SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPÓŁU SZKÓŁ SPECJALNYCH W CZELADZI I ZAŁOŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI ROK SZKOLNY 2016/2017 1. Profilaktyka to proces wspierający zdrowie psychiczne i fizyczne poprzez pomoc i towarzyszenie uczniowi w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia oraz w nabywaniu umiejętności przeciwdziałania tym zagrożeniom. Profilaktyka jest zatem istotnym elementem wychowania. 2. Szkolny Program Profilaktyki jest spójny z Programem Wychowawczym i Programem Promocji Zdrowia realizowanym w ramach Śląskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie, a zawarte w nim treści mają na celu ukierunkowanie ucznia w jego dążeniach, pomoc w budowaniu hierarchii wartości, naukę umiejętnego realizowania własnych potrzeb z poszanowaniem drugiego człowieka oraz promocję zdrowego stylu życia. 3.Szkolny Program Profilaktyki powstał w oparciu o diagnozę i analizę potrzeb i problemów społeczności szkolnej przeprowadzaną w każdym roku szkolnym oraz ewaluację Szkolnego Programu Profilaktyki i Programu Wychowawczego i programu Promocji Zdrowia. 4.Działania profilaktyczne wspierają pracę opiekuńczo wychowawczą nauczycieli, wychowawców ukierunkowaną na prawidłowy rozwój osobowości każdego młodego człowieka. II CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA SZKOLNEGO W skład Zespołu Szkół Specjalnych wchodzi Przedszkole, Szkoła Podstawowa, Gimnazjum, ZSZ. Placówka organizuje zajęcia dydaktyczne, opiekuńcze, wychowawcze z niepełnosprawnością umysłową w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym i głębokim. Zapewnia naszym uczniom zdobywanie wiadomości i umiejętności umożliwiających pokonanie poszczególnych etapów kształcenia oferujemy specjalistyczną opiekę. Większość naszych uczniów pochodzi ze środowisk, które wymagają szczególnego wsparcia, pomocy i zainteresowania. Cele zawarte w ewaluacji programu ukierunkowane są na wielopłaszczyznową pomoc dziecku i jego rodzinie. III DIAGNOZA ZAGROŻEŃ Szkolny Program Profilaktyki określa obszary problemowe, do których dostosowane są zaplanowane działania. Diagnoza problemów wychowawczych występujących w Zespole Szkół Specjalnych została przeprowadzona na podstawie 1.Ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w roku szkolnym 2015/2016 obszar: Analiza podejmowanych działań wychowawczych i profilaktycznych, mających na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań. Ocena ich skuteczności i modyfikacja w razie potrzeb. Z diagnozy przeprowadzonej w szkole wynika, że najczęstszymi zachowaniami ryzykownymi, sytuacjami problemowymi są: 1. Podnieść poziom realizacji programu profilaktyki szkoły w zakresie problematyki uzależnień. 2. Przeprowadzić pogadanki na temat higieny. 3. Przeprowadzić pedagogizację rodziców w zakresie różnorodnych zagrożeń m.in. szkodliwości modnych w kręgach młodzieżowych napojów energetyzujących. 4. Należy wprowadzić ofertę zajęć pozalekcyjnych. IV METODY I NARZĘDZIA EWALUACYJNE. 1. Metody aktywne skierowane do nauczycieli oraz uczniów: jakościowe i ilościowe: termometr, balon walizka kosz, tarcza 2. Ankieta dla rodziców 1
Przedstawiona ocena stanu wyjściowego w zakresie zagrożeń i problemów ukierunkowała sformułowanie głównych celów Szkolnego Programu Profilaktyki oraz określenie zadań i sposobów ich realizacji, które będą pomocne w osiągnięciu założonych celów. V CEL GŁÓWNY Wspieranie świadomego, bezpiecznego, zdrowego i harmonijnego rozwoju ucznia w środowisku szkolnym, rówieśniczym i rodzinnym. VI CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU 1. Wspieranie wszystkich uczniów w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczenie zachowań ryzykownych niezależnie od poziomu ryzyka używania przez nich środków psychoaktywnych. 2. Kształtowanie umiejętności dbania o zdrowie fizyczne i psychiczne, oraz promowanie bezpiecznego, zdrowego stylu życia, alternatywnych form spędzania wolnego czasu, rozwijania zainteresowań. 3. Wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych. 4. Wspieranie uczniów, u których rozpoznano wczesne objawy używania środków i substancji psychotropowych lub występowania innych zachowań ryzykownych, które nie zostały zdiagnozowane jako zaburzenia lub choroby wymagające leczenia. 5. Informowanie o wszelkich formach pomocy specjalistycznej dla dzieci i młodzieży, ich rodziców, prawnych opiekunów w przypadku używania przez nich środków odurzających, substancji psychoaktywnych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych VII ADRESACI PROGRAMU Program Profilaktyki kierowany jest do uczniów Szkoły Podstawowej, Gimnazjum, Zasadniczej Szkoły Zawodowej Zespołu Szkół Specjalnych w Czeladzi, do rodziców i opiekunów oraz nauczycieli. VIII DZIAŁY PROGRAMU I. Zdrowy styl życia. II. Wspieranie środowiska rodzinnego ucznia. III. Profilaktyka uzależnień negatywny wpływ alkoholu, środków psychoaktywnych i nikotyny na życie i zdrowie. IX REALIZACJA PROGRAMU Nadzór na realizacją Szkolnego Programu Profilaktyki: Dyrektor Iwona Więcławek-Wardyniec Osoby odpowiedzialne za realizację Szkolnego Programu Profilaktyki: Grono Pedagogiczne. Podstawa prawna: Rozporządzenie MEN z dnia 18.08.2015r w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii 2
I. Zdrowy styl życia Zagadnienie ogólne Higiena i czystość osobista, Zagadnienia szczegółowe Higiena osobista uczniów. Zasady odpowiedniego ubierania się. Zmiany związane z okresem dojrzewania. Cele i założenia programu Ma wiedzę na temat dbania o higienę osobistą, dba o czystość. Dba o higienę i czystość ubioru. zmian związanych z okresem dojrzewania. Forma realizacji 1.Stworzenie możliwości utrzymywania higieny na terenie szkoły. 3. Systematyczna obserwacja higieny osobistej uczniów prowadzona przez nauczycieli, higienistkę szkolną. 4. Systematyczna współpraca z rodzicami i opiekunami, uświadamianie i pedagogizacja. 5. Pogadanki, prelekcje, działania zmierzające do wdrażania czystości i higieny u uczniów. Zespół odpowiedzialny Pielęgniarka Nasze zdrowie psychiczne i fizyczne. 1. Problemy zdrowotne uczniów. 2. Alternatywne formy spędzania wolnego czasu. Rozwijanie zainteresowań. 3. Wpływ środowiska na zdrowie i życie człowieka. 6. Niepełnosprawność. 7.Profilaktyka HIV i AIDS 8.Stres i jego wpływ na zdrowie człowieka. 9. Wspieranie rodziców i opiekunów uczniów mających problemy zdrowotne. Umie zaplanować własny czas, zna sposoby wypoczywania aktywnie. Rozwija swoje pasje i zainteresowania (koło artystyczne Arabeska) Rozumie pojęcie niepełnosprawności Jest wyposażony w wiedzę na temat wybranych rodzajów schorzeń i ich profilaktyki, profilaktyki HIV/AIDS stresu na zdrowie człowieka. Uczestniczy w apelach, konkursach dotyczących edukacji prozdrowotnej. Jest świadomy zagrożeń cywilizacyjnych. Aktywny i świadomy udział w zajęciach i konkursach sportowych. Systematycznie uczęszcza na wizyty 1.Higiena psychiczna - warsztaty z psychologiem i pedagogiem szkolnym oraz rozmowy z uczniami na godzinach wychowawczych. 2.Pokaz ćwiczeń fizycznych sprzyjających zachowaniu zdrowia i zapobiegających powstawaniu chorób kręgosłupa. 3.Eliminowanie napięć psychicznych walka ze stresem. 4.Udział uczniów w różnych formach zajęć pozalekcyjnych organizowanych przez szkołę oraz świetlicy środowiskowej, organizowanych wycieczek i wyjść. 4.Udział w szkolnych i pozaszkolnych zawodach sportowych. 5.Pedagogizacja i uświadamianie rodziców. Pielęgniarka 3
kontrolne do poradni specjalistycznych II. Wspieranie środowiska rodzinnego Zagadnienie ogólne Zagadnienia szczegółowe Cele i założenia programu Forma realizacji Zespół odpowiedzialny Kształtowane są postawy i respektowane normy społeczne 1.Zasady funkcjonowania młodego człowieka w grupie rówieśniczejkultura słowa i zachowania. 2.Wspieramy się i pomagamy sobie wzajemnie. 3.Uczenie przyjmowania postaw asertywnych 4.Zapobieganie niedostosowaniu społecznemu i demoralizacji dzieci i młodzież. 5. Przeciwdziałanie agresji własnej i innych. 6.Poszanowanie mienia. 7. Tolerancja i rozumienia oczekiwań i potrzeb innych. 8.Prawa człowieka, odpowiedzialność karna za łamanie prawa. Potrafi kulturalnie się zachowywać, kształtuje swoją pozytywna samoocenę, unika negatywnych wpływów środowiska. Potrafi świadomie wyrażać uczucia. Rozumie potrzeby własne i innych. Akceptuje siebie i innych. Zna i przestrzega normy grupowe, jest asertywny, tolerancyjny. Właściwie reaguje w sytuacjach stwarzających zagrożenie. Potrafi opanować negatywne emocje. Radzi sobie z agresją własną i innych. Jest wyposażony w wiedzę na temat konsekwencji prawnych, odpowiedzialności prawnej za czyny karalne. 1.Uświadamianie kulturalne, dbanie o kulturę słowa i zachowania uczniów podczas lekcji, przerw. 2.Wypracowanie w grupach dyskusyjnych umiejętności powiedzenia "nie" w sytuacjach zagrażających zdrowiu 3. Pogadanki w zespołach klasowych. rozmowy indywidualne z uczniami na temat prawidłowych postaw społecznych. 4. Wdrażanie do przestrzegania Szkolnego Dekalogu Rozwiązywania Konfliktów. 5. Wspieranie i ukierunkowanie pracy wychowawczej rodziców, opiekunów. 7. Warsztaty na temat umiejętności reagowania w sytuacjach stresowych. 8. Warsztaty asertywności prowadzone przez psycholog i pedagog szkolnego 9. Działalność uczniów w Samorządzie Szkolnym. 10. Uwrażliwianie uczniów na niesienie pomocy wzajemny szacunek i tolerancję. 4
III. Profilaktyka uzależnień Zagadnienie ogólne Zagadnienia szczegółowe Cele i założenia programu Forma realizacji Zespół odpowiedzialny Profilaktyka uzależnień - Negatywny wpływ alkoholu oraz środków psychoaktywnych i nikotyny na życie i zdrowie człowieka 1. Znajomość zagrożeń wynikających z palenia nikotyny i zażywania środków psychoaktywnych, dopalaczy. 2. Wpływ alkoholu na życie człowieka, etapy uzależnienia. 3.Wpływ napojów energetyzujących na zdrowie dziecka 4. Zachowania asertywne- umiejętność odmawiania. 5.Konsekwencje społeczne, zdrowotne i prawne uzależnień. Przestrzega zakazu palenia papierosów. narkotyków, dopalaczy na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka. alkoholu na organizm człowieka. Jest świadomy alkoholizmu na relację w obrębie rodziny i środowiska społecznego. Jest świadomy napojów energetyzujących na zdrowie Jest asertywny. Wie do kogo się zwrócić o pomoc w przypadku sytuacjach problemowych. konsekwencji prawnych związanych z kontaktem z narkotykami i innymi środkami psychoaktywnymi 1. Zajęcia profilaktyczne dotyczące skutków zdrowotnych i społecznych choroby alkoholowej prowadzone na lekcjach wychowawczych i biologii, indywidualne rozmowy profilaktyczne z uczniami prowadzone przez pedagoga i psychologa. 2. Pedagogizacja rodziców, opiekunów prowadzona przez psychologa, pedagoga. 3. Systematyczna współpraca szkoły z rodzicami, opiekunami, przekazywanie na bieżąco informacji dotyczących niepokojących zachowań uczniów. 4. Obserwacja zachowań uczniów w szkole, analizowanie środowisk młodzieżowych uczniów, eliminowanie źródeł zagrożeń. 5.Warsztaty prowadzone przez psychologa i pedagoga szkolnego dotyczące wpływu środków narkotycznych na organizm człowieka. 6. Rozmowy z uczniami na temat konsekwencji prawnych posiadania i handlu narkotykami. 7. Zajęcia profilaktyczne dotyczące szkodliwości palenia papierosów przez młodzież. 8. Rozmowy na temat skutków zażywania środków psychoaktywnych tzw. dopalaczy Pielęgniarka 5
Informowanie o wszelkich formach pomocy specjalistycznej dla dzieci i młodzieży. 1Informacje o formach pomocy specjalistycznej dla pełnoletnich uczniów, rodziców, prawnych opiekunów w przypadku używania przez nich środków odurzających, substancji psychoaktywnych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych. 2. Doskonalenie zawodowe nauczycieli i wychowawców w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej w przypadku podejmowania przez uczniów zachowań ryzykownych. Uczeń, rodzic: Ma pełne informacje na temat instytucji, do których można się zwrócić o pomoc specjalistyczną. Zna różne programy edukacyjnoterapeutyczne oraz kampanie profilaktyczne. Doskonalenie umiejętności nauczycieli i wychowawców wpłynie na budowanie podmiotowej relacji z uczniami i rodzicami, a także podniesienie umiejętności w zakresie pracy warsztatowej z grupą uczniów. prowadzone przez pedagoga, psychologa oraz nauczycieli na lekcjach wychowawczych, biologii i chemii. 9. Konkursy, akcje profilaktyczne. 10. Gazetka informacyjna. 1. Tablica informacyjna przy gabinecie pedagoga. 2. Gazetki ścienne na temat kampanii profilaktycznych. 3. Udział nauczycieli w różnego rodzaju formach doskonalenia np. konferencjach profilaktycznych, warsztatach, kursach, szkoleniach WDN, szkoleniowych Radach Pedagogicznych. OCZEKIWANE REZULTATY 1. Rozwój umiejętności społecznych, interpersonalnych u uczniów. 2. Rozwój zainteresowań, aktywny udział w życiu szkoły dzieci i młodzieży. 3. Uczniowie posiadają wiedzę na temat zdrowego stylu życia. 4. Uczniowie znają swoje poczucie wartości, stosują w życiu zasady moralne, radzą sobie z agresją własną i innych. 5.Uczniowie posiadają wiedzę na temat szkodliwego wpływu alkoholu, nikotyny i środków odurzających na zdrowie człowieka. Prezentują postawę asertywną wobec problemu uzależnień. 6. Rodzice i uczniowie wiedzą, gdzie można zwrócić się o pomoc specjalistyczną. 7. Uczniowie są odpowiedzialni za swoje słowa i czyny, są świadomi odpowiedzialności karnej za nie przestrzeganie prawa. 8. Uczniowie dbają o swoją sprawność ruchową poprzez aktywne spędzanie wolnego czasu. 6