uczniów niedostosowanych-działań interwencyjnych. Właściwa, adekwatna reakcja nauczyciela, pedagoga czy dyrektora oraz powiadomienie w razie potrzeby stosowanych instytucji zwiększają skuteczność oddziaływań. Działania profilaktyczne w Zespole Szkół nr 1 we Wronkach będą kierowane równolegle do młodzieży zagrożonej i niedostosowanej przy współpracy nauczycieli, rodziców oraz Policji. 2. Cele - zwiększenie skuteczności oddziaływań szkoły w sytuacji zagrożenia dzieci i młodzieży przestępczością i demoralizacją, - ścisła współpraca szkoły z rodzicami i policją 3. Działania interwencyjne Na terenie szkoły obowiązuje zakaz posiadania, sprzedawania i używania papierosów, alkoholu, narkotyków, Zakaz obowiązuje wszystkich uczniów w czasie zajęć lekcyjnych jak i pozalekcyjnych, W szkole będą prowadzone zajęcia w czasie których uczniowie i nauczyciele zapoznają się z ryzykiem używania środków uzależniających, Uczniowie, którzy eksperymentują ze środkami uzależniającymi bądź ich zachowanie narusza regulamin szkoły, muszą liczyć się z konsekwencjami określonymi w wewnętrznym regulaminie szkoły, Uczniowie, którzy sięgają po używki będą mieli obowiązek uczestnictwa w zajęciach psychoedukacyjnych prowadzonych w naszej szkole, Uczniowie i rodzice, którzy zwrócą się z problemem, mogą liczyć na wsparcie i skierowanie do specjalistycznej poradni, gdzie uzyskają fachową pomoc, W sytuacjach kryzysowych podejmowana będzie interwencja zorientowana na pomoc uczniowi i rodzinie. 4. Metody współpracy z policją Stała współpraca i wymiana doświadczeń dyrektora, pedagoga w zakresie profilaktyki i zagrożeń, Spotkania nauczycieli ze specjalistami ds. nieletnich i patologii, Spotkania tematyczne młodzieży z udziałem policji, 15
Udzielanie przez policję pomocy w rozwiązywaniu trudnych problemów, które zaistniały na terenie szkoły, Organizowanie wspólnych szkoleń. 2. Procedura postępowania w przypadku uzyskania informacji o uczniu, który nie ukończył 18 lat życia i używa alkohol lub inne środki w celu wprowadzenia się w stan odurzenia bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji. 1. Przekazanie uzyskanej informacji wychowawcy klasy, 2. Wychowawca informuje o fakcie pedagoga i dyrektora szkoły, 3. Rozpoznanie okoliczności zdarzenia i wyjaśnienie przyczyn zaistniałej sytuacji (wychowawca i pedagog), 4. Wezwanie przez wychowawcę do szkoły rodziców ucznia i przekazanie im uzyskanej informacji, 5. Przeprowadzenie rozmowy z rodzicami i uczniem w ich obecności, 6. W przypadku potwierdzenia informacji zobowiązanie ucznia do zmiany zachowania i zaniechania negatywnego postępowania, zaś rodziców do szczególnego nadzoru nad dzieckiem, 7. Zaproponowanie rodzicom profesjonalnej pomocy, kierując do specjalistycznej placówki, 8. W razie odmowy współpracy rodziców i braku zmiany zachowania ucznia, dyrektor szkoły pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję tj. specjalistę do spraw nieletnich, 9. Jeżeli dostępne środki oddziaływań wychowawczych (rozmowa z rodzicami, ostrzeżenie ucznia, spotkania z pedagogiem) nie przyniosą oczekiwanych rezultatów, dyrektor szkoły powiadamia sąd rodzinny lub policję, 10. Jeżeli uczeń ukończył 18 lat i przejawia zachowania świadczące o demoralizacji, lecz nie jest to udział grup przestępczych to postępowanie nauczyciela jest określone przez wewnętrzny regulamin szkoły, 11. W przypadku uzyskania informacji o popełnieniu przez ucznia, który ukończył 17 lat, przestępstwa ściganego z urzędu lub jego udziału w działalności postępowania karnego, dyrektor szkoły jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić prokuratora lub policję. 3. Procedura postępowania nauczycieli w przypadku gdy na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków. 1. Powiadomienie wychowawcy klasy, 2. Odizolowanie ucznia od reszty klasy i zapewnienie bezpieczeństwa, 3. Wezwanie lekarza celem stwierdzenia stanu trzeźwości lub odurzenia, 4. Powiadomienie o tym fakcie dyrektora szkoły i rodziców, których zobowiązuje się do zabrania ucznia ze szkoły. W przypadku odmowy, o pozostaniu bądź przewiezieniu ucznia do placówki służby zdrowia decyduje lekarz w porozumieniu z dyrektorem. 5. Jeżeli uczeń zachowuje się agresywnie a rodzice odmawiają przyjścia do szkoły, dyrektor zawiadamia policję. W przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości lub odurzenia policja ma możliwość przewiezienia ucznia do izby wytrzeźwień ( na 24 godziny), 6. Dyrektor powiadamia rodziców i sąd rodzinny jeśli uczeń nie ukończył 18 lat, 7. Spożywanie alkoholu na terenie szkoły przez ucznia, który ukończył 17 lat, stanowi wykroczenie z art.43 ust.1 (Ustawy z dn 26 października 1982 r. o Wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi) i o tym fakcie należy powiadomić policję, 8. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji policji. 16
4. Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel znajdzie na terenie szkoły substancję przypominającą wyglądem narkotyk. 1. Zabezpieczenie substancji, 2. Ustalenie okoliczności zdarzenia i zalezienia substancji, 3. Powiadomienie o zaistniałym zdarzeniu dyrektora szkoły i policji, 4. Przekazanie policji zabezpieczoną substancję i przekazanie informacji dotyczących szczegółów zdarzenia. 5. Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk. 1. Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, dyrektor) ma prawo żądać aby uczeń przekazał mu substancję; pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni, ewentualnie przedmiotów budzących podejrzenie, 2. Powiadomienie dyrektora szkoły o swoich spostrzeżeniach, 3. Wezwanie natychmiast rodziców ucznia, 4. Jeżeli uczeń utrudnia kontrolowanie teczki i odzieży, dyrektor wzywa policję, 5. Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczyciel po odpowiednim zabezpieczeniu bezzwłocznie przekazuje ją policji, 6. Nauczyciel dokumentuje okoliczności zdarzenia, sporządzając notatkę i swoje spostrzeżenia. 6. Procedura postępowania w przypadku uchylania się od obowiązku szkolnego i wagarowania. 1. Indywidualna rozmowa z uczniem w celu poznania przyczyny wagarów, ucieczki z lekcji oraz świadomości ucznia dotyczącej konsekwencji dokonywanych wyborów i podejmowanych decyzji, 2. Kontakt wychowawcy z rodzicami, udzielenie informacji o frekwencji, 3. Wychowawca prowadzi rozmowę z uczniem w obecności rodziców w trakcie, którego zawiera kontrakt określający warunki poprawy frekwencji i ucznia na zajęciach, 4. Wychowawca informuje rodziców o frekwencji i potrzebie podpisywania dokonywanych wpisów o wagarach i ucieczkach z lekcji, 5. Dalsza obserwacja ucznia, 6. W przypadku wyeliminowania problemu, uczeń powinien być nagrodzony np. pochwałą do rodziców, na forum klasy, oceną z zachowania, 7. W przypadku braku poprawy zaistniałej sytuacji wychowawca przekazuje do psychologa wykaz uczniów z podaną informacją o skali problemu, podjętych przez siebie działań i efektach, sytuacji szkolnej i rodzinnej ucznia, 8. Kolejna rozmowa z uczniem, rodzicami i psychologiem, 9. Po wyczerpaniu możliwości, postępowanie według regulaminu szkolnego. 17
ZAŁĄCZNIK NR 3 KALENDARZ IMPREZ Kalendarz wydarzeń szkolnych w roku szkolnym 2014/2015 DATA WYDARZENIE OSOBA ODPOWIEDZIALNA KLASA 1.09.2014 Uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego J. Góral, A. Słomińska - Wrzesień 2014 Msza Św. Inauguracyjna rozpoczęcie roku szkolnego - - Wrzesień 2014 Dzień pierwszoklasisty Samorząd Uczniowski, K. Bendkowska, M. Wachowiak 3c Wrzesień 2014 Tydzień Dobrych Manier S. Marciniak, A. Słomińska, I. Woźniak 3g, 1m 26.09. Europejski Dzień Języków w formie kulinarnej E. Nogaj 1f 27.09 (sob) Światowy Dzień Turystyki J. Bąk, A. Michalak - 30.09. Dzień Chłopaka (ciastka) L. Szymankiewicz, wychowawcy klas Wszystkie klasy Październik 2014 Noc Filmowa A. Turowska, A. Wilk, M. Roszak 3d 13.10 Światowy Dzień Ratownictwa Medycznego M. Wachowiak, K. Bendkowska 2i 14.10 Uroczysty apel z okazji Dnia Edukacji Narodowej A. Wilk, M. Roszak, A. Turowska 3f 16.10 Dzień Papieski E. Podgórska, J. Rissmann Jenek, M. Nowaczyk 2s, 3s 22.10. Światowy Dzień Donacji i Transplantacji (inauguracja kampanii Drugie życie) A. Jałocha, J. Bąk, K. Bujna Zespół uczniów Listopad 2014 Zaduszki pamięć o zmarłych (znicze na grobach) K. Bendkowska, P. Piasek, M. Wachowiak 4a, 4i 10.11. Akademia z okazji Święta Niepodległości oraz uroczystość ślubowania klas pierwszych M. Śliwa, A. Słomińska, M. Roszak, wychowawcy klas pierwszych 1f, 1g, 1h 1s, 1ed 18
1ia, 1m Listopad 2014 Połowinki dla klas II LO/ III Tech D. Sawczuk, J. Góral, J. Rissmann - Jenek 2cd, 2s, 3a, 3i 21.11 Światowy Dzień Życzliwości i Pozdrowień I. Wożniak, K. Bujna 1g, 2f 28.11 Andrzejki/ Dyskoteka andrzejkowa T. Nożewska, H. Dziubakiewicz, wychowawcy 2a 1.12 Światowy Dzień Walki z AIDS A. Jałocha, K. Bujna, I. Woźniak, J. Bąk Wszystkie klasy 5.12 Dzień Talentów/ Mikołajki M. Kinowska, J. Starzonek, L. Szymankiewicz 1h, 2g, 2f 10.12 Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka (np. pisanie listów, Amnesty International) L. Szymankiewicz, nauczyciele historii i WOS - u 3f 17.12. Dzień bez Przekleństw T. Nożewska. D. Żołądkowska 1s Grudzień 2014 Spotkania opłatkowe oraz jasełka M. Kinowska, A. Wilk, S. Marciniak 1ia, Styczeń 2015 Dyskoteka karnawałowa Samorząd Uczniowski, wychowawcy - Styczeń 2015 Studniówka P. Piasek, E. Podgórska, A. Turowska, K. Bendkowska 3s, 3c, 3d, 4a, 4i 4.02. Światowy Dzień Walki z Rakiem J. Bąk, K. Bujna Zespół Mam Haka na Raka 6.02. Dzień Bezpiecznego Internetu R. Raś, M. Daszek, S. Marciniak 1m, 1ia 13.02 Poczta Walentynkowa Samorząd Uczniowski - 6.03. Dzień Kobiet L. Szymankiewicz, M. Wachowiak 2g, 1g 20.03 Dzień Wagarowicza M. Siekańska, R. Raś 1ed, 3i Marzec 2015 Drzwi otwarte K. Bujna, I. Kapłon, A. Jałocha, H. Dziubakiewicz Zespół uczniów Marzec 2015 Rejonowe Mistrzostwa w Aerobiku Grupowym/ Dzień Tańca J. Starzonek, I. Kapłon, R. Raś, S. Marciniak 2f 19
Marzec 2015 Rekolekcje katecheci - 8.04. Święto Szkoły Dzień Patrona J. Góral, J, Słomińska, L. Szymankiewicz, M. Kinowska 1h, 3g, 3a 22.04. Dzień Ziemi I. Kapłon, A. Jałocha Wszystkie klasy Kwiecień 2015 Uroczyste Pożegnanie Maturzystów P. Piasek, R. Raś, J. Rissmann Jenek, D. Sawczuk, J. Góral 2cd, 3i 01.06.2015 Dzień Dziecka/ Dzień Sportu I. Kapłon, J. Starzonek, R. Prajs, nauczyciele wychowania fizycznego Wszystkie klasy Kwiecień/ maj 2014 Wystawa z okazji Święta 3 Maja (Akademia) M. Śliwa, M. Siekańska, nauczyciele historii i WOS - u 1ed, 1s Czerwiec 2015 Leś - Tech - - Czerwiec 2015 Dzień z Wychowawcą Wychowawcy - Czerwiec 2015 Kiermasz książek J. Góral, H. Dziubakiewicz, internat 3a, 2a Czerwiec 2015 Uroczyste zakończenie roku szkolnego A. Turowska, E. Podgórska Zespół uczniów Lipiec 2015 Półkolonie dla gimnazjalistów K. Bujna, I. Woźniak - 20