PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ W WANDALINIE Zatwierdzony uchwałą Rady Pedagogicznej nr 3/2015 z dnia 30 kwietnia 2015 r. po uprzednim zaopiniowaniu przez Radę Rodziców. Podstawa prawna: Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. (Dz. U. 2009 nr 4 poz. 17) Rozporządzenie MEN z dnia 22 lipca 2011r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. (Dz. U. Nr 161, poz. 968) Rozporządzenie MEN z dnia 31stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. (Dz. U. z 2003r. Nr 26,poz.226) WSTĘP Poniższy program jest: - skorelowany z programem wychowawczym - dostosowany do możliwości intelektualnych i rozwojowych uczniów - wynikiem diagnozy środowiska szkolnego - dostosowany do aktualnych możliwości nauczycieli w zakresie posiadanych kwalifikacji do prowadzenia zajęć wychowawczo- profilaktycznych - adresowany do uczniów i ich rodziców oraz nauczycieli Obowiązkiem szkoły jest przekazywanie rzetelnej wiedzy i informacji o zagrożeniach zgodnej z zasadami profilaktyki, współczesnej wiedzy wolnej od uprzedzeń i stereotypów. Obowiązkiem nauczyciela jest dobór metod pracy z klasą stosownie do wieku uczniów, rozwoju psychofizycznego i emocjonalnego a także do rozpoznanych problemów wśród uczniów. DIAGNOZA Diagnoza środowiska szkolnego została opracowana na podstawie: - ankiet dla dzieci i rodziców - ankiet dla zespołów nauczycieli - obserwacji zachowania uczniów - analizy programu wychowawczego Na podstawie opracowanych narzędzi badawczych został wyłoniony następujący zakres działań profilaktycznych: 1) Uczestnictwo w grupie: - rodzina; - grupa rówieśnicza, klasa szkolna, społeczność szkolna 2) Rozumienie siebie i swoich uczuć, percepcja własnej osoby; 3) Podobieństwa i różnice między ludźmi, tolerancja; 4) Porozumiewanie się z ludźmi; 5) Konstruktywne rozwiązywanie problemów i konfliktów; 6) Kształtowanie umiejętności mówienia nie";
7) Zachowanie bezpieczeństwa: - w kontakcie z osobami obcymi; - w ruchu drogowym; - w czasie zabawy; - w czasie obsługi urządzeń gospodarstwa domowego - w sytuacjach szczególnych (katastrofy, zagrożenia terrorystyczne, choroby) 8) Dbanie o zdrowie swoje i innych ludzi: - poznanie własnego ciała; - higiena osobista i otoczenia; - organizacja pracy umysłowej i wypoczynku; - żywność i żywienie; - zagrożenia wynikające z uzależnień. CELE PROGRAMU Cel nadrzędny - kształtowanie osobowości dziecka i wspieranie jego rozwoju Realizacja programu profilaktyki ma na celu przygotowanie dziecka do tego, by lepiej radziło sobie z rozwiązywaniem problemów, rozumiało siebie, poznało zasady dbania o swoje zdrowie, potrafiło przewidywać i unikać zagrożeń. Dostrzegało i szanowało odmienność innych ludzi, było tolerancyjne. Prawidłowe funkcjonowanie dziecka, dobre samopoczucie i jego bezpieczeństwo zależą od poczucia zdrowej więzi z grupą społeczną. Pierwszą i najważniejszą dla normalnego rozwoju dziecka grupa, społeczną jest rodzina, a następnie rówieśnicy w szkole. Dom rodzinny, szkoła, grupa rówieśniczką miejscami, w których dziecko doświadcza kontaktów z innymi ludźmi, zdobywa umiejętności obcowania z nimi oraz zaspokaja swoje potrzeby psychiczne (miłości, przynależności, akceptacji, sukcesu, itp.). Poprzez pryzmat ocen wydawanych przez osoby dorosłe i rówieśników dziecko buduje swój wizerunek, kształtowana jest jego samoocena. Dziecko uczy się też tego, że inne osoby mogą mu wiele dać, podobnie jak i ono samo ma dużo do zaoferowania otoczeniu. W szkole dziecko poznaje reguły współżycia z rówieśnikami, buduje konstruktywne relacje międzyludzkie, kształtuje umiejętności mówienia o sobie, o przeżywanych emocjach, uczy się szukania wsparcia w sytuacjach kryzysowych. SZKOLNY ZAKRES PROFILAKTYKI LP Tematyka - treści Cele Oczekiwane efekty Forma realizacji, klasa BEZPIECZEŃSTWO 1 Idę bezpiecznie do szkoły Kształtowanie umiejętności bezpiecznego zachowania się w drodze do szkoły Uczeń zna i przestrzega zasady ruchu drogowego kl. I-III, technika kl. IV, godz. ds. wychowawcy kl. IV-VI
2 3 Bezpieczne skrzyżowanie Poszerzam wiedzę o bezpieczeństwie Pogłębienie rozumienia zasad bezpieczeństwa na drogach Rozwijanie zainteresowań uczniów Dostarczanie uczniom satysfakcji z udziału w konkursach Egzamin na kartę rowerową - technika - kl. IV Konkursy: BRD, "Jestem bezpieczny", konkurs policyjny INTEGRACJA KLASOWA I SZKOLNA 4 Bezpieczna szkoła 5 Klasa to my 6 Jaki jestem? 7 8 Komu potrzebne są normy i reguły? Obrazy z przeszłości Pokazanie dzieciom miejsc niebezpiecznych w szkole, kształtowanie umiejętności przewidywania i unikania zagrożeń w najbliższym otoczeniu, identyfikowanie osób, które mogą pomóc w różnych sytuacjach Przezwyciężanie blokady wynikającej z onieśmielenia, uświadomienie dzieciom, co to znaczy, że tworzą klasę Wzajemne poznanie się dzieci, rozwój poczucia własnej odrębności i wartości, integracja grupy uczniów Ustalanie z dziećmi zasad i reguł, które muszą panować w klasie. Określenie roli norm i zasad w życiu codziennym Wspomnienia z przeszłości, doświadczenie tego, w jaki sposób dzieci postrzegają siebie samych, oraz sposobu postrzegania przez otoczenie /kolegów i koleżanki/, zwrócenie uwagi na szybkie dorastanie Uczeń potrafi współpracować w grupie, zna i stosuje się do wewnątrzszkolnych regulaminów w zakresie bezpieczeństwa Przestrzega obowiązujące normy, potrafi radzić sobie ze stresem kl. I-III wczesnoszkolna kl. I-III, godz. ds. wychowawcy kl. IV-VI wczesnoszkolna i godz. ds. wychowawcy - kl. IV-VI kl. I-III, zajęcia edukacyjne - kl. IV-VI kl. III, godz. ds. wychowawcy przyroda- kl. V Zaj. profilaktyczne Spójrz inaczej" - kl. V WDŻ
9 10 11 12 13 14 Głuchy telefon. O porozumiewaniu się z ludźmi Sytuacje trudne/ konfliktowe Podobieństwa i różnice Jak się czuję, gdy jestem rozłoszczony, a jak, gdy jestem spokojny? Czy inny" to znaczy gorszy"? Rozpoznajemy swoje i cudze uczucia Uświadomienie dzieciom cech dobrej komunikacji, ćwiczenie w przekazywaniu i odczytywaniu komunikatów werbalnych i niewerbalnych, kształtowanie umiejętności współpracy Rozpoznawanie sytuacji konfliktowych oraz emocji przeżywanych w związku z nimi, kształtowanie umiejętności radzenia sobie z sytuacjami trudnymi, łagodzenie wewnętrznych napięć emocjonalnych Rozwiązywanie sytuacji trudnej, przygotowanie dzieci do podejmowania decyzji, wprowadzenie ZDROWIE PSYCHICZNE Zwrócenie uwagi dzieci na to, że każde z nich ma coś wspólnego z innymi, kształtowanie poczucia własnej wartości Identyfikacja sposobów przeżywania pozytywnych i negatywnych emocji, kształtowanie poczucia akceptacji dla innych Stymulowanie poczucia własnej odrębności i wartości, kształtowanie postawy tolerancji i akceptacji wobec odmienności innych ludzi, przeciwdziałanie konfliktom w grupie Kształtowanie umiejętności rozpoznawania i nawiązywania uczuć przeżywanych w różnych sytuacjach, akceptowanie uczuć przeżywanych przez inne osoby wychowawcy kl. V wychowawcy kl. IV-VI wczesnoszkolna wychowawcy, przyroda - kl. V wczesnoszkolna, godz. ds. wychowawcy - kl. V wczesnoszkolna wychowawcy - kl. VI wczesnoszkolna, godz. ds. wychowawcy, język polski - kl. IV-V
ZDROWIE FIZYCZNE 15 Mój jadłospis 16 Co zrobić, żeby być zdrowym? 17 Planowanie dnia 18 19 20 Co można, a czego nie można jeść? Higiena osobista człowieka Co robić, by mieć zdrowe zęby? Dostarczenie dzieciom podstawowej wiedzy na temat zasad tworzenia całodziennego jadłospisu Kształtowanie umiejętności dbania o zdrowie, prawidłową postawę Zwrócenie uwagi dzieci na znaczenie planowania różnych zajęć w ciągu dnia dla zaspokojenia swoich potrzeb oraz dostarczenie wiedzy na temat odpoczynku i jego wpływu na prawidłowe funkcjonowanie organizmu Kształtowanie umiejętności rozróżniania produktów jadalnych i niejadalnych /szkodliwych/ Kształtowanie postawy pro-zdrowotnej, a w szczególności rozwinięcie wiedzy i umiejętności niezbędnych do utrzymania higieny osobistej Uczniowie poznają sposoby dbania o zęby, uczą się prawidłowego mycia zębów, poznają osoby, które pomagają Uczeń zna zasady prawidłowego odżywiania się, dba o zdrowie, prawidłowa postawę i przestrzega zasad higieny kl. I - III, technika - kl. VI, Tydzień witaminowy gazetka, apel wczesnoszkolna, przyroda -kl. IV, w-f, godz. ds. wychowawcy, W zdrowym ciele, zdrowy duch - apel Przyroda kl. IV kl. I-III, technika - kl. VI, godz. ds. wychowawcy kl. IV-V Przyroda kl. IV, wczesnoszkolna wychowawcy, pogadanki na temat wszawicy i innych chorób związanych z higieną, gazetki, plakaty, komunikaty Fluoryzacja kl. 0 VI Program Zdrowe zęby kl. I
21 22 Dbam o czystość w najbliższym otoczeniu Używki - zagrożenie dla organizmu utrzymać zęby w zdrowiu Kształtowanie nawyku dbania o czystość i porządek w najbliższym otoczeniu Uczniowie poznają skutki sięgania po używki dla organizmu Akcja "Sprzątanie Świata", apel "Święto Ziemi, opieka nad Dębem Katyńskim kl. VI, wycieczki pod hasłem Żyj w zgodzie z przyrodą Godz. ds. wychowawcy kl. IV-VI, przyroda - kl. IV, "Spójrz inaczej" MOJA RODZINA 23 Moja rodzina Uświadomienie dzieciom tego, co to jest rodzina, jakie są prawa, obowiązki i zadania członków rodziny. Wzmacnianie więzi emocjonalnej w rodzinie CZAS WOLNY przedszkolne wychowawcy kl. IV-VI, Dzień Babci i Dziadka, Dzień Matki i Ojca, Dziecka. 25 26 Poznaję sposoby spędzania swojego wolnego czasu Niebezpieczne zabawy Uwrażliwienie dzieci na znaczenie, wypoczynku.dla zdrowia człowieka, promowanie aktywnych form s pędzania czasu wolnego. Wzmocnienie poczucia przynależności do klasy społeczności szkolnej. Kształtowanie nawyków, kulturalnego zachowania się. Uwrażliwienie dzieci na niebezpieczeństwa, które mogą się pojawić w czasie zabawy, kształtowanie umiejętności przewidywania skutków Uczeń przestrzega zasad właściwego zachowania się w różnych sytuacjach życiowych Zaj. wychowawcze, pozalekcyjne spotkania klasowe, imprezy szkolne i środowiskowe, wycieczki wychowawcy kl.
27 Bezpieczny dom, czyli o obsługiwaniu urządzeń domowych swoich działań, promowanie pomysłów bezpieczne spędzanie czasu wolnego, uwrażliwienie na uzależnienia wynikające z pracy z komputerem, kształtowanie umiejętności. wybór programów TV Kształtowanie nawyku dbania o własne bezpieczeństwo przy obsłudze sprzętu gospodarstwa dom., utrwalenie zasad bezpiecznych zachowań IV-VI Technika kl. VI ZAGROŻENIA 28 29 30 31 Uwaga! Obcy" Co zrobisz? Nie wpuszczam obcych" do domu Dobry" i zły" dotyk Uczymy się odmawiać Kształtowanie pojęcia obcy", uświadomienie uczniom tego, że miła osoba może być niebezpieczna. Zapoznanie dzieci, z najczęściej spotykanymi sytuacjami zagrożenia ich bezpieczeństwa; strony osób nieznajomych w miejscach publicznych; kształtowanie umiejętności zachowania się w takich sytuacjach. Kształtowanie u dzieci nawyku sprawdzania, kto chce wejść do ich mieszkania, wyczulenie na zachowania osób obcych, uświadomienie, że osoba zagrażająca bezpieczeństwu może być miła, może wyglądać przyjaźnie Kształtowanie umiejętności dzieci identyfikowania dobrego" i złego" dotyku Uświadomienie dzieciom tego, że w niektórych Uczeń wykazuje postawę asertywną kl. I-III kl. I-III Godz. ds. wychowawcy - kl. V Godz. ds. wychowawcy kl.
32 Katastrofy 33 Dbamy o życie swoje i innych. sytuacjach' trzeba powiedzieć nie, ćwiczenie umiejętności odmawiania Kształtowanie właściwych postaw wobec zagrożenia spowodowanego zalegającym śniegiem na dachach budynków, zapoznanie dzieci z najczęściej występującymi zagrożeniami ich bezpieczeństwa spowodowanego zalegającym śniegiem. Uwrażliwienie dzieci na konieczność dbania o własne zdrowie i życie, zwrócenie uwagi na higieniczny tryb życia, (częste mycie rąk, niedotykanie dzikich zwierząt i ptaków) Uczeń potrafi zachować się w sytuacji zagrożenia katastrofą Uczeń dba o zdrowie, przestrzega zasad higieny. - VI Apel szkolny, pogadanki na godz. wychowawczych w kl. I-VI Apel szkolny, rozmowy i pogadanki na godz. wychowawczych, przyroda, PCK i innych przedmiotach, - spotkanie z weterynarzem, pielęgniarką, gazetki szkolne, plakaty, rysunki. 34 Zagrożenia terrorystyczne. Kształtowanie właściwych postaw wobec zagrożenia spowodowanego atakiem terrorystycznym Uczeń potrafi zachować się w sytuacji zagrożenia atakiem. Apel szkolny, ćwiczenia ewakuacyjne, rozmowy, pogadanki w klasach. Spotkanie z funkcjonariuszem policji. WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI Efektywność oddziaływań profilaktyczno-wychowawczych zależy w dużym stopniu od współpracy z rodzicami, od podejmowania wspólnego wysiłku dla dobra dziecka. Współpracę rozwijamy w następujących blokach tematycznych: 1.Uczestnictwo w grupie: a) rodzina b) grupa rówieśnicza, klasa szkolna 2. Rozumienie siebie i swoich uczuć, percepcja własnej osoby 3. Podobieństwa i różnice między ludźmi, tolerancja 4. Porozumiewanie się z ludźmi
5. Konstruktywne rozwiązywanie problemów i konfliktów 6. Kształtowanie umiejętności mówienia "nie" 7. Zachowanie bezpieczeństwa w różnych sytuacjach 8. Dbanie o zdrowie swoje i innych ludzi. WSPÓŁDZIAŁANIE Z INSTYTUCJAMI WSPIERAJĄCYMI PRACĘ SZKOŁY W realizacji działań profilaktycznych współpracujemy z następującymi instytucjami i organizacjami: 1. Ośrodek zdrowia 2. PPP 3. Policja 4. Straż pożarna 5. Instytucje kulturalne 6. Sponsorzy SPOSOBY EWALUACJI 1. Ankietowanie Zespół do Spraw Ewaluacji 2. Obserwacja zachowań uczniów 3. Analiza dokumentacji 4. Przekazywanie informacji organom szkoły 2 razy w roku. Szkolny Program Profilaktyki uchwaliła Rada Pedagogiczna uchwałą nr 3/2015 z dnia 30 kwietnia 2015 r. po uprzednim zaopiniowaniu przez Radę Rodziców.