SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI. III Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Pawła II w Grudziądzu

Transkrypt

1 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI III Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Pawła II w Grudziądzu "Musicie od siebie wymagać, choćby inni od Was nie wymagali". Jan Paweł II 1

2 Spis treści: 1. Wstęp Podstawa prawna Etapy tworzenia programu Cele programu Główne zagadnienia do realizacji Struktura programu Kierunki działań profilaktycznych i interwencyjnych Przewidywane efekty działań profilaktycznych Monitorowanie i ewaluacja programu

3 1. WSTĘP Opieką psychologiczno pedagogiczną w III Liceum Ogólnokształcącym objęci są wszyscy uczniowie szkoły. Działania podejmowane są zgodnie z przyjętym planem pracy na prośbę ucznia, nauczyciela, rodzica lub w wyniku zaistniałej sytuacji problemowej. Oddziaływania psychologiczno pedagogiczne obejmują teren szkoły, środowisko rówieśnicze, dom rodzinny. Program profilaktyki jest oparty na diagnozie potrzeb wśród uczniów oraz na stałym partnerskim współdziałaniu wszystkich nauczycieli, pedagoga szkolnego, pielęgniarki szkolnej, policji, pozostałych pracowników szkoły, rodziców, również z innymi podmiotami. W zakresie profilaktyki wychowawczej prowadzona jest systematyczna obserwacja uczniów w celu rozpoznania, zdiagnozowania warunków życia i funkcjonowania uczniów napotykających na trudności dydaktyczne i sprawiających problemy wychowawcze. Szkolny Program Profilaktyki jest skorelowany z Statutem Szkoły, Szkolnym Programem Wychowawczym i Planem Rozwoju Szkoły. Wychowawczy kontekst profilaktyki : Wychowanie - jest to proces wspomagania dziecka w rozwoju, ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej dojrzałości w czterech obszarach: fizycznym, psychicznym, społecznym, duchowym. Profilaktyka - jest to proces wspomagania człowieka, w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczanie i likwidowanie czynników, które blokują prawidłowy rozwój i zaburzają zdrowy styl życia. Diagnoza potrzeb wśród uczniów: wypowiedzi ankietowanych uczniów klas I wskazują ich oczekiwania względem szkoły w zakresie realizacji działań profilaktycznych oraz rozwijania umiejętności niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie bez podejmowania zachowań ryzykownych. 3

4 2. PODSTAWA PRAWNA: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. (Dz. U. z 2002r. Nr 10, poz. 96) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lipca 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego.(dz. U. z 2002 r. Nr 121, poz. 1037) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. (Dz. U. z 2002r. Nr 51, poz. 458) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. (Dz. U. z 2003 r. Nr 26, poz. 22 4

5 3. ETAPY TWORZENIA PROGRAMU: a) DIAGNOZOWANIE ŚRODOWISKA: ankiety wśród uczniów; rozmowy z wychowawcami; analiza dzienników lekcyjnych. b) OCZEKIWANIA MŁODZIEŻY: Diagnoza środowiska uczniowskiego wykazała, że młodzież szkolna zmaga się z wieloma problemami wieku dorastania oraz wynikającymi z uczestnictwa w komercyjnym, konsumpcyjnym świecie. Młodzież za największe problemy, z którymi się boryka wskazała: presję i stres. Nieumiejętność radzenia sobie z nimi i rodzące się z tego potrzeby mogą wygenerować inne kłopoty takie jak: problemy rodzinne, zaburzenia odżywiania, poczucie odrzucenia, sięgnięcie po używki itp. Dlatego oczekują, że na zajęciach będą podejmowane tematy, które będą miały wpływ na poprawienie jakości ich relacji z rówieśnikami oraz na lepsze zrozumienie siebie i świata. W opisach młodzieży widać jakie potrzeby się pojawiają w ich życiu, np.: potrzeba zrozumienia, sukcesu, samoakceptacji, konstruktywnych wzorców w szkole, domu i mediach, potrzeba radzenia sobie w trudnych sytuacjach oraz potrzeba odpoczynku. c) OCZEKIWANIA NAUCZYCIELI: Wielu nauczycieli oczekuje, że działania profilaktyczne będą pomocne w pracy wychowawczej z młodzieżą. Pomogą w nawiązaniu z uczniami bliższego, opartego na zaufaniu kontaktu. Widzą potrzebę uczestniczenia z młodzieżą w dorastaniu, uczeniu się przez nich nowych umiejętności. 5

6 4. CELE PROGRAMU Celem szkolnego programu profilaktyki jest przygotowanie młodego człowieka do dokonywania wyborów, które nie szkodziłyby innym i jemu samemu. Program ma pomóc młodzieży w kształtowaniu siebie jako dorosłego człowieka świadomego swoich wyborów, szanującego siebie i innych oraz odpornego na zagrożenia płynące z codziennego życia. W tym celu szkoła podejmie następujące działania, mające na celu pomoc uczniom w ukształtowaniu pożądanych przez nich cech osobowości. Te działania to między innymi: a. doskonalenie umiejętności i pogłębianie wiedzy nauczycieli i wychowawców klas oraz pedagoga szkolnego w zakresie prowadzenia działań profilaktycznych b. współpraca z samorządem uczniowskim i włączenie go w realizację programu profilaktycznego c. systematyczne organizowanie zajęć profilaktycznych przez pedagoga szkolnego i wychowawców klas dla uczniów d. współpraca z rodzicami- przekazywanie wiedzy na temat zagrożeń, włączanie ich w życie szkoły e. współpraca z policją i strażą miejską natychmiastowe informowanie o problemach uczniów oraz o zagrożeniach płynących z położenia szkoły f. współpraca z poradnią psychologiczno-pedagogiczną w zakresie kierowania uczniów ze specjalnymi trudnościami w uczeniu się oraz z trudnościami wieku dojrzewania g. zaproponowanie uczniom ciekawych możliwości spędzania wolnego czasu w szkole h. zachęcanie uczniów do udziału w różnorodnych akcjach na rzecz szkoły i środowiska i. wzmacnianie poczucia własnej wartości, wiary w siebie i w swoje możliwości 6

7 j. ćwiczenie umiejętności komunikacji, wyrażania własnych opinii i poglądów k. ćwiczenie umiejętność opanowywania własnych emocji oraz umiejętność rozpoznawania i nazywania ich l. kształtowanie postawy tolerancji i poszanowania innego człowieka m. bezpośrednia ingerencja każdego z pracowników szkoły w zakresie dbania o poziom kultury uczniów n. wprowadzenie korekt do Statutu Szkolnego pozwalających na skuteczniejsze egzekwowanie wymaganych form zachowań uczniów o. ewaluacja programu wychowawczego 5. GŁÓWNE ZAGADNIENIA DO REALIZACJI: W ramach tematyki godzin z wychowawcą realizowane będą następujące zagadnienia: Udzielanie uczniom klas I wsparcia psychicznego i wskazówek ułatwiających adaptację. Kształtowanie pozytywnych relacji między rówieśnikami, integracja zespołu klasowego i nawiązywanie więzi emocjonalnych oraz budowa wzajemnego zaufania w grupie rówieśników. Zapewnienie uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki. Usprawnienie procesu uczenia się. Rozwijanie poczucia własnej wartości - uporządkowanie własnego "ja", samopoznanie, rozwijanie własnej indywidualności, kontroli i umiejętności zachowania się w określonych sytuacjach. Rozwijanie umiejętności społecznych i samodzielności. 7

8 Zapoznanie uczniów z podstawową wiedzą na temat rodzaju uzależnień i ich szkodliwości dla zdrowia. Uświadomienie konsekwencji używania różnych środków odurzających. Zapobieganie wszelkim objawom patologii społecznej. Przygotowanie do radzenia sobie z emocjami i stresem. Promowanie zdrowego stylu życia. Zwrócenie uwagi na symptomy śmiertelnych chorób (anoreksja, bulimia, rak piersi, HIV/AIDS). Przygotowanie uczniów do życia w rodzinie. Wykształcenia wśród uczniów odczucia o wspólnej odpowiedzialności społecznej za wszelkie wykroczenia i nadużycia. 6. STRUKTURA PROGRAMU Program jest kierowany do całej społeczności szkolnej. Szkolny program profilaktyki jest spójny z programem wychowawczym i programem rozwoju szkoły. Biorąc pod uwagę specyfikę szkoły przyjmujemy nadrzędną zasadę, że uczymy się wszyscy od siebie. Podejmując motto naszego programu profilaktyki należy uznać, że najważniejsze jest rozpoznanie własnych możliwości, walka ze słabościami i rozwaga w działaniu. Dlatego tak ważna jest wrażliwość, umiejętność obserwacji, uczenia się na własnych błędach i dawanie ludziom przestrzeni do rozwoju. Skuteczność programu zależy od sposobu prowadzenia działań, które muszą być systematyczne i wielopoziomowe. Dlatego szkoła powinna zastosować kilka poziomów działań: 1. Informacyjny informować o skutkach zachowań ryzykownych. 2. Edukacyjny dać wiedzę i możliwość sprawdzenia siebie w sytuacjach wymagających dojrzałości psychologicznej i społecznej. 8

9 3. Sytuacyjny wspierać rozwój i poznawanie samego siebie w codziennych sytuacjach szkolnych. Metody, którymi realizowany będzie szkolny program profilaktyki to: Lekcje wychowawcze tematyczne Zajęcia w czasie realizacji innych przedmiotów (biologia, edukacja dla bezpieczeństwa, edukacja prozdrowotna w ramach wychowania fizycznego, wychowania do życia w rodzinie) Prelekcje Warsztaty Spotkania edukacyjno - profilaktyczne, np. Różowa wstążeczka Codzienne reagowanie stosownie do sytuacji Rozmowy indywidualne 9

10 7. KIERUNKI DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH I INTERWENCYJNYCH 1. Zapobieganie uzależnieniom L.p. Działania 1. Zaproszenie do współpracy osób z zewnątrz zajmujących się profilaktyką dla klas pierwszych 2. Przeprowadzanie godzin wychowawczych tematycznych dotyczących uzależnień i zachowań ryzykownych 3. Omówienie w klasach zajęć ze specjalistami (podsumowanie i usystematyzowanie wiedzy uczniów) 4. Ewentualne interwencje i konsultacje dla uczniów i rodziców 5. Jasne określenie w statucie oraz wymaganiach wychowawczych systemu kar i nagród 6. Zapoznanie rodziców ze statutem szkolnym i wymaganiami wychowawczymi (zwłaszcza regulaminem wycieczek i imprez szkolnych) 7. Przestrzeganie procedur postępowania w przypadku zagrożenia narkomania, alkoholizmem itp. Osoby odpowiedzialne Pedagog szkolny, dyrektor szkoły Wychowawcy, pedagog szkolny Wychowawcy, pedagog szkolny Wychowawcy, pedagog szkolny, psycholog z PPP Dyrekcja, osoby pracujące nad statutem, cała kadra Wychowawcy Rada pedagogiczna Sposób realizacji Pedagog szkolny ustala harmonogram zajęć wraz z dyrektorem szkoły i przedstawia je wychowawcom klas. Dostosowany do potrzeb klas i przygotowane przy współpracy z uczniami, pedagogiem, psychologiem, biblioteką szkolną. Wychowawcy po zajęciach przeprowadzają pogłębioną rozmowę na temat podjęty w czasie zajęć. W przypadku podejrzenia o zażywanie narkotyku przez ucznia wdrażane są procedury zawarte w odrębnych przepisach. Dbanie o upowszechnianie wiedzy na temat systemu kar i nagród wśród uczniów. Podczas pierwszego zebrania z rodzicami wychowawcy klas zapoznają rodziców z dokumentami szkoły oraz wskazują miejsce ich dostępności. Konsekwentne przestrzeganie procedur przez cały rok szkolny. 10

11 2. Uczenie uczniów sposobów radzenia sobie ze stresem L.p. Działania 1. Lekcje wychowawcze o stresie w klasach pierwszych 2. Pedagogizacja rodziców zebranie z rodzicami Osoby odpowiedzialne Pedagog, wychowawcy j.w. 3. Realizacja tematyki stresu Nauczyciele wychowawcy 4. Tworzenie przyjaznej atmosfery w Rada pedagogiczna szkole 5. Zapoznawanie uczniów klas trzecich z problematyką matur (zachowanie podczas egzaminów ustnych, zapraszanie absolwentów itp.) Wychowawcy, pedagog 6. Poradnictwo indywidualne Pedagog, psycholog, wychowawcy Sposób realizacji Wychowawcy przeprowadzają lekcje na temat stresu w swoich klasach wychowawczych samodzielnie lub z pomocą pedagoga i psychologa. W klasach pierwszych rozmowa z rodzicami na temat stresu związanego ze zmianą szkoły i konieczności zrozumienia swoich dzieci Omawianie tematu stresu na lekcjach Wysiłki czynione przez wszystkich w celu lepszego zrozumienia się i polepszenia atmosfery w szkole Przeprowadzanie lekcji tematycznych na temat matur. Uczniowie zgłaszają się samodzielnie, bądź są kierowani przez wychowawców i nauczycieli. 11

12 3.Budowanie pozytywnych relacji w klasie L.p. Działania 1. Organizowanie wycieczki lub imprezy integracyjnej dla klas pierwszych 2. Zajęcia integracyjne w pierwszych tygodniach września 3. Ankieta diagnostyczna w klasach pierwszych 4. Klasowe wyjścia do ośrodków kulturalnych 5. Planowanie programu zajęć wychowawczych i profilaktycznych w sposób przemyślany i dostosowany do potrzeb klasy 6. Tworzenie atmosfery zrozumienia i zaufania na co dzień Osoby odpowiedzialne Wychowawcy klas Pedagog, wychowawcy Pedagog szkolny Wychowawcy, samorządy klasowe Wychowawcy Cała społeczność szkolna Sposób realizacji Wychowawcy organizują wycieczkę lub imprezę dla swojej klasy, w czasie których odbywają się zajęcia integracyjne W każdej klasie przeprowadzone są warsztaty integracyjne w wymiarze kilku godzin. Ankiety, w których uczniowie mają szansę zasygnalizować o swoich potrzebach W ramach integrowania klasy i pogłębiania relacji można organizować wspólne wyjścia lub wyjazdy do teatru, filharmonii itp. Na początku roku planuje się wspólnie z klasą tematykę zajęć poruszanych na godzinach wychowawczych Dbanie o rozmówcę, dbanie o jakość rozmowy i brak pośpiechu 12

13 4.Radzenie sobie z presją otoczenia L.p. Działania 1. Lekcje wychowawcze / w miarę możliwości warsztaty na temat asertywności 2. Lekcje wychowawcze/ ewentualnie warsztaty na temat rozwiązywania konfliktów 3. Organizowanie warsztatów dla chętnych dotyczących wiary w siebie 4. Prowadzenie lekcji wychowawczych na temat komunikatu ja i budowania dobrych relacji międzyludzkich 5. Poradnictwo indywidualne dla osób słabiej radzących sobie z problemami 6. Budzenie w uczniach potrzeby osiągnięć i rozwoju indywidualnych talentów i zdolności Osoby odpowiedzialne Wychowawcy, pedagog jw. Pedagog Wychowawcy, pedagog, Pedagog Cała społeczność szkolna Sposób realizacji Po zgłoszeniu zapotrzebowania pedagogowi lub psychologowi szkolnemu ustala się termin godziny wychowawczej. jw. Zebranie chętnych ze wszystkich klas pierwszych i przeprowadzenie warsztatów w terminie ustalonym z dyrekcją szkoły Po zgłoszeniu zapotrzebowania pedagogowi lub psychologowi z PPP ustala się termin godziny wychowawczej. Uczniowie zgłaszają się sami lub są diagnozowani przez wychowawców Kierowanie uczniów w kierunku rozpoznania swoich możliwości i talentów oraz pracy nad nimi 13

14 8. PRZEWIDYWANE EFEKTY DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH: Szybsza i łatwiejsza adaptacja w nowym środowisku szkolnym. Lepsze relacje między uczniami nauczycielami rodzicami. Mniejszy wskaźnik agresji, przemocy wśród uczniów. Rozwój umiejętności asertywnych. Przewidywanie zagrożeń wynikających z przypadkowych kontaktów seksualnych. Świadomość zagrożeń wynikających z uzależnienia od papierosów, alkoholu, narkotyków. Wykształcenie umiejętności radzenia sobie z uzależnieniem i skuteczne szukanie pomocy. Dostrzeżenie walorów zdrowego stylu życia. Skuteczniejsze podejmowanie decyzji w trudnych sytuacjach życiowych (wybór partnera, współżycie seksualne, środki antykoncepcyjne). Umiejętności przewidywania zagrożeń związanych z przemocą seksualną gwałty, molestowanie. Zwrócenie większej uwagi na dbałość o swoje zdrowie i podejmowanie środków zaradczych w sytuacjach zagrożenia. Lepsze rozpoznanie swoich zdolności i umiejętności (ankiety, testy psychologiczne). Rozpoznanie poziomu atrakcyjności różnych zawodów i specjalności w skali regionu, kraju, Unii Europejskiej. Świadomość znaczenia w życiu komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Umiejętność zastosowania pożądanych form i norm zachowania się w określonych sytuacjach życiowych. Wykształcenie radzenia sobie ze stresem poprzez różne formy i metody. Korzystanie z różnego rodzaju alternatywnych form kształcenia się np. studia wieczorowe, zaoczne, au pair. 14

15 9. MONITOROWANIE I EWALUACJA PROGRAMU Monitorowanie i ewaluacja szkolnego programu profilaktyki jest koniecznym elementem realizacji. Ewaluacja prowadzona jest w sposób dostosowany do tematu i rodzaju zajęć. Zestawienia i analizy ankiet klasowych przygotowywane są przez wychowawców dla pedagoga, który robi zestawienie ogólnoszkolne i przedstawia je Dyrektorowi szkoły i radzie pedagogicznej. 15