SZKOŁA PODSTAWOWA NR 18 IM. JANA MATEJKI W KOSZALINIE PROGRAM PROFILAKTYKI NA LATA SZKOLNE: 2014/15, 2015/16. Znowelizowano 1 grudnia 2015 r.
Profilaktyka to działanie, które ma na celu zapobieganie pojawieniu się lub rozwojowi niekorzystnego zjawiska. Jest też jednym ze sposobów reagowania na zjawiska społeczne, które oceniane są jako szkodliwe i niepożądane. Profilaktyka to promowanie zdrowego i bezpiecznego stylu życia, zapewnienie uczniom warunków wszechstronnego rozwoju. Ta ocena skłania do traktowania takich zjawisk w kategoriach zagrożeń i podejmowania wysiłków w celu ich eliminacji lub choćby ograniczenia. Powszechnie uważa się, że skuteczna profilaktyka jest optymalnym sposobem hamowania rozwoju lub ograniczania skali zjawisk uznanych za dolegliwe społecznie. Głównie z tego względu jest znacznie bardziej opłacalna niż kosztowne działania zaradcze, konieczne w sytuacji, gdy wzrasta skala niepożądanych zjawisk. Podstawy prawne: Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997r. art. 72 (Dz. U. z dnia 16 lipca 1997r. Nr 78, poz. 483). Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ dnia 20 listopada 1989 r., ratyfikowana przez Polskę 7 lipca 1991 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz.526) - art. 3, art.19, art. 33. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2014 r. Poz. 803). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2002 r. Nr 10, poz. 96). Europejska Konwencja o wykonaniu praw dzieci sporządzona w Strasburgu dnia 25 stycznia 1996 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr107, poz. 1128) - art. 1 pkt 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 19 lipca 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. z 2002 r. Nr 121, poz. 1037). Ustawa z 8 stycznia 1999 r. Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego (Dz. U. z 1999 r. Nr 12, poz. 96 ze zm.). Ustawa z 19 stycznia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 1994 r. Nr 111, poz. 535 ze zm.). Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 1982 r. Nr 35, poz. 230 ze zm.). Ustawa z 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 198). Ustawa z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55). Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 22 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (Dz. U. z 2004 r. Nr 282, poz. 2814 ze zm.). Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z 22 stycznia 2003 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 198). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226). Obwieszczenie Ministra Zdrowia z 22 lipca 2002 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231 ze zm.). Rozporządzenie MEN z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. Statut szkoły. Cele Programu Profilaktyki: W klasach I III: wdrażanie zdrowego stylu życia, nauka zasad i norm społecznych oraz nauka ich przestrzegania. Dostarczenie wiedzy na temat; co to jest zdrowie i jak należy o nie dbać, nauka odpowiedzialności za swoje zachowanie. W klasach IV-VI: Zapobieganie zachowaniom agresywnym, motywowanie do zdrowego stylu życia. 1. Tworzenie klimatu, współpracy, wzajemnego szacunku i dialogu. 2. Promowanie zdrowego i bezpiecznego stylu życia. 2
3. Zwiększenie świadomości nt. pozytywnych skutków życia bez nałogów tj. papierosów, alkoholu, narkotyków, dopalaczy i innych używek. 4. Uczenie dokonywania świadomych wyborów oraz odpowiedzialności za podejmowane decyzje. 5. Dążenie do wszechstronnego rozwoju osobowego ucznia. 6. Wspomaganie ucznia w radzeniu sobie w trudnych sytuacjach życiowych. 7. Kształtowanie umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów. 8. Rozwijanie poczucia własnej wartości. 9. Nauka czerpania radości z własnej aktywności: sportowej, twórczej, rozwijanie zainteresowań. Zadania Programu Profilaktyki: 1. Diagnozowanie klimatu społecznego szkoły, identyfikowanie czynników ryzyka i czynników chroniących przed sięganiem po substancje psychoaktywne, zapobieganie uzależnieniom, agresją i przemocą w szkole. 2. Diagnozowanie zagrożenia uzależnieniom poprzez określenie czynników ryzyka i czynników chroniących 3. Upowszechnianie wiedzy nt. zdrowego i bezpiecznego stylu życia. 4. Poznawanie zagrożeń związanych z zażywaniem środków zmieniających świadomość narkotyki, dopalacze, alkohol. 5. Kształtowanie i rozwijanie zainteresowań uczniów. 6. Edukacja nauczycieli, rodziców i uczniów zwiększająca umiejętności wychowawcze i profilaktyczne. Współpraca z instytucjami: 1. Szkoła przy realizacji programu profilaktycznego współpracuje z Miejską Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną, Policją, Pełnomocnikiem ds. Uzależnień UM w Koszalinie, OMKKWR w Koszalinie, Sądem Rodzinnym i Nieletnich w Koszalinie, Towarzystwem Zapobiegania Narkomanii, Sanepidem. Oczekiwane efekty programu: 1. W szkole panuje dobra i życzliwa atmosfera pomiędzy wszystkimi członkami społeczności szkolnej. 2. Konflikty są rozwiązywane na bieżąco w poszanowaniu godności osobistej stron. Przy rozwiązywaniu konfliktów stosujemy zasady sprawiedliwości naprawczej. 3. Uczniowie potrafią dbać o swoje zdrowie i bezpieczeństwo. 4. Dzieci zdobywają wiedzę na temat zachowań ryzykownych stosowanie środków zmieniających świadomość. 5. Szkoła wzmacnia poczucie własnej wartości w uczniach. 6. Uczeń potrafi dokonać świadomego wyboru i jest odpowiedzialny za podjętą decyzję. 7. Uczeń wie gdzie i potrafi prosić o pomoc w sytuacjach dla niego trudnych. 8. Uczeń potrafi rozpoznać oznaki stresu i go rozładować w bezpieczny sposób. 3
Filary szkolnych oddziaływań profilaktycznych: Informacja: dostarczanie informacji na temat celów i treści kształcenia. Komunikowanie się: wyrażanie emocji, inicjowanie dyskusji umożliwiającej wyrażanie własnych poglądów, szczerość, otwartość. Współdziałanie: podejmowanie współpracy z uczniem i jego rodzicami, wspólne rozwiązywanie problemów, inspirowanie współpracy między rodzicami. Modelowanie: bycie wzorem, autorytetem dla ucznia. Obszary działania profilaktycznego: I. Budowanie przyjaznego klimatu w oparciu o normy i reguły współżycia społecznego w szkole. II. Zwiększenie umiejętności wychowawczych nauczycieli i pracowników niepedagogicznych szkoły. III. Edukacja rodziców. IV. Zajęcia pozalekcyjne. VI. Promocja zdrowego i bezpiecznego stylu życia. VII. Profilaktyka uzależnień. Zadania skierowane do uczniów: aktywne uczestniczenie w różnorodnych formach zajęć zaproponowanych przez dorosłych obowiązkowe zajęcia edukacyjne z zakresu kształcenia ogólnego, zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów i uzdolnienia uczniów, zajęcia edukacyjne z religii i etyki, zajęcia do wychowania do życia w rodzinie, zajęcia z wychowawcą klasy, zajęcia z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, zajęć opiekuńczo wychowawczych warsztatów, realizacji projektów w oparciu o aktywne metody pracy, realizacja programów profilaktycznych. (zajęcia tematyczne, warsztaty, pogadanki, konkursy etc.). Informowanie uczniów o obowiązujących procedurach postępowania nauczycieli i wychowawców w sytuacji zagrożenia uzależnieniem od substancji psychoaktywnych. Informowanie o zasadach współpracy z Policją, Sądem Rodzinnym i nieletnich, Towarzystwem Zapobiegania Narkomanii. Zadania skierowane do nauczycieli: organizowanie i przeprowadzanie założonych przedsięwzięć z zakresu profilaktyki. Zadania skierowane do środowisk lokalnych: policja (pogadanki, rozmowy z uczniami), Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna (udział w warsztatach, spotkania z uczniami i rodzicami), Krajowy Komitet ds. Wychowania i Resocjalizacji filia w Koszalinie (warsztaty, realizacja programów profilaktycznych). Zadania skierowane do rodziców: uczestniczenie w spotkaniach ze specjalistami, pomoc w przygotowaniu uczniów do udziału w konkursach z zakresu wiedzy o bezpiecznym i zdrowym stylu życia. Informowanie rodziców i opiekunów prawnych o konsekwencjach związanych z naruszaniem ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. 4
Ewaluacja i monitoring: 1. Analiza jakościowa i ilościowa działań zrealizowanych w ramach programu. 2. Rozmowy indywidualne i wywiady, ankiety prowadzone z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami. 3. Bieżące obserwacje zachowań uczniów, na lekcjach, podczas przerw, zajęć pozalekcyjnych, a także na wycieczkach oraz imprezach pozaszkolnych. 4. Analiza niepowodzeń szkolnych uczniów. 5. Analiza dokumentacji dotyczącej diagnozowania, monitorowania oraz podejmowania interwencji wychowawczej, którą stanowią dzienniki lekcyjne, klasowe zeszyty uwag, protokoły posiedzeń zespołu wychowawczego, dokumentacja pedagoga, notatki służbowe, indywidualnie zawierane kontrakty. Bezpośrednie dane z nadzoru pedagogicznego w oparciu o obserwacje i analizy pedagogów szkolnych i wychowawców klas. 6. Wyniki i efekty działań w ramach programu profilaktyki będą przedstawione podczas rady pedagogicznej i spotkań z rodzicami. Przewidziany jest również bieżący monitoring prowadzonych działań profilaktycznych. Na jego podstawie program może być nieco zmodyfikowany w zależności od zaistniałych potrzeb. 7. Program obejmuje 2 lata szkolne: 2014/2015, 2015/2016. Wdrażanie do zgodnego życia w szkole i w klasie Zadania i formy realizacji Realizatorzy Termin realizacji 1. Wdrażanie do przestrzegania statutu wychowawcy - zajęcia wrzesień każdego roku szkoły: zaznajomienie z wybranymi lekcyjne w ramach nauczania treściami statutu szkoły, poznanie zintegrowanego regulaminu klasy i norm zachowania. 2. Wdrażanie do współdziałania z innymi: nauka właściwych zachowań wobec rówieśników i personelu szkoły, zachęcanie do udzielania sobie pomocy, zachęcanie do zwracania się o pomoc w sytuacjach trudnych. 3. Kształtowanie umiejętności zachowania się wobec pracowników szkoły. 4. Kształtowanie pozytywnych relacji między uczniami - wyrabianie postaw wzajemnej pomocy. Zapobieganie zachowaniom agresywnym tj. agresji fizycznej, psychicznej, cyberprzemocy. Zadania i formy realizacji Realizatorzy Termin realizacji 1. Wzmacnianie pozytywnego obrazu samego siebie i samooceny. wychowawcy, pedagog 2. Organizacja Dni Bezpiecznego Internetu 3. Kształtowanie postaw troski o D. Szarwark, 2 6 lutego 2015 r. rok szkolny 2015/16 wychowawcy, wrzesień, przed feriami 5
bezpieczeństwo własne i innych. 4. Szukanie odpowiedzi na pytania jak mogę dbać o własne bezpieczeństwo? zimowymi oraz wakacjami 5. Wdrażanie do współpracy jako formy zapobiegania zachowaniom agresywnym wdrażanie oceniania kształtującego. 6. Nauka posługiwania się komunikatem FUO (fakty, uczucia, oczekiwania) 7. Dzień Szkoły bez Przemocy jako podsumowanie zdobytych umiejętności wychowawczych wychowawcy, pedagog, wychowawcy pedagog, wychowawcy w ciąg całego cyklu edukacyjnego W ciąg całego cyklu edukacyjnego czerwiec każdego roku Zwiększenie umiejętności wychowawczych nauczycieli 1. Szkolenie dla nauczycieli i pedagogów szkolnych klas I -VI z zakresu doskonalenia umiejętności wychowawczych nauczycieli, współpracy z rodzicami, profilaktyki uzależnień, rozwoju osobistego. 2. Kursy i szkolenia doskonalące umiejętności profilaktyczne. pedagog, dyrekcja szkoły zainteresowani nauczyciele w czasie obowiązywania programu wg harmonogramu szkoleń CEN w Koszalinie 3. Wdrażanie oceniania kształtującego wszyscy nauczyciele 2014/2015, 2015/2016 3. Szkolenie dla nauczycieli klas I - VI środki zmieniające świadomość realne zagrożenie dla każdego. 4. Monitorowanie potrzeb nauczycieli w zakresie doskonalenia umiejętności wychowawczych: rozmowy i konsultacje indywidualne, dostarczanie materiałów edukacyjnych dla wychowawców klas VI i na godziny wychowawcze z zakresu profilaktyki uzależnień., specjalista ds. uzależnień pedagog, wychowawcy dyrekcja, zespoły wychowawcze II semestr roku szkolnego 2014/2015 na bieżąco Edukacja rodziców 1. Szkolenia rodziców w zakresie umiejętności wychowawczych i profilaktycznych Uniwersytet dla Rodziców Krajowy Komitet ds. Resocjalizacji i Wychowania filia w Koszalinie 6 rok szkolny 2014/2015
2. Spotkanie zainteresowanych rodziców klas IV - VI ze specjalistami z zakresu psychologii dziecka 3. Gablota informacyjna dla rodziców Pedagog informuje 4. Udostępnianie rodzicom literatury, broszur, ulotek z zakresu problematyki wychowawczej i profilaktycznej. 5. Zapoznanie rodziców ze Statutem Szkoły oraz najważniejszymi procedurami. 6. Informacje i porady dla rodziców zamieszczane na szkolnej stronie internetowej (link dla rodziców ). 7. Współpraca z rodzicami podczas realizacji programu Zdrowo jesz lepiej żyjesz 8. Pedagogizacja rodziców w zakresie: odciążania plecaków uczniowskich, higieny pracy umysłowej (plan dnia ucznia), zdrowych nawyków żywieniowych oraz ruchu na świeżym powietrzu. Pedagodzy, specjaliści z MPPP w Koszalinie wychowawcy wicedyrektor wychowawcy klas wychowawcy klas, zespół ds. zdrowia, zespół ds. współpracy z rodzicami rok szkolny 2015/2016 na bieżąco wg potrzeb na pierwszym zebraniu rodziców we wrześniu każdego roku szkolnego, wg potrzeb na bieżąco wg potrzeb w czasie obowiązywania programu podczas zebrań z rodzicami Zajęcia pozalekcyjne 1. Organizowanie zajęć sportowych, rozgrywek międzyklasowych, turniejów i festynów. 2. Organizowanie zajęć rozwijających zainteresowania uczniów koła zainteresowań 3. Upowszechnianie dostępu uczniów do zajęć pozaszkolnych organizacje, Pałac Młodzieży oraz inne np. harcerstwo 4. Prowadzenie zajęć z zakresu pomocy psychologiczno- pedagogicznej, tj: zajęć korekcyjno-kompensacyjnych zajęć wyrównawczych, zajęć logopedycznych zajęć wspierających rozwój ucznia nauczyciele wychowania fizycznego opiekunowie kół wychowawcy klas, dyrekcja szkoły Specjaliści 7 W ciągu całego roku szkolnego
Promocja zdrowego i bezpiecznego stylu życia 1. Szkolenia nauczycieli, rodziców i uczniów nt. budowania pozytywnych relacji interpersonalnych. 2. Aktywność ruchowa sposobem na zdrowie: pozalekcyjne zajęcia sportowe, rozgrywki i turnieje sportowe, udział w masowych imprezach sportowych, pozaszkolne zajęcia sportowe na Orliku. 3. Rozwijanie umiejętności i nawyków dbania o higienę osobistą: fluoryzacja w kl. I VI, profilktyka przeciwpróchnicza, spotkania z dietetyczką, spotkania z położną dziewcząt klas V na temat higieny okresu dojrzewania, spotkania z pielęgniarką szkolną chłopców klas VI na temat okresu dojrzewania. 4. Organizacja Dni Zdrowia i Dni Profilaktyki. 5. Radzenie sobie ze stresem 6. rozpoznawanie i wyrażanie uczuć 7. Zapoznanie uczniów z zasadami udzielania pierwszej pomocy. 8. Realizacja miejskiego programu Zdrowo jesz - lepiej żyjesz wychowawcy, nauczyciele wych. fizycznego, animatorzy Orlika pielęgniarka, wychowawcy klas zespół ds. zdrowia,, wychowawcy, i nauczyciele pielęgniarka, przeszkoleni nauczyciele, ratownicy medyczni wychowawcy klas, nauczyciele wychowania fizycznego, pielęgniarka wg planu pracy pedagogów wg planu pracy szkoły na dany rok szkolny wg planu pracy szkoły na dany rok szkolny wg planu pracy szkoły na dany rok szkolny Profilaktyka uzależnień 1. Organizowanie lekcji wychowawczych oraz spotkań ze specjalistami z zakresu profilaktyki uzależnień dotyczące narkotyków, dopalaczy, alkoholu, papierosów. 2. Prezentacja filmów dotyczących uzależnień. Rozpowszechnianie broszur i materiałów informacyjnych. 3. Uświadamianie uczniom zagrożeń związanych z podejmowaniem zachowań pedagog, wychowawcy klas V i VI oraz specjaliści 8 wg planu pracy pedagogów wg planu pracy pedagogów listopad każdego roku
ryzykownych : przygotowanie tablicy informacyjnej na temat środków zmieniających świadomość. 4. Dni profilaktyki w szkole - warsztaty, konkursy, informacje na stronie internetowej. Tematyka zajęć: Co to są środki uzależniające? Skutki zażywania substancji zmieniających świadomość. Nikotyna legalny narkotyk. Realizacja programów profilaktycznych Cukierki w klasach II III., kl. IV-VI Zachowaj Trzeźwy Umysł, Domowi Detektywi pedagog, wychowawcy pedagog M. Dębska nauczyciele i szkolni listopad każdego roku I semestr II semsetr Program profilaktyki opracował zespół w składzie: Maria Dębska, Agnieszka Skrzypniak, Maria Kotynia. Zatwierdzony przez Radę Pedagogiczną 11 września 2014 r. Uchwalony przez Radę Rodziców 17 września 2014 r. Uchwalony po zmianach przez Radę Rodziców 2 grudnia 2015 r. Zmiany zaznaczono kursywą. Zatwierdzony po zmianach przez Radę Pedagogiczną 21 stycznia 2016 r. 9