PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 3 IM.JANA PAWŁA II W RAKSZAWIE SPIS TREŚCI I. WYCHOWANIE A PROFILAKTYKA W SZKOLE WPROWADZENIE...2 II. DIAGNOZA ZAGROŻEŃ...2 III. CEL I ZADANIA SZKOLNEJ PROFILAKTYKI...5 IV. PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH...6 V. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE SZKOŁĘ W DZIAŁANIACH...10 PROFILAKTYCZNYCH. VI. EFEKTY DZIAŁAŃ...10 VII. EWALUACJA...11 1
I. WYCHOWANIE A PROFILAKTYKA W SZKOLE Działalność edukacyjna naszej szkoły określana jest przez zestaw programów nauczania, program wychowawczy i program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz środowiska. Program wychowawczy stwarza uczniowi możliwości rozwoju osobowości. Celem naszego programu jest wspomaganie uczniów w rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie dojrzałości fizycznej, psychicznej, społecznej, duchowej, którego ideałem jest model absolwenta szkoły. W programie profilaktycznym szkoła wspiera ucznia w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu. Ogranicza i likwiduje czynniki niekorzystne dla życia i zdrowia dziecka. Działania profilaktyczne szkoły stanowią część działań programu wychowawczego. Program profilaktyczny powstał na bazie : - środowiskowej diagnozy stanu i potrzeb, - analizy aktów prawnych, - analizy programu wychowawczego. II. DIAGNOZA ZAGROŻEŃ Przystępując do opracowania programu profilaktycznego szkoły dokonaliśmy wstępnego rozpoznania problemów wychowawczych. Dostrzeganie tych problemów w szkole wymaga zauważania ich nie tylko przez nauczycieli, pracowników szkoły, ale także przez samych uczniów i ich rodziców. Wówczas zestawienie pojawiających się problemów pozwala ujrzeć je w szerszym kontekście, nie tylko jako problem szkoły czy ucznia, ale całego środowiska w którym uczeń żyje i wychowuje się. W związku z powyższym, określając problemy wychowawcze występujące w szkole, zasięgnęliśmy opinii nauczycieli, wychowawców, uczniów i rodziców. W tym celu zostały przeprowadzone różnego rodzaju ankiety : 1. Postawy moralne uczniów Z analizy wynika, że większość uczniów naszej szkoły wykazuje prawidłowe postawy moralne. Niewielu z nich miało wątpliwości w odpowiedziach na pytania dotyczące używania nielegalnych programów komputerowych, chodzenia na wagary, ściąganiu podczas sprawdzianów, oszukiwaniu rodziców, ochronie środowiska oraz kradzieży sklepowej. 2
2. Agresja i przemoc w mojej szkole Wyniki wskazują, że uczniowie naszej szkoły nie spotykają się z przejawami agresji słownej, fizycznej i psychicznej. Niektórzy uczniowie nie czują się bezpieczni na korytarzu szkolnym. 3. Agresja elektroniczna cyberprzemoc Zebranie informacji na temat skali cyberprzemocy wśród uczniów pozwoliło na stwierdzenie, że nie wszyscy wiedzą jak przeciwstawić się cyberprzemocy, a tylko nieliczni słyszeli o organizacjach i serwisach internetowych, które udzielają pomocy w sytuacji zetknięcia się z cyberprzemocą. W związku z tym należy prowadzić działania zmierzające do zainteresowania uczniów innymi formami spędzania czasu wolnego oraz uświadamiać wychowankom jakie zagrożenia niesie ze sobą internet. Opracowując szkolny program profilaktyki korzystaliśmy z różnych form współpracy ze środowiskiem : rozmowy podczas zebrań z rodzicami, ankiety, obserwacje, lekcje dydaktyczno -wychowawcze, analiza dokumentacji. Z analizy sytuacji wychowawczej szkoły opartej na rozpoznaniu środowiska rodzinnego uczniów, rozpoznaniu potrzeb uczniów w zakresie opiekuńczo wychowawczym, także psychologiczno pedagogicznym, pojawiających się problemach wychowawczych w szkole i poza nią, wynika, że najczęściej występującymi problemami w szkole są: - problem przemocy fizycznej( drobne bójki, zaczepki, konflikty między uczniami), - problem agresji słownej ( wulgaryzmy, wyzwiska), - trudności w zdyscyplinowaniu podczas lekcji, Ponadto pojawiają się w szkole: - problemy zdrowotne i materialne, - brak zainteresowania nauką. Zdarza się,że zachowania te współwystępują ze sobą. Odpowiedzi na pytania skierowane do rodziców i uczniów :,, Jakie zauważają problemy w szkole?, a do uczniów :,, Czego obawiasz się w szkole? ukazuje jeszcze jeden problem jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa w szkole. Aby uchronić uczniów przed zagrożeniami i zapobiegać ich negatywnym zachowaniom, należy poznać motywy tych zachowań. Różne nasze obserwacje wskazują, że przyczyną niepokojących zachowań są: - problemy w rodzinie, - negatywne wzorce w mediach, - chęć zwrócenia na siebie uwagi, - odreagowanie emocji, - brak umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych, 3
- uległość wobec kolegów, - bezkarność, - brak reakcji ze strony dorosłych, - nuda, - problemy zdrowotne dzieci. W swoich działaniach profilaktycznych szkoła stara się wykorzystywać czynniki, które chronią uczniów przed zachowaniami problemowymi: - więź z rodzicami, - opieka dorosłych, - zainteresowania uczniów, - pozytywny stosunek do szkoły, - podejmowanie aktywności( sport, nauka, twórczość), - ciekawość poznawcza, - radzenie sobie z emocjami, - wsparcie w trudnych sytuacjach, - pozytywna grupa rówieśnicza. III. CEL I ZADANIA SZKOLNEJ PROFILAKTYKI Nadrzędnym celem profilaktyki szkoły podstawowej jest chronienie ucznia przed zagrożeniami na każdym poziomie jego rozwoju. Ponadto należy rozwijać u ucznia umiejętności nawiązywania kontaktu, usprawniać relacje interpersonalne. Stwarzać uczniowi sytuacje podnoszące jego poczucie wartości, nakłaniać do pracy nad sobą, wskazywać pozytywne wzorce. Biorąc pod uwagę wyniki diagnozy zagrożeń, motywy negatywnych zachowań uczniów, a także czynniki sprzyjające dobrej sytuacji wychowawczej szkoły należy przyjąć następujące kierunki działań profilaktycznych: 1. Dbanie o bezpieczeństwo uczniów w szkole i poza nią. 2. Promowanie zdrowego stylu życia. 3. Zapobieganie przemocy i agresji. 4. Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym. 5. Niesienie pomocy uczniom z rodzin patologicznych i będących w trudnej sytuacji materialnej. 4
HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH W RAMACH PROGRAMU PROFILAKTYKI NA ROK SZKOLNY 2016/2017 1. DBANIE O BEZPIECZEŃSTWO UCZNIÓW W SZKOLE I POZA SZKOŁĄ PLANOWANE DZIAŁANIA Zapoznanie uczniów z okolicą szkoły. Zapoznanie uczniów z przepisami ruchu drogowego. Pogadanki na temat zachowania ostrożności wobec osób obcych. Bezpieczeństwo w siecipogadanki (film). Informowanie rodziców o czasie pobytu uczniów w szkole i planowanym powrocie do domu. Zapoznanie się i podporządkowanie uczniów do regulaminów szkolnych: - regulaminu klasopracowni, - placu zabaw, - zachowania się podczas przerw. - boiska sportowego. Przeprowadzenie treningu ewakuacji według opracowanej procedury. Wdrażanie do właściwego zachowania się w rozmowach interpersonalnych. Odpowiedzialność za bezpieczeństwo swoje i rówieśników w szkole i poza szkołą. Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w Internecie Udział w VIII edycji programu Akademia Bezpiecznego Puchatka KLASA/termin przedszkolny i kl. I przedszkolny - III I-VI luty na bieżąco październik/listopad styczeń kl.i OSOBY ODPOWIEDZIALNE wychowawca policjant, nauczyciel techniki, nauczyciele, policjant B.Boho Dyrektor szkoły, W. Wawrzaszek, wszyscy pracownicy wszyscy pracownicy pedagog szkolny- B.Boho W. Walawender 5
2. PROMOWANIE ZDROWEGO STYLU ŻYCIA- PRZECIWDZIAŁANIE PICIU ALKOHOLU, PALENIU PAPIEROSÓW I ODURZANIU SIĘ. PLANOWANE DZIAŁANIA Prowadzenie zajęć na temat higieny osobistej, dojrzewania i zdrowia. KLASA/termin IV wg planu zajęć OSOBY ODPOWIEDZIALNE nauczyciel przyrody, higienistka Konkursy i zabawy z okazji pierwszego dnia wiosny- Dnia Samorządności Udział w akcji Szklanka mleka. Udział w akcji Owoce i warzywa w szkole. Organizowanie zajęć na świeżym powietrzu, zabawy przy ognisku, wycieczki piesze i rowerowe. Uczestnictwo w programie Czyste powietrze wokół nas. Udział uczniów w zawodach sportowych. Konkurs na wiersz lub piosenkę, symbol klasowy o tematyce zdrowego odżywiania. Udział w programie Pierwotna prewencja nowotworów. Europejski Kodeks Walki z Rakiem 21 marca I VI październik - czerwiec maj/czerwiec przedszkolny wg ustalonego terminu przez PSSE IV-VI wg kalendarza imprez sportowych I VI listopad wg zaleceń Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem W. Wawrzaszek i SU,, nauczyciele M.Chudzik-Wawrzaszek nauczyciel wf B.Komorowska Fluoryzacja zębów. I-VI higienistka Pogadanka na temat mycia zębów. Uświadomienie uczniom zagrożenia dla zdrowia wynikające z ciągłego oglądania telewizji i siedzenia przed komputerem. I I-VI wg planów wychowawczych higienistka 6
Wdrażanie do pożytecznego spędzania wolnego czasu (Koło redakcyjne Pinezka, dyskoteki, ogniska klasowe) Rozwijanie zainteresowań czytelniczych Udział w programie Znajdź właściwe rozwiązanie Udział w programie Zawsze razem Rozumienie znaczenia przebywania na świeżym powietrzu i uprawiania sportów dla zdrowia. Pogadanka na temat higieny osobistej. Uczenie się umiejętności obrony przed naciskami ze strony otoczenia, rówieśników i osób dorosłych -negatywny wpływ nikotyny, środków odurzających (dopalaczy), alkoholu na organizm człowieka; -uczenie się sztuki odmawiania Konkurs plastyczny: Nie nałogom! V wg terminu ustalonego przez sanepid II- III wg terminu ustalonego przez sanepid wg planów wychowawczych I -III październik I-VI listopad IV-VI I półrocze luty J.Tucka/M.Jagusztyn, i pozostali klas M.Kus,, rodzice W. Wawrzaszek W. Babiarz, E. Mierzwa higienistka B.Boho,, B. Komorowska 7
3. ZAPOBIEGANIE PRZEMOCY I AGRESJI. PLANOWANE DZIAŁANIA Pogadanki na temat właściwego odnoszenia się do siebie i innych. Kształtowanie postaw uczniowskich na podstawie słów błogosławionego Jana Pawła II do młodych. Uczestniczenie w akcjach charytatywnych: Kolędnicy misyjni, Z opłatkiem do samotnych, Pola nadziei, zbiórka plastikowych nakrętek, wykonywanie ozdób świątecznych na sprzedaż Systematyczna kontrola zachowania uczniów w szkole.prowadzenie zeszytów wychowawczych. Stosowanie kodeksu dobrych manier poprzez akcję Kultura słowa Jesteśmy różni, ale możemy się ze sobą przyjaźnić - warsztaty i projekcja filmu. Szykanowanie, ośmieszanie, dyskryminacja -warsztaty i projekcja filmu. Uświadomienie, że wszelkie zjawiska przemocy są naruszeniem dóbr i praw człowieka. Konwencja praw człowieka. KLASA/termin I-VI I-VI I-III listopad IV- VI listopad zgodnie z tematyka OSOBY ODPOWIEDZIALNE ks. W.Wojtas, opiekun SU, nauczyciele, nauczyciele, 8
4. ZAPOBIEGANIE NIEPOWODZENIOM SZKOLNYM. PLANOWANE DZIAŁANIA Diagnozowanie uczniów z problemami w nauce i zachowaniu. Kierowanie uczniów z problemami w nauce i zachowaniu do Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej na badania diagnostyczne. Objęcie uczniów pomocą PPP. Udział uczniów w zajęciach korekcyjnokompensacyjnych, dydaktycznowyrównawczych i kółkach zainteresowań. Kary i nagrody w wychowaniu -warsztaty dla rodziców Czy potrafię się uczyć? warsztaty przybliżające zasady efektywnego i skutecznego uczenia się KLASA/termin przedszkolny - październik-listopad, kwiecień I-VI wg potrzeb październik listopad OSOBY ODPOWIEDZIALNE nauczyciele i nauczyciele i nauczyciele Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, dyr. szkoły Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, dyr. szkoły 5. NIESIENIE POMOCY UCZNIOM Z RODZIN DYSFUNKCYJNYCH I BĘDACYCH W TRUDNEJ SYTUACJI MATERIALNEJ. PLANOWANE DZIAŁANIA Organizowanie dożywiania(obiady)oraz wsparcia finansowego ( zwolnienie z opłaty ubezpieczenia), dofinansowanie do wycieczek. Kierowanie spraw do sądu rodzinnego w wyniku rozpoznania trudnej sytuacji rodzinnej ucznia. KLASA/termin w ciągu roku szkolnego w zależności od zaistniałych problemów OSOBY ODPOWIEDZIALNE Dyrektor, GOPS Dyrektor, wychowawca 9
V. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE SZKOŁĘ W DZIAŁANIACH PROFILAKTYCZNYCH 1. Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Łańcucie. 2. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Łańcucie. 3. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rakszawie. 4. Komenda Powiatowa w Łańcucie. 5. Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Łańcucie. VI. EFEKTY DZIAŁAŃ Chcemy osiągnąć: - Pozyskanie rodziców do aktywnej współpracy. - Wyciszenie agresji. - Nabycie umiejętności samodzielnego rozwiązywania konfliktów przez uczniów. - Poprawa relacji- uczeń- uczeń, uczeń- osoba dorosła. - Podniesienie poziomu bezpieczeństwa w szkole. - Wolność od nałogów. - Wzrost kompetencji nauczycieli i rodziców w zakresie radzenia sobie w trudnych sytuacjach wychowawczych. - Wzrost poczucia własnej wartości. - Podniesienia poziomu świadomości występujących zagrożeń i sposobów zapobiegania im. - Poprawa sytuacji wychowawczej wśród uczniów. - Objęcie opieką jak najwięcej dzieci zaniedbanych środowiskowo. - Zmniejszenie deficytów rozwojowych i skutków dysleksji, dysgrafii, dysortografii. - Poprawa kultury zachowania i języka. - Podniesienie poziomu nawyków higienicznych. - Uzyskanie większej świadomości nawyków żywieniowych. - Wypracowanie umiejętności organizowania czasu wolnego. - Podniesienie poziomu świadomego korzystania z komputerów i Internetu oraz TV. - Wyrobienie prawidłowych reakcji w sytuacjach zagrożenia. 10
VII. EWALUACJA CELE EWALUACJI: - uzyskanie informacji o przebiegu realizacji programu profilaktycznego, - poznanie ewentualnych trudności i braków, które występują w trakcie realizacji, - określenie nastawienia uczestników ( uczniów, nauczycieli, rodziców) do realizacji programu, - dokonanie oceny w zakresie wiedzy, postaw i umiejętności uczestników programu profilaktycznego, - uzyskanie opinii od uczestników, przedstawicieli środowiska lokalnego itp. o wartości zrealizowanego programu. KRYTERIA EWALUACJI: - zgodność efektów programu z założonymi celami, - zgodność celów programu z potrzebami adresatów programu, - zgodność wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu z zaplanowanymi w programie, - zmniejszenie ilości zachowań ( patologicznych i ryzykownych) u dzieci, - poprawa klimatu szkoły w zakresie przewidzianym w programie. METODY ZBIERANIA INFORMACJI: - obserwacja, analiza odpowiednich dokumentów szkolnych, - analiza osiągnięć uczniów, wywiady, dialog itp., OPRACOWANIE I PREZENTACJA WYNIKÓW BADAŃ: Wyniki zostaną opublikowane w postaci diagnozy, analizy, raportu lub opinii. Sprawozdania z analizy sytuacji wychowawczej szkoły prezentowane będą podczas: - posiedzeń Rad Pedagogicznych, - spotkań z rodzicami, - godzin wychowawczych w kl. IV- VI. Ewaluacja będzie przebiegała etapami : - po każdym roku realizowania programu, - po zakończeniu programu. 11