PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 12 1
OGÓLNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI Spis treści Podstawy prawne... 2 Główne cele profilaktyki... 3 Główne cele działań profilaktycznych skierowanych do uczniów... 4 Główne cele działań profilaktycznych skierowanych do rodziców... 5 Główne cele działań profilaktycznych skierowanych do nauczycieli... 5 Program działań... 7 Podstawy prawne: rozporządzenie MENiS z dnia 31.01,2003 roku w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. (Dz. U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226), ustawa z dnia 26 października 1982 roku o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2002 r. Nr 1, poz. 209 z późniejszymi zmianami), ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 1982 r. Nr 35, poz. 230 z późniejszymi zmianami), ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 198), ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji (Dz. U. z 1990 r. Nr 30, poz. 179 z późniejszymi zmianami), zarządzenie Nr 15/97 Komendanta Głównego Policji z dnia 16 czerwca 1977 roku w sprawie form i metod działań Policji w zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich, Statut szkoły. Zapewnienie zdrowia i prawidłowego rozwoju dzieciom stanowi podstawowe zadanie, przed którym stoją rodzice i nauczyciele. Profilaktyka uwzględnia wiele działań, kładąc szczególny nacisk na kształtowanie osobowości dziecka i wspieranie jego rozwoju. Takie podejście wynika z przekonania, że jednym z podstawowych źródeł problemów wychowawczych oraz nieprzystosowania społecznego dziecka, są deficyty rozwoju emocjonalnego i nieprawidłowa adaptacja do ról, a także warunków życiowych. Rozwój dziecka i jego samodzielność niesie ze sobą wiele zagrożeń. Konieczne jest, więc 2
wyposażenie dziecka w umiejętności przewidywania zagrożeń, unikania ich oraz radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Główne cele profilaktyki to: Promowanie zdrowego stylu życia - wskazanie wartościowych rozrywek - właściwe wykorzystywanie wolnego czasu Tworzenie bezpiecznej, przyjaznej atmosfery w szkole - ograniczanie zachowań agresywnych i przemocy - kształtowanie odpowiedzialności za własne zachowanie w stosunku do innych ludzi i za swoje czyny Hamowanie i zmniejszanie niedostosowania społecznego - wzmacnianie poczucia własnej wartości - nauka i ćwiczenie zachowań asertywnych Zapobieganie trudnościom szkolnym - ograniczanie głębokości i czasu trwania dysfunkcji - rozpoznawanie oznak stresu oraz uczenie sposobów radzenia sobie z nim Wyrabianie postaw prospołecznych - poznanie się wzajemne i budowanie zaufania - budowanie porozumienia - uczenie tolerancji i przezwyciężania uprzedzeń (inne kultury, narodowości, wyznania, osoby niepełnosprawne i chore wśród nas) Opóźnianie wieku inicjacji dzieci (nikotyna, alkohol, narkotyki, dopalacze) - wskazanie pożądanych wzorców zachowań - wzbudzanie w uczniach poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie i życie. Podnoszenie bezpieczeństwa uczniów, pracowników szkoły, rodziców poprzez zapoznanie z procedurami i przygotowania do próbnych ewakuacji : - w przypadku zagrożenia pożarem 3
- w przypadku innych zagrożeń (klęska żywiołowa, wtargnięcie obcych na teren placówki). Przeprowadzenie 2 próbnych alarmów. Przeprowadzenie pogadanek dla rodziców ( wychowawcy klas, konieczne odnotowanie w dzienniku). Budowanie porozumienia (szkoła dom środowisko), wspólnej aktywności i partnerstwa w wychowaniu uczniów Promocja szkoły w środowisku międzyszkolnym i lokalnym Główne cele działań profilaktycznych skierowanych do uczniów obejmują: - cel edukacyjny - zdobycie wiedzy dotyczącej zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia, znajomości praw dziecka, praw człowieka, uczenie tolerancji na odmienność rasową i wyznaniową, - cel edukacyjno-rozwojowy - nabywanie podczas zajęć, lekcji i innych działań, umiejętności radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów, odreagowywania napięć, bycia akceptowanym, nazywania własnych potrzeb, umiejętności przydatnych w radzeniu sobie z problemami w domu, szkole i najbliższym środowisku, obrony przed przemocą i wymuszaniem, bezpiecznego posługiwania się technologią informacyjną i korzystania z Internetu, uwrażliwienie uczniów na estetykę wypowiedzi, - cel terapeutyczny - stworzenie możliwości aktywnego udziału uczniów w zajęciach pozaszkolnych i pozalekcyjnych, umożliwiających alternatywne wobec zachowań ryzykownych zaspokajanie potrzeb psychicznych i społecznych, organizowanie spotkań adaptacyjnych dla nowych uczniów. 4
Program profilaktyki w odniesieniu do rodziców uczniów uwzględnia: dostarczenie rodzicom wiedzy na temat potrzeb rozwojowych dzieci oraz zagrożeń, umożliwienie rodzicom udziału w zajęciach psychoedukacyjnych organizowanych w szkole i poza nią, wspieranie w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi (konsultacje), informowanie o możliwościach uzyskania pomocy specjalistycznej poza szkołą, zapewnienie obiegu informacji pomiędzy pracownikami szkoły a rodzicami, zapewnienie możliwości spotkań informacyjno konsultacyjnych i adaptacyjnych dla rodziców nowych dzieci. Program profilaktyki w odniesieniu do nauczycieli zakłada : udział w szkoleniach w zakresie profilaktyki uzależnień i sposobu podejmowania wczesnej interwencji w sytuacjach zagrożeń, uczestnictwo w szkoleniach i warsztatach dotyczących umiejętności wychowawczych np. prawidłowego komunikowania się, prowadzenia negocjacji i mediacji, przekazywania treści trudnych, nawiązywania kontaktów interpersonalnych, udzielanie wsparcia nauczycielom a szczególnie nauczycielom rozpoczynającym pracę w naszej szkole. Potrzeby i zasoby szkoły z zakresu profilaktyki diagnozowane są corocznie na podstawie: rozmów indywidualnych i wywiadów przeprowadzonych z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami, bieżących obserwacji zachowań uczniów na lekcjach, podczas przerw, zajęć świetlicowych, pozalekcyjnych, a także na wycieczkach oraz imprezach pozaszkolnych, 5
analizy niepowodzeń szkolnych dokonywanej systematycznie, nie rzadziej niż po zakończeniu każdego semestru, analizy dokumentacji dotyczącej diagnozowania, monitorowania, podejmowania interwencji wychowawczej, którą stanowią dzienniki lekcyjne, klasowe zeszyty uwag, protokoły posiedzeń zespołu wychowawczego, dokumentacja pedagoga i psychologa szkolnego, notatki służbowe, indywidualnie zawierane kontrakty, analizy problemów występujących w środowisku lokalnym, wniosków poewaluacyjnych z realizacji zajęć profilaktyczno edukacyjnych przeprowadzonych w szkole. Realizatorami działań w profilaktyce pierwszorzędowej są przede wszystkim wychowawcy i nauczyciele wspierani przez zespół psychologiczno pedagogiczny, pielęgniarkę szkolną i innych pracowników szkoły. W naszych działaniach będziemy korzystać ze wsparcia specjalistycznych instytucji z zewnątrz - m.in. Poradni Psychologiczno Pedagogicznej nr 11, Ośrodka Pomocy Społecznej Dzielnicy Śródmieście, Specjalistycznej Poradni Psychologiczno Pedagogicznej Uniwersytet dla Rodziców, Ośrodka Żyj zdrowo, Powiślańskiej Fundacji Społecznej, świetlicy socjoterapeutycznej Chaberek. W zakresie pomocy interwencyjnej i edukacyjnej współpracujemy ze Strażą Miejską, Wydziałem d/s. Nieletnich i Patologii, Policją, kuratorami z Sądów Rodzinnych. Chcemy też aktywniej włączyć rodziców do działalności profilaktycznej w szkole i w środowisku zamieszkania. Program profilaktyki ulega modyfikacjom w ciągu roku szkolnego. Dotyczą one zmian w regulaminach, aktualizacji procedur postępowania i reagowania w sytuacjach kryzysowych, (np. interwencja w wypadku wystąpienia przemocy, praca z ofiarą, sprawcą i ich rodzicami), współpracy z instytucjami wspomagającymi (Policją, Strażą Miejską, Poradniami Specjalistycznymi itp.). 6
Program działań Cele działań profilaktycznych do realizacji podczas całego roku szkolnego: promowanie zdrowego stylu życia wyrabianie postaw prospołecznych zapobieganie agresji dbanie o bezpieczeństwo dzieci zapobieganie trudnościom szkolnym i wychowawczym. Zadania do realizacji przez cały rok szkolny: Systematyczne monitorowanie prawidłowej realizacji obowiązku szkolnego. Monitorowanie zachowań agresywnych. Ćwiczenie umiejętności prospołecznych. Nagradzanie postaw prospołecznych. Diagnoza psychologiczna uczniów na wniosek rodziców lub nauczycieli (za zgodą rodziców) w PPP. Diagnoza potrzeb placówki w zakresie pomocy psychologiczno pedagogicznej. Diagnoza przesiewowa klas I (gotowość szkolna i zagrożenie dysleksją). Systematyczna aktualizacja wiedzy dotyczącej potrzeb uczniów. Pomoc socjalna w postaci bezpłatnych obiadów dla dzieci z rodzin potrzebujących wsparcia. Praca nad wyrównywaniem szans dzieci z deficytami rozwojowymi. Organizacja pomocy uczniom z trudnościami w nauce. Udział wybranych uczniów w zajęciach reedukacyjnych, logopedycznych, wyrównawczych oraz rozwijających ich możliwości i zdolności. Indywidualna praca psychologiczno pedagogiczna z uczniami zagrożonymi wykluczeniem społecznym. 7
Promowanie zdrowego stylu życia: właściwe odżywianie się, właściwy strój do warunków pogodowych, sposoby aktywnego spędzania wolnego czasu, szklanka mleka, owoce i warzywa w szkole, pozalekcyjne zajęcia sportowe, zagrożenie wirusem grypy, pierwsza pomoc (szkolenie), fluoryzacja, dzień zdrowego żywienia. Profilaktyka uzależnień alkohol, narkotyki, nikotyna, dopalacze. Oswajanie z innymi kulturami czytanie bajek Bajki z różnych stron świata. Gromadzenie w bibliotece szkolnej literatury specjalistycznej i materiałów przydatnych do realizacji programu na godzinach wychowawczych i zebraniach z rodzicami. Zachęcanie rodziców do korzystania fachowej literatury zgromadzonej w bibliotece szkolnej. Przeprowadzanie próbnych alarmów i ewakuacji 1. zagrożenie pożarem 2. obcy w szkole Aktywny strzelec Prócz wymienionych wyżej zadań, które będą realizowane systematycznie w ciągu całego roku szkolnego, zostały również zaplanowane zadania szczegółowe, przewidziane do realizacji w kolejnych miesiącach. 8